TVP Dokument Wtorek, 20.02.2024 05:35 PERŁY BAŁTYKU - ZALEW SZCZECIŃSKI - PTASI RAJ Serial dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Prowadzący: Dr Andrzej Kruszewicz Bałtyk jest pełen tajemnic. Te najciekawsze ukrywa głęboko w swojej toni i wysoko ponad nią. To najmłodsze morze świata, które nieustannie się zmienia. W jednym milimetrze bałtyckiej wody żyje ponad 5 milionów organizmów. Bo Bałtyk, wbrew wszystkiemu, nie umiera. Życie w nim dopiero nabiera rozpędu. Andrzej Kruszewicz postanawia przyjrzeć się mu z bliska. 06:05 WETERYNARZE Z SERCEM - /12/ Reality show, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Krzysztof Kasior, Sandra Andrzejewska, Wojciech Wołoszyn Scenariusz: Wojciech Wołoszyn Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Autorzy odwiedzają ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Część uwagi poświęcono także mniej popularnym zwierzętom domowym, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. W kolejnym odcinku autorzy śledzą dramatyczne przeżycia opiekunów psa Florka, który zaklinował się, próbując przejść przez ogrodzenie. Czy lekarze zdołają go uratować? Kózka Lusia, aby odzyskać zdrowie, została odizolowana od stada. Przez niedopatrzenie właścicielki wciąż jednak może stracić życie. Sylwia i Tomek są miłośnikami fauny. Niestety, okoliczni mieszkańcy wykorzystują to i podrzucają pod ich dom niechciane zwierzaki. Co zrobić, kiedy są nimi szopy pracze? 06:40 OPOWIEŚĆ O KOTACH - ODC. 1 DZIKIE Z NATURY (THE STORY OF CATS EP1 WILD AT HEART) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Anwar Mamon Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o kotach. Uważa się, że koty domowe, trzy razy przewyższają liczbę psów, są najpopularniejszymi zwierzętami domowymi na świecie. W przeciwieństwie do psów, nasi koci przyjaciele nie są w pełni udomowieni, mieszkają z nami przez stosunkowo krótki czas i nadal mają wiele reakcji, odruchów i cech swoich dzikich kuzynów. Od tygrysa po pręgowanego kota, ta oszałamiająca trzyczęściowa seria opowiada historię kotów. Obecnie istnieje 37 różnych gatunków kotów, które występują w niesamowitej różnorodności kolorów, kształtów i rozmiarów. Prześledzimy epicką, podróż kotów od dżungli Azji Południowo - Wschodniej po afrykańską sawannę i ostatecznie do naszych domów. Nakręcony we wspaniałym stylu, przy użyciu najnowszej technologii, poznamy, jak powstały koty i co czyni je tak wyjątkową i odnoszącą sukcesy rodziną drapieżników. Odc. 1 - "Dzikie z natury". Z niedawnych badań wynika, że nasze koty charakterem przypominają afrykańskie lwy. Mają z nimi wiele wspólnych cech. Między innymi instynkt zabójcy. Gdyby wasz kot był większy, prawdopodobnie próbowałby was zjeść. Zupełnie jak lew. Z tego wynika, że pewien Południowoafrykańczyk codziennie ryzykuje życie. Kevin Richardson jest znany jako zaklinacz lwów. Prowadzi schronisko dla wielkich kotów. Choć rocznie około siedmiuset osób pada ofiarami lwów, Kevin uważa, że łączy go z tymi wielkimi kotami bliska więź. Po dwudziestu latach pracy z lwami Kevin uważa, że potrafi się z nimi komunikować. 07:40 WEŁTAWA - ZŁOTA RZEKA (VLTAVA - RIVER OF GOLD) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Angelika Sigl Filmowa opowieść o Wełtawie, najdłuższej rzece Czech. Jej źródło leży w Szumawie. Biegnie, meandrując przez wrzosowiska tego regionu, przybierając charakterystyczny ciemnożółty kolor, który sprawia, że przypomina płynne złoto. Ta Złota Rzeka była inspiracją dla poetów, architektów i kompozytorów. Wzdłuż brzegów rzeki liczne zabytki świadczą o długiej i bogatej historii kraju. Jest tu 18 mostów, m. in. w Pradze, stolicy kraju z mnóstwem złotych dachów i ścian z żółtego połyskującego piaskowca. W większości biegu Wełtawa płynie spokojnie, ale co jakiś czas ujawnia swój dziki charakter, rozsadzając brzegi, a miejscami tworząc kaskadę zbiorników i tam. Ale poza tym płynie swobodnie w swoim naturalnym korycie rzeki, zapewniając dom dla wielu dzikich zwierząt, takich jak: suseł cętkowany, sikora wahadłowa, rysie i wilki. 08:45 SEKRETY CZŁOWIEKA Z CHEDDAR (SECRETS OF THE 10, 000 YEAR OLD MAN) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Steven Clarke Film dokumentalny. Kwestia naszej ludzkiej tożsamości nigdy nie była przedmiotem tak gorącej debaty. Teraz nowe, przełomowe techniki badawcze DNA mogą odpowiedzieć na pytanie, skąd pochodzimy i jak wyglądaliśmy? W 2017 roku Muzeum Historii Naturalnej ujawniło wyniki najbardziej oczekiwanej analizy genetycznej w Wielkiej Brytanii przeprowadzanej na najważniejszym pojedynczym szkielecie w historii. Zespół badaczy Muzeum stworzyło pełną sekwencję DNA człowieka z Cheddar liczącego 10 000 lat najstarszego kompletnego szczątku - szkieletu ludzkiego, jaki kiedykolwiek znaleziono w Wielkiej Brytanii. On i jego klan byli jednymi z pierwszych ludzi, którzy zaludnili opuszczoną Brytanię pod koniec epoki lodowcowej. Ponieważ ludzka okupacja tych wysp trwa od tamtej pory nieprzerwanie, tak naprawdę jest on najstarszym przodkiem: pierwszym Brytyjczykiem. 09:45 PODRÓŻE PO BAŁTYKU: LATO NA WODZIE - FINLANDIA (CRUISING THE BALTIC SEA - A SUMMER ON THE WATER) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Johannes Backes Dokumentalna seria (5 odcinków) podróżnicza. Każdego roku do nadmorskich krajobrazów Bałtyku zbliża się nowy rodzaj krzyżowców, tak jak kiedyś łodzie wikingów czy statki Hanzy. Pływają po morzu, aby odkrywać korzenie cywilizacji europejskiej. Od zakończenia zimnej wojny i otwarcia Europy Wschodniej coraz więcej turystów wyrusza w długie rejsy po Bałtyku, jednym z najmłodszych mórz na świecie - powstałym po ostatniej epoce lodowcowej. Fascynują ich dobrze zachowane zamki, malownicze archipelagi, rozległe i dziewicze krajobrazy, marzycielskie wioski, historyczne metropolie handlowe i niekończące się piaszczyste plaże. Seria łączy niezwykłe piękno nadbałtyckich krajobrazów z ekskluzywnymi obrazkami życia na pokładzie statków wycieczkowych. Zobaczymy też atrakcje przyrodnicze i imponujące miasta, spotykając ich mieszkańców, którzy zaproszą nas do swojego domu. Podróż przez Morze Bałtyckie rozpoczyna się w Szwecji i prowadzi przez Finlandię i Sankt Petersburg do krajów bałtyckich. Równolegle do trasy po morzu i do dużych miast portowych widz odkryje ekscytujące przystanki na lądzie. Krajobrazy opowiedzą historię. Usłyszymy też codzienne historie ludzi, którzy tu mieszkają i pracują, sprawiają, że prawdziwa osobliwość tego świata staje się nam bliższa. 10:45 LEKARZ TRZECH POKOLEŃ Film dokumentalny, 21 min, Polska, 1989 Scenariusz: Lena Skwirtniańska Film dokumentalny o niezwykłych losach wyjątkowego lekarza wielu pokoleń krakowskich pacjentów, doktora Mariana Ciećkiewicza. Snujący swą opowieść o długim życiu, którego początek przypada na rok 1893 roku, bohater filmu prowadzi nas przez gwałtowne i zmienne losy historii Polski, która determinowała życie większości młodych Polaków. Poznamy doktora w wielu wcieleniach, jako ucznia klasycznego gimnazjum w zaborze austriackim, studenta medycyny, żołnierza walczącego na frontach dwóch wojen światowych oraz lekarza piastującego ważne funkcje w służbie zdrowia. W wieku 96 lat, po prawie 50 - letniej karierze lekarza medycyny, doktor Ciećkiewicz wciąż pozostaje aktywny zawodowo, służąc swą wiedzą społeczeństwu. Ilustracją wspomnień są fragmenty archiwalnych materiałów filmowych oraz fotografie dokumentujące okresy: I wojny światowej, kampanii wrześniowej podczas II wojny światowej oraz Kraków podczas okupacji niemieckiej. 11:20 HISTORIE SOLECZNICKIE - KAROLINA MICHAJŁOWSKA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Radosław Wikiera Soleczniki, najbardziej polski rejon w Litwie, gdzie kultura i polska tradycja jest kultywowana od pokoleń. To właśnie tutaj będziemy szukali niezwykłych historii i pasji ludzi, podobnie jak w pierwszej serii dokumentalnej z Wilna. Historie wileńskie pokazały nam jak ciekawa i złożona jest społeczność Polaków na Litwie. Podobnie jak poprzednio zamierzam przyjrzeć się kolejnym polskim bohaterom na Litwie, którzy swe korzenia mają w oddalonym o 40 kilometrów od Wilna okręgu solecznickim. Odcinek 2. Karolina Michajłowska ma 18 lat i jest maturzystką, która marzy o studiowaniu medycyny w wielkim mieście. Zastanawia się, czy po ukończeniu nauki wróci do rodzimych Solecznik, by tu założyć rodzinę i pracować jako lekarka. A może jej życie potoczy się zupełnie inaczej? 11:50 W 24 GODZINY - ODC. 11 AUCKLAND W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 11. AUCKLAND) Cykl dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams, przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! Odcinek 11 - Auckland. Dynamiczność, energia miasta i uśpione wulkany to właśnie Auckland, największe na świecie miasto polinezyjskie. Położone jest w północno - zachodniej części Wyspy Północnej, między Morzem Tasmana i Oceanem Spokojnym. Auckland nazywane miastem żagli, ze względu na położenie między dwoma zatokami zachwyca wiktoriańskimi pozostałościami i modnymi dzielnicami. Auckland to również bogata historia i tradycja. Będąc tam warto odwiedzić muzeum sztuki maoryskiej, Auckland War Memorial Museum, czy muzeum sztuki współczesnej. 12:20 W 24 GODZINY - ODC. 12 BARCELONA W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 12. BARCELONA) Cykl dokumentalny, 23 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! Odcinek 12 to 24 godziny w Barcelonie. To miasto pełne oryginalnych możliwości spędzania wolnego czasu, które zachęcają do odwiedzania jej raz i drugi. Położona nad Morzem Śródziemnym i słynąca z modernistycznej architektury Gaudiego Barcelona jest jedną z najmodniejszych stolic europejskich. Miasto jest wyznacznikiem nowych trendów w świecie kultury, mody i gastronomii. Łączy kreatywność artystów i projektantów z szacunkiem i dbałością o miejsca od zawsze tradycyjne. Współżyją w nim urok i spokój starego miasta, awangarda jego najnowocześniejszych dzielnic i miejski rytm jednego z najczęściej odwiedzanych miast na świecie. 12:50 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - VERMEER I MUZYKA (EXHIBITION ON SCREEN. VERMEER AND MUSIC) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Seria dokumentalna. To spotkanie z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek to opowieść o innym twórcy. Przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, z pomocą prywatnych listów i osobistych historii. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł, artystów, zakulisowych tajemnic, ekspozycji w najważniejszych muzeach i galeriach na świecie, m. in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Odcinek 1. Vermer i muzyka. Muzyka była ulubionym tematem Vermeera i współczesnych mu artystów. Przeniesiona na płótno, mogła wyrażać hołd lub kpinę, status społeczny albo romantyczną schadzkę. Artyści próbowali też ukazać coś z potęgi i piękna samej muzyki: uchwycić istotę jednej formy sztuki za pomocą środków innej formy sztuki. W National Gallery w Londynie zebrano najlepsze dzieła z jej imponującej kolekcji malarstwa holenderskiego, by pokazać, w jak różny sposób muzyka łączy się z obrazem. Mimo prezentowanego na obrazach bogactwa Jan Vermeer był w chwili śmierci bez środków do życia. Jeden z najwybitniejszych malarzy holenderskiego Złotego Wieku zaczął zdobywać uznanie dopiero dwieście lat później, gdy w latach 60. XIX wieku odkrył go francuski miłośnik sztuki. 13:50 OPOWIEŚĆ O KOTACH - ODC. 2 SŁODKIE KOTKI (THE STORY OF CATS EP2 CUTE RESPONSE) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Anwar Mamon Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o kotach. Uważa się, że koty domowe, trzy razy przewyższają liczbę psów, są najpopularniejszymi zwierzętami domowymi na świecie. W przeciwieństwie do psów, nasi koci przyjaciele nie są w pełni udomowieni, mieszkają z nami przez stosunkowo krótki czas i nadal mają wiele reakcji, odruchów i cech swoich dzikich kuzynów. Od tygrysa po pręgowanego kota, ta oszałamiająca trzyczęściowa seria opowiada historię kotów. Obecnie istnieje 37 różnych gatunków kotów, które występują w niesamowitej różnorodności kolorów, kształtów i rozmiarów. Prześledzimy epicką, podróż kotów od dżungli Azji Południowo - Wschodniej po afrykańską sawannę i ostatecznie do naszych domów. Nakręcony we wspaniałym stylu, przy użyciu najnowszej technologii, poznamy, jak powstały koty i co czyni je tak wyjątkową i odnoszącą sukcesy rodziną drapieżników. Odc. 2 - "Słodkie kotki". Koty mają złożoną naturę. Są powściągliwe, ale uczuciowe. Pogodne, ale agresywne. Oswojone, ale ponoć niedające się wyszkolić. Jest tak dlatego, że, choć żyją obok nas od tysięcy lat, pod wieloma względami nadal są dzikimi zwierzętami. A mimo to je uwielbiamy. Kotów domowych jest na świecie trzy razy więcej niż psów. I są najpopularniejszymi zwierzętami domowymi. By zrozumieć, jak do tego doszło, musimy zacząć od początku - od dwojga małych kociąt. Mają zaledwie jeden dzień i są całkowicie zależne od matki. Przez pierwszy tydzień ich świat jest ciemny i praktycznie bezgłośny. Mają zamknięte oczy i są niemal głuche. Do przetrwania potrzebny jest im tylko jeden zmysł węch. Czują zapach matczynego mleka i znajdują sutek, z którego będą je ssać. Następne tygodnie życia tych kociąt zdecydują o ich przyszłości. 14:50 CZY ŻÓŁWIE CZEKA ZAGŁADA? (THE LAST TURTLES?) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: John Boyle Ten fascynujący dokument bada wpływ globalnego ocieplenia na przetrwanie żółwi jako gatunku. Poznamy nie tylko kwestię temperatury, która implikuje płeć rodzących się osobników tego gatunku, ale także inne problemy, takie jak znikanie plaż lęgowych z powodu podnoszenia się poziomu mórz. To wszystko przyczynia się do nieubłaganego spadku liczebności tego wspaniałego i wrażliwego gatunku. W ciągu swojego życia pokonują w oceanie dziesiątki tysięcy kilometrów. Mimo to potrafią odnaleźć tę samą plażę wiele lat po tym, jak ją opuściły. Teraz wyspa Raine maleńki fragment bariery koralowej na Oceanie Spokojnym odsłoniła zupełnie nową tajemnicę. Każdego roku nawet 50 tysięcy samic wychodzi tu na brzeg, by złożyć jaja. Badacze dokonali niezwykłego odkrycia. Wygląda na to, że przychodzą tu na świat niemal wyłącznie samice. Prawie w ogóle nie wykluwają się tu małe samce. Jeśli to zjawisko się upowszechni, może zagrozić istnieniu tych pradawnych stworzeń. 15:50 TAJEMNICE BÓLU (PAIN SECRETS) Film dokumentalny, 51 min, USA, 2022 Reżyseria: Eli Brown Film dokumentalny o nowym, rewolucyjnym sposobie rozumienia bólu, metodach leczenia, które mogą pomóc rozwiązać, opanować, a w niektórych przypadkach skorygować przewlekły, codzienny ból. To kilka różnych strategii, które zbliżają umysł i ciało. Okazuje się, że wszyscy możemy wykorzystać moc naszego mózgu, aby pomóc przekształcić własny ból w podróż. Większość ludzi myśli o bólu w kategoriach urazu lub stanu zapalnego. Ten rodzaj bólu służy użytecznemu celowi, ponieważ kiedy jesteśmy zranieni, chronimy się, aby zapobiec dalszym obrażeniom i umożliwić uzdrowienie. Ale ból neuropatyczny, który pojawia się z powodu nieprawidłowej funkcji układu nerwowego, nie przynosi takich samych korzyści. Ten rodzaj bólu obejmuje szeroką gamę zaburzeń wpływających na dowolną część układu nerwowego. W niektórych przypadkach mózg może otrzymać sygnał, nawet jeśli nie ma bolesnego bodźca. W innych przypadkach sygnały czuciowe krzyżują się i są błędnie odczytywane jako ból. Zrozumienie różnorodności i złożoności ekspresji przewlekłego bólu w naszym ciele prowadzi do ulepszonych opcji leczenia niefarmaceutycznego i niechirurgicznego. 16:55 PODRÓŻE PO BAŁTYKU: LATO NA WODZIE - ESTONIA (CRUISING THE BALTIC SEA - A SUMMER ON THE WATER) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Johannes Backes Dokumentalna seria (5 odcinków) podróżnicza. Każdego roku do nadmorskich krajobrazów Bałtyku zbliża się nowy rodzaj krzyżowców, tak jak kiedyś łodzie wikingów czy statki Hanzy. Pływają po morzu, aby odkrywać korzenie cywilizacji europejskiej. Od zakończenia zimnej wojny i otwarcia Europy Wschodniej coraz więcej turystów wyrusza w długie rejsy po Bałtyku, jednym z najmłodszych mórz na świecie, powstałym po ostatniej epoce lodowcowej. Fascynują ich dobrze zachowane zamki, malownicze archipelagi, rozległe i dziewicze krajobrazy, marzycielskie wioski, historyczne metropolie handlowe i niekończące się piaszczyste plaże. Ta seria łączy niezwykłe piękno nadbałtyckich krajobrazów z obrazkami życia na pokładzie statków wycieczkowych. Zobaczymy też atrakcje przyrodnicze i imponujące miasta, spotykając ich mieszkańców, którzy zaproszą nas do swojego domu. Podróż przez Morze Bałtyckie rozpoczyna się w Szwecji i prowadzi przez Finlandię i Sankt Petersburg do krajów bałtyckich. Równolegle do trasy po morzu i do dużych miast portowych widz odkryje ekscytujące przystanki na lądzie. Krajobrazy opowiedzą historię. Usłyszymy też codzienne historie ludzi, którzy tu mieszkają i pracują, sprawiają, że prawdziwa osobliwość tego świata staje się nam bliższa. 17:55 W 24 GODZINY - ODC. 13 MONTREAL W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 13. MONTREAL) Cykl dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! Odcinek 13 to 24 godziny w Montrealu. To tętniące życiem miasto w Kanadzie łączące klimat dwóch kontynentów: europejskiego i amerykańskiego. Znajduje się nad Rzeką Świętego Wawrzyńca w prowincji Quebec. Montreal jest największym portem morskim wschodniej części kraju oraz głównym ośrodkiem gospodarczym i kulturalnym francuskojęzycznej społeczności Kanady. Początki miasta sięgają czasów, gdy było ono niewielką osadą nazwaną na cześć królewską Mont Royal oznaczającą Wzgórze Królewskie. 18:25 W 24 GODZINY - ODC. 14 BANGKOK W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 14. BANGKOK) Cykl dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! Odcinek 14 to 24 godziny w Bangkoku. Miasto legenda, które nie ma sobie równych na świecie. Historia i nowoczesność, egzotyka ulicy i szalone życie nocne, pełne aromatów rynki i luksusowe hotele, uliczni sprzedawcy owoców, modernistyczne centra handlowe oraz idylliczne świątynie, w których mnisi poszukują kontaktu z zaświatami. Miasto niebywałych kontrastów. Widzowie będą mogli zobaczyć Wiecznego Buddę i Królewski Pałac, odwiedzić targ pełen świeżych, pachnących owoców. Wieczorem natomiast obejrzeć kurs gotowania, na którym ujawnione zostaną tajniki kuchni Tajów. 18:55 PROFESOR OD SERCA - ZBIGNIEW RELIGA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2010 Reżyseria: Halina Szymura Scenariusz: Halina Szymura Zdjęcia: Sławomir Chudowski Kiedy mówimy Religa, w pierwszym momencie nasuwają nam się skojarzenia: pionier polskiej transplantacji, pierwszy przeszczep serca w Polsce. Ten wybitny lekarz i naukowiec wdrożył też wiele własnych, oryginalnych programów w zakresie leczenia skomplikowanych, wrodzonych wad serca, wprowadził ciekawe zabiegi z obszarów chirurgii naczyniowej. Jego największe dzieło to jednak stworzenie komory do mechanicznego wspomagania krążenia. Film nie jest notką biograficzną profesora, ale okazją do przypomnienia jego najważniejszych dokonań w medycynie, w życiu politycznym, społecznym i kulturalnym. Jego bogaty życiorys starczyłby zapewne na kilka filmów. Ten dokument skupia się na sprawach najważniejszych dla samego profesora, dla ludzi, którym ratował życie, dla grona jego współpracowników, których wychowywał, wpajając im najcenniejsze zasady etyki lekarskiej. Wykształcony w Polsce, odbył kilkuletnie staże w amerykańskich klinikach, m. in. u takich sław jak Adrian Kantrowitz czy Wojciechowski. Zdobyte tam umiejętności chciał przenieść do polskich klinik, choć nie zawsze spotykał się ze zrozumieniem. Całość jest oparta na wspomnieniach najbliższych mu osób w zawodzie i w życiu. O atmosferze, jaka towarzyszyła pierwszym transplantacjom, asystujący przy zabiegach dawni asystenci, dziś profesorowie renomowanych klinik: Andrzej Bochenek, Marian Zembala, Jerzy Foremny. Wszyscy są uwiecznieni w cennych archiwalnych materiałach z pierwszych przeszczepów serca, jakie miały miejsce w latach 1985 - 1990. O tym, jak sprawy zawodowe profesora wpływały na życie rodzinne mówią żona, córka i syn. Wzruszające są opowieści dawnych pacjentów, którzy nazywają go drugim ojcem. Tadeusz Żytkiewicz jest najdłużej żyjącym pacjentem z przeszczepionym sercem. To finał jego operacji obiegł cały świat za pośrednictwem zdjęcia Jamesa Steinfielda (National Geographic). Henryk Kubiak, najstarszy człowiek, któremu w Polsce przeszczepiono serce, opowiada o swoich sukcesach na międzynarodowych olimpiadach sportowych, mimo że ukończył 76 lat. O niezwykłych sytuacjach podczas współpracy lotnictwa wojskowego z prof. Religą opowiada lotnik, płk. inż. Mirosław Czechowski. Dramaty, jakie towarzyszyły tym lotom, uwiecznione na filmie dokumentalnym, zrealizowanym na potrzeby lotnictwa wojskowego, obrazują chwile grozy i determinacji w walce o ludzkie życie. Prezes Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii, bliski przyjaciel profesora, wspomina koncerty z cyklu "Serce za serce". Były to wydarzenia, które elektryzowały całą Polskę. To na prośbę profesora po raz pierwszy wystąpili w Polsce, w Zabrzu: Placido Domingo, Jose Carreras, Monserat Cabaille, June Anderson i wielu innych artystów światowych estrad. O tym, kim jest prof. Zbigniew Religa dla młodych ludzi, mówią uczniowie szkoły w Miedniewicach, która nosi imię słynnego kardiochirurga. W filmie nie brak także archiwalnych wypowiedzi samego profesora, są to fragmenty studyjnych wywiadów, wystąpień publicznych oraz reportaży poświęconych działalności założonej przez niego Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii. Film bardzo wzrusza, ale są w nim również momenty zabawne, zwłaszcza w opowiadaniach dawnych asystentów profesora, choć często rodziły się one w sytuacjach dramatycznych. Jest to obraz o charyzmatycznym chirurgu, ale też o człowieku o wielkim sercu i pogodzie ducha. 20:00 UPADEK. JAK UKRAIŃCY ZNISZCZYLI IMPERIUM ZŁA - ODCINEK 7 (THE СOLLAPSE: HOW UKRAINIANS DESTROYED THE EVIL EMPIRE / KOLAPS. JAK UKRAJINCI ZRUJNUWAŁY IMPERIJU ZŁA) Film dokumentalny, 50 min, Ukraina, 2020 Reżyseria: Sergij Łysenko Dokładna i jak dotąd najpełniejsza opowieść o tym, jak deklaracja niepodległości Ukrainy umożliwiła ostateczny upadek ZSRR. W cyklu dokumentalnym widzowie zobaczą nigdy wcześniej nieprezentowane tajne dokumenty CIA i KGB; zeznania uczestników i świadków wydarzeń czy wypowiedzi amerykańskich, ukraińskich, rosyjskich oraz polskich polityków i historyków, po raz pierwszy omawiających tak szczegółowo wydarzenia z 1991 roku. 30 lat po upadku imperium zła mamy dostęp do tajnych niegdyś dokumentów CIA i KGB, wspomnień ludzi, którzy podejmowali decyzje oraz bezpośrednich świadków i uczestników masowych procesów w całym ZSRR. Obecnie nie ma ani jednej książki czy filmu, które w sposób całościowy i pełny przedstawiałyby upadek ZSRR. Opisy ówczesnych wydarzeń koncentrują się wokół Moskwy, pozostawiając w cieniu kluczowe procesy, które rozgrywały się poza nią i które faktycznie doprowadziły do upadku imperium zła. 21:15 ALBANIA. POSZUKUJĄC SPRAWIEDLIWOŚCI Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Witold Szabłowski Historia Jovana Plaku, którego ojciec, Koco Plaku, był wykształconym w Związku Radzieckim geologiem. To jemu Albania zawdzięcza znalezienie największych w kraju pokładów ropy naftowej. W latach 60. Albania zerwała związki z ZSRR, wszyscy wykształceni w Moskwie znaleźli się na czarnej liście. Jovan miał pół roku, kiedy jego ojca zabrali agenci Sigurimi. Los ojca i jego zniknięcie zdeterminowało całe jego życie. Jovan od niemal trzydziestu lat szuka bezskutecznie grobu ojca. Film jest jednocześnie opowieścią o latach albańskiego reżimu podczas rządów Envera Hodży, któremu podległe służby specjalne, zwane Sigurimi, miały nieograniczoną władzę nad życiem i śmiercią obywateli kraju. W egzekucjach zabito ponad 5 tysięcy ludzi; kolejnych kilkadziesiąt tysięcy to ofiary łagrów i prześladowań. Komunistyczny reżim, który rządził Albanią od zakończenia II wojny światowej do roku 1992, wzorem Stalina budował łagry i mordował swoich własnych obywateli. 22:10 KOBIETY W DRODZE - MATKI WOJNY /2/ Magazyn, 45 min, Polska, 2022 Autor: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski, Anna Szałańska Zdjęcia: Filip Pakuła Miliony uchodźców, przerwane życie, zbombardowane domy, zburzone miasta. Dramat, rozpacz, płacz, bestialstwo, śmierć, zagłada. To wszystko niesie ze sobą wojna. To wszystko przynieśli ze sobą Rosjanie na Ukrainę. "Matki wojny" to cykl dokumentalny TVP Kobieta poświęcony kobietom, które uciekły z pogrążonej wojną Ukrainy. Narratorką serii dokumentów jest uznana dziennikarka Marta Manowska, która specjalizuje się w prowadzeniu rozmów na trudne i najbardziej osobiste tematy. 1200 kobiet i dzieci, które uciekły przed śmiercią i wojną z Ukrainy, znalazło schronienie w Sielpi, wypoczynkowej miejscowości w woj. świętokrzyskim. Ale mimo zapewnienia uchodźcom jak najlepszych warunków trauma wojny i dramat śmierci wciąż dominują ich codzienne życie. Bo jak można żyć, kiedy myśli dręczy wciąż lęk o najbliższych, którzy pozostali na Ukrainie - rodziców, mężów, braci, ojców... Marta Manowska w ośrodku w Sielpi spotkała się z ukraińskimi kobietami i ich dziećmi. Wysłuchała ich opowieści o tym, co przeżyły podczas wojny na Ukrainie, opowiedziały jej jak uciekały przed bombami, jak szukały schronienia w piwnicach czy metrze, opowiedziały o okrucieństwie Rosjan. 23:10 HISTORIA BRONI - WOJNA NA MORZU. ODC. 7/10 (HISTORY OF WEAPONS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 00:10 ZAPOMNIANE POWSTANIE 1918 Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2008 Reżyseria: Krzysztof Magowski Scenariusz: Krzysztof Magowski Zdjęcia: Mirosław Skrzypczak Aktorzy: Zdzisław Wardejn, Tadeusz Drzewiecki Wykonawcy: Szymon Bobrowski Jest rok 1793, Rzeczpospolita kona pod naporem wrogich potęg. W drugim zaborze uczestniczą Rosja i Prusy. Prusacy wkraczają do najstarszej części Polski. Na 125 lat Wielkopolska dostaje się pod władzę Niemców. Jednocześnie rozpoczyna się walka dwóch żywiołów. Po stronie Niemców stoi siła. Symboliczny jest sposób, w jaki potraktowano zbiory klasztoru w Lubiniu, miejsca, które legenda wiąże z Gallem Anonimem - pierwszym kronikarzem Polski. Część bezcennych dokumentów i manuskryptów została rozproszona, wiele jednak strawiły płomienie. Kolejny cios spadł na Wielkopolan podczas Wiosny Ludów w 1848 roku. Przeprowadzone w Poznaniu egzekucje na sprzeciwiających się niemieckiej władzy powstańcach miały zastraszyć Polaków. Germanizacja Wielkopolski nasiliła się po zjednoczeniu Niemiec w 1871 roku. Zgodnie z polityką walki kulturowej osławionego Kulturkampfu rugowano wszelkie przejawy polskości. Zakazano nauczania języka polskiego w kościołach, szkołach, usuwano go z urzędów, wytaczano procesy za śpiewanie patriotycznych pieśni. Doszło nawet do tego, że w 1908 roku podczas meczu piłki nożnej sędzia wyrzucił zawodnika z boiska za odezwanie się po polsku! Powstała w 1886 roku Komisja Kolonizacyjna rozpoczęła intensywne działania na rzecz zamiany Wielkopolski w największą pruską kolonię, w kolejnych latach dochodziło do wywłaszczania Polaków z ich ziemi. Nawet tak trudne warunki nie złamały ducha polskości. Do historii przeszedł strajk we Wrześni czy też wóz Michała Drzymały. Jednak realna szansa na odwrócenie losów tych polsko - niemieckich zmagań pojawiła się dopiero wraz z zakończeniem pierwszej wojny światowej. W grudniu 1918 roku aliancka komisja wojskowa wraz z Ignacym Paderewskim wyruszyła do odradzającej się Polski. Droga wiodła przez Wielkopolskę i Paderewski obiecał, że zatrzyma się w Poznaniu. 26 grudnia pod goszczącym delegację Hotelem Bazar zebrały się tłumy. Następnego dnia wybuchło powstanie... Film w reżyserii Krzysztofa Magowskiego przybliża losy powstania wielkopolskiego, jedynego tego rodzaju polskiego zrywu niepodległościowego w XX wieku, który zakończył się powodzeniem, a zarazem mało znanego fragmentu polskiej historii. Autorzy obrazu dokonali efektownego połączenia materiałów dokumentalnych, współczesnych rekonstrukcji oraz trójwymiarowych animacji komputerowych. Narratorem w tej podróży jest znany aktor teatralny i telewizyjny Szymon Bobrowski. 01:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODKRYWCY PORTRET Z ODDALI (ODC. 296) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "Odkrywcy portret z oddali" Ksiądz Antoni Chotyński to postać, która złotymi zgłoskami zapisała się w dziejach polskiej archeologii. Jeszcze przed I wojną światową odkrył na lubelskim Powiślu grody, w tym najsławniejszy w Chodliku, i wprowadził trwale do pojęć naukowych kategorię Kultury Trzcinieckiej. Dziś o wyjątkowym kapłanie - archeologu pamięć jest prawie żadna, ale my zamierzamy ją przywrócić. Zawsze czujemy satysfakcję, gdy wyraziste i zasłużone postaci z przeszłości powracają na należne im miejsce w pokoleniowej pamięci. 01:45 JEDENASTE PRZYKAZANIE Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2007 Reżyseria: Barbara Balińska, Krzysztof Kalukin Scenariusz: Barbara Balińska, Krzysztof Kalukin Wykonawcy: Budzimira Wojtalewicz - Winke Zdjęcia: Krzysztof Kalukin Muzyka: Wiktor Niemiro Dwa lata temu ukazał się w Polsce przekład powieści niemieckiego pisarza Dietera Schenka zatytułowanej "Jak pogoniłam Hitlera", opartej na losach Budzimiry Wojtalewicz - Winke. Film ten opowiada jej historię. Budzimirze Wojtalewicz - Winke przyszło żyć w niezwykłych czasach. Urodziła się w Wolnym Mieście Gdańsku, gdzie spędziła dzieciństwo i młodość. Wysiedlona przez Niemców z rodzinnego domu w Gdańsku trafiła do Warszawy, działała w konspiracji, jako dwudziestoletnia dziewczyna wzięła udział w powstaniu w szeregach batalionu "Zośka". Po powrocie do Gdańska patrzyła, jak jej ukochane miasto umiera ostrzeliwane z sowieckich armat i samolotów. Mieszka tu do dziś, dzieląc jednak swój czas między Gdańsk i Atzelgift w Niemczech, gdzie jest dom jej męża. Film zbudowany jest z wypowiedzi samej bohaterki oraz fragmentów książki Dietera Schenka. Ilustracją tych opowieści jest wiele przedwojennych zdjęć archiwalnych oraz pamiątek samej Wojtalewicz - Wilke. Film pokazuje też, czym żyje bohaterka dzisiaj, poznajemy jej męża Herberta Winke, zakochaną w Gdańsku społeczność Atzelgift i młodzież jednej z niemieckich szkół, gdzie promowała powieść Schenka i rozmawiała z młodzieżą. Jej życie, mimo wielu dramatów, było cudowne, bo zawsze znajdowali się wokół niej dobrzy ludzie. I to pozwoliło jej przetrwać. 02:50 DRUGA STRONA PLAKATU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Marcin Latałło Scenariusz: Marcin Latałło Zdjęcia: Marcin Latałło Muzyka: Agim Dżeljilji Historia polskiego plakatu pokazana na przykładzie młodych studentów z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i w Krakowie. Pozycja polskiego plakatu na tle innych krajów. Ania ma zaprojektować plakat do tego filmu. Jest to niemałe wyzwanie, gdyż w przeciwieństwie do współczesnych plakatów, których głównym zadaniem jest sprzedaż, jej plakat powinien odzwierciedlać bogatą kulturę polskiej szkoły plakatu. W powojennej polskiej rzeczywistości, kiedy ulice miast były szare, a analfabetyzm powszechny, plakat był nie tylko najlepszą formą przekazu, ale również jedynym kolorem w krajobrazie polskich miast. To właśnie w tym miejscu, gdzie cenzura znacznie ograniczała możliwości wyrażania artystycznych wizji, plakat stał się sztuką niezwykle ekspresywną, a zarazem subtelną. Polska szkoła plakatu zainicjowała nurt artystyczny, który zmienił kulturę plakatu w całej Europie.