TVP Dokument Środa, 21.02.2024 05:30 PERŁY BAŁTYKU - RÓŻNORODNE WYBRZEŻE Serial dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Prowadzący: Dr Andrzej Kruszewicz Bałtyk jest pełen tajemnic. Te najciekawsze ukrywa głęboko w swojej toni i wysoko ponad nią. Najmłodsze morze świata, które nieustannie się zmienia. W jednym milimetrze bałtyckiej wody żyje ponad 5 milionów organizmów. Andrzej Kruszewicz postanawia przyjrzeć się Bałtykowi z bliska. Odc. 6. Spacerując wzdłuż morskiego wybrzeża nie sposób się nudzić. Dominuje tu piasek, ale krajobraz urozmaicają też klify. Klifowe urwiska można zobaczyć np. w Międzyzdrojach, na wschód od Przylądka Rozewie, czy na wschód od Ustki. Polska posiada ponad 500 km linii brzegu morskiego i jedne z najpiękniejszych piaszczystych plaż w Europie. Największe piaskowe wydmy można podziwiać w Słowińskim Parku Narodowym. 06:05 WETERYNARZE Z SERCEM - /13/ Reality show, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Krzysztof Kasior, Sandra Andrzejewska, Wojciech Wołoszyn Scenariusz: Wojciech Wołoszyn Weterynarze z sercem odwiedzą tym razem piękne okolice Wałbrzycha, gdzie na 12 hektarach malowniczego terenu działa Ogród Zoologiczny w Łącznej. Żyje w nim ponad 70 gatunków zwierząt z całego świata. Niestety, czasem zaglądają tu lokalne drapieżniki. Między Brzegiem a Oławą znajduje się Ranczo Gać - unikatowe gospodarstwo agroturystyczne. Tutaj rozegra się mrożąca krew w żyłach historia, której bohaterem będzie chory baran. W Opolu zaś spotkamy Adriannę i jej przemiłą sukę Santę. To historia przyjaźni człowieka i zwierzęcia. Takiej na dobre i na złe... 06:40 OPOWIEŚĆ O KOTACH - ODC. 2 SŁODKIE KOTKI (THE STORY OF CATS EP2 CUTE RESPONSE) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Anwar Mamon Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o kotach. Uważa się, że koty domowe, trzy razy przewyższają liczbę psów, są najpopularniejszymi zwierzętami domowymi na świecie. W przeciwieństwie do psów, nasi koci przyjaciele nie są w pełni udomowieni, mieszkają z nami przez stosunkowo krótki czas i nadal mają wiele reakcji, odruchów i cech swoich dzikich kuzynów. Od tygrysa po pręgowanego kota, ta oszałamiająca trzyczęściowa seria opowiada historię kotów. Obecnie istnieje 37 różnych gatunków kotów, które występują w niesamowitej różnorodności kolorów, kształtów i rozmiarów. Prześledzimy epicką, podróż kotów od dżungli Azji Południowo - Wschodniej po afrykańską sawannę i ostatecznie do naszych domów. Nakręcony we wspaniałym stylu, przy użyciu najnowszej technologii, poznamy, jak powstały koty i co czyni je tak wyjątkową i odnoszącą sukcesy rodziną drapieżników. Odc. 2 - "Słodkie kotki". Koty mają złożoną naturę. Są powściągliwe, ale uczuciowe. Pogodne, ale agresywne. Oswojone, ale ponoć niedające się wyszkolić. Jest tak dlatego, że, choć żyją obok nas od tysięcy lat, pod wieloma względami nadal są dzikimi zwierzętami. A mimo to je uwielbiamy. Kotów domowych jest na świecie trzy razy więcej niż psów. I są najpopularniejszymi zwierzętami domowymi. By zrozumieć, jak do tego doszło, musimy zacząć od początku - od dwojga małych kociąt. Mają zaledwie jeden dzień i są całkowicie zależne od matki. Przez pierwszy tydzień ich świat jest ciemny i praktycznie bezgłośny. Mają zamknięte oczy i są niemal głuche. Do przetrwania potrzebny jest im tylko jeden zmysł węch. Czują zapach matczynego mleka i znajdują sutek, z którego będą je ssać. Następne tygodnie życia tych kociąt zdecydują o ich przyszłości. 07:40 CZY ŻÓŁWIE CZEKA ZAGŁADA? (THE LAST TURTLES?) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: John Boyle Ten fascynujący dokument bada wpływ globalnego ocieplenia na przetrwanie żółwi jako gatunku. Poznamy nie tylko kwestię temperatury, która implikuje płeć rodzących się osobników tego gatunku, ale także inne problemy, takie jak znikanie plaż lęgowych z powodu podnoszenia się poziomu mórz. To wszystko przyczynia się do nieubłaganego spadku liczebności tego wspaniałego i wrażliwego gatunku. W ciągu swojego życia pokonują w oceanie dziesiątki tysięcy kilometrów. Mimo to potrafią odnaleźć tę samą plażę wiele lat po tym, jak ją opuściły. Teraz wyspa Raine maleńki fragment bariery koralowej na Oceanie Spokojnym odsłoniła zupełnie nową tajemnicę. Każdego roku nawet 50 tysięcy samic wychodzi tu na brzeg, by złożyć jaja. Badacze dokonali niezwykłego odkrycia. Wygląda na to, że przychodzą tu na świat niemal wyłącznie samice. Prawie w ogóle nie wykluwają się tu małe samce. Jeśli to zjawisko się upowszechni, może zagrozić istnieniu tych pradawnych stworzeń. 08:40 TAJEMNICE BÓLU (PAIN SECRETS) Film dokumentalny, 51 min, USA, 2022 Reżyseria: Eli Brown Film dokumentalny o nowym, rewolucyjnym sposobie rozumienia bólu, metodach leczenia, które mogą pomóc rozwiązać, opanować, a w niektórych przypadkach skorygować przewlekły, codzienny ból. To kilka różnych strategii, które zbliżają umysł i ciało. Okazuje się, że wszyscy możemy wykorzystać moc naszego mózgu, aby pomóc przekształcić własny ból w podróż. Większość ludzi myśli o bólu w kategoriach urazu lub stanu zapalnego. Ten rodzaj bólu służy użytecznemu celowi, ponieważ kiedy jesteśmy zranieni, chronimy się, aby zapobiec dalszym obrażeniom i umożliwić uzdrowienie. Ale ból neuropatyczny, który pojawia się z powodu nieprawidłowej funkcji układu nerwowego, nie przynosi takich samych korzyści. Ten rodzaj bólu obejmuje szeroką gamę zaburzeń wpływających na dowolną część układu nerwowego. W niektórych przypadkach mózg może otrzymać sygnał, nawet jeśli nie ma bolesnego bodźca. W innych przypadkach sygnały czuciowe krzyżują się i są błędnie odczytywane jako ból. Zrozumienie różnorodności i złożoności ekspresji przewlekłego bólu w naszym ciele prowadzi do ulepszonych opcji leczenia niefarmaceutycznego i niechirurgicznego. 09:40 PODRÓŻE PO BAŁTYKU: LATO NA WODZIE - ESTONIA (CRUISING THE BALTIC SEA - A SUMMER ON THE WATER) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Johannes Backes Dokumentalna seria (5 odcinków) podróżnicza. Każdego roku do nadmorskich krajobrazów Bałtyku zbliża się nowy rodzaj krzyżowców, tak jak kiedyś łodzie wikingów czy statki Hanzy. Pływają po morzu, aby odkrywać korzenie cywilizacji europejskiej. Od zakończenia zimnej wojny i otwarcia Europy Wschodniej coraz więcej turystów wyrusza w długie rejsy po Bałtyku, jednym z najmłodszych mórz na świecie, powstałym po ostatniej epoce lodowcowej. Fascynują ich dobrze zachowane zamki, malownicze archipelagi, rozległe i dziewicze krajobrazy, marzycielskie wioski, historyczne metropolie handlowe i niekończące się piaszczyste plaże. Ta seria łączy niezwykłe piękno nadbałtyckich krajobrazów z obrazkami życia na pokładzie statków wycieczkowych. Zobaczymy też atrakcje przyrodnicze i imponujące miasta, spotykając ich mieszkańców, którzy zaproszą nas do swojego domu. Podróż przez Morze Bałtyckie rozpoczyna się w Szwecji i prowadzi przez Finlandię i Sankt Petersburg do krajów bałtyckich. Równolegle do trasy po morzu i do dużych miast portowych widz odkryje ekscytujące przystanki na lądzie. Krajobrazy opowiedzą historię. Usłyszymy też codzienne historie ludzi, którzy tu mieszkają i pracują, sprawiają, że prawdziwa osobliwość tego świata staje się nam bliższa. 10:40 MORSKI WETERAN Reportaż, 27 min, Polska, 1972 Autor: Danuta Małek Scenariusz: Danuta Małek Zdjęcia: Janusz Pietrzykowski, Lech Rydliński Opowieść o parowcu "Sołdek", który był pierwszym statkiem zbudowanym w Polsce po II wojnie światowej. Masowiec "Sołdek" powstał w Stoczni Gdańskiej, ale jego macierzystym portem został Szczecin. Nazwę swoją zawdzięcza ówczesnemu przodownikowi pracy w Stoczni Gdańskiej, Stanisławowi Sołdkowi, którego żona, Helena, została matką chrzestną statku. Film rozpoczyna się od wizyty w duńskim porcie Randers, a kończy uroczystością na Wałach Chrobrego w Szczecinie z okazji tysięcznego rejsu, gdzie nadano statkowi Order Sztandaru Pracy. Historia powstania statku, odbytych rejsów. W filmie wykorzystano zdjęcia archiwalne z WFD, które ilustrują wspomnienia budowniczych, kapitanów i załogi statku. 11:20 HISTORIE SOLECZNICKIE - JOVITA JANKELAITYT Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Radosław Wikiera Soleczniki, najbardziej polski rejon w Litwie, gdzie kultura i polska tradycja jest kultywowana od pokoleń. To właśnie tutaj autorzy szukają niezwykłych historii i pasji ludzi, podobnie jak w pierwszej serii dokumentalnej z Wilna. Historie wileńskie pokazały, jak ciekawa i złożona jest społeczność Polaków na Litwie. Podobnie jak poprzednio twórcy przyglądają się kolejnym polskim bohaterom na Litwie, którzy swe korzenie mają w oddalonym o 40 kilometrów od Wilna okręgu solecznickim. Odcinek 3. Jovita Jankelaityt jest Polką z Solecznik, a jednocześnie jedną z najbardziej rozpoznawalnych litewskich aktorek młodego pokolenia. Mieszka w Wilnie razem ze swoim narzeczonym Bartoszem - fotografem, który przeprowadził się tu dla niej z Polski. Codzienność tych dwojga artystów jest bardziej fascynująca niż niejeden film. 11:55 W 24 GODZINY - ODC. 13 MONTREAL W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 13. MONTREAL) Cykl dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! Odcinek 13 to 24 godziny w Montrealu. To tętniące życiem miasto w Kanadzie łączące klimat dwóch kontynentów: europejskiego i amerykańskiego. Znajduje się nad Rzeką Świętego Wawrzyńca w prowincji Quebec. Montreal jest największym portem morskim wschodniej części kraju oraz głównym ośrodkiem gospodarczym i kulturalnym francuskojęzycznej społeczności Kanady. Początki miasta sięgają czasów, gdy było ono niewielką osadą nazwaną na cześć królewską Mont Royal oznaczającą Wzgórze Królewskie. 12:20 W 24 GODZINY - ODC. 14 BANGKOK W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 14. BANGKOK) Cykl dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! Odcinek 14 to 24 godziny w Bangkoku. Miasto legenda, które nie ma sobie równych na świecie. Historia i nowoczesność, egzotyka ulicy i szalone życie nocne, pełne aromatów rynki i luksusowe hotele, uliczni sprzedawcy owoców, modernistyczne centra handlowe oraz idylliczne świątynie, w których mnisi poszukują kontaktu z zaświatami. Miasto niebywałych kontrastów. Widzowie będą mogli zobaczyć Wiecznego Buddę i Królewski Pałac, odwiedzić targ pełen świeżych, pachnących owoców. Wieczorem natomiast obejrzeć kurs gotowania, na którym ujawnione zostaną tajniki kuchni Tajów. 12:50 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - LEONARDO I JEGO DZIEŁA. CZĘŚĆ 1 (EXPOSITION ON SCREEN. LEONARDO. WORKS. EPISODE 1) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Seria dokumentalna. To spotkanie z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, za pomocą prywatnych listów i ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów zakulisowych w wiodących muzeach i galeriach na świecie, m.in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Część pierwsza opowieści: Leonardo i jego dzieła. Leonardo spędził dzieciństwo poza Florencją, w wiosce Vinci, gdzie urodził się jako nieślubny syn miejscowej kobiety. Jego ojciec, bardzo szanowany notariusz, miał prawowitą rodzinę, która w pewnym stopniu przygarnęła chłopca. Ojciec wcale się go nie wyrzekł, przeciwnie, wspierał, chociaż nie doczekał się w nim następcy. Jednak w historii włoskiego renesansu często się zdarzało, że nieślubni synowie okazywali wielką ambicję, przyćmiewając przyrodnie rodzeństwo. Malarstwo olejne pojawiło się w drugiej połowie XV wieku na północy Europy. Miało ogromny wpływ na sztukę włoską. Dla Leonarda malarstwo olejne było zapewne stosunkowo nową z dostępnych technik. Dzięki niej mógł eksperymentować z tym, co go zawsze interesowało: sposobem, w jaki widzimy, zmianami ostrości obrazu podczas patrzenia, zależnością kolorów od natężenia światła. Leonardo uważał, że obraz powinien pokazywać to, co we wszechświecie widzialne i niewidzialne. 13:50 OPOWIEŚĆ O KOTACH - ODC. 3 SUPERKOTY (THE STORY OF CATS EP3 SUPER CATS) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Anwar Mamon Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o kotach. Uważa się, że koty domowe, trzy razy przewyższają liczbę psów, są najpopularniejszymi zwierzętami domowymi na świecie. W przeciwieństwie do psów, nasi koci przyjaciele nie są w pełni udomowieni, mieszkają z nami przez stosunkowo krótki czas i nadal mają wiele reakcji, odruchów i cech swoich dzikich kuzynów. Od tygrysa po pręgowanego kota, ta oszałamiająca trzyczęściowa seria opowiada historię kotów. Obecnie istnieje 37 różnych gatunków kotów, które występują w niesamowitej różnorodności kolorów, kształtów i rozmiarów. Prześledzimy epicką, podróż kotów od dżungli Azji Południowo - Wschodniej po afrykańską sawannę i ostatecznie do naszych domów. Nakręcony we wspaniałym stylu, przy użyciu najnowszej technologii, poznamy, jak powstały koty i co czyni je tak wyjątkową i odnoszącą sukcesy rodziną drapieżników. Odc. 3 - "Superkoty". Koty. Niczego nie lubią bardziej, niż grzania się przy ogniu płonącym w kominku. Koty odczuwają ciepło inaczej niż my. Mają mniej receptorów i nie reagują na wysokie temperatury tak jak ludzie. My czujemy dyskomfort cieplny przy około czterdziestu czterech stopniach Celsjusza. Dla kotów ta granica wynosi 50 stopni. Z przyjemnością grzeją się więc przy ogniu nawet wtedy, gdy dla nas jest już o wiele za gorąco. Koty pragną ciepła. I nie znoszą zimna. Czy aby na pewno? W amerykańskich Górach Skalistych temperatury spadają zimą do minus czterdziestu stopni. Jest tam dużo zimniej niż przy rozgrzanym kominku, ale pewien dziki kot mieszka tam przez cały rok. Ryś kanadyjski. 14:50 MALIKA: KRÓLOWA LWICA - CZĘŚĆ 1. (MALIKA: THE LION QUEEN) Cykl dokumentalny, 42 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Karin Slater Scenariusz: Tom Hugh - Jones Dwuczęściowa opowieść o królowej lwicy imieniem Malika. Widzowie poznają jej niezwykłe życie, od lwiątka do pięknej, dumnej samicy. Zobaczymy jak każdego dnia zdobywa doświadczenie, ciągle walczy o przetrwanie, a to wszystko na przepięknej sawannie. Poznamy również innych członków królestwa lwów. Ten film jest zachwycającym spektaklem, epicką historią o zwierzętach. Oferuje wyjątkowo bliski wgląd w ekosystem i otoczenie jednego z najpotężniejszych i najpiękniejszych zwierząt, jakie żyją na Ziemi. Film zrealizowali zdobywcy nagrody Emmy za produkcję serii BBC: Planet Earth II, Blue Planet i Hostile Planet. 15:45 MEZOPOTAMIA 3D: PRZYSZŁOŚĆ NASZYCH KORZENI (MESOPOTAMIA 3D. THE FUTURE OF OUR ORIGINS / LE RETOUR DE BABEL) Film dokumentalny, 60 min, Francja, 2021 Reżyseria: Sallah - Edine Ben Jamaa, Jean - Christophe Vaguelsy, Ivan Erhel Babilon. Sumer. Epicki Gilgamesz i legendarna Wieża Babel. Dziś te nazwy wciąż rozbrzmiewają i uosabiają Mezopotamię - krainę między rzekami Tygrys i Eufrat. To kolebka cywilizacji. W tym historycznym regionie ludzkość się organizowała. Wynaleziono pismo, rozwinięto rolnictwo i wybudowano monumentalne konstrukcje architektoniczne. Historia regionu stała się teraz cenniejsza niż kiedykolwiek po odrodzeniu się grupy terrorystycznej Państwa Islamskiego zdecydowanego zatrzeć wszelkie ślady tej niezwykłej starożytnej cywilizacji. Jakie wnioski można wyciągnąć i co można zrobić, aby zachować bezcenne pamiątki? Jawad Bashara, iracki pisarz zesłany za czasów Saddama Husajna do Francji, powraca do swojego kraju, by ratować mezopotamskie skarby będące celem Państwa Islamskiego. Wyrusza w niebezpieczną podróż w poszukiwaniu ratunku dla ocalenia pozostałych artefaktów i pamiątek naszego pochodzenia. 17:00 PODRÓŻE PO BAŁTYKU: LATO NA WODZIE - LITWA I ŁOTWA (CRUISING THE BALTIC SEA - A SUMMER ON THE WATER) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Johannes Backes Dokumentalna seria (5 odcinków) podróżnicza. Każdego roku do nadmorskich krajobrazów Bałtyku zbliża się nowy rodzaj krzyżowców, tak jak kiedyś łodzie wikingów czy statki Hanzy. Pływają po morzu, aby odkrywać korzenie cywilizacji europejskiej. Od zakończenia zimnej wojny i otwarcia Europy Wschodniej coraz więcej turystów wyrusza w długie rejsy po Bałtyku, jednym z najmłodszych mórz na świecie, powstałym po ostatniej epoce lodowcowej. Fascynują ich dobrze zachowane zamki, malownicze archipelagi, rozległe i dziewicze krajobrazy, marzycielskie wioski, historyczne metropolie handlowe i niekończące się piaszczyste plaże. Seria łączy niezwykłe piękno nadbałtyckich krajobrazów z obrazkami życia na pokładzie statków wycieczkowych. Zobaczymy też atrakcje przyrodnicze i imponujące miasta, spotykając ich mieszkańców, którzy zaproszą nas do swojego domu. Podróż przez Morze Bałtyckie rozpoczyna się w Szwecji i prowadzi przez Finlandię i Sankt Petersburg do krajów bałtyckich. Równolegle do trasy po morzu i do dużych miast portowych widz odkryje ekscytujące przystanki na lądzie. Krajobrazy opowiedzą historię. Usłyszymy też codzienne historie ludzi, którzy tu mieszkają i pracują, sprawiają, że prawdziwa osobliwość tego świata staje się nam bliższa. 18:00 W 24 GODZINY - ODC. 15 MIAMI W 24 GODZINY (IN 24 HOURS 15. MIAMI) Cykl dokumentalny, 23 min, Wielka Brytania/USA, 2015 Reżyseria: James Williams Seria podróżnicza, w której odwiedzimy najbardziej atrakcyjne miasta świata. Każde z nich w 24 godziny. Czyli będzie to wizyta w przysłowiowej pigułce. Szybko i treściwie. Najciekawsze miejsca, zabytki, widoki i ludzie, gościnni i otwarci na turystów. Bo zapracowani podróżnicy mają mało czasu. Chcą też odwiedzić miejsca tzw. "must see". Od rana do późnych godzin wieczornych gospodarz programu, dziennikarz CNN James Williams przedstawia widzom najbardziej wyjątkowe i ekskluzywne miejsca: Nowego Jorku, Hongkongu, Barcelony, Montrealu, Bangkoku, Cape Town, Auckland, Miami, Buenos Aires, Mediolanu, Los Angeles, Londynu, Szanghaju, Atlanty i Sydney. Jeśli masz gdzieś tylko 24 godziny, podpowiemy Ci, jak je spędzić! Odcinek 15 to 24 godziny w Miami. Jest najbardziej wysuniętym na południe miastem w kontynentalnych Stanach Zjednoczonych. Miami znajduje się na wybrzeżu atlantyckim i ma ciepły subtropikalny klimat morski, o średniej rocznej temperaturze około 24 C. Miami jest domem dla ponad 150 etniczności i ponad 60 języków. Miami posiada ponad 800 parków i jest jedynym miastem w Stanach Zjednoczonych, które graniczy z dwoma odrębnymi parkami narodowymi Biscayne National Park i Everglades National Park. 18:30 FASCYNUJĄCE MIEJSCA (2 SEZON) - FASCYNUJĄCA SZWAJCARIA - RZEKA AARE (FASCINATING SWITZERLAND - ALONG THE AARE RIVER) Cykl dokumentalny, 17 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Anette Schreurich W tej części serii uroki przyrody w Szwajcarii. Góry Krainy Berneńskiej są jednym z najurokliwszych regionów. Rzeka Aare ma tu swoje źródło. To najdłuższa rzeka, której całe koryto znajduje się w granicach Szwajcarii. Co roku blisko 260 kilometrów sześciennych wody spływa z Alp. To ponad 5 razy więcej niż w Jeziorze Bodeńskim. W czasie epoki lodowcowej woda z topniejącego lodowca Aare wyżłobiła aż siedem głębokich wąwozów w płaskowyżu skalnym. Jeden z tych wąwozów jest teraz korytem rzeki Aare. Dla niektórych to niepokojące miejsce: wąwóz jest uważany za siedzibę legendarnego smoka. Ściany skalne wznoszą się na 180 metrów. Najwęższe miejsce wąwozu ma zaledwie metr szerokości. Rzeka płynie przez wąwóz dość statecznie. Jednak woda z topniejących lodów z wyższych partii gór - zachowuje się zupełnie inaczej. 18:55 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - MICHAŁ ANIOŁ, MIŁOŚĆ I ŚMIERĆ (EXPOSITION ON SCREEN. MICHELANGELO. LOVE AND DEATH) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Filmowe spotkania z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego biografię, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, za pośrednictwem prywatnych listów ożywiając mało znane szczegóły ich prywatności. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł w największych muzeach i galeriach na świecie. Bohaterami odcinków będą m. in. Leonardo da Vinci, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Jest paru twórców, o których wiadomo, że są po prostu najwięksi. Leonardo da Vinci, Rembrandt, Picasso. Jednak gdy zacznie się analizować dzieła Michała Anioła, poczucie podziwu nie przestaje rosnąć. Wszystko jedno, czy robił szkic, czy pisał wiersz, czy wykuwał potężną rzeźbę, zawsze zmagał się z najgłębszymi, najmroczniejszymi i najtrudniejszymi myślami. Zastanawiał go fenomen życia i śmiertelności, kruchość istnienia. Michał Anioł jest obecnie powszechnie znany. Był też niezwykle sławny za życia. Można go uznać za pierwszego artystę - celebrytę. Doczekał się dwóch swoich biografii. Bardzo interesował się tymi publikacjami i pomagał przy ich wydaniu. Zmarł w roku 1564 w wieku 88 lat. Jego ciało przewieziono z Rzymu do Florencji i złożono w bazylice Świętego Krzyża. 20:00 TRUCIZNY PUTINA - ODC. 1. GROŹBY (POISON (S) 1. LA MENACE) Cykl dokumentalny, 53 min, Francja, 2023 Reżyseria: Jennifer Deschamps Film dokumentalny o serii prób unicestwienia wielu osób za pomocą trucizn. Wiktor Juszczenko. Trwale oszpecony przez dioksyny, kiedy próbował nakierować Ukrainę na bliższą integrację z Europą. Aleksander Litwinienko. Zabity radioaktywnym polonem po ucieczce do Wielkiej Brytanii i krytyce Putina. Siergiej Skripal. Namierzony za pomocą nowiczoka po szpiegowaniu dla Wielkiej Brytanii. Aleksiej Nawalny. Władimir Kara - Murza. Lista osób, które prawdopodobnie zostały otrute na rozkaz Putina, jest długa. W latach dwudziestych rosyjskie tajne służby utworzyły pierwsze laboratorium trucizn, którego zadaniem było zabijanie wrogów reżimu komunistycznego. Ale kiedy upadł Związek Radziecki, wydawało się, że wraz z nim umarło zatrucie wrogów. Wszystko zmieniło się, gdy do władzy doszedł Władimir Putin. Od dwudziestu lat rosyjska trucizna płynie w żyłach międzynarodowej dyplomacji. Autorów każdego zatrucia nigdy nie zidentyfikowano z całą pewnością, badanie tego, co działo się za kulisami, kiedy miały miejsce, rzuca światło na relacje między Kremlem a Zachodem. Za każdą z tych spraw toczy się ostateczna rozgrywka, w której stawką są główne kwestie dyplomatyczne i geostrategiczne. Walka o wpływy, zamach na integralność imperium i jego bogactwo energetyczne, każde zatrucie odsłania dno potężnej partii szachów rodem z czasów zimnej wojny. Odc. 1 - "Groźby". Jest to opowieść o zbrodniczej władzy i o jej orszaku duchów. Od ponad dwudziestu lat Władimir Putin sieje śmierć i karmi się naszymi słabościami. Zachód woli odwracać wzrok od kolejnych afer związanych z otruciem, szpiegostwem czy korupcją. To także opowieść o nas samych: świadkach, współwinnych, bohaterach unurzanych w rosyjskich toksynach. Aleksandr Litwinienko został otruty radioaktywnym polonem w Londynie, w 2006 roku, kiedy cały świat żył raczej w zgodzie z Putinem. Sprawa Litwinienki pokazała mi, czym jest Rosja w XXI wieku. W tym konflikcie Putin widzi wrogów w każdym, w tym także w kapitalistach, którzy, pełni dobrych intencji, chcieli ubijać z nim interesy. 21:15 ROSJA I CHINY - MAŁŻEŃSTWO Z WYRACHOWANIA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2018 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Przeludnionym Chinom brakuje ziemi ornej. Tymczasem w sąsiedniej Rosji po rozpadzie ZSRR i upadku kołchozów na Dalekim Wschodzie jedna czwarta pól leży odłogiem. Hasło Ziemia bez ludzi, dla ludzi bez ziemi, które w XX wieku promowało żydowskie osadnictwo w Palestynie, dziś idealnie pasuje do sytuacji na pograniczu rosyjsko - chińskim. Przez dalekowschodnią granicę Rosji na dużą skalę odbywa się chińska migracja ludzi, produktów i inwestycji. Według szacunków tylko w Kraju Chabarowskim mieszka już poł miliona Chińczyków. Głośne stały się transgraniczne małżeństwa. W Chinach polityka jednego dziecka doprowadziła do znaczącego niedoboru kobiet. Rosjanki zaś zachęca wizja trzeźwego i pracowitego męża, o co w pogrążonych w gospodarczej stagnacji regionach Rosji, bywa trudno. Chińczycy dzierżawią setki tysięcy ha ziemi ornej, zakładają fermy i sprowadzają do pracy rodaków. Wszystko to budzi coraz więcej obaw w Rosji i coraz większy strach przed Chinami, które według założeń Kremla miały być strategicznym przyjacielem. Celem filmu będzie pokazanie skali, przyczyn i następstw zjawiska zasiedlania Dalekiego Wschodu przez Chińczyków. Dokument przedstawi realia życia na pograniczu chińsko - wschodnim i odpowie na pytanie, jak silny jest strach Rosjan przed chińskim zalewem oraz w jaki sposób odbija się to na relacjach Moskwa - Pekin. 22:15 KOBIETY W DRODZE - MATKI WOJNY /3/ Magazyn, 45 min, Polska, 2022 Autor: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski, Anna Szałańska Zdjęcia: Filip Pakuła Fala uchodźców kobiet i dzieci z Ukrainy wciąż napływa do Polski. Szukają w naszym kraju bezpiecznego schronienia przed wojną, śmiercią, gwałtami, niewyobrażalnymi okrucieństwami ze strony żołdaków Putina. "Matki wojny" to cykl dokumentalny TVP Kobieta poświęcony kobietom, które uciekły z pogrążonej wojną Ukrainy. Narratorką pięcioodcinkowej serii dokumentów jest uznana dziennikarka Marta Manowska, która specjalizuje się w prowadzeniu rozmów na trudne i najbardziej osobiste tematy. Wysłuchała ona opowieści kobiet, które przebywają w Ciechocinku. To tragiczne wspomnienia, pełne łez, żalu, tęsknoty, ale też pytań, na które dzisiaj nikt nie potrafi odpowiedzieć. Kobiety w Ciechocinku próbują żyć, próbują zapewnić swoim dzieciom choć odrobinę normalności, ale marzą tylko o jednym: chcą wrócić do domu, na Ukrainę. 23:15 HISTORIA BRONI - ZASKOCZYĆ WROGA. ODC. 8/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 00:15 POZNAŃSKIE POWSTANIE 1956 Dokument fabularyzowany, 26 min, Polska, 2006 Reżyseria: Krzysztof Magowski Scenariusz: Krzysztof Magowski Zdjęcia: Mirosław Skrzypczak Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Zdzisław Wardejn Inscenizowany dokument, który koncentruje się na okresie walk, do jakich doszło podczas poznańskiego powstania 1956 r. Narratorem jest Zdzisław Wardejn aresztowany i osadzony w obozie filtracyjnym na poznańskim lotnisku Ławica (z nr 532). Autorzy filmu próbują opisać z jednej strony bohaterstwo poznaniaków, z drugiej - udział sowieckich generałów w pacyfikacji miasta. Po wkroczeniu trzech dywizji pancernych Śląskiego i Pomorskiego Okręgu Wojskowego do stolicy Wielkopolski, jeden czołg przypadał na tysiąc mieszkańców. W realizacji dokumentu pomogło wojsko, policja i władze miasta. 00:45 PASTEUR ZNAD WISŁY - RZECZ O PROFESORZE HILARYM KOPROWSKYM Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2005 Autor: Krzysztof Magowski, Piotr Poraj Poleski Reżyseria: Krzysztof Magowski Scenariusz: Piotr Poraj Poleski Muzyka: Dariusz Żebrowski, Hilary Koprowsky Hilary Koprowsky to jeden z najwybitniejszych lekarzy naszych czasów, zajmujący się od blisko 60 lat wirusami. Profesor Koprowsky jest wynalazcą pierwszej przyjmowanej doustnie szczepionki przeciw poliomyelitis wywołującego chorobę polio. Prace nad szczepionką rozpoczął w 1947 i zajęła mu ona blisko 10 lat. Jego szczepionka była pierwszą podawaną masowo na wszystkich kontynentach. W Polsce przyjęło ją blisko 9 milionów dzieci. Jak podaje WHO, dzięki profesorowi Koprowskiemu można powiedzieć że świat jest wolny od polio. Jednak nie tylko medycyna jest wielką namiętnością profesora, znaczącą rolę w jego życiu odgrywa także muzyka. Koprowsky ukończył dwie prestiżowe uczelnie muzyczne: Warszawskie Konserwatorium Muzyczne, a także rzymskie konserwatorium Santa Cecilia. Do dziś, mimo ukończonych 90 lat, Hilary Koprowsky prowadzi wyjątkowo aktywne życie naukowe, jest dyrektorem Instytutu Biotechnologii Uniwersytetu Thomasa Jeffersona w Filadelfii. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "W SUKURS PAMIĘCI" (ODC. 297) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "W sukurs pamięci" Po powstaniu styczniowym na ziemiach dawnego zaboru rosyjskiego przybyło przydrożnych krzyży i kapliczek. Nieodłącznym elementem tych miejsc była lokalna opowieść o potyczce powstańczej patii, o zmarłych z ran bohaterach. I dzisiaj właśnie wyruszamy tej pamięci w sukurs w stronę Treblinki. Mieszkańcy gminy Małkinia Dolna od lat szukają pomocy w rozwiązaniu zagadki krzyża, który niegdyś stał przy polnej drodze w miejscowości Prostyń. Przechodząca tędy w 1944 roku Armia Czerwona zniszczyła go, a nikt nigdy nie wzniósł ponownie. Zaś wedle przekazu było to miejsce spoczynku powstańców styczniowych, aczkolwiek nikt już żadnych szczegółów nie pamięta. Władze gminy zwróciły się z prośbą do nas, a my nigdy takiej pomocy nie odmawiamy. Zamierzamy sprawę rozstrzygnąć badaniami geofizycznymi. 02:05 SZTUKA MILCZENIA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2008 Reżyseria: Rafael Lewandowski Scenariusz: Rafael Lewandowski Zdjęcia: Jakub Giza, Rafael Lewandowski Dla Jerzego Mierzejewskiego malarstwo jest sztuką milczenia. Za pomocą tego, co widzialne, pozwala nam ono dojść do tego, co niewidzialne. Urodzony w 1917 roku artysta tworzył przez ponad 70 lat metafizyczne obrazy, trzymając się zawsze na uboczu wszelkich mód sztuki współczesnej. Był również wieloletnim wykładowcą oraz cenionym dziekanem Łódzkiej Szkoły Filmowej. Stał się prawdziwym autorytetem dla pokoleń powojennych operatorów i reżyserów polskich. Jerzy Mierzejewski - człowiek ogromnej erudycji i wielkiego osobistego uroku - nie jest już w stanie pracować. Jego umysł i świadomość są natomiast bardzo żywe. Spotykając się z nim, odkrywamy bogatą historię oraz twórczość nietypowego malarza. Zgłębiamy tajemnicę bytu i czasu - między przeszłością a teraźniejszością, życiem a śmiercią. 03:10 POMORSKIE ILUZJE Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dammas Jacob Scenariusz: Renner Helge Nadchodzą nowe czasy dla polskiego prowincjonalnego miasteczka, jakim jest Darłowo, które dawniej było znane jako niemieckie miasto pod nazwą Rügenwalde. Darłowo jest pięknie położone nad brzegiem Morza Bałtyckiego. Jest otoczone małymi wioskami pośród malowniczego krajobrazu. W opozycji do spokojnego pejzażu stoi pełna konfliktów historia Europy Centralnej. Wojny spowodowały wielki smutek, granice zostały przesunięte, ludność wysiedlona. Niepokój socjalny został wzmocniony przez zmiany polityczne nadchodzące wraz ze wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Film "Pomorskie iluzje" śledzi losy pięciu mieszkańców Darłowa, którzy w czasie ciągłych przemian starają się zrealizować osobiste marzenia.