TVP Nauka Poniedziałek, 19.02.2024 05:55 PODRÓŻNIK - ORISSA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Nad Zatoką Bengalską, nieco na południe od Kalkuty znajduje się kraina owiana legendami i mitami - Orissa. Uchodzi za jedno z najbardziej czarujących miejsc w Indiach, a jednocześnie za bardzo mistyczne i religijne. Stolicą regionu jest Bhubaneshwar, miasto kwiatów i zieleni. Przed wiekami było to królestwo ludu Kalinga. Podbił je Asoka, krwawy imperator z północy. Ale w Orissie, kiedy rzeki spłynęły krwią, Asoka doznał objawienia. Legenda mówi, że po jednej z bitew cesarz postanowił szerzyć pokój. Ustanowił nowe prawa, które spisał na kamieniu dla potomnych, by lud Kalingi nigdy więcej nie darzył go nienawiścią. Kamień ten można oglądać na miejscu owej bitwy, po której legendarny cesarz Asoka zaprowadził pokój na całej hinduskiej ziemi. Niedaleko Bhubaneshwar znajduje się również Konark, gdzie stoi olbrzymia świątynia słońca, tzw. czarna pagoda, jedna z najświetniejszych budowli na świecie. Miejsce kultu, symbol hinduizmu. Niezwykła świątynia o spektakularnej architekturze stanowi do dziś o potędze wyobraźni architektów Orissy. Do Konarku pielgrzymuje olbrzymia ilość ludzi. Hindusi muszą odwiedzić to miejsce z powodów religijnych. W "Podróżniku" pokażemy Orissę z jej najbardziej cennymi skarbami: świątyniami, pagodami, legendami. Dla tych, którzy wybierają się do Indii, trochę praktycznych porad. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:20 CZY WIESZ, ŻE? - /271/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /272/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:30 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 4 - (ODC. 3) - WOKÓŁ PIÓRA Reportaż, 23 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W czwartej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 08:05 PODRÓŻNIK - MALAKKA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Malakka była bramą do skarbów Azji. Najpierw dla sułtanów Kalkuty, potem Portugalczyków, Holendrów, Anglików. Uważa się, że historia Malezji zaczęła się właśnie od Malakki, z chwilą wzniesienia jej przez sumatrzańskiego księcia Parameswarę w roku 1400. Sułtan, który tam rządził, miał we władaniu największe centrum handlowe Azji. Bo Malakka była traktowana jako centrum przyprawowe. Kupcy z Chin, Indii i Europy docierali tam, aby zaopatrzyć się w towary tak poszukiwane w świecie. Portugalczycy stanęli u wrót miasta już w 1511 roku. Sto lat później w Malakce usadowili się Holendrzy i do dziś wpływy tych dwóch nacji widać w tradycji i kulturze kraju. Poza szlakami historycznymi Malakka oferuje mnóstwo innych atrakcji turystycznych: od plażowych kurortów, poprzez liczne restauracje, sklepy z pamiątkami, targi staroci, po rezerwaty, parki i ogrody. To wielka kopalnia możliwości wakacyjnych. Turystycznie Malezja jest jednym z najbardziej rozwiniętych krajów na świecie. Hotele, baza wypoczynkowa, bezpieczeństwo sprawiają, że wypad do Malakki może być początkiem świetnej wędrówki po całym półwyspie, od Kuala Lumpur po Langkawi i Penang. W tym wydaniu "Podróżnika" skupimy się na dziedzictwie historycznym i kulturowym Malakki. Zwiedzanie portugalskich zabytków, poznawanie lokalnej kuchni i wizyta na przyprawowym bazarze wypełnią ten odcinek. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 08:25 ASTRONARIUM - (37) - "EKSPANSJA WSZECHŚWIATA" Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Wszechświat jest naprawdę ogromny. Ale prawdziwym szokiem było odkrycie, że ciągle się rozszerza. Ta ekspansja wywróciła do góry nogami całe nasze wyobrażenie na temat natury Wszechświata. W tym programie pokażemy, jak udało się odkryć, że kosmos się rozszerza. I jakie są tego konsekwencje. 09:00 PORZĄDEK I NIEPORZĄDEK - /2/ (ORDER AND DISORDER) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2012 W drugim odcinku profesor fizyki Jim Al-Khalili odkrywa, w jaki sposób ujarzmiliśmy moc symboli od pierwszego alfabetu, przez telegraf elektryczny, po współczesną erę cyfrową. Jednak podczas tej podróży dowiaduje się, że informacje dotyczą nie tylko komunikacji międzyludzkiej, ale są bardzo głęboko wplecione w tkankę rzeczywistości. 10:10 WIELKIE WYNALAZKI - /25/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 11:05 GIGANCI NAUKI - STANISŁAW ULAM Cykl dokumentalny, 13 min, Polska, 2021 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Kto jest twórcą terminu witamina? Dlaczego każdy ma przy sobie monokryształ stworzony metodą Czochralskiego? Kto był nazywany Edisonem metalurgii? Wynalazek którego z gigantów nauki był umieszczony na wieży Eiffla? Do czego wykorzystywany był polon? Kto opracował oznaczenia grup krwi? Jak nazywał się twórca pierwszej skutecznej szczepionki na tyfus? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziemy w minicyklu "Giganci nauki". Są wśród nich polscy odkrywcy, wynalazcy, konstruktorzy i projektanci. Przedstawimy ich największe osiągnięcia, wyjaśniając równocześnie wagę poszczególnych innowacji oraz ich wykorzystanie. Zaproponowane postacie to przedstawiciele nauk medycznych, fizyki, chemii oraz matematyki. 11:30 ROK MIKOŁAJA KOPERNIKA W TVP NAUKA CZ. 1 50 min, Polska, 2023 Podsumowanie Roku Kopernika. Piknik we Fromborku. 12:45 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 4 - (ODC. 3) - WOKÓŁ PIÓRA Reportaż, 23 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W czwartej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 13:25 GIGANCI NAUKI - RUDOLF WEIGL Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 2021 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Kto jest twórcą terminu witamina? Dlaczego każdy ma przy sobie monokryształ stworzony metodą Czochralskiego? Kto był nazywany Edisonem metalurgii? Wynalazek którego z gigantów nauki był umieszczony na wieży Eiffla? Do czego wykorzystywany był polon? Kto opracował oznaczenia grup krwi? Jak nazywał się twórca pierwszej skutecznej szczepionki na tyfus? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziemy w minicyklu "Giganci nauki". Są wśród nich polscy odkrywcy, wynalazcy, konstruktorzy i projektanci. Przedstawimy ich największe osiągnięcia, wyjaśniając równocześnie wagę poszczególnych innowacji oraz ich wykorzystanie. Zaproponowane postacie to przedstawiciele nauk medycznych, fizyki, chemii oraz matematyki. 13:55 PORZĄDEK I NIEPORZĄDEK - /2/ (ORDER AND DISORDER) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2012 W drugim odcinku profesor fizyki Jim Al-Khalili odkrywa, w jaki sposób ujarzmiliśmy moc symboli od pierwszego alfabetu, przez telegraf elektryczny, po współczesną erę cyfrową. Jednak podczas tej podróży dowiaduje się, że informacje dotyczą nie tylko komunikacji międzyludzkiej, ale są bardzo głęboko wplecione w tkankę rzeczywistości. 15:05 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /5/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 We współczesnym świecie budowle poświęcone Bogu wciąż dominują w panoramie wielu miast. Te nowoczesne cuda architektury niejednokrotnie inspirowane są wcześniejszymi budowlami sakralnymi. Budowanie świątyń swój punkt kulminacyjny osiągnęło w średniowieczu. W Europie pojawił się wtedy nowy ruch inżynieryjny, zaczęto stosować pionierskie metody w budowie świątyń. Wzniesione wówczas gotyckie katedry są uznawane za jedne z najbardziej radykalnych, pięknych i spektakularnych budowli, jakie kiedykolwiek powstały. Dziesiątki gotyckich katedr w całej Europie stoją do dziś; to ikoniczne budowle. Najbardziej charakterystyczną z nich jest katedra Notre Dame w Paryżu. Piąty odcinek 10 - odcinkowej serii dokumentalnej ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 16:00 GIGANCI NAUKI - IGNACY MOŚCICKI Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 2021 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Kto jest twórcą terminu witamina? Dlaczego każdy ma przy sobie monokryształ stworzony metodą Czochralskiego? Kto był nazywany Edisonem metalurgii? Wynalazek którego z gigantów nauki był umieszczony na wieży Eiffla? Do czego wykorzystywany był polon? Kto opracował oznaczenia grup krwi? Jak nazywał się twórca pierwszej skutecznej szczepionki na tyfus? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziemy w minicyklu "Giganci nauki". Są wśród nich polscy odkrywcy, wynalazcy, konstruktorzy i projektanci. Przedstawimy ich największe osiągnięcia, wyjaśniając równocześnie wagę poszczególnych innowacji oraz ich wykorzystanie. Zaproponowane postacie to przedstawiciele nauk medycznych, fizyki, chemii oraz matematyki. 16:30 ROK MIKOŁAJA KOPERNIKA W TVP NAUKA CZ. 2 60 min, Polska, 2023 Scenariusz: Robert Szaj Prowadzący: Robert Szaj, Marta Kielczyk Zakończenie lata z TVP Nauka. Zaproszeni eksperci opowiedzą o metodach, jakie Mikołaj Kopernik stosował do wyznaczenia dokładnej daty równonocy. Odwiedzimy zamek w Olsztynie, w którym zachowały się służące do tego tablice Mikołaja Kopernika. Podsumujemy także wydarzenia związane z obchodami Roku Mikołaja Kopernika i porozmawiamy o powstałej z tej okazji Akademii Kopernikańskiej. W związku ze zbliżającą się rocznicą powstania TVP Nauka przypomnimy najważniejsze wydarzenia, które relacjonowaliśmy na antenie. 17:45 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 4 - (ODC. 4) - ROGACZE Reportaż, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W czwartej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 18:15 WIELKIE WYNALAZKI - /21/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 19:15 GIGANCI NAUKI - TADEUSZ SENDZIMIR Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2021 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Kto jest twórcą terminu witamina? Dlaczego każdy ma przy sobie monokryształ stworzony metodą Czochralskiego? Kto był nazywany Edisonem metalurgii? Wynalazek którego z gigantów nauki był umieszczony na wieży Eiffla? Do czego wykorzystywany był polon? Kto opracował oznaczenia grup krwi? Jak nazywał się twórca pierwszej skutecznej szczepionki na tyfus? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziemy w cyklu "Giganci nauki". Są wśród nich polscy odkrywcy, wynalazcy, konstruktorzy i projektanci. Przedstawimy ich największe osiągnięcia, wyjaśniając równocześnie wagę poszczególnych innowacji oraz ich wykorzystanie. Zaproponowane postacie to przedstawiciele nauk medycznych, fizyki, chemii oraz matematyki. 19:30 ASTRONARIUM - (38) - "GRÓB KOPERNIKA" Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Tak wyglądał Mikołaj Kopernik - ogłoszono w mediach w 2005 roku, prezentując zrekonstruowany wizerunek twarzy astronoma. Ale czy tajemnica grobu Kopernika rzeczywiście została definitywnie rozstrzygnięta? Niezwykła zagadka miejsca pochówku wielkiego astronoma jest tematem odcinka. 20:00 MÓZG W NIEBEZPIECZEŃSTWIE (BRAINS IN DANGER / DEMAIN, TOUS CRETINS?) Film dokumentalny, 55 min, Francja, 2017 Reżyseria: Thierry De Lesrade, Sylvie Gilman Przez ostatnie dwadzieścia parę lat obserwuje się alarmujący spadek IQ oraz wzrost autyzmu i zaburzeń zachowania wśród ludzi na całym świecie. Międzynarodowe badanie naukowe ujawniają, że pierwiastki chemiczne znajdujące się w otaczających nas przedmiotach i substancjach wpływają na nasz mózg, a zwłaszcza na płody nienarodzonych dzieci. Niebezpieczeństwo grożące mózgom dzieci zagraża całej ludzkości. Niektórzy przepowiadają nam ewolucję do tyłu. Świat, w którym ludzkość głupieje, jak w filmie "Idiokracja". W Finlandii przez dwadzieścia lat IQ spadło o 4 punkty. W Kalifornii liczba przypadków autyzmu wzrosła o 600%. Ponad 40% europejskich dzieci ma niedobór jodu, który jest elementem niezbędnym do rozwoju mózgu. Dziś jesteśmy coraz bardziej narażeni na kontakt z pierwiastkami chemicznymi szkodliwymi dla mózgu. Substancje zaburzające gospodarkę hormonalną są obecne w wielu produktach w naszych domach, w kosmetykach, środkach czystości i w żywności. Informacja to najskuteczniejsza broń. Niezależni badacze organizują się, by stawić czoło lobby przemysłowemu, które sfinansuje każde badania, by skontrować te, które nie są po jego myśli. Nadejdzie dzień, kiedy spojrzymy wstecz i zastanowimy się, jak mogło do tego dojść. To okropne, ale w tym czasie zostaną poświęcone całe pokolenia dzieci. 21:10 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /6/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Architektura wielkich świątyń wznoszonych w czasach starożytnych niejednokrotnie stanowiła kamień milowy w rozwoju technik budowlanych i przesuwała granice inżynierii sztuki budowlanej. Na świątynie nie szczędzono wydatków, często budowane były przez dziesięciolecia, a nawet stulecia. Jedną z takich niezwykłych świątyń jest Angkor Wat w głębi dżungli kambodżańskiej. 900-letni kompleks zajmujący ponad 400 akrów na bagnach nękanych plagą monsunów. Największy zabytek religijny na świecie pod względem powierzchni lądowej. Niekończące się korytarze i kolosalne konstrukcje tej świątyni ukazują niezwykle precyzyjne rzemiosło kamieniarskie oraz arcydzieła dekoracji rzeźbiarskiej. Szósty odcinek z 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 22:10 RAPORT NAUKOWY - 72 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 22:45 GENIUSZE I MARZYCIELE. JAN CZOCHRALSKI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Katarzyna Trzaska Scenariusz: Katarzyna Trzaska Filmowy portret genialnego naukowca, a także wielkiego polskiego patrioty - chemika i metalurga Jana Czochralskiego. Jego badania i prace naukowe z początku XX wieku położyły podstawy pod współczesny przemysł elektroniczny i fotowoltaiczny oparty na monokrystalicznych półprzewodnikach, które wytwarza się metodą Czochralskiego - powszechnie znaną w kołach naukowych na całym świecie. 23:45 CZY WIESZ, ŻE? - /278/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:25 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 4 - (ODC. 4) - ROGACZE Reportaż, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W czwartej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i komentuje je. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 01:00 PODRÓŻNIK - NEW DELHI Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Lektor: Marcin Sanakiewicz Stolicą Indii jest New Delhi. Miasto zbudowane z wielkim rozmachem przez Brytyjczyków, obok starej siedziby dynastii Mogołów, wśród kwitnących ogrodów i angielskich parków. Najważniejszym jego punktem jest India Gate, 42-metrowy łuk triumfalny. Umieszczono na nim 85 000 nazwisk żołnierzy indyjskich poległych na frontach I wojny światowej. Stamtąd blisko już do Rasztrapati Bhawan, oficjalnej rezydencji prezydenta Indii. Przed uzyskaniem niepodległości była ona siedzibą wicekróla. W "Podróżniku" wizyta w domu Indiry Gandhi, mieszkała tam w ostatnim okresie swojego życia i tam została zamordowana, a także historia Mahatmy Gandhiego, "ojca" narodu. Na moment przeniesiemy się do Durbanu w Republice Południowej Afryki, gdzie twórca niepodległości Indii spędził 25 lat i tam stworzył swoją filozofię walki z okupantem. Zwiedzimy jego dom i drukarnię, gdzie wydawał gazetę "Opinion". W programie przypomnimy też historię miasta wraz częścią nazywaną potocznie Old Delhi, głównie z uwagi na architekturę z czasów Wielkich Mogołów. Wizyta w Delhi zakończy się krótkim spacerem po Ćandni Ćauk. Jest to dniem i nocą zatłoczony jarmark, obowiązkowe miejsce wizyt dla każdego turysty, który chciałby poznać klimaty i smaki Indii. Można tam kupić wszystko: od butów i ubrań w europejskim stylu po elektronikę, ale nade wszystko lokalne smakołyki, przyprawy, owoce i prawdziwe skarby Orientu - wyroby ze srebra, biżuterię i kolorowe sari. W "Podróżniku" ponadto mnóstwo praktycznych informacji nt. bezpiecznego poruszania się po Delhi, cen i porad, jak korzystać z bogactwa hinduskiej kuchni. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 01:35 ASTRONARIUM - (38) - "GRÓB KOPERNIKA" Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Tak wyglądał Mikołaj Kopernik - ogłoszono w mediach w 2005 roku, prezentując zrekonstruowany wizerunek twarzy astronoma. Ale czy tajemnica grobu Kopernika rzeczywiście została definitywnie rozstrzygnięta? Niezwykła zagadka miejsca pochówku wielkiego astronoma jest tematem odcinka. 02:15 MÓZG W NIEBEZPIECZEŃSTWIE (BRAINS IN DANGER / DEMAIN, TOUS CRETINS?) Film dokumentalny, 55 min, Francja, 2017 Reżyseria: Thierry De Lesrade, Sylvie Gilman Przez ostatnie dwadzieścia parę lat obserwuje się alarmujący spadek IQ oraz wzrost autyzmu i zaburzeń zachowania wśród ludzi na całym świecie. Międzynarodowe badanie naukowe ujawniają, że pierwiastki chemiczne znajdujące się w otaczających nas przedmiotach i substancjach wpływają na nasz mózg, a zwłaszcza na płody nienarodzonych dzieci. Niebezpieczeństwo grożące mózgom dzieci zagraża całej ludzkości. Niektórzy przepowiadają nam ewolucję do tyłu. Świat, w którym ludzkość głupieje, jak w filmie "Idiokracja". W Finlandii przez dwadzieścia lat IQ spadło o 4 punkty. W Kalifornii liczba przypadków autyzmu wzrosła o 600%. Ponad 40% europejskich dzieci ma niedobór jodu, który jest elementem niezbędnym do rozwoju mózgu. Dziś jesteśmy coraz bardziej narażeni na kontakt z pierwiastkami chemicznymi szkodliwymi dla mózgu. Substancje zaburzające gospodarkę hormonalną są obecne w wielu produktach w naszych domach, w kosmetykach, środkach czystości i w żywności. Informacja to najskuteczniejsza broń. Niezależni badacze organizują się, by stawić czoło lobby przemysłowemu, które sfinansuje każde badania, by skontrować te, które nie są po jego myśli. Nadejdzie dzień, kiedy spojrzymy wstecz i zastanowimy się, jak mogło do tego dojść. To okropne, ale w tym czasie zostaną poświęcone całe pokolenia dzieci.