TVP Historia Piątek, 16.02.2024 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 16 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1918 - Taryba proklamowała w Wilnie powstanie niepodległej Litwy ze stolicą w Wilnie, nie licząc się ze zdaniem polskiej większości mieszkańców miasta; 1937 - opatentowano nylon; 1968 - premiera dramatu Witolda Leszczyńskiego "Żywot Mateusza"; 1983 - zmarła Kazimiera Iłłakowiczówna; 07:10 CZAS HONORU - ODC. 68 "STARZY ZNAJOMI" Serial wojenny, 47 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki ODCINEK 3/68 Starzy znajomi Woźniak brutalnie przesłuchuje Rudą, próbuje zmusić ją do przyznania się do kontaktów z podziemiem. Pewna informacja, która wychodzi na jaw podczas przesłuchań, przeraża Woźniaka. Zwierza się ze swoich obaw żonie Emilii. Michał obiecuje Władkowi, że zaraz po odbiciu Janisza zajmą się uwolnieniem Rudej. Po odnalezieniu plecaka z pieniędzmi przywiezionymi dla podziemia, bracia zostają napadnięci przez nieznany oddział leśny. Otto ma poważne problemy. Żeby zaradzić kłopotom, Maria postanawia wykorzystać znajomość z Adą Lewińską Celina i Rainer są już w Warszawie. Rainer zostawia jej listę swoich warszawskich donosicieli. Celina z niedowierzaniem odkrywa na niej jedno dobrze sobie znane nazwisko. Helena otwiera bar mleczny. Niestety, do baru "z pomocą" przychodzi Woźniak. Jakby tego było mało, w związku z urzędową pomyłką do mieszkania Marii zostaje dokwaterowana sublokatorka. Bronek waha się, czy wracać do Polski. Pewne wydarzenia towarzyszące koncertowi Wandy wpłyną na podjęcie decyzji. Tymczasem w Warszawie Rainer rozpoczyna własną grę; zostawił tu kilka cennych rzeczy, teraz chce je odnaleźć. 08:35 HISTORIA POLSKI - HISTORIA JEDNEJ FOTOGRAFII Film dokumentalny, 32 min, Polska, 2019 Reżyseria: Wojciech Królikowski Film opowiada o polskiej bohaterce narodowej, Marii Kwaśniewskiej, oszczepniczce, brązowej medalistce olimpijskiej w rzucie oszczepem na XI Igrzyskach Olimpijskich, w 1936 roku w Berlinie. W filmie należne miejsce znajdzie zarówno wątek dotyczący osiągnięć sportowych jak i opowieść o dramatycznych losy i przeżyciach wojennych bohaterki. Dzięki swojej postawie, odwadze i zaangażowaniu oraz osiągnięciom sportowym Maria Kwaśniewska uratowała życie wielu osób. Pomogła ponad stu więźniom niemieckiego, nazistowskiego obozu przejściowego Dulag 121 Pruszków. Stąd, więźniowie: powstańcy warszawscy i wysiedleni mieszkańcy Warszawy, trafiali na roboty przymusowe w głąb Rzeszy lub do obozów koncentracyjnych. Skuteczną pomocą w ratowaniu więźniów okazały się zarówno osiągnięcia sportowe, w tym przede wszystkim zdobyty brązowy medal olimpijski, jak i posiadana przez Marię Kwaśniewską okolicznościowa fotografia, na której uwieczniono ją przyjmującą gratulacje od Adolfa Hitlera. Bohaterka filmu została odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski w 2005, dwukrotnie otrzymała Order Olimpijski Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, a ponadto medal Kalos Kagathos, przyznawany wybitnym sportowcom za działalność pozasportową. 09:15 SENSACJE XX WIEKU - ŚMIERĆ STALINA Cykl dokumentalny, 30 min, Polska, 1992 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym wydaniu programu Bogusław Wołoszański stara się rozwikłać zagadkę śmierci Józefa Stalina. Podejmuje próbę wyjaśnienia okoliczności śmierci dyktatora. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - DIEPPE Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1989 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Tematem odcinka jest desant przeprowadzony przez aliantów 19 sierpnia 1942 roku na francuskim wybrzeżu w rejonie portowego miasta Dieppe. 10:20 ERRATA DO BIOGRAFII - KAZIMIERZ WIERZYŃSKI Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2008 Reżyseria: Robert Kaczmarek Kazimierz Wierzyński (1894 - 1969), jeden z najwybitniejszych poetów polskich XX wieku, pochodził z rodziny austriackich Niemców i pierwotnie nazywał się Wirstlein. Brał udział w I wojnie światowej, co opisał w tomie opowiadań "Granice świata" (1933). W 1919 r. debiutował tomem "Wiosna i wino", jedną z najważniejszych książek poetyckich międzywojennej Polski. W dwudziestoleciu był związany z grupą Skamander, opublikował m. in. głośne tomy "Laur olimpijski", "Wolność tragiczna". Po wybuchu II wojny światowej udał się na emigrację, gdzie spędził resztę życia, głównie w Stanach Zjednoczonych, nie zgadzając się na rządy komunistów w Polsce, czemu dawał często wyraz, m. in. w tomie "Czarny polonez" z 1969 roku. Na emigracji publikował wiersze, eseje, monografię Chopina. Jego emigracyjna twórczość nie była wydawana w PRL aż do śmierci pisarza, a jej okrojony fragment udostępniono czytelnikom dopiero w 1972 roku. Wiele utworów Wierzyńskiego, w tym poświęconą Piłsudskiemu "Wolność tragiczną", wydano dopiero po 1989 roku. Zaliczany przez wielu krytyków i pisarzy (m. in. Jakobsona, Herberta) do największych poetów XX wieku, Wierzyński wciąż pozostaje w Polsce pisarzem nieznanym, zwłaszcza jeżeli chodzi o jego powojenną twórczość. Film przypomni właśnie emigracyjną biografię pisarza, stawiając pytanie o to, dlaczego było on "źle obecny" w PRL, jaki był jego stosunek do komunizmu oraz Rosji i jakie jest dzisiaj znaczenie jego twórczości. W filmie wypowiedzą się na ten temat: Anna Nasiłowska (IBL) i syn pisarza, Maciej Wierzyński (USA), oraz Sławomir Cenckiewicz, Nina Polan (USA). Autorzy programu odwiedzą również Saq Harbour, gdzie pisarz mieszkał w USA. 10:55 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - PLAN MARSHALLA 2.0 Magazyn, 30 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Jan Sosiński, Andrzej Mietkowski Prowadzący: Andrzej Mietkowski Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Słowa George'a Marshalla wygrały pokój: "Stany Zjednoczone muszą zrobić co w ich mocy dla przywrócenia zdrowia gospodarczego w świecie. Bez tego nie może być politycznej równowagi i pokoju". Jesteśmy 70 lat później. Wciąż trwa konfrontacja dwu cywilizacji. I znów nie ma wyboru: Ameryka i wolny świat muszą zapłacić cenę ratowania podstawowych wartości. O programie George'a Marshalla, jego koncepcji na powojenny świat i o współczesnej nadziei Ukrainy na "Plan Marshalla 2.0" opowiedzą politolog i historyk prof. Antoni Dudek, ekspert gospodarczy dr Piotr Naimski oraz Iwona Wiśniewska - ekspertka ds. ekonomii, analityczka w Zespole Rosyjskim OSW. 11:25 STANISŁAW - KRÓL, FILOZOF Cykl dokumentalny, 37 min, Polska, 2013 Reżyseria: Tomasz Rudomino Scenariusz: Tomasz Rudomino W roku 1737 Stanisław Leszczyński, dwukrotny król Polski, przybył do Luneville, aby objąć powierzone mu księstwo Lotaryngii. Był wtedy królem upadłym o niezbyt dobrej reputacji. Miał już 60 lat. A jednak w ciągu najbliższych lat rozbudował niezwykłe miasto Nancy, stolicę Lotaryngii, otoczył opieką artystów, wybudował Akademię Sztuk Pięknych, nadał księstwu nowy wizerunek. Stał się przyjacielem Woltera i Monteskiusza. Pozostawił po sobie pamięć dobroczyńcy, władcy o niezwykle szerokich horyzontach intelektualnych i wielkich osiągnięciach. Film inspirowany biograficzną książką o Leszczyńskim "Stanislas - król, filozof", autorstwa Andre Rossinota. 12:05 DORASTANIE - ODC. 3/7 - 1973 - 1975 Serial społeczno-obyczajowy, 59 min, Polska 1988 Reżyseria: Mirosław Gronowski Scenariusz: Tadeusz Zając Zdjęcia: Ryszard Janowski Zdjęcia: Ryszard Janowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Występują: Cezary Morawski, Tomasz Dedek, Dorota Pomykała, Andrzej Zieliński, Marek Bargiełowski, Anna Ciepielewska, Piotr Machalica, Ryszard Borsucki, Bohdan Ejmont, Andrzej Gawroński, Marian Glinka, Stefania Iwińska, Sylwester Maciejewski, Włodzimierz Musiał, Ryszard Sobolewski, Marcin Sosnowski, Tadeusz Wojtych Brak pieniędzy zmusza Leszkiewicza do poszukiwania pracy. Zatrudnia się jako zaopatrzeniowiec, lecz nie wytrzymuje długo w tym zawodzie. Postanawia wrócić na uniwersytet. Pomaga mu w tym Koliński - dawny promotor jego niedoszłej pracy doktorskiej. Mimo problemów materialnych Leszkiewicz podejmuje przerwaną pracę nad doktoratem. Jego wysiłki znajdują uznanie Kolińskiego. Zachęcona tym sukcesem Baśka coraz energiczniej namawia Leszkiewicza do ślubu. Wreszcie Tadeusz ulega. Godzi się nie tylko na małżeństwo, ale i na mieszkanie wspólnie z rodzicami żony, co rodzi wiele krępujących sytuacji. Niedługo po ślubie Baśka zachodzi w ciążę. Tymczasem Leszkiewicz organizuje letni wypad na żagle. Wbrew protestom żony zabiera ze sobą Braniaka i Kulę. Mimo obaw Baśki wspólna eskapada okazuje się doskonałym pomysłem. Kula, a zwłaszcza Braniak przełamują strach i ze "szczurów lądowych" przeobrażają się w wodniaków z prawdziwego zdarzenia. Idyllę przerywa jednak pewien zgrzyt. Jest nim spotkanie z redaktorem Kamińskim, którego łączą z Baśką podejrzanie serdeczne więzy. 13:20 LEGENDY EUROPY - GRECJA ODC. 5 (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 5. GREECE) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Dziś wyruszymy w podróż po... Grecji. Tutaj ważniejsze od powietrza jest światło. Dla starożytnych Greków umrzeć nie znaczyło przestać oddychać, tylko nie widzieć światła. Zaczynamy od południowych krańców półwyspu, gdzie wartkie rzeki wpadają do głębokich zatok. To Peloponez, kolebka trzech wielkich idei: igrzysk olimpijskich, niepodległości oraz mitu arkadyjskiego, czyli wiary w to, że prostota i łagodność pozwalają osiągnąć szczęście. Mimo to... Człowiekowi daleko do prostoty, łagodności i szczęścia. Tu, na tej skale kiedyś stała cytadela. Ile konfliktów, które rozdarły Europę, wybuchło na greckiej ziemi? A równocześnie jest to kraj, gdzie nawet gdy posiejesz kamień, zbierzesz opowieść. Usiądźmy więc pod tym drzewem oliwnym. Posłuchajmy legend, które będzie nam szeptał do ucha wiatr: o ludziach i o bogach, którzy w swej naiwności sądzili, że posiedli wszystko. Zanim powstali bogowie, zanim Adriatyk i Morze Egejskie wzięły w objęcia Peloponez, nie było nic. Ani wojen, ani ludzi, ani bogów. 14:20 OPOWIEŚCI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEGO LASU - ZIMOWY CZAS (STORIES OF THE MEDITERRANEAN FOREST) Cykl dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jose Antonio Vallejo Sześcioodcinkowy cykl opowieści o przyrodzie w rejonie Morza Śródziemnego, które jest jednym z najbardziej bogatych biologicznie i krajobrazowo regionem planety. To skrzyżowanie Europy, Azji i Afryki. Jest uważane za jedno z miejsc bujnego rozkwitu bioróżnorodności na Ziemi. W jego różnych siedliskach żyje ogromna liczba unikalnych dla regionu gatunków zwierząt i roślin. Basen Morza Śródziemnego znajduje się w jednej ze stref umiarkowanych planety. Klimat subtropikalny sprawia, że zimą jest tu chłodniej i wilgotniej, latem gorąco i sucho, a jesienią i wiosną łagodnie i deszczowo. Ten region zamieszkany przez ludzi od ponad 8000 lat doświadczył dramatycznych zmian, ale mimo to nadal należy do najbardziej biologicznie zróżnicowanych na świecie. Od bagien po wysokie pasma górskie, od lasów dębowych i korkowych po lasy sosnowe wysoko w górach. Wszystkie one są domem dla tysięcy gatunków zwierząt i roślin, których ścieżki krzyżują się podczas ich życiowych przygód. A każdy z nich ma swoją historię do opowiedzenia. Odc. 1 Zimowy czas; Odc. 2 Las stuletnich dębów; Odc. 3 Królowa Nocy; Odc. 4 Ukryci mieszkańcy Sierra Morena; Odc. 5 Opancerzony wojownik; Odc. 6 Opowieści wiosenne. 15:20 ARSENAŁ. MAGAZYN MILITARNO - HISTORYCZNY - MISJA: AFGANISTAN - K. T. O. ROSOMAK Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski, Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki Scenariusz: Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki, Jerzy Grabowski Zdjęcia: Maciej Brola, Rafał Biernacki Prowadzący: Przemysław Predygier Wykonawcy: Jacek Sobieszczański Misja: Afganistan - K. T. O. Rosomak Doświadczenia z misji w Iraku czy dawnej Jugosławii pokazały, że polska armia potrzebuje nowoczesnego kołowego transportera opancerzonego. Współpraca z Finami zaowocowała powstaniem nowoczesnego pojazdu o nazwie Rosomak. Budowany w wielu wersjach, m.in. jako wóz bojowy piechoty, doskonale sprawdził się podczas misji w Afganistanie. Pokażemy w akcji będące na wyposażeniu 12. Brygady Zmechanizowanej pojazdy. Opowiedzą o nich żołnierze, którzy uczestniczyli w zagranicznych misjach. 16:20 W IMIENIU POLSKI Reportaż, 55 min, Polska, 1998 Reżyseria: Alina Czerniakowska Stefan Korboński - działacz Polskiego Państwa Podziemnego, kierownik walki cywilnej, prawnik i publicysta. Od 1925 r. związany z ruchem ludowym. Brał udział w kampanii wrześniowej, prowadził działalność konspiracyjną w ramach ZWZ i AK. Po wybuchu powstania warszawskiego objął stanowisko dyrektora Departamentu Spraw Wewnętrznych w Delegaturze Rządu RP na Kraj. Po wojnie znalazł się w ścisłym kierownictwie PSL - u, wówczas największego ugrupowania opozycyjnego. Razem ze Stanisławem Mikołajczykiem, który powrócił z zagranicy i został wicepremierem i ministrem rolnictwa w Tymczasowym Rządzie Jedności Narodowej, próbował walczyć z sowiecką okupacją. Reportaż opowiada o tamtych burzliwych latach, o narastającym zagrożeniu ze strony komunistycznych władz i organów bezpieczeństwa, o ucieczce Stanisława Mikołajczyka do USA po porażce w sfałszowanych wyborach parlamentarnych w 1947 r. i o emigracyjnej działalności Stefana Korbońskiego, również zmuszonego do pospiesznego wyjazdu za granicę, najpierw do Szwecji, a następnie do USA. Zawsze współpracowała z nim żona, Zofia Korbońska. Przez lata w Polsce nazwisko Korbońskich było na indeksie i dlatego tak niewiele do dziś wiadomo o ludziach, którzy tak dużo poświęcili Polsce. 17:10 HISTORIA POLSKI - IDZIEMY DO CIEBIE, POLSKO! Film dokumentalny, 66 min, Polska, 2022 Reżyseria: Stefan Skrzypczak Scenariusz: Stefan Skrzypczak Trzecia część tryptyku poświęconemu batalii o przyłączenie Górnego Śląska do Polski w latach 1918 - 1922. Film opowiada o wkroczeniu wojsk polskich na Śląsk w czerwcu 1922 roku, o uroczystym podpisaniu 16 lipca 1922 roku dokumentów o oficjalnym scaleniu części Górnego Śląska z Polską oraz o wizycie w sierpniu 1922 poku Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego na Śląsku. W filmie wykorzystano autentyczne wypowiedzi uczestników wydarzeń, m.in. kazanie wybitnego kapłana ks. Jana Kapicy dla oddania wielkiej tęsknoty ludu śląskiego za Polską. Narrację wzbogacają niepublikowane wcześniej materiały fotograficzne oraz fragmenty filmu z uroczystości jak odbyła się 16 lipca 1922 roku w Katowicach. 18:25 WOJOWNICY CZASU - TWIERDZA BOYEN, CZYLI TANNENBERG 1914 Cykl reportaży, 27 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Największy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleońskich rozpoczął się 28 lipca 1914 roku, kiedy to Austro - Węgry po udanym zamachu na swego następcę tronu w Sarajewie wypowiedziały Serbii wojnę. System zawartych wcześniej międzynarodowych sojuszy uruchomił wówczas zasadę domina. Do konfliktu zaczęły dołączać kolejne państwa. Już trzy tygodnie później w Prusach Wschodnich naprzeciwko siebie stanęły potężne siły pruskie i rosyjskie. W tym odcinku programu poznamy rekonstruktorów odtwarzających jedną z ważniejszych bitew I wojny światowej i jedną z największych na ziemiach polskich - pod Tannenbergiem. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 69 "ULTIMATUM RAINERA" Serial wojenny, 46 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Bronek i Wanda dopływają do portu w Gdyni. Podczas kontroli celnej Bronek podaje się za brata Antoniego Karkowskiego. Funkcjonariusze urzędu celnego mają dla niego szokującą informację, która może przekreślić sens całej misji... Rainer spotyka w areszcie Krzywego, starego złodzieja. Recydywista twierdzi, że skądś zna Rainera. Woźniaka odnajduje najgroźniejszy świadek jego okupacyjnej przeszłości. Przychodzi z ultimatum: Woźniak ma kilka dni na oddanie pewnych cennych ruchomości, w przeciwnym razie czekają go poważne kłopoty z przełożonymi z UB. Władek i Michał zamierzają podstępem dostać się do szpitalnej izolatki Janisza. Wszystko idzie zgodnie z planem do momentu, gdy jeden z żołnierzy pilnujących wejścia do szpitala nabiera podejrzeń. 20:00 OPUSZCZONE MIEJSCA - ODC. 2 SOWIECKIE CIENIE (FORSAKEN PLACES - GEHEIME WELTEN / SOVIET SHADOWS) Serial dokumentalny, 53 min, Niemcy, 2020 W tej 4 - odcinkowej serii zbudowane ze stali, zalane betonem lub wydobyte spod ziemi pomniki przełomowych momentów historii ożywają na nowo. Swoje osobiste wspomnienia o tych zapomnianych, ale często niedostępnych i groźnych miejscach przywołują związani z nimi świadkowie. Opowiadają o klęskach żywiołowych, wojnach lub wielkich katastrofach, które odcisnęły piętno na tych zabytkach, a także na ludziach mieszkających czy pracujących w ich pobliżu. W czterech odcinkach widzowie poznają dwanaście takich "zaginionych miejsc" - to bazy wojskowe, pokazowe budynki epoki, turystyczne raje i szpitale. 21:05 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.I - GRA SOJUSZY. 1461 - 1483. ODC. 3/4 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 3/4) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2017 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwym okresie średniowiecznej Europy głodne władzy dynastie walczyły między sobą o dominację na kontynencie. Starli się krwią i żelazem na polach bitew - ale prawdziwa walka o władzę rozgrywała się na osobności. Za kamiennymi murami zamku znajdował się świat strategicznych sojuszy, cudzołóstwa, zdrady i morderstwa. Bezwzględna intryga rozdzieliła wiele legendarnych rodzin i ukształtowała sposób, w jaki rządzili swoimi imperiami. Te epickie wojny trwały przez wiele pokoleń i wstrząsały Europą i nadal rozbrzmiewają w niezliczonych hitach i serialach: "The Accursed Kings", "The Tudors" czy w największym hicie współczesnej telewizji "Game of Thrones". 22:05 SENSACJE XX WIEKU - ŚMIERĆ STALINA Cykl dokumentalny, 30 min, Polska, 1992 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym wydaniu programu Bogusław Wołoszański stara się rozwikłać zagadkę śmierci Józefa Stalina. Podejmuje próbę wyjaśnienia okoliczności śmierci dyktatora. 22:45 SENSACJE XX WIEKU - DIEPPE Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1989 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Tematem odcinka jest desant przeprowadzony przez aliantów 19 sierpnia 1942 roku na francuskim wybrzeżu w rejonie portowego miasta Dieppe. 23:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POKONAĆ ŻYWIOŁ Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "Pokonać żywioł" W warsztacie Jerzego Gruchalskiego w Ślesinie odradza się wyjątkowy szybowiec, na którym ostrogi lotnicze zdobywali niemal wszyscy wybitni polscy piloci. Edukacja lotnicza zaczynała się bowiem od startu ze zbocza z naciągiem gumowym, a takim szkolnym pierwszym aparatem latającym była konstrukcja sprowadzająca się do belki z fotelem, którą zaopatrzono w skrzydło i stery. To właśnie Wrona. Szybowiec Wrona był pierwszą konstrukcją, jaką opracowano w nowo utworzonych warsztatach szybowcowych w Warszawie. Prototyp zbudowano na początku 1932 roku i na wiosnę na polu mokotowskim w stolicy oblotu dokonał Szczepan Grzeszczyk. Szybowiec przeszedł testy i został skierowany do produkcji seryjnej. Ponadto konstruktor udostępnił dokumentację (za opłatą 50 złotych za dokumentację i 20 zł za licencję), która pozwalała na budowanie szybowca przez lokalne kluby szybowcowe. Warsztaty szybowcowe sprzedawały również materiały do budowy szybowca oraz gotowe elementy konstrukcyjne, które pozwalały ograniczyć pracę pasjonatów szybownictwa wyłącznie do montażu. Licencję kupiło od nas wiele krajów na świecie, teraz zaś przyszła pora, by Wrona znowu wzbiła się w powietrze. 24:00 POPIOŁY CZ. II Dramat historyczny, 123 min, Polska, 1965 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Aleksander Ścibor - Rylski Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Andrzej Markowski Aktorzy: Daniel Olbrychski, Bogusław Kierc, Piotr Wysocki, Beata Tyszkiewicz, Pola Raksa, Władysław Hańcza, Jadwiga Andrzejewska, Barbara Wrzesińska, Zbigniew Sawan, Józef Duriasz, Zbigniew Józefowicz, Janusz Zakrzeński, Stanisław Zaczyk, Jan Świderski, Ryszard Barycz, Józef Nalberczak, Zofia Saretok, Jan Nowicki Druga część ekranizacji powieści Stefana Żeromskiego. Jej młodzi bohaterowie Rafał Olbromski i Krzysztof Cedro, wciąż znajdują się w zasięgu oddziaływania "wichrów wojny" - Rafał bierze udzial w bitwie pod Raszynem, Krzysztof walczy pod Saragossą. Pod Sandomierzem młody Olbromski spotyka księcia Gintułta. Ratuje mu życie, ale książę wkrótce ginie w pożarze dworu Olbromskich. Rafał zdejmuje mundur, poświęca się odbudowie rodowej posiadłości. Nadchodzi rok 1812. Krzysztof Cedro, wierny żołnierz Napoleona, uczestniczy w wyprawie na Rosję. Odwiedza Rafała i namawia go, by zaciągnął się w szeregi wojsk napoleońskich. Podczas zimowego odwrotu wielkiej armii spod Moskwy Cedro towarzyszy cesarzowi. Przy drodze, w śniegu, tkwi niewidomy Rafał Olbromski. 02:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - OBRONA HELU CZ. 4 Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Czwarta część cyklu poświęconego obronie Helu w 1939 roku.