TVP Historia Piątek, 23.02.2024 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 23 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1859 - zmarł Zygmunt Krasiński; 1455 - Gutenberg wydrukował pierwszą książkę; 1944 - masowa deportacja Czeczenów; 1954 - pierwsze szczepionki przeciwko chorobie Heinego - Medina; 07:00 CZAS HONORU - ODC. 73 "SĄD LEŚNY" Serial wojenny, 46 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki ODCINEK 8 SĄD LEŚNY Rainer szczegółowo opisuje Celinie swoją współpracę z Leną w czasie wojny. Celina musi spotkać się z Leną Janisz, odbity przez Michała, zleca mu zorganizowanie spotkania dowódców najważniejszych ugrupowań podziemnych. Planuje stworzyć podziemny, opozycyjny sejm. Michał słysząc w radiu wiadomości rozpoznaje głos Wandy. Dzięki temu trafia do podwarszawskiego mieszkania Wandy i Bronka Władek z oddziałem wysłuchują skarg jednego z wiejskich gospodarzy na grupę Generała ponoć plądrującą okoliczne wsie. Władek postanawia wymierzyć sprawiedliwość Michał odwiedza Celinę. Z lekkim wyrzutem ogląda paszport ofiarowany jej przez Amerykanów. Wygląda na to, że ich drogi na dobre się rozchodzą Bronek śledzi Emilię. Ma nadzieję, że ta naprowadzi go na Karkowskiego 07:55 PRZYPADEK POLSKI. POLITYKA I IDEE - FERDYNAND OSSENDOWSKI ODC. 9 Magazyn historyczny, 20 min, Polska, 2023 Scenariusz: Jacek Kloczowski Zdjęcia: Wojciech Kursa Ferdynand Ossendowski (1878 - 1945), jeden z najbardziej poczytnych polskich pisarzy w świecie. Przez blisko dwadzieścia lat gwiazda pierwszej wielkości. Antykomunista, autor jednego z najbardziej wyrazistych literackich obrazów bolszewizmu i jego wodza Lenina. Z tego powodu przez komunistyczne władze PRL skazany na zapomnienie. 08:20 HISTORIA POLSKI - KRZYŻ WŁOSZCZOWA 1984 Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2019 Reżyseria: Lesław Skuza Scenariusz: Lesław Skuza Zdjęcia: Lesław Skuza, Paweł Woldan Muzyka: Andrzej Krauze Film jest opowieścią o strajku szkolnym młodzieży szkół zawodowych w obronie krzyża we Włoszczowie w 1984 r. Opowiedzą ją sami uczestnicy - jak tamte wydarzenia wspominają i oceniają. Ta perspektywa wydaje się mieć szczególne znaczenie teraz, kiedy miejsce Kościoła i krzyża we współczesnej Polsce wydaje się być na powrót kwestionowane. Motywem przewodnim historii PRL jest walka z krzyżem, nie tylko jako symbolem Kościoła katolickiego, ale też symbolem niezależności Polaków, symbolem ich wolności. 09:25 SENSACJE XX WIEKU - TAJNA WOJNA CZ. 3 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Po klęsce pod Moskwą, w grudniu 1941 roku, HItler uznał, że wojny wygrać nie może. Wtedy rozpoczęły się tajne rokowania pomiędzy Niemcami a ZSRR i aliantami zachodnimi. Jest to najbardziej pasjonująca część historii XX wieku. Odcinek przedstawia kontakty polityków radzieckich, niemieckich i amerykańskich. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - BITWA O ANGLIĘ Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1989 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Wojciech Nalazek Prowadzący: Bogusław Wołoszański Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. W tym wydaniu historia Bitwy o Anglię. Wykorzystano archiwalne nagrania z II wojny światowej. Program zaczyna się od informacji o ucieczce angielskich żołnierzy z Dunkierki przed Niemcami. Następnie oglądamy archiwalny film propagandowy nawołujący Anglików do wstąpienia do oddziałów obrony lokalnej, tzw. "homeguard". Dowiadujemy się, jak wyglądało standardowe uzbrojenie oddziałów "homeguard", dlaczego Hitler podjął decyzję o zaangażowaniu Luftwaffe do oczyszczenia drogi do Anglii dla piechoty, jaka była różnica w zasobach lotnictwa niemieckiego i angielskiego, jakie było uzbrojenie samolotów niemieckich, jakie czynniki świadczyły na niekorzyść Niemców. Omawiane są zalety i wady niemieckiego Junkersa, oglądamy fragmenty archiwalnego filmu o tych samolotach, Poznajemy zalety Messerschmitta. Dowiadujemy się również, jak ogromną przewagę uzyskali Anglicy, odkrywając radar. Poznajemy ówczesną koncepcję obrony Wielkiej Brytanii. Mamy okazję zobaczyć pierwsze stanowiska obserwacyjne wraz z ich przyrządami mierniczymi. Omawiane są rewolucyjne zmiany, jakie nastąpiły w 1940 roku w angielskim lotnictwie, zwłaszcza system prowadzenia wojny powietrznej przez Brytyjczyków. Mowa jest także o roli Polaków w Bitwie o Anglię. Prezentowany jest jeden z typów samolotów, na jakich latali Polacy. Omawiana jest pierwsza faza bitwy, która okazała się destrukcyjna dla niemieckiego lotnictwa. Dowiadujemy się, jaki był stosunek Niemców do angielskich radarów. Na tle archiwalnych filmów bitwy autor opowiada o jej drugiej fazie. Po ataku na jedno z miast angielskich Churchill zdecydował się na rozpoczęcie nalotów na Niemcy. Szczegółowo objaśniane są niemieckie plany inwazji na Anglię, które powstały już w 1938 roku. 10:20 BYŁO I JUŻ Film dokumentalny, 38 min, Polska, 1997 Scenariusz: Teresa Torańska, Feliks Falk Zdjęcia: Jacek Mierosławski Wykonawcy: Mateusz Matuszewski, Zofia Domaniewska Film ukazuje ludzi, którzy w stanie wojennym ukrywali znanych działaczy opozycji. Konfrontuje ich ówczesne postawy i poglądy z realiami dnia dzisiejszego. Wypowiadają się ksiądz Mateusz Matuszewski, Zofia Domaniewska i rodzina państwa Żyszkowskich. 11:05 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - "NIE MIESZAĆ SPORTU Z POLITYKĄ!" Magazyn, 30 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Jan Sosiński, Andrzej Mietkowski Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Prowadzący: Andrzej Mietkowski Frazesy o niełączeniu sportu i polityki słyszymy od haniebnych igrzysk w Berlinie w 1936 roku. Tymczasem kontekst agresji na Ukrainę przywołuje inną wojnę - w Afganistanie. I niechlubne igrzyska 80. roku w Moskwie. O najbardziej znanych przykładach bojkotów zawodów sportowych mówić będą m.in. historyk dr hab. Sebastian Ligarski, historyk zimnej wojny prof. Patrick Vaughan oraz dziennikarz TVP Sport - Leszek Jarosz. Ponadto rzadkie archiwalne nagrania z Igrzysk Olimpijskich z poprzednich dekad! 11:40 KRÓLEWSKIE SNY - ODC. 1/8 Serial historyczny, 67 min, Polska, 1988 Reżyseria: Grzegorz Warchoł Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Tomasz Wert Scenografia: Jacek Osadowski Muzyka: Wojciech Głuck Aktorzy: Gustaw Holoubek, Renata Zarębska, Adam Adam Ferency, Kazimierz Meres, Czesław Mroczek, Jan Janga-Tomaszewski, Marek Obertyn, Jerzy Tkaczyk, Grzegorz Wons, Mieczysław Kadłubowski, Dorota Lanton, Janusz Michałowski, Krzysztof Wakuliński, Andrzej Szczepkowski, Jan Szurmiej "Nigdy nie byłem entuzjastą tzw. filmów historycznych. Zwykle niosą z sobą - przynajmniej tak to u nas praktycznie wygląda - nudę i powierzchowność. Ten historycyzm jest na ogół nużący, bajkowy, nierzeczywisty, jest w tym coś z lektury dla młodzieży. Tymczasem scenariusz Józefa Hena o ostatnich latach panowania Jagiełły i ostatnim jego małżeństwie wydał mi się bardzo nęcący, rzecz bowiem została potraktowana nie tylko historycznie - choć faktom i realiom nie można nic zarzucić - lecz bardziej po ludzku. Jagiełło przedstawiony jest jako człowiek obdarzony ogromnym talentem politycznym, ujmujący, bogaty charakterologicznie, o wielkiej inteligencji, poczuciu humoru, chytrości, a przede wszystkim jako człowiek z wyobraźnią, która pozwoliłaby zbudować dynastię" - tak w jednym z wywiadów Gustaw Holoubek "tłumaczył się" z przyjęcia głównej roli w serialu "Królewskie sny". Intuicja doświadczonego aktora nie omyliła go i tym razem. Historyczny fresk Grzegorza Warchoła spotkał się z uznaniem w oczach widzów i krytyki. Znaleźli się nawet tacy, którzy porównywali sposób "przekładu" historii na widowisko dramatyczne do dzieł samego Szekspira. Podkreślano udane współistnienie dziejowych realiów i prawdy o ludzkich uczuciach, zmaganiach z losem. Znakomite kreacje aktorskie tchnęły w podręcznikowych bohaterów autentyczne życie. Bryluje pośród nich oczywiście król Jagiełło z maestrią grany przez Holoubka. Aktor ukazał swego bohatera z godnością i ciepłym humorem. Nigdy nie utożsamił się z nim do końca. Pokazując działania Jagiełły, ukazywał także skomplikowany splot motywacji, które go do nich skłoniły. Akcja serialu rozpoczyna się po śmierci drugiej żony Władysława Jagiełły. Podobnie jak z poprzednią nie miał z nią syna. Bez potomka zaś nie można myśleć o założeniu dynastii. Książę Witold - brat Jagiełły - postanawia ożenić go ze swą wychowanicą - księżniczką holszańską. Nie jest to wszakże jedyna oferta. Różne stronnictwa polityczne próbują bowiem pozyskać potężnego monarchę, podsuwając mu własne kandydatki. 13:00 LEGENDY EUROPY - PARYŻ ODC. 6 (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 6. PARIS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Dziś wyruszymy w podróż po Paryżu. Od ponad dwóch tysiącleci Lutecja unosi się na rozkosznych krągłościach bogini Ekwany czczonej przez Gallów. Nie raz, nie dwa mogła się zakołysać, ale nigdy nie utonęła. Na jej brzegach narodziło się miasto stu wiosek i stu twarzy: Paryż, wyspa swobód i wolności. W Paryżu każdy chce być aktorem, nikogo nie zadowala rola widza, mawiał Jean Cocteau. Dotyczy to także jego budowli, stanowiących nieodłączną część legendy miasta, gdzie każda dzielnica nieustannie tworzy swoją legendę. Dziś miasto światła odsłoni przed nami nieznane karty swojej historii. Zacznijmy od początku, czyli od narodzin Paryża, ponad 22 wieki temu. O ile tylko na słowo możemy wierzyć, że Paryż istniał już dwa wieki p.n.e. , o tyle trzeba oddać cesarzowi, co cesarskie: Juliusz Cezar w swoich pamiętnikach o wojnie galijskiej z połowy pierwszego wieku p.n.e. wspomina o galijskiej osadzie Lutecji. Nazwa pochodziła od celtyckiego słowa luko oznaczającego błoto. To zgadza się z opisem zostawionym przez Cezara: osady, położonej na grzęzawiskach, wśród jezior, które zasilały wody Sekwany. Wioska istniała jeszcze przed pojawieniem się Rzymian, a założyło ją galijskie plemię Paryzjów. Skąd ta nazwa? Jej historia zaginęła w meandrach dziejów. 14:00 OPOWIEŚCI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEGO LASU - LAS STULETNICH DĘBÓW (STORIES OF THE MEDITERRANEAN FOREST) Cykl dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jose Antonio Vallejo Sześcioodcinkowy cykl opowieści o przyrodzie w rejonie Morza Śródziemnego, które jest jednym z najbardziej bogatych biologicznie i krajobrazowo regionem planety. To skrzyżowanie Europy, Azji i Afryki. Jest uważane za jedno z miejsc bujnego rozkwitu bioróżnorodności na Ziemi. W jego różnych siedliskach żyje ogromna liczba unikalnych dla regionu gatunków zwierząt i roślin. Basen Morza Śródziemnego znajduje się w jednej ze stref umiarkowanych planety. Klimat subtropikalny sprawia, że zimą jest tu chłodniej i wilgotniej, latem gorąco i sucho, a jesienią i wiosną łagodnie i deszczowo. Ten region zamieszkany przez ludzi od ponad 8000 lat doświadczył dramatycznych zmian, ale mimo to nadal należy do najbardziej biologicznie zróżnicowanych na świecie. Od bagien po wysokie pasma górskie, od lasów dębowych i korkowych po lasy sosnowe wysoko w górach. Wszystkie one są domem dla tysięcy gatunków zwierząt i roślin, których ścieżki krzyżują się podczas ich życiowych przygód. A każdy z nich ma swoją historię do opowiedzenia. Odc. 1 Zimowy czas; Odc. 2 Las stuletnich dębów; Odc. 3 Królowa Nocy; Odc. 4 Ukryci mieszkańcy Sierra Morena; Odc. 5 Opancerzony wojownik; Odc. 6 Opowieści wiosenne. 15:00 ARSENAŁ. MAGAZYN MILITARNO - HISTORYCZNY - BŁĘKITNA ARMIA - RENAULT FT Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski, Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki Scenariusz: Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki, Jerzy Grabowski Zdjęcia: Maciej Brola, Rafał Biernacki Prowadzący: Przemysław Predygier Lektor: Jacek Sobieszczański Błękitna Armia - Renault FT. Wiosną 1919 roku sformowany został Pierwszy Pułk Czołgów. Pierwsza w dziejach Polski jednostka pancerna, wyposażona we francuskie czołgi FT wchodziła w skład tzw. Błękitnej Armii. Gdy w 1919 roku armia gen. Hallera przybyła do odradzającego się państwa polskiego, z dnia na dzień staliśmy się czwartą potęgą pancerną świata, a polskie czołgi odegrały ważną rolę w wojnie polsko - bolszewickiej. W programie poznamy historię pułku i możliwości wiernej repliki czołgu FT. 15:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - CENA ZWYCIĘSTWA CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Pierwsza część odcinka poświęconego ofiarom i stratom Związku Radzieckiego. 16:00 NAJWAŻNIEJSZA RZECZ Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2023 Reżyseria: Agnieszka Ostrowska Scenariusz: Agnieszka Ostrowska Zdjęcia: Mirosław Basaj Film "Najważniejsza rzecz" poświęcony jest losom ukraińskich kobiet, które przyjechały do Polski w pierwszych tygodniach rosyjskiej inwazji. Opowiadają o okolicznościach podjęcia decyzji o wyjeździe, traumie, jaką przeszły, oczekiwaniach co do życia w Polsce i powrotu do swojego kraju Ukrainy, a także perspektywach relacji z Europą i Rosją. Punktem wyjścia każdej historii są najważniejsze rzeczy, które bohaterki zabrały ze sobą do Polski - przedmioty najczęściej o charakterze osobistym i sentymentalnym. 16:50 HISTORIA POLSKI - ON WIERZYŁ W POLSKĘ Film dokumentalny, 45 min, Polska, 1992 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Zdjęcia: Zbigniew Napiórkowski Wykonawcy: Tadeusz Bobrowski, Stefan Czarnecki, Anna Bobrowska, Włodzimierz Rzeczycki, Maria Fieldorf, Leszek Zachuta, Marek Raczyński, Adam Ferency Film opowiada o życiu i śmierci Emila Fieldorfa "Nila", jednego z najwybitniejszych dowódców Armii Krajowej i przywódców ruchu oporu. Człowieka, którego stalinowskie UB uznało za najgroźniejszego przeciwnika Polski Ludowej i Związku Radzieckiego. Autorka programu przypomina fakty, przytacza relacje świadków oraz rodziny i wykorzystuje unikatowe dokumenty dotyczące procesu "Nila". 17:40 WOJOWNICY CZASU - BONAPARTE NA ŚLĄSKU, CZYLI KŁODZKO 1807 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan W 1806 roku, enfant terrible XIX - wiecznej Europy Napoleon Bonaparte miał już za sobą wiele błyskotliwych kampanii, których sukcesy spędzały sen z powiek europejskim władcom. Ich czwarta z kolei koalicja antyfrancuska zainicjowana przez Anglików zwróciła przeciwko cesarzowi Francuzów także Prusy i Rosję. Niebawem Wielka Armia gromiła pruskie korpusy, aby potem wyruszyć na Śląsk i zdobyć pruskie twierdze. Ostatnią z nich była twierdza w Kłodzku. 18:10 RODEM SPOD JAZŁOWCA Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Film dokumentalny zupełnie niezwykły i bardzo dzisiaj aktualny, wszak historia lubi się powtarzać, a tradycja jest siłą narodu. Najbardziej spośród całej przedwojennej kawalerii i stoczonych zwycięskich walk wyróżnia się 14. Pułk Ułanów Lwowskich, który po fenomenalnej bitwie pod Jazłowcem w 1919 roku przyjął nazwę - Jazłowiecki. Dzisiaj to już trzecie pokolenie tamtych walczących kawalerzystów wkłada mundury 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich i przygotowuje rekonstrukcję tych dumnych, niezwykłych wydarzeń w naszej historii XX wieku. Wszystko dokładnie w oparciu o wierną dokumentację historyczną i relacje świadków. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 74 "KONFRONTACJA" Serial wojenny, 46 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki ODCINEK 9 KONFRONTACJA Po tragicznej strzelaninie w kawiarni, Woźniak poprzysięga zemstę Bronkowi. Michał proponuje Lenie włączenie się w misję Janisza. Bronek spotyka się z Janiszem. Ten mówi mu o konieczności zorganizowania podziemnego sejmu. Michał z Bronkiem i Władkiem opracowują plan zamachu na Rainera. Tymczasem Rainer orientuje się, że Amerykanie mają już Blachnitzky'ego, a zatem on przestaje im być potrzebny. Zdobywa broń od Karkowskiego, by pozbyć się naukowca i odzyskać tym samym utraconą wartość. Sprawa niespodziewanie się komplikuje. Nic nie wskazuje na to, by Ruda, po bliskim procesie, miała zostać objęta amnestią, przeciwnie - trafia do gabinetu Jabłońskiego, gdzie dochodzi do dziwnej konfrontacji z nieznanym jej esesmanem. Otto zostaje ponownie zawieziony do Lebiediewa. Rosjanin schodzi z Ottem do piwnic tajnego ośrodka rządowego. Woźniakowi spada z nieba donos na Lenę. Widzi nową szansę na rozwiązanie swoich problemów. Celina - wedle obietnicy - wystawia Rainera przyjaciołom. Max proponuje konspiratorom układ. 20:00 OPUSZCZONE MIEJSCA - ODC. 3 STRACONE IMPERIUM (FORSAKEN PLACES - GEHEIME WELTEN / VERLORENES EMPIRE) Serial dokumentalny, 53 min, Niemcy, 2020 W tej 4 - odcinkowej serii zbudowane ze stali, zalane betonem lub wydobyte spod ziemi pomniki przełomowych momentów historii ożywają na nowo. Swoje osobiste wspomnienia o tych zapomnianych, ale często niedostępnych i groźnych miejscach przywołują związani z nimi świadkowie. Opowiadają o klęskach żywiołowych, wojnach lub wielkich katastrofach, które odcisnęły piętno na tych zabytkach, a także na ludziach mieszkających czy pracujących w ich pobliżu. W czterech odcinkach widzowie poznają dwanaście takich "zaginionych miejsc" - to bazy wojskowe, pokazowe budynki epoki, turystyczne raje i szpitale. 21:10 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.I - KRÓL I CESARZ. 1515 - 1558. ODC. 4/4 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 4/4) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwym okresie średniowiecznej Europy głodne władzy dynastie walczyły między sobą o dominację na kontynencie. Starli się krwią i żelazem na polach bitew, ale prawdziwa walka o władzę rozgrywała się na osobności. Za kamiennymi murami zamku znajdował się świat strategicznych sojuszy, cudzołóstwa, zdrady i morderstwa. Bezwzględna intryga rozdzieliła wiele legendarnych rodzin i ukształtowała sposób, w jaki rządzili swoimi imperiami. Te epickie wojny trwały przez wiele pokoleń i wstrząsały Europą i nadal rozbrzmiewają w niezliczonych hitach i serialach takich jak "Królowie przeklęcie" (The Accursed Kings), "Tudorowie" (The Tudors) czy w największym hicie współczesnej telewizji "Grze o tron" (Game of Thrones). 22:10 SENSACJE XX WIEKU - TAJNA WOJNA CZ. 3 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Po klęsce pod Moskwą, w grudniu 1941 roku, HItler uznał, że wojny wygrać nie może. Wtedy rozpoczęły się tajne rokowania pomiędzy Niemcami a ZSRR i aliantami zachodnimi. Jest to najbardziej pasjonująca część historii XX wieku. Odcinek przedstawia kontakty polityków radzieckich, niemieckich i amerykańskich. 22:50 SENSACJE XX WIEKU - BITWA O ANGLIĘ Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1989 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Wojciech Nalazek Prowadzący: Bogusław Wołoszański Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. W tym wydaniu historia Bitwy o Anglię. Wykorzystano archiwalne nagrania z II wojny światowej. Program zaczyna się od informacji o ucieczce angielskich żołnierzy z Dunkierki przed Niemcami. Następnie oglądamy archiwalny film propagandowy nawołujący Anglików do wstąpienia do oddziałów obrony lokalnej, tzw. "homeguard". Dowiadujemy się, jak wyglądało standardowe uzbrojenie oddziałów "homeguard", dlaczego Hitler podjął decyzję o zaangażowaniu Luftwaffe do oczyszczenia drogi do Anglii dla piechoty, jaka była różnica w zasobach lotnictwa niemieckiego i angielskiego, jakie było uzbrojenie samolotów niemieckich, jakie czynniki świadczyły na niekorzyść Niemców. Omawiane są zalety i wady niemieckiego Junkersa, oglądamy fragmenty archiwalnego filmu o tych samolotach, Poznajemy zalety Messerschmitta. Dowiadujemy się również, jak ogromną przewagę uzyskali Anglicy, odkrywając radar. Poznajemy ówczesną koncepcję obrony Wielkiej Brytanii. Mamy okazję zobaczyć pierwsze stanowiska obserwacyjne wraz z ich przyrządami mierniczymi. Omawiane są rewolucyjne zmiany, jakie nastąpiły w 1940 roku w angielskim lotnictwie, zwłaszcza system prowadzenia wojny powietrznej przez Brytyjczyków. Mowa jest także o roli Polaków w Bitwie o Anglię. Prezentowany jest jeden z typów samolotów, na jakich latali Polacy. Omawiana jest pierwsza faza bitwy, która okazała się destrukcyjna dla niemieckiego lotnictwa. Dowiadujemy się, jaki był stosunek Niemców do angielskich radarów. Na tle archiwalnych filmów bitwy autor opowiada o jej drugiej fazie. Po ataku na jedno z miast angielskich Churchill zdecydował się na rozpoczęcie nalotów na Niemcy. Szczegółowo objaśniane są niemieckie plany inwazji na Anglię, które powstały już w 1938 roku. 23:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NA RATUNEK MILCZĄCYM KOLOSOM Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki W kamienicy w centrum Krosna podczas penetracji piwnic koledzy eksploratorzy odkryli silnik stacjonarny z początków ubiegłego wieku. Po bliższych oględzinach okazało się, że napędzał unikatowy generator zaopatrujący w prąd znaczną część miasta. Ponieważ w kamienicy mają zostać przeprowadzone prace remontowe, autorzy programu podejmą próbę wydobycia silnika, nim komuś przyjdzie do głowy pociąć go na złom. 00:05 POCIĄG (LE TRAIN) Dramat wojenny, 95 min, Polska, 1973 Reżyseria: Pierre Granier - Deferre Scenariusz: Pierre Granier - Deferre, Sandro Continenza Aktorzy: Romy Schneider, Jean - Louis Trintignant, Lucienne Legrand, Martine Leclerc Maj 1940, Niemcy wkraczają do Europy. Ludzie w panice starają się uciekać na tereny nieokupowane na wszelkie możliwe sposoby. We Francji, Julien (Jean - Louis Trintignant), radiomechanik ucieka wraz z żoną i dzieckiem, pociągiem. Ponieważ w wagonach pasażerskich mogą przebywać tylko ludzie starsi oraz kobiety i dzieci, rodzina zostaje rozdzielona. Od tej pory Julien podróżuje samotnie do momentu, kiedy to spotyka niemiecką Żydówkę - Annę (Romy Schneider). Między nimi rodzi się miłość... (filmweb.pl) 02:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - TAJEMNICA BARBAROSSY Cykl dokumentalny, 17 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek przedstawiający genezę ataku Trzeciej Rzeszy na ZSRR. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.