TVP Kultura Sobota, 17.02.2024 07:00 CZESŁAW NIEMEN W OPERZE LEŚNEJ W SOPOCIE - CZ. 1 DZIWNY JEST TEN ŚWIAT Koncert, 48 min, Polska, 1990 Muzyka: Czesław Niemen Wykonawcy: Czesław Niemen, Czesław Niemen 25 sierpnia 1990 r. Czesław Niemen dał solowy koncert w Operze Leśnej w Sopocie z okazji dziesiątej rocznicy powstania związku zawodowego i wielkiego ruchu społecznego Solidarność. Organizatorami koncertu były: Bałtycka Agencja Artystyczna (BART) oraz PSJ Warszawa i Agencja Artystyczna "Artus" z Lublina. W tej części artysta zaprezentował swoje klasyczne przeboje: "Wspomnienie", "Wiem, że nie wrócisz", "Stoję w oknie", "Jednego serca", "Płonąca stodoła", "Czy mnie jeszcze pamiętasz?", "Czas jak rzeka", "Dziwny jest ten świat". Koncert zarejestrowany został przez Oddział TVP w Gdańsku, a wyboru nagrań dokonał sam wykonawca. Pokazywana jako pierwsza część koncertu p.t. "Dziwny jest ten świat" w rzeczywistości stanowiła drugą część recitalu. 08:00 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JAN ENGLERT Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. Dziś odwiedzimy jednego z najwybitniejszych polskich aktorów, dyrektora artystycznego Teatru Narodowego w Warszawie, Jana Englerta. Poznamy kulisy początków jego kariery aktorskiej, role w filmach: "Kanał" oraz "Kolumbowie". 09:10 SERIALOWA NOSTALGIA - PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 1/13 - BRAT JERZY Serial historyczno-przygodowy TVP, 27 min, Polska, 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Andrzej Łapicki, Barbara Brylska, Bogusz Bilewski, Tadeusz Schmidt, Andrzej Jurczak, Antoni Lewek Wioząc na ślub Anusię Borzobohatą, Michał Wołodyjowski zostaje napadnięty przez bandytów. Rozprawia się z nimi, ale chora Anusia umiera. Pan Michał w rozpaczy po utracie narzeczonej wstępuje do klasztoru. Podczas konwokacji Zagłoba spotyka dwóch dawnych przyjaciół Wołodyjowskiego - Ketlinga i Nowowiejskiego. Od nich dowiaduje się o perypetiach pana Michała. Postanawia podstępem wyciągnąć go z klasztoru. Zagłoba dostaje się za mury zakonne. Argumenty patriotyczne nie działają na Małego Rycerza. Zagłoba mówi mu więc, że umierający Ketling chciałby zobaczyć go przed śmiercią. Wołodyjowski godzi się odwiedzić druha. W domu Ketlinga okazuje się, że to mistyfikacja. Wołodyjowski jest w pierwszej chwili oburzony, ale sam hetman Sobieski przekonuje go, by został wśród rycerzy. 09:45 SERIALOWA NOSTALGIA - PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 2/13 - HETMAŃSKI ORDONANS Serial historyczno-przygodowy TVP, 26 min, Polska, 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Andrzej Łapicki, Barbara Brylska, Bogusz Bilewski, Tadeusz Schmidt, Andrzej Jurczak, Antoni Lewek, Barbara Krafftówna Podczas przyjęcia hetman Sobieski wysyła Ketlinga do Kamieńca. Zaś od Mikołaja Potockiego dowiaduje się, że ten zamknął w lochu jego dragonów, którzy nieodpowiednio zachowywali się na ziemiach Potockiego. Sobieski wysyła więc pana Wołodyjowskiego, by uwolnił żołnierzy. Strażnikiem więźniów okazuje się dawny żołnierz Wołodyjowskiego. Otumaniony przez Zagłobę wpuszcza ich obu do uwięzionych. I oni - a zwłaszcza wachmistrz Luśnia - okazują się starymi znajomymi pana Michała. Wołodyjowski uwalnia wszystkich. Przypadkowo na leśnej drodze Wołodyjowski i Zagłoba spotykają siostrę pana Michała, stolnikową Makowiecką, i jej dwie podopieczne - panny: Krzysię Drohojowską i Basię Jeziorkowską. Wołodyjowski zabiera trzy panie do domu, który Ketling przed wyjazdem powierzył jego opiece. 10:25 WIECZÓR Z ALVINEM AILEY W AMERICAN DANCE THEATRE (ALVIN AILEY AN EVENING WITH THE ALVIN AILEY AMERICAN DANCE THEATER) Widowisko baletowe, 93 min, USA, 2020 Wykonawcy: Alvin Ailey, Alvin Ailey American Dance Theater W tym nagraniu studyjnym, Alvin Ailey American Dance Theatre, najodważniejszy i najbardziej ekscytujący zespół taneczny w kraju, przedstawia swój charakterystyczny styl. Alvin Ailey jest znany przede wszystkim jako twórca baletów inspirowanych muzycznymi tradycjami czarnoskórych Amerykanów (style blues, jazz, spiritual), których charakterystyczną cechą jest łączenie elementów tańca rdzennego, nowoczesnego, jazzowego i klasycznego. Ailey współpracował także z filmem, telewizją i teatrem muzycznym (tworzył układy choreograficzne musicali i oper). "Diving" było pierwszym dużym dziełem Judith Jamison jako choreografki dla Alvina Aileya. Taniec nawiązuje do afrykańskich rytuałów plemiennych i jest osadzony w rytmicznej muzyce perkusyjnej. 12:15 DOKUMENT TYGODNIA - BORGE MOGENSEN - SZTUKA PROJEKTOWANIA (BØRGE MOGENSEN - DESIGNS FOR LIFE) Film dokumentalny, 59 min, Dania, 2015 Reżyseria: Casper Hoyberg, Thomas Mogensen Scenariusz: Thomas Mogensen Borge Mogensen był duńskim projektantem mebli dla szerokiego grona odbiorców, którego proste i funkcjonalne projekty cieszyły się ogromnym powodzeniem w latach 40. i 50. XX wieku. Z czasem stały się pożądanymi klasykami osiągającymi na aukcjach bardzo wysokie ceny. Wraz z Arne Jacobsenem i Hansem Wegnerem Mogensen należy do przedstawicieli duńskiego modernizmu w sztuce użytkowej. 13:30 MARECZKU, PODAJ MI PIÓRO (MARECKU, PODEJTE MI PERO!) Komedia, 91 min, Czechosłowacja 1976 Reżyseria: Oldrich Lipsky Scenariusz: Ladislav Smoljak, Zdenek Sverak Aktorzy: Jiri Sovak, Jiri Schmitzer, Mila Myslikova, VaclavLohnisky, Iva Janzurova, Josef Kemr, Ladislav Smoljak, Josef Abrham i inni Pełen zabawnych sytuacji, dowcipnych dialogów i trafnych obserwacji obyczajowych film Oldricha Lipsky'ego, twórcy m.in. takich znanych czeskich komedii, jak "Lemoniadowy Joe,"Trup w każdej szafie, "Niech żyją duchy" czy "Adela jeszcze nie jadła kolacji". W scenariuszu "Mareczka", pogodnej opowieści o ludziach, którzy po latach znów zasiedli w szkolnych ławkach, by na kursach wieczorowych uzupełnić braki w edukacji, zawarli autorzy doświadczenia z własnej pracy nauczycielskiej. W głównej roli wystąpił popularny aktor Jiri Sovak, dla którego została ona specjalnie napisana. Jiri Kroupa pracuje jako majster w fabryce, która ma być wkrótce zmodernizowana. Nowa technika wymaga od załogi wyższych kwalifikacji, ale majster broni się przed pójściem do szkoły, do której rano uczęszcza jego syn. W końcu musi ustąpić i zasiada w szkolnej ławie razem z kontrolerem Hujerem i innymi kolegami z fabryki. Kroupa okazuje się najgorszym uczniem w klasie, choć i inni rozrabiają, podpowiadają i "zapominają" odrobić lekcje jak za czasów młodości. Największe kłopoty majster ma z matematyką. Nauczyciel radzi mu, by poprosił o pomoc syna, Jirka, ale Kroupa odmawia, obawiając się o swój ojcowski autorytet. Podwładni majstra z niepokojem śledzą jego brak postępów w nauce: jeśli nie zda on matury, jego miejsce zajmie przebiegły kontroler Hujer, który od dawna czyha na to stanowisko. 15:20 HALLO SZPICBRÓDKA CZYLI OSTATNI WYSTĘP KRÓLA KASIARZY Komedia, 94 min, Polska, 1978 Reżyseria: Janusz Rzeszewski, Mieczysław Jahoda Scenariusz: Ludwik Starski Zdjęcia: Jan Laskowski Aktorzy: Piotr Fronczewski, Gabriela Kownacka, Ewa Wiśniewska, Irena Kwiatkowska, Wiesław Michnikowski, Jan Kobuszewski, Bohdan Łazuka, Emil Karewicz, Wiesław Gołas, Kazimierz Kaczor, Krzysztof Majchrzak, Włodzimierz Kwaskowski, Józef Nalberczak, "Życzliwie trzeba powitać pierwszą od bardzo wielu lat naprawdę udaną polską komedię muzyczną. Ma ona wdzięk, który doskonale wynagradza brak jakichkolwiek innych ambicji niż czysta rozrywka. Teatrzyk "Czerwony Młyn" i historia miłości kasiarza Szpicbródki alias inżyniera Freda Kampinosa do pięknej szansonistki ma nas bawić, a przy okazji posłużyć do prezentacji piosenek i rewiowych numerów w wykonaniu popularnych aktorów. Autorzy "Hallo, Szpicbródka" dobrze i fachowo wykonali błahe, ale niełatwe zadanie" - pisał po premierze filmu Rzeszewskiego i Jahody jeden z recenzentów. Nie byłoby jednak sukcesu "Szpicbródki" bez świetnie skonstruowanego scenariusza pióra Ludwika Starskiego, przed wojną związanego z kabaretami "Qui pro Quo" i "Czarny Kot", oraz udziału wielu znakomitości aktorskich, które udało się zaangażować do filmu. Zapadające w pamięć, pełne farsowego wigoru kreacje stworzyli zwłaszcza Piotr Fronczewski i Gabriela Kownacka. Nie zawiedli także: Irena Kwiatkowska (brawurowa scena taneczno - wokalna, której tematem są "nogi roztańczone"), Jan Kobuszewski jako pechowy tajniak Mańkowski oraz Włodzimierz Kwaskowski, odtwarzający postać żydowskiego krawca Salomonowicza. I mimo że film Rzeszewskiego i Jahody roi się od zapożyczeń i świadomych aluzji, mimo upływu wielu lat od premiery ogląda się go wciąż z przyjemnością. Akcja "Hallo, Szpicbródka..." toczy się w latach dwudziestych w Warszawie. Miejscowemu teatrzykowi rewiowemu o wdzięcznej nazwie "Czerwony Młyn" grozi bankructwo. Pewnego dnia w gabinecie przygnębionego właściciela Kulki - Lalewicza zjawia się tajemniczy inżynier Fred Kampinos i oferuje, że za własne pieniądze postawi teatr na nogi. Rozpoczynają się przygotowania do nowej rewii oraz intensywne prace remontowe. Co dziwne - przeważnie w piwnicach budynku. Niebawem okazuje się, że nie przypadkiem. Złote Grona dla Gabrieli Kownackiej i Piotra Fronczewskiego na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie w 1979 roku. 17:10 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - PATRICK SPOTTISWOODE Rozmowa, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Piotr Poraj Poleski, Anna Szałańska Prowadzący: Jolanta Rzegocka Seria filmowych wywiadów przeprowadzonych w Londynie z wybitnymi ludźmi pióra, teatru, polityki, gospodarki. Rozmowy będą szczególnie dotyczyć związków bohaterów z Polską i polską kulturą. Bohaterem tego odcinka jest Patrick Spottiswoode - znawca i twórca teatru szekspirowskiego, założyciel szkoły The Globe Education, patron festiwalu Shakespeare and Poland. 17:45 RETRO KINO - DZIEWCZYNA Z WALIZKĄ (LA RAGAZZA CON LA VALIGIA) Komedia, 116 min, Włochy/Francja, 1960 Reżyseria: Valerio Zurlini Scenariusz: Leonardo Benvenuti, Piero De Bernardi Aktorzy: Claudia Cardinale, Jacques Perrin Reżyser Valerio Zurlini pokazuje w swoim filmie relacje między młodym chłopakiem a starszą kobietą. Piękna Aida, piosenkarka z klubu nocnego, jest porzucana przez mężczyzn, którzy traktują ją jak zabawkę. Młody Lorenzo, czując się odpowiedzialny za poczynania brata, opiekuje się starszą od siebie kobietą, wspiera ją i staje się jej powiernikiem. Owocuje to rozkwitem przyjaźni, która naturalnie kończy się po interwencji starszych, dla których takie relacje wydają się podejrzane. 20:00 BILET DO KINA - ASYSTENTKA (ASSISTANT, THE) Dramat, 83 min, USA, 2019 Reżyseria: Kitty Green Aktorzy: Julia Garner, Matthew Macfadyen, Makenzie Leigh Tytułowa bohaterka to młoda pracownica czołowej firmy producenckiej w Hollywood. Normalny dzień pracy asystentki zawsze wygląda tak samo: pierwsza przychodzi do firmy i ostatnia wychodzi. Dziewczyna nie wykazuje żadnego zainteresowania swoją monotonną pracą, jest wręcz znudzona i zgorzkniała. Beznamiętnie wykonuje powierzone jej zadania, zupełnie ignoruje rzucane pod jej adresem uszczypliwości kolegów. Próbuje też nie zwracać uwagi na inne kobiety z firmy chętnie wpadające do gabinetu szefa. One wszystkie traktują ją jak powietrze. (THE ASSISTANT) 21:35 JAZZ.PL - JAZZ FORUM TALENTS Koncert, 55 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Kacper Smoliński, Jakub Mizeracki, Maciej Kądziela, Kasia Pietrzko, Tomasz Chyła, Adam Zagórski, Roman Chraniuk Koncert formacji Jazz Forum Talents odbył się w Studiu S - 3 Polskiego Radia. Na scenie spotkali się niezwykli muzycy: grający na harmonijce ustnej Kacper Smoliński z Weezdob Collective, gitarzysta Jakub Mizeracki z zespołu Skicki - Skiuk, saksofonista Maciej Kądziela z ZK Collaboration, dwoje prowadzących swoje własne formacje instrumentalistów: pianistka Kasia Pietrzko i skrzypek Tomasz Chyła, oraz perkusista Adam Zagórski i basista Roman Chraniuk tworzący gwiazdorską sekcję rytmiczną. 22:45 DIAMENTY SĄ WIECZNE (DIAMONDS ARE FOREVER) Film sensacyjny, 115 min, Wielka Brytania 1971 Reżyseria: Guy Hamilton Scenariusz na podstawie powieści Iana Fleminga: Richard Maibaum i Tom Mankiewicz Aktorzy: Sean Connery, Jill St. John, Charles Gray, Lana Wood, Jimmy Dean, Bruce Cabot, Putter Smith, Bruce Glover, Norman Burton i inni Ian Fleming, autor cyklu powieści o przygodach Jamesa Bonda, był człowiekiem o słabych nerwach. Kiedy przedstawiono mu Seana Connery'ego jako kandydata na superagenta 007, ponoć zemdlał. Tymczasem Connery okazał się Bondem idealnym, tyle że - jak na wymagania producentów - mało wytrwałym. Na szóstą propozycję zagrania tajnego agenta odpowiedział "nie", dzięki czemu George Lazenby, australijski gwiazdor reklamówek, na chwilę został idolem, zagrawszy Bonda w filmie "W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości". Jednak producenci nie ustawali w poszukiwaniach bardziej pasującego następcy, a jednocześnie próbowali jeszcze raz skusić Connery'ego. Aktor przystał w końcu na ich prośby, zarzekając się, że "Diamenty" będą jego ostatecznym pożegnaniem z rolą Bonda. Wbrew tym stanowczym zapowiedziom, w 1983 r. Connery uległ ponownie namowom producentów i wystąpił w jeszcze jednym filmie z tej serii pod znamiennym tytułem "Nigdy nie mów nigdy". Rozprawiwszy się ostatecznie ze swym śmiertelnym wrogiem Ernstem Stavro Blofeldem, James Bond przyjmuje kolejne zlecenie. Ma wyjaśnić przyczyny zwiększonego przemytu diamentów z Afryki Południowej do USA oraz związanych z tym kilku morderstw. Jednocześnie wiadomo, że przemycane kamienie nie pojawiają się na rynku, co oznacza, że tajemniczy nabywca gromadzi je w sobie tylko wiadomym celu. Podając się za znanego pasera Petera Franksa, Bond udaje się do Amsterdamu, gdzie kontaktuje się z Tiffany Case, równie ponętną co przedsiębiorczą pośredniczką w nielegalnym handlu kosztownościami. Z jej polecenia przewozi dużą ilość skradzionych diamentów do Los Angeles, a stamtąd do Las Vegas w trumnie zawierającej zwłoki prawdziwego Petera Franksa. Na miejscu okazuje się, że diamenty są fałszywe, ale w hotelu czeka już na Bonda Tiffany. Dziewczyna proponuje mu, by wspólnie oszukali przemytniczą szajkę i podzielili się powierzonymi jej klejnotami. Kłopot jednak w tym, że adresat cennego depozytu, ekscentryczny miliarder Willard Whyte, również nie ma zamiaru rezygnować z brylantów. Jeden z jego współpracowników, Bert Saxby, wykrada diamenty ze skrytki na dworcu, gdzie ukryła je Tiffany. James Bond i panna Case podążają jego śladem. "Diamenty są wieczne" był - zdaniem krytyków - najbardziej udanym filmem z bondowskiej serii od czasu "Goldfingera". Zasługa to nie tyle wyjątkowo skomplikowanego scenariusza czy sprawnej reżyserii Guya Hamiltona, twórcy także wspomnianego "Goldfingera", co sposób potraktowania roli przez Seana Connery. Bond idealny w jego wydaniu sięgnął tutaj szczytu - Connery konsekwentnie ośmiesza te cechy charakteru superagenta, które zadecydowały o jego ogromnym powodzeniu. W "Diamentach" Bond jest nie tylko męski, ale wręcz samczy, równie często jest bity, jak zwycięża, posługuje się specjalnymi gadżetami, wykonanymi specjalnie z myślą o nim i doskonale czuje się nawet w skradzionym pojeździe księżycowym. Wreszcie, ładuje się w najcięższe tarapaty, ale z pułapki bez wyjścia wyciągają go przeciwnicy. Ten lekko kpiący nastrój udzielił się także reżyserowi, który dzieli powikłany scenariusz na niemal niezależne od siebie sekwencje, ilustrujące klasyczne chwyty filmu szpiegowskiego,wzbogaconego o elementy science fiction, melodramatu i komedii sensacyjnej. Na uwagę zasługuje też strona muzyczna filmu. Tradycją bondowskiej serii były od początku pisane specjalnie do każdego odcinka przebojowe piosenki. Siódmy film z tego cyklu otwiera utwór "Diamonds Are Forever" w brawurowym wykonaniu Shirley Bassey. 00:55 KINO NOCNE - PIŁKARSKI POKER Komedia sensacyjna, 101 min, Polska, 1988 Reżyseria: Janusz Zaorski Scenariusz: Jan Purzycki Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Piotr Figiel Aktorzy: Małgorzata Pieczyńska, Janusz Gajos, Marian Opania, Mariusz Dmochowski, Jan Englert, Edward Lubaszenko, Mariusz Benoit, Adrianna Biedrzyńska, Bronisław Pawlik, Borys Marynowski, Henryk Bista, Andrzej Zaorski, Grzegorz Warchoł, Olaf Lubaszenko, Zdzisław Wardejn Laguna, niegdyś sławny piłkarz, którego karierę przerwała kontuzja, pogrąża się w alkoholizmie. Jego dawnym kolegom z boiska też nie wiedzie się najlepiej. Laguna - obecnie sędzia - jest bacznym obserwatorem tego, co się wokół niego dzieje. Zdaje sobie sprawę z istniejących w piłkarskim światku układów, przekupywania piłkarzy i sędziów, manipulowania ludźmi. Nie chce mieć z tym nic wspólnego. Postanawia w niezwykły sposób ukoronować swoją sędziowską karierę - zadrwić z traktujących go protekcjonalnie działaczy klubowych. Chce doprowadzić do tzw. niedzieli cudów, czyli "ustawić" ostatnią kolejkę rozgrywek ligowych tak, by w poszczególnych meczach padły ustalone przez niego wyniki. Różnymi sposobami przekupuje zawodników, a nawet innego sędziego. Gdy jednak dochodzi do decydującego meczu, nieoczekiwanie zmienia swój plan. Roboczy tytuł filmu brzmiał "Kocham piłkę", co ujawniało tęsknotę reżysera za romantyką sportu, której spragnieni są jego prawdziwi miłośnicy. Utrzymany w konwencji filmu sensacyjnego "Piłkarski poker" ujawnia kulisy krajowej piłki. "Polska piłka nożna toczy się po równi pochyłej. Wyniki i jakość gry są uzależnione od wartości pieniądza. Na trybunach siedzi kilka lub kilkanaście tysięcy naiwnych kibiców. Czekają na wynik, nie wiedząc, że ustaliło ten wynik wcześniej kilka osób" - mówił reżyser Janusz Zaorski. 02:55 DZIECKO I CLOWN (THE KID AND THE CLOWN) Film dokumentalny, 53 min, Dania, 2011 Reżyseria: Ida Gron Zdjęcia: Ida Gron Muzyka: Roger Goula W szpitalu dla dzieci chorych na raka ktoś taki jak Angus jest jak przybysz z innego świata. Mężczyzna w przebraniu clowna próbuje oderwać małych pacjentów od ponurej codzienności, pozwala im na chwilę zapomnieć o bólu, chorobie i osamotnieniu. Dla Angusa to coś więcej niż rutynowa praca dwa razy w tygodniu, polegająca na rozśmieszaniu i magicznych sztuczkach. Z kilkuletnim Tobiasem, któremu towarzyszy w terapii od wielu miesięcy, połączy go prawdziwa przyjaźń - na oddziale onkologicznym doświadczenie wyjątkowo trudne. 05:10 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JAN ENGLERT Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. Dziś odwiedzimy jednego z najwybitniejszych polskich aktorów, dyrektora artystycznego Teatru Narodowego w Warszawie, Jana Englerta. Poznamy kulisy początków jego kariery aktorskiej, role w filmach: "Kanał" oraz "Kolumbowie".