TVP Dokument Czwartek, 29.02.2024 05:30 POLSKIE PARKI NARODOWE - DRAWIEŃSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 06:05 WETERYNARZE Z SERCEM - /21/ Reality show, 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Ostronos, zwierzątko rzadko spotykane, które zaangażowaniem społecznym wyprzedza kota. Słonie z warszawskiego ogrodu zoologicznego to cierpliwi pacjenci. Ibris jest artystą końskiego teatru. Jak wielkie znaczenie mają więzi pomiędzy tymi zwierzętami a ich opiekunami dowiecie się dzisiaj dzięki weterynarzom z sercem! 06:40 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - SEZON 2 - ODC. 3 REGION JUNGFRAU (UNTAMED SWITZERLAND - SEASON 2 EP. 3 JUNGFRAU REGION) Serial dokumentalny, 48 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Anja Glucklich Serial dokumentalny (4 odcinki) o przyrodzie Szwajcarii. Jest dzika i piękna, skromna biorąc pod uwagę zajmowany obszar, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią państwa. I nadal istnieją tam pełne nieskalanej przyrody: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. Nieokiełznana Szwajcaria to wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. 07:40 WALIA - DZIKA KRAINA - ODC. 2 WYZWANIA WIOSNY (WALES: LAND OF THE WILD EP 2. THE TRIALS OF SPRING) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Adrian Seymur Seria dokumentalna (4 odcinki) o dzikich ekosystemach Walii na przestrzeni dwunastu miesięcy w roku. Każdy odcinek to opowieść o najbardziej dramatycznych momentach jednej z czterech pór roku. Narodziny i regeneracja po zimie w wiosennych miesiącach, dorastanie i budowanie nowego życia przez lato, przygotowywanie się do zmian jesienią, aż po nastanie i przetrwanie zimy. Będziemy się przyglądać niektórym z najbardziej niezwykłych i charyzmatycznych zwierząt Walii. Odc. 2 - "Wyzwania wiosny". Późna wiosna. Słońce wreszcie zaczęło ogrzewać ziemię. W Walii to najpiękniejsza pora roku. Cały kraj wprost wybucha nowym życiem. Dla zwierząt powinien to być początek radosnych dni, ale rosnące potomstwo będzie się domagać coraz więcej pokarmu i drapieżniki wyruszą na żer. Dla wielu zwierząt będzie to najważniejszy czas w roku. U zachodniego brzegu Pembrokeshire leżą wyspy Skomer i Skokholm. Na Skokholmie wiosna okryła ziemię kobiercem różowych zawciągów i białych lepnic. W tej porze roku w wodach wokół Skokholmu roi się wprost od małych ryb. Górskie potoki Walii zasilają największe brytyjskie rzeki. 08:40 W POGONI ZA NIEŚMIERTELNOŚCIĄ (LOOKING FOR IMMORTALITY) Film dokumentalny, 51 min, Szwajcaria, 2020 Istota doskonała, jak ze snu Leonarda da Vinci. Silniejsza, inteligentniejsza, wolna od kalectwa, chorób i śmierci. Marzenie stare jak ludzkość. Wobec błyskawicznego postępu nauki i technologii może się spełnić. By żyć lepiej i dłużej, niektórzy gotowi są na wiele. Wynalazki, które ułatwiają codzienne życie, mogą prowadzić do piekła. To dotyczy nas wszystkich. Czy nieodwracalna przemiana już się rozpoczęła? Czy chcielibyśmy żyć wiecznie? Wraz z pionierami nauki i medycyny poszukującymi nieśmiertelności poznamy ostatnie postępy w nauce, medycynie i robotyce. Jednak dążenie przemysłu technologicznego do odwrócenia starzenia się spotkało się ze sceptycyzmem. Leki przeciwstarzeniowe to tak naprawdę quasi - utopijny sen - mówi pewien geriatra. Czy życie lepsze, zdrowsze i dłuższe jest tym, co nauka i technika szykują dla nas na krótką metę? Google namówiło najlepszych naukowców na świecie, aby położyli kres chorobom związanym ze starzeniem się. W międzyczasie mnóstwo firm testuje nowe sposoby i leki, które mogą uczynić nas bardziej długowiecznymi. Czy w czasach, gdy medycyna przeciwstarzeniowa zyskuje na popularności, starość może stać się pewnego dnia chorobą uleczalną? 09:40 GRECJA. OD GÓR DO MORZA - ODC. 5 WSCHODNIA MACEDONIA I TRACJA (GREECE! FROM THE MOUNTAINS TO THE SHORELINE EPISODE 5 EASTERN MACEDONIA & THRACE) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Johannes Backes, Dennis Wells Seria filmów dokumentalnych (5 odcinków) o Grecji. Od bujnych, zielonych lasów po ośnieżone góry, od wysokich klifów po nagie mielizny, Grecja jest krainą o naturalnym pięknie, z którą może konkurować jedynie jej historyczne znaczenie. Widziała najwcześniejsze cywilizacje Europy, jej filozoficznych założycieli i decydujące bitwy. Wspaniałe zdjęcia lotnicze tej wyjątkowej części Europy pokazują malownicze zatoki, zapierające dech w piersiach góry, dzikie delty rzek, malownicze wioski i klasztory. Krajobrazy, które widzimy, mogą oddychać i opowiadać swoje historie. Codzienne historie ludzi, którzy tu mieszkają i pracują, tworzą równowagę dla widoku z lotu ptaka i zapraszają publiczność do doświadczenia najbardziej autentycznej kultury greckiej. Rybacy, mnisi, rzeźbiarze - zwykli ludzie żyjący w wyjątkowych miejscach - dają oryginalny wgląd w historyczne budowle, miejsca sakralne, starożytne tradycje i tradycje kulinarne, które od wieków wpływają na Europę. 10:40 GOPR Reportaż, 22 min, Polska, 1986 Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Materiał przedstawiający GOPR - jego członków, problemy, z którymi muszą borykać się w swojej codziennej pracy, a także nagrania z akcji ratunkowych. Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe to organizacja prowadząca akcje ratownicze, szkolenia, zapobiegająca wypadkom na terenach górskich Polski. GOPR powstał w 1952 r. w Zakopanem z inicjatywy Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. W materiale spotkanie młodzieży z ratownikami GOPR. Wspomnienia ratowników z najbardziej zapamiętanych przez nich akcji ratunkowych. Procedury towarzyszące pracy ratowników GOPR. Liczne zdjęcia górskich krajobrazów oraz utrwalone na taśmie filmowej fragmenty akcji ratunkowych, m.in. zakończone sukcesem poszukiwania zaginionego czeskiego turysty. 11:15 LOKALSI - ODC. 2 ŁUKASZ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Serial dokumentalny "Lokalsi" podejmuje temat społeczności lokalnych. Pokazuje ludzi, którzy potrafią dla swoich "małych ojczyzn" działać, poświęcać się i oddolnie je zmieniać po to, by wszystkim żyło się lepiej. To osoby pochodzące z małych miasteczek i wsi, które tworzą, działają i na co dzień podejmują ryzyko, by zmienić rodzinne domy i ich okolice, a przede wszystkim uszczęśliwić sąsiadów. To często drobne inicjatywy, ale bardzo potrzebne. W serialu pokazano także problem migracji młodych ludzi do dużych miast. Jednak nie z perspektywy osób migrujących, lecz tych, które postanowiły zostać w swoich małych miejscowościach, a także tych, którzy wyjechali w świat i następnie postanowili wrócić w rodzinne strony. Bohaterami odcinków są ludzie zwykli i niezwykli zarazem, które poprzez swoją pasję, upór i wizjonerstwo wpływają na otaczającą ich prowincjonalną społeczność. Czym kierują się tytułowi "lokalsi" w kwestii swych życiowych wyborów? Dlaczego postanowili zostać lub wyjechać by wraz z zebranym doświadczeniem wrócić do domu? Jak postrzegają zjawisko migracji młodych pokoleń? Co kochają i w co wierzą? Te i wiele innych ważnych pytań autorzy stawiają bohaterom serialu, by wraz z widzem móc zrozumieć postawę obydwu stron. Cykl ma formułę "jeden odcinek, jeden bohater". Jedno miejsce na mapie Polski, o którym wiedzą nieliczni lub tylko ci, którzy są związani z regionem. Z każdą osobistą historią twórcy odkrywają niezwykłość miejsc, w których żyją bohaterowie. Ich niecodzienne pasje, tradycje, zwyczaje czy rytuały. Zaglądają pod strzechy domów artystów, przedsiębiorców, rolników czy "wolnych duchów". Dziś marzymy o dalekich podróżach: Tajlandia, Ameryka Łacińska, USA, Dubaj, a skarby i egzotyka to często kultura Wschodniej Polski, góralszczyzna, Śląsk, język kaszubski i wiele, wiele innych wspaniałych zjawisk kulturowych nieraz pomijanych przez mainstream. Warto więc odkrywać Polskę na nowo. Na nowo zobaczyć jej koloryt. Traktowany dosłownie jak i w przenośni. "Lokalsi" są pewnego rodzaju portretem humanistycznym, dalekim od epatowania problemami, szarą rzeczywistością czy patologią. Serial pokazuje z miłością to, co prowincja ma do zaoferowania najpiękniejszego, inspiruje do świadomego, lokalnego patriotyzmu. 11:50 NARBONA - DRUGI RZYM (NARBONNE, THE SECOND ROME / NARBONNE, LA SECONDE ROME) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2020 Reżyseria: Alain Tixier Film dokumentalny opowiadający o Narbonie w Oksytanii, gdzie zespół naukowców bada największe wykopaliska archeologiczne we Francji, aby przywrócić zapomnianą potęgę tego małego nadmorskiego miasteczka z czasów starożytności rzymskiej. W starożytności miasto było ośrodkiem Wolków. Między IV wiekiem p.n.e. a V wiekiem ne, ta zwana Narbo Martius, pierwsza kolonia rzymska, okazała się centrum handlu śródziemnomorskiego. Dzięki odkryciom archeologicznym i zapierającej dech w piersiach rekonstrukcji 3D film ożywia złoty wiek romański na ziemi galijskiej. 12:55 UKRAIŃCY - ODC. 3. OŁEH Serial dokumentalny, 44 min, Polska, 2022 Reżyseria: Julia Łuczkowska Scenariusz: Julia Łuczkowska Serial przedstawia niezwykle zróżnicowane losy emigrantów i uchodźców z Ukrainy. Ołeh jest pastorem z Donbasu. Był więźniem politycznym i świadkiem w Strasburgu. Wraz z rodziną, żoną i dziećmi opuścił Ukrainę w 2016 roku. Był prześladowany przez Rosjan, bo odważył się modlić za Ukrainę. Rosyjscy żołnierze napadli na niego i dotkliwie pobili. Od tamtej pory zmaga się ze zdrowotnymi konsekwencjami bestialstwa okupanta. Ołeh, obawiając się o życie swoje i rodziny, musiał uciekać. W Polsce odnalazł spokój i schronienie. Otrzymał status uchodźcy. Każdego dnia modli się za Ukrainę i wspiera potrzebujących. 13:50 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - SEZON 2 - ODC. 4 JURA W KANTONIE VAUDOIS (UNTAMED SWITZERLAND - SEASON 2 EP. 4 THE VAUD JURA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Anja Glucklich Serial dokumentalny (4 odcinki) o przyrodzie Szwajcarii. Jest dzika i piękna, skromna biorąc pod uwagę zajmowany obszar, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią państwa. I nadal istnieją tam pełne nieskalanej przyrody: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. Nieokiełznana Szwajcaria to wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. 14:50 WALIA - DZIKA KRAINA - ODC. 3 NA GORĄCO (WALES: LAND OF THE WILD EP. 3 THE HEAT IS ON) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Adrian Seymur Seria dokumentalna (4 odcinki) o dzikich ekosystemach Walii na przestrzeni dwunastu miesięcy w roku. Każdy odcinek to opowieść o najbardziej dramatycznych momentach jednej z czterech pór roku. Narodziny i regeneracja po zimie w wiosennych miesiącach, dorastanie i budowanie nowego życia przez lato, przygotowywanie się do zmian jesienią, aż po nastanie i przetrwanie zimy. Będziemy się przyglądać niektórym z najbardziej niezwykłych i charyzmatycznych zwierząt Walii. Odc. 3 - "Na gorąco". Nastał czerwiec. Temperatura stale rośnie. W Walii zaczyna się być może najgorętsze i najsuchsze lato w tym pokoleniu. Cały kraj praży się na słońcu. To powinien być czas szczodrobliwości przyrody, ale walijską faunę czeka ciężka przeprawa. W tym czasie skrajności mniejsze i mniej pospolite gatunki mają okazję zabłysnąć. Północna Walia. Na plaży Gronant, o rzut kamieniem od Prestatyn, szukają orzeźwienia wymęczeni skwarem urlopowicze. Są tu również goście, którzy przybyli z odleglejszych terenów. Rybitwy białoczelne. Przyleciały tu aż z zachodniej Afryki - na lęgi. Linia brzegowa Walii charakteryzuje się pięknem i zróżnicowaniem. To jedyny na świecie kraj, w którym nadmorska droga ciągnie się przez całą jego długość. I znaleźć tu można niezwykłe bogaty świat zwierząt. 15:50 KARTOGRAFOWIE WSZECHŚWIATA (COSMIC FLOWS, THE CARTOGRAPHERS OF THE UNIVERSE) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Franois - Xavier Vives W tym filmie dokumentalnym poznamy wspaniałych naukowców, którzy zajmują się opisywaniem i odkrywaniem kosmosu. Któż nie popadł w zachwyt, podziwiając letnią nocą rozgwieżdżone niebo? Komu nie zawrócił w głowie widok Drogi Mlecznej przecinającej sklepienie niebieskie? Jak możemy pojąć swoje miejsce we wszechświecie w obliczu tej prawie niewyobrażalnej nieskończoności? Czy możemy się w nim zlokalizować? Ustalić swój adres w kosmosie? Wyobrazić sobie jego architekturę? Właśnie tym zajmują się nowi odkrywcy - astronomowie sporządzający mapy wszechświata. To kosmografowie. Ich celem jest zmierzenie i zmapowanie nieskończonej przestrzeni. Człowiek od zarania dziejów nieustannie przesuwa granice swojego poznania wszechświata. Podążając śladami XVI - wiecznych odkrywców, zrobili to astronomowie XX wieku i kontynuują te prace współcześni, tworząc nowe wykresy i mapy. Zmieniły się technologie, powstały spektakularne obserwatoria i teleskopy kosmiczne. Z Hawajów do Australii przez Republikę Południowej Afryki i Chiny, zapraszamy na spotkanie z niesamowitymi ludźmi i naukową przygodą, która zabierze nas do najwspanialszych miejsc na naszej planecie i w kosmosie. Jeden z tych zespołów, Cosmic Flows, opracował pierwszą, dynamiczną mapę supergromady, do której należy nasza galaktyka. To ważne odkrycie doprowadzi do wielu kolejnych. 16:55 KLEJNOTY ALP, WIELKIE JEZIORA WŁOCH - ODC. 1 MAGGIORE (JEWELS OF THE ALPS - ITALY'S GREAT LAKES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Mi - Yong Brehm Pięcioodcinkowa seria dokumentalna, opowiadająca o najpiękniejszych alpejskich jeziorach zwanych Klejnotami Alp. W tej serii poznamy pięć największych z nich: jezioro Maggiore, jezioro Como, jezioro Iseo, jezioro Lugano i jezioro Garda. Każdy film przedstawia jedno z nich, ukazując nam wyjątkowe środowisko naturalne w cyklu zmieniających się pór roku oraz przybliżając miejscową ludność ze szczególnym powiązaniem z jeziorem. Wszystkie pięć jezior powstało z lodowców. Są unikalne w Europie jako połączenie dwóch kontrastujących ze sobą światów: miejsca, w którym spotykają się środowiska alpejskie i śródziemnomorskie. Wyrafinowany widok z helikoptera na niezwykłe cechy terenu - od alpejskich szczytów po płaską równinę doliny rzeki Pad. Królestwo zwierząt w Górnych Włoszech kryje w sobie wiele niespodzianek. Stado dzikich jeleni nad jeziorem Como, mała salamandra ognista, która jest uderzająco podobna do podwodnego smoka, czy świstaki na warcie przy ujściu ich nory nad jeziorem Garda. Odwiedzamy osoby, których życie jest ściśle związane z jeziorami. Ich historie: autentyczne i nieoczekiwane. Towarzyszymy speleologom w wyprawie do niezbadanej wcześniej wapiennej jaskini nad jeziorem Iseo; spotykamy mężczyznę uprawiającego herbatę nad jeziorem Maggiore; a nad jeziorem Como 94 - letnia Nonna Pupa pokazuje nam, jak zamieniła wysypisko śmieci w wyjątkowy ogród. Odcinek 1. Jezioro Maggiore (Lago Maggiore) to drugie co do wielkości jezioro we Włoszech, leżące na granicy Włoch i Szwajcarii, około 80 km. od Mediolanu. Nad taflą turkusowej wody górują zaśnieżone masywy Alp. Starożytni Rzymianie nazywali ten akwen Lacus Verbanus, od bujnie porastającej go werbeny. Do dziś można podziwiać wspaniałą śródziemnomorską roślinność, występującą tu dzięki łagodnemu klimatowi. Na jeziorze Maggiore znajduje się 11 wysp. Najpopularniejszą z nich jest, najbliższa stałego lądu, Isola Bella, czyli Piękna Wyspa. Nazwana została na cześć Isabelli D'Addy, hrabiny Borromeo. W centralnej części wyspy znajduje się wspaniały pałac w stylu barokowym, nazwany od jego fundatorów i właścicieli Pałacem Boromeuszy. W Szwajcarii, w kantonie Ticino znajduje się jest jedna czwarta jeziora Maggiore. Oszałamiająco piękne widoki górskich masywów, rześkie powietrze, łagodny klimat sprawiają, że ta część jeziora również jest warta uwagi. Kanton jest włoskojęzyczny, wpływy Italii są tutaj widoczne w architekturze, kuchni oraz w mieszance włoskiego i szwajcarskiego stylu życia. 18:00 ZDROWIE I DŁUGOWIECZNOŚĆ (HEALTH! LONGEVITY!) Film dokumentalny, 41 min, Szwajcaria, 2022 Reżyseria: Olivier Paul Film dokumentalny o długowieczności. Co sprawia, że z upływem lat chodzimy wolniej i mamy gorszą pamięć? Czy starzenie się jest nieuniknione? Czy przyszłe pokolenia będą się starzeć lepiej? Czy da się uniknąć przewlekłych chorób i bólu? Zachować sprawność narządów? Co możemy zrobić, by spowolnić starzenie biologiczne, a nawet je zatrzymać lub odwrócić? Co dzieje się z naszymi komórkami i genami w tym procesie? Na całym świecie naukowcy śledzą te mechanizmy w poszukiwaniu sekretu długowieczności. Starzenie się bez chorób to marzenie, które być może się spełni. Czy poszukiwany przez wszystkie laboratoria farmaceutyczne eliksir młodości będzie pochodził z programowania epigenetycznego, z telomerów, czy z Urolityny A, cząsteczki usprawniającej mitofagię? Lub ze wszystkich tych dróg razem wziętych, których tajniki ujawnia ten film? Dzięki dużej liczbie stulatków Szwajcaria przoduje w badaniach nad degeneracją komórek. Dowiemy się o najnowszych odkryciach naukowców przesuwających granice długowieczności. Poznamy kilkoro niezwykłych stulatków. 18:55 HALINA KONOPACKA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Maciej Dancewicz Historia Haliny Konopackiej, kobiety, sportowca, osoby niebanalnej, posiadającej artystyczną wrażliwość, przedstawiona na tle historii Polski, historii sportu, ale i historii polskiej kultury oraz życia codziennego. W filmie ukazane zostały dwie równolegle toczące się historie. Pierwsza, historyczna, oparta na relacjach, artykułach prasowych, wspomnieniach, wywiadach. Dzięki niej śledzimy życiorys Haliny Konopackiej. Z kamerą poruszamy się po miejscach związanych z bohaterką, a dziennikarze, historycy, aktorzy opowiadają o kolejnych etapach jej życia. Ta część oparta jest w dużej mierze na wspomnieniach, relacjach prasowych z wydarzeń sportowych, kulturalnych, na artykułach i wierszach autorstwa Haliny Konopackiej. Druga, poprzez wykorzystanie fragmentów telewizyjnego filmu fabularnego pt.: Konopacka. Walka o złoto, z Polą Błasik oraz Piotrem Głowackim w rolach głównych, jest innym wariantem biografii Haliny Konopackiej. Próby aktorskie, filmowanie pierwszych ujęć i scen, charakteryzacja i kostiumy z epoki stanowią integralną część obrazu i uzupełniają w oryginalny sposób historię bohaterki. Ważnym elementem są także materiały archiwalne: filmowe i fotograficzne, ale również dokumenty, artykuły prasowe, itp. z zasobów WFDiF, TVP, Polskiego Radia, NAC, Muzeum Sportu i Turystyki oraz z archiwów zagranicznych. 20:00 GRY WOJENNE - CZ. 4 Cykl dokumentalny, 47 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dariusz Jabłoński Scenariusz: Dariusz Jabłoński Zdjęcia: Tomasz Michałowski Muzyka: Michał Lorenc Świadkowie mówią o roli, jaką informacje przekazywane przez płk Kuklińskiego odegrały w powstrzymaniu interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Polsce w grudniu 1980 roku. Kukliński opowiada także o tym, jak zarzucony pomysł interwencji przekształcił się w przygotowania do stanu wojennego. Na temat tych przygotowań wypowiadają się także rosyjscy dowódcy Układu Warszawskiego. Jesienią 1981 roku Sztab Generalny został zaalarmowany przez służby wywiadowcze w Rzymie informacją o tym, że plany stanu wojennego zostały przekazane na Zachód. Kukliński, który był jednym z kilku osób znających całość tych planów, poinformował swych bliskich o swojej działalności i zagrożeniu, które niesie ze sobą ewentualna wpadka. Cała rodzina podjęła decyzję o wyjeździe z kraju. Po kilku nieudanych próbach CIA udało się wywieźć ich do Berlina Zachodniego, a stamtąd do USA. Gdy stwierdzono zniknięcie Kuklińskiego, w całym kraju wszczęto jego poszukiwania na ogromną skalę. Wkrótce potem generał Jaruzelski wprowadził w Polsce stan wojenny. 21:10 CHINY: TRAGEDIA UJGURÓW (CHINA: THE UIGHUR TRAGEDY / CHINE, LE DRAME OUIGHOUR) Film dokumentalny, 56 min, Francja, 2022 Reżyseria: Romain Franklin, Franois Reinhardt Film dokumentalny o represjonowaniu przez chiński rząd ludności ujgurskiej w Xinjiang w Chinach. Politykę Chin można podsumować instrukcją wygłoszoną przez Xi Jinpinga podczas ściśle tajnego przemówienia w 2014 r. do chińskich urzędników: angażuj się w całkowitą walkę z terroryzmem, infiltracją i separatyzmem przy użyciu wszystkich narzędzi dyktatury i "absolutnie bez litości". Według szacunków niezależnych organizacji, chińskie władze zamknęły w ośrodkach ponad milion Ujgurek i Ujgurów oraz przedstawicieli innych mniejszości etnicznych z regionu Sinciang w północno - zachodniej części kraju. Według świadectw tych, którym udało się przeżyć, oraz ich rodzin na emigracji, więźniowie obozów są poddawani procesom wynaradawiania podczas zajęć edukacyjnych. Doświadczają także tortur, gwałtów, usuwania organów, przymusowej sterylizacji i pracy. Ten film, który łączy archiwa, zeznania ocalonych z obozów internowania oraz refleksje ekspertów chińskich i zagranicznych, szczegółowo opisuje fakty. Rzuca światło na zakres i wiele metod tego wymazywania narodu, które prawdopodobnie jest bezprecedensowe od czasów II wojny światowej. Region ujgurski jest laboratorium dla nowych technologii inwigilacji. Jeśli odniosą sukces, rząd wykorzystuje je w innych częściach Chin. Niektóre z nich są sprzedawane do krajów europejskich. Chińska technologia kontroli i nadzoru jest dziś zagrożeniem dla światowej demokracji. 22:20 UKRAIŃCY - ODC. 4. ROMAN Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Julia Łuczkowska Scenariusz: Julia Łuczkowska Roman pochodzi z Żytomierza, mieszka w Polsce od kilku lat. We Lwowie, przy jednym z teatrów ukończył kurs aktorski oraz kierunek reżyserii eventów. Do Polski przyjechał pomóc bratu w remoncie mieszkania i został. Pracował w wielu miejscach, zwykle jednak to była praca fizyczna, a najbardziej czuje się aktorem. Kiedyś grywał okazjonalnie w bajkach dla dzieci, w spektaklach w Katolickim Teatrze Edukacyjnym, z którym jeździł wraz z zespołem do szkół i domów kultury, ale także w offowych teatrach, zagrał nawet w przedstawieniu "UFO" Iwana Wyrypajewa. Obecnie przygotowuje się, być może do ostatniego spektaklu, do "Odprawy posłów greckich" Jana Kochanowskiego w offowym Teatrze Supernova, gdzie gra rolę Aleksandra. Prywatnie jest szczęśliwie zakochany i wspólnie z partnerką rozwijają swoją firmę - chcą sprowadzać z Ukrainy granit i sprzedawać go w Polsce. Właśnie szykują się do pierwszego transportu. 23:15 PRAWDZIWE PSY - ODC. 7/12 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2001 Reżyseria: Krzysztof Lang, Patryk Vega, Marcin Koszałka Zdjęcia: Walter Sarkowicz, Marcin Koszałka Na placu ćwiczeń Oddziału Prewencji starszy posterunkowy Grzegorz Wójciak prowadzi zajęcia z młodymi policjantami. Funkcjonariusze przygotowują się do przeciwdziałania ewentualnym zamieszkom podczas manifestacji pierwszomajowej. Część ćwiczących ma pozorować zachowania manifestantów, druga grupa ma się nauczyć pacyfikowania demonstrantów zakłócających porządek. Starszy posterunkowy jako drużynowy będzie dowodził akcją, a podczas ćwiczeń instruuje mniej doświadczonych młodych kolegów. 1 maja na korytarzu Oddziału Prewencji odbywa się odprawa funkcjonariuszy skierowanych do ochrony manifestacji. Po jej zakończeniu policjanci wsiadają do samochodów czekających na placu apelowym i na sygnałach udają się na miejsce operacji. Podkomisarz Sławomir Opala i jego partner z Wydziału Zabójstw, Krzysztof Tkaczyk, kontynuują śledztwo w sprawie zabójstwa homoseksualisty z Ochoty. Opala prosi Tkaczyka o załatwienie u naczelnika Dyjasza pieniędzy na czekające ich spotkanie z płatnym informatorem, mogącym udzielić informacji istotnych dla dalszych postępów śledztwa. Spotkanie daje obiecujące rezultaty. Informator sporo wie o sprawie i jest gotów naprowadzić policjantów na trop osób zamieszanych w zabójstwo. Propozycja zostaje przyjęta i Opala wyznacza termin następnego spotkania. Przed siedzibą OPZZ na Krakowskim Przedmieściu zebrali się uczestnicy pierwszomajowego pochodu należący do ugrupowań lewicowych. Na miejscu są też grupy anarchistyczne. Jeszcze przed rozpoczęciem manifestacji padają wrogie hasła, ujawnia się wzajemna agresja. Policjanci interweniują, oddzielają kordonem grupy demonstrantów i ruszają z "podwójnym" pochodem, starając się utrzymywać porządek i zapewnić pokojowy charakter manifestacji. Na trasie dochodzi do poważnego incydentu. W grupie osób szczególnie agresywnych znajduje się mężczyzna uzbrojony w bagnet. Policjanci sprawnie wyłuskują go z tłumu. Okazuje się, że jest to Lech Grobelny, znany z głośnej afery bankowej. Zostaje rozbrojony i aresztowany do wyjaśnienia. Policjantami znajdującymi się na czele manifestujących anarchistów dowodzi Grzegorz Wójciak. Ćwiczenia przyniosły pożądany rezultat. Dzięki znajomości wielu wariantów zachowania demonstrantów i biernej, lecz zdecydowanej postawie sił porządkowych, udaje się uniknąć prowokacji, a zgromadzeni zachowują się coraz spokojniej. Wreszcie koniec. Po powrocie do koszar można spokojnie wziąć prysznic w łaźni. W Wydziale Kryminalnym odbywa się żmudne sprawdzanie wydruków komputerowych z danymi osób wytypowanych podczas śledztwa w sprawie seryjnego gwałciciela nazwanego "Szklarzem". Dane są porównywane z portretem pamięciowym poszukiwanego, co pozwala wyeliminować znaczną grupę podejrzanych. Informacje, jakie podkomisarz Opala uzyskuje od "swojego człowieka", okazują się bardzo przydatne w sprawie zabójstwa na Ochocie. Najbardziej prawdopodobnym podejrzanym jest znany w okolicach Dworca Centralnego przestępca o imieniu Konrad. Informator wskazuje nawet adres, pod ten którym się ukrywa. Opala natychmiast udaje się z konfidentem na ulicę Kolejową, by na miejscu dokonać oględzin i wybrać wariant aresztowania podejrzanego. 23:50 PRAWDZIWE PSY - ODC. 8/12 Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2001 Reżyseria: Krzysztof Lang, Patryk Vega, Marcin Koszałka Zdjęcia: Walter Sarkowicz, Marcin Koszałka Podkomisarze Sławomir Opala i Krzysztof Tkaczyk, wraz z innymi pracownikami operacyjnymi z Wydziału Zabójstw, jadą na ulicę Kolejową zatrzymać Konrada, podejrzanego o zabójstwo homoseksualisty z Ochoty. Decydują się użyć podstępu, by dostać się do mieszkania, w który ukrywa się przestępca. Zatrzymują Konrada w chwili, kiedy zamierza wyskoczyć przez okno. Aby zyskać możliwie najpełniejszy obraz sprawy, policjanci wraz z informatorem jadą zatrzymać "Długiego" Przemka, który może być ważnym świadkiem. Już w samochodzie, w drodze do komendy, Przemek opowiada, jak doszło do zabójstwa i potwierdza winę Konrada. W komendzie składa szczegółowe zeznania, opisując przebieg zbrodni. Konrad natomiast, którego przesłuchują Opala i Tkaczyk, twierdzi, że nie zamierzał zabić, lecz został zaatakowany nożem i musiał się bronić. W sprawie "Szklarza" pewien postęp. Laboratorium kryminalistyczne przesłało kierownikowi tropiącej go Grupy Operacyjnej informację, iż jedna z próbek krwi, pobranej od wytypowanej osoby, pokrywa się ze strukturą DNA ze spermy jednego z podejrzanych. Informacja ta jednoznacznie wskazuje sprawcę. Wkrótce jeden z pracowników Wydziału Kryminalnego relacjonuje przebieg zatrzymania gwałciciela. Krzysztof Tkaczyk towarzyszy żonie w czasie porodu. Poród nie należy do najłatwiejszych, po kilku godzinach jednak następuje szczęśliwe rozwiązanie. Zgodnie z wynikiem badania usg, Tkaczykowie mają synka. Dadzą mu na imię Jakub. 00:25 TOŃKO, CZYLI LEGENDA O OSTATNIM BACIARZE Film dokumentalny, 51 min, Polska, 1988 Reżyseria: Jerzy Janicki, Włodzimierz Stępiński Scenariusz: Jerzy Janicki, Włodzimierz Stępiński Legendarny Tońko - Henryk Vogelfänger - partner Szczepka z "Wesołej Lwowskiej Fali" i pamiętnych przedwojennych komedii filmowych: "Będzie lepiej", "Włóczęgi" i zniszczonej w płomieniach września 1939 "Serce batiara" - snuje swą opowieść o życiu, o Lwowie i jego dawnych mieszkańcach. Urodził się na Łyczakowie, gdzie najżywiej biło serce Lwowa. Jak mało kto znał duszę tego miasta i mentalność ludzi, ich specyficzny sposób patrzenia na świat i jedyną w swoim rodzaju gwarę zwaną bałakiem. To, czym nasiąknął w dzieciństwie i młodości - język batiarski, ale nigdy wulgarny, humor ulicy i knajp, ale nigdy agresywny czy sprośny - stało się fundamentem niezrównanych dialogów Szczepka i Tońka przed mikrofonami lwowskiego radia. Przed wojną, gdy nadawano "Wesołą Lwowską Falę", pustoszały ulice. Po ewakuacji ze Lwowa w 1939 r. Szczepko i Tońko dotarli do Rumunii, potem przez Jugosławię do Włoch. Ze swymi programami jeździli do żołnierzy generała Maczka, grali dla nich. Po wojnie Szczepko - Kazimierz Wajda wrócił do Polski. Tońko osiadł w Londynie, w angielskim koledżu wykładał łacinę i prawo (z prawa doktoryzował się na Uniwersytecie Jana Kazimierza i miał we Lwowie kancelarię adwokacką). Wrócił do Polski półtora roku przed śmiercią, zamieszkał w domu kombatanta, który w przypływie dobrego humoru nazywał domem "kombatiara". Czuł się samotny, choć przyjaciele nieraz naciągali go na lwowskie wspomnienia. Zmarł w 1990 roku, w dwa dni po swoich 86. urodzinach. Pozostała legenda "ostatniego batiara" - i wspomnienie utrwalone na taśmie filmowej. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "NA POLSKICH DROGACH KU WOLNOŚCI" ODC. 303 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. W tym odcinku - opowieść o polskich drogach i szlakach, którymi polscy ochotnicy i żołnierze po przegranej wojnie 1939 roku przedostawali się do Francji. A także wizyta w Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych. 02:00 GORALENVOLK Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2004 Reżyseria: Artur Więcek Scenariusz: Artur Więcek, Witold Bereś, Paweł Smoleński Zdjęcia: Marek Gajczak Wykonawcy: Paweł Smoleński "Przekazuję cały swój majątek... na rzecz oddziału partyzanckiego 'Kurniawa" z własnej nieprzymuszonej woli, jako jedyne zadośćuczynienie dla Narodu Polskiego?"- tak wyglądała ostatnia wola Wacława Krzeptowskiego, jednego z liderów społeczności góralskiej, powieszonego w styczniu 1945 roku w Kościelisku za kolaborację z Niemcami hitlerowskimi. To był ostatni rozdział przemilczanej historii Polski, który rozpoczął się 7 listopada 1939 roku, gdy w pierwszym dniu urzędowania generalnego gubernatora Hansa Franka przedstawiciele górali udali się na Wawel, by złożyć mu hołd i wręczyć złotą ciupagę. Śladami tamtej zdrady narodowej sprzed ponad 60 lat idzie w godzinnym filmie"Goralenvolk"Artura Więcka"Barona"(scenariusz Witold Bereś, Artur Więcek"Baron") w roku 2004 reporter"Gazety Wyborczej", Paweł Smoleński. Rozmawia z tymi, którzy dobrze pamiętają tamten czas, z historykami, z dzisiejszymi działaczami społecznymi na Podhalu, a nawet z duchownym. 03:05 ANTEK PUKA DO RAJU Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2005 Reżyseria: Krzysztof Magowski Scenariusz: Krzysztof Magowski, Leszek Wasiuta Historia porwań polskich samolotów do Berlina w okresie PRL - u. Centralne zachodnioberlińskie lotnisko Tempelhof przez wiele lat było głównym celem dla uprowadzanych polskich statków powietrznych LOT - u. Obecnie lotnisko ma zostać zlikwidowane. Autorzy dokumentu przypominają zdarzenia, do których doszło 13 kwietnia 1982 r. , kiedy to ośmioosobowa grupa porywaczy uprowadziła cywilny samolot "Antek" w czasie lotu krajowego z Wrocławia do Warszawy. W filmie znalazły się relacje porywaczy, szefa patrolu latającego MO, dwóch pilotów i stewardessy.