TVP Dokument Niedziela, 25.02.2024 Zmiany z dnia 22.01.2024 w stosunku do raportu z dnia 22.01.2024 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 18:55 RODZINA WOŁOSIAŃSKICH Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2021 Reżyseria: Rafał Geremek Historia Rodziny Wołosiańskich, którzy w czasie wojny w 1942 r. i 1944 r. w swoim domu w piwnicy ukrywali 40 osób pochodzenia żydowskiego. Jest to przejmująca historia walki o wiele istnień ludzkich, jak i historia małżeństwa, które ryzykowało swoje życie. Przyznano im medal Sprawiedliwy Wsród Narodów Świata. Zdjęcia realizowane w USA, Polsce i Ukrainie. Ze względu na autentyczność historii, film stanie się ważnym głosem w dyskusji o stosunku Polaków do Żydów podczas II wojny światowej. (dodano opis: Omówienie) 21:25 NIEDOKOŃCZONE POWSTANIE Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2020 Reżyseria: Gabriela Jatkowska Scenariusz: Gabriela Jatkowska Zdjęcia: Tomasz Dąbrowski Film dokumentalny "Niedokończone powstanie" ukazuje Białorusinów, którzy po 24 lutego 2022 roku podjęli walkę przeciw rosyjskiemu najeźdźcy i stanęli ramię w ramię z ukraińskim bratem. Już w połowie marca powołali do życia jednostkę wojskową, na patrona której wybrali bohatera narodowego, Konstantego Kalinowskiego, przywódcę powstania styczniowego na Grodzieńszczyźnie. Główni bohaterowie dokumentu Paweł Bort i Aleksiej Psycholog walczyli w Irpieniu i Vorzelu k/Buczy, miejscowościach oddalonych paręnaście kilometrów od Kijowa. Aleksiej Psycholog cudem przeżył, w walce stracił nogę, której niepotrzebne fragmenty tkanek sam sobie odciął. Paweł Bort w walkach w Irpieniu stracił najlepszego przyjaciela, Dimę Terrora, z którym na Ukrainę przybył z Warszawy. Jak mantrę powtarzają, że wyzwolenie Ukrainy to ich powinność, z terenu Białorusi bowiem nastąpił pierwszy atak rakietowy na Ukrainę. "Rosja przegra tę wojnę" - mówi bez cienia wątpliwości Bort. "A kiedy Rosja przegra tę wojnę, reżimu Łukaszenki już nie będzie" - dodaje bohater dokumentu, który przed wojną był aktywnym kibicem Dynama Mińsk, jak wielu spośród białoruskich ochotników. Część z nich walczyła wcześniej w Grupie Taktycznej Białoruś utworzonej w 2014 roku przy Pułku Azow. A dziś walczą o wolną Ukrainę, wolną Europę. I wolną Białoruś. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 23:10 PORWANI ZA MŁODU Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Andrzej Gelberg Scenariusz: Andrzej Gelberg Zdjęcia: Szymon Kowalski Od początku rosyjskiej agresji na Ukrainę z okupowanych terenów wywieziono tysiące dzieci. Faktyczna liczba jest trudna do oszacowania. Rosja przygotowała projekt ustawy o uproszczonej procedurze adopcji ukraińskich dzieci zarówno sierot, jak i tych, które mają rodziców lub innych bliskich krewnych. Zrozpaczone matki żyją w strachu o życie czy los swoich dzieci. Ból jest nie do wytrzymania, matki chciałyby krzyczeć o swojej tragedii, ale boją się, że to może zaszkodzić ich dzieciom. Rosjanie porywają dzieci z okupowanych terenów i przekazują rosyjskim rodzinom, aby wymazać ich ukraińską tożsamość i poddać rosyjskiej indoktrynacji. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 01:10 INNY ŚWIAT Film dokumentalny, 97 min, Polska, 2012 Reżyseria: Dorota Kędzierzawska, Artur Reinhart Scenariusz: Dorota Kędzierzawska, Artur Reinhart Zdjęcia: Artur Reinhart Muzyka: Włodzimierz Pawlik Poruszająca opowieść Danuty Szaflarskiej (ur. w 1915 r.), wybitnej aktorki, o życiowych doświadczeniach, które ukształtowały ją jako człowieka. Narratorka szczególnie wiele uwagi poświęca okresowi swego dzieciństwa i dramatycznym przeżyciom podczas II wojny światowej. Być może "Inny świat" nigdy by nie powstał, gdyby nie...mgła. To bowiem z jej powodu o kilka godzin opóźnił się wylot twórców filmu "Pora umierać" na jego światową premierę podczas festiwalu w Toronto. Niespodziewanie długie godziny oczekiwania znakomicie ubarwiła najstarsza spośród pasażerów Danuta Szaflarska (gra w "Pora umierać" główną rolę). Jej pięciogodzinna, spontaniczna, improwizowana i pełna humoru, gawęda o własnych przeżyciach z młodości niejednokrotnie, jak wspominała później reżyserka Dorota Kędzierzawska, "rozbawiała ekipę do łez". "Wtedy pomyślałem: szkoda, że nie mam tu kamery" - mówił przywołując owe chwile operator Artur Reinhart. Co się jednak odwlecze, to nie uciecze. Szaflarska, z natury raczej nieskora do publicznych zwierzeń, dała się namówić zaprzyjaźnionej z nią od lat Kędzierzawskiej na długi wywiad, który przybrał wkrótce formę filmu dokumentalnego pt. "Inny świat". Dlaczego "inny"? Czy tylko dlatego, że jego główna bohaterka opowiada przede wszystkim o odległych czasach międzywojnia i dramacie II wojny światowej, kiedy nikomu nie śniło się o telewizji, komputerach i telefonach komórkowych, a z okazji przyjęcia Pierwszej Komunii Świętej dzieciom nie dawano żadnych prezentów? Czy może - jak zauważył jeden z recenzentów młodego pokolenia - owa "inność" dotyczy również świata wartości. A wg Szaflarskiej wartość człowieka można poznać po tym, jak radzi sobie z przeciwnościami losu. Tylko morderczy upór, żelazna konsekwencja i ciężka praca wiodą nas przez ciernie do gwiazd. W czasach, gdy show - biznes ma twarz lali ze sztucznym biustem i napompowanymi ustami, wartości, którym hołduje Szaflarska, wydają się pochodzić właśnie z innego świata. Świata, w którym artysta był Kimś. "Oprócz opowieści Danuty Szaflarskiej wielką zaletą filmu są zdjęcia Artura Reinharta, płynnie przechodzące z tonacji kolorowej w czarno - białą, często i chętnie operujące zbliżeniem, podkreślającym sugestywną mimikę i"mowę oczu"głównej bohaterki, z których niejednokrotnie wyczytać można więcej niż z jej słów. W "Innym wiecie" wykorzystano też m.in. niepublikowane wcześniej fotografie z prywatnego archiwum Danuty Szaflarskiej, fragmenty najgłośniejszych filmów z jej udziałem oraz...pierwszą okładkę zasłużonego magazynu"Film"z wizerunkiem aktorki. Opowieść nestorki polskiego kina zaczyna się od wspomnienia o jej rodzicach i sięga jeszcze czasów monarchii austro - węgierskiej. Następnie aktorka przywołuje "dzikie" lata swego dzieciństwa we wsi Kosarzyska nieopodal Piwnicznej - Zdroju."Dzikie", gdyż w miejscu, gdzie się wychowywała, niemal zupełnie nie było zdobyczy wczesnej cywilizacji. Dość powiedzieć, że nawet buty uchodziły za przejaw luksusu, a w razie choroby lub porodu, trzeba było korzystać z pomocy lokalnego znachora. Pomimo to owe dziesięć lat, które Szaflarska spędziła w tej z pozoru niegościnnej i surowej, otoczonej górami wsi, miały decydujący wpływ na jej charakter i osobowość. Nauczyły ją radzić sobie z przeciwnościami i brakiem życiowych udogodnień, zaszczepiły miłość do natury, a także zapoczątkowały trwający później wiele lat "krnąbrny" stosunek do księży i Kościoła katolickiego (jednym z nielicznych wyjątków od tej reguły był ks. Jerzy Popiełuszko, którego aktorka wspomina niezwykle ciepło i serdecznie). Na sielskie lata dzieciństwa położył się niejeden cień w postaci np. śmierci starszej siostry i ojca. Uszczuplona rodzina Szaflarskich musiała w poszukiwaniu środków do życia przenieść się do miasta, a małą Danusię oddano na stancję. Konieczność przebywania z dala od bliskich z pewnością nie była dla dziesięciolatki łatwa, lecz z drugiej strony dodatkowo ją zahartowała. W mieście też narodziła się jej fascynacja kinem i teatrem, co miało wkrótce przesądzić o wyborze drogi zawodowej.