TVP Historia Piątek, 01.03.2024 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 1 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1933 - otwarcie magistrali kolejowej łączącej Górny Śląsk z Gdynią; 1936 - pierwsza audycja dla zagranicy Polskiego Radia; 1945 - MBP przeniesiono z Lublina do Warszawy, a Aleje Ujazdowskie przemianowano na al. Stalina; 1963 - pierwszy przeszczep wątroby; 07:05 CZAS HONORU - ODC. 78 "PRZYSIĘGA I ROZKAZ" Serial wojenny, 46 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki ODCINEK 13 PRZYSIĘGA I ROZKAZ Michał z trudem dochodzi do siebie po śmierci Celiny. Maria namawia synów, by wyjechali na Zachód, robi to z tym większym zapałem, że w szpitalu pojawił się pacjent, który może być bardzo pomocny. Janisz jest w stanie krytycznym. Michał odnajduje list Janisza, który ma przeczytać po jego ewentualnej śmierci. Władek musi odbić z więzienia Rudą. Bronek przekonuje przyjaciela, by walczył o Rudą w obcy im do tej pory sposób - bez żadnych zasad. Władek decyduje się na brutalną zagrywkę. Niespodziewanie okazuje się, że to ważnym osobom ze szczytów władzy zależy teraz na uwolnieniu Rudej. Sprawa jest jednak znacznie trudniejsza, niż można się było spodziewać. Rainer uwalnia Woźniaka. Liczy na to, że ten w podzięce za umożliwienie mu zemsty na Karkowskim i niewiernej Emilii, podzieli się dolarami. Uwolniony Woźniak spotyka się z Bronkiem, mają teraz wspólny cel. Michał idzie na cmentarz po pieniądze, które przywiózł z Niemiec dla podziemia. Dopiero teraz odkrywa, że plecak zniknął... Krupski, podwładny Woźniaka, rozpoczyna serię aresztowań. Lista nazwisk jest zaskakująca. Okazuje się, że zatrzymania są wynikiem zeznań jednej osoby. Zrezygnowany po śmierci syna Otto, rozważa dramatyczny krok. Władek, Bronek i Michał przygotowują zasadzkę na konwój, który transportuje Rudą. 08:35 HISTORIA POLSKI - POZA PODEJRZENIEM Dokument fabularyzowany, 31 min, Polska, 2020 Reżyseria: Marzena Kumosińska Scenariusz: Marzena Kumosińska Zdjęcia: Yori Fabian Fabularyzowany dokument o młodych ludziach uwikłanych w realia Polski po 1945 roku. Wśród rozmaitych form oporu przeciwko umacniającemu się reżimowi komunistycznemu znalazły się również metody cywilne oparte na pracy wywiadowczej i zbieraniu informacji o bezprawiach nowej władzy. Bronka Borowska ma 24 lata. Doświadczona w wywiadzie AK, jest łączniczką łódzkiej komendy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Otrzymuje zadanie pozyskania dla organizacji pracownika Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Łodzi. Czesław Stachura wkrótce staje się cennym informatorem. W tej opowieści dominują pytania, zarówno o wybory, przed jakimi obydwoje stawali, jak i nasze możliwości zbliżenia się do prawdy. Film wyprodukowany został przez łódzki ośrodek TVP na zlecenie TVP Historia. Autorka jest jednocześnie pracownikiem Instytutu Pamięci Narodowej. 09:10 KAZIMIERZ GÓRSKI. PODRÓŻ SENTYMENTALNA Reportaż, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Anna Popek Prowadzący: ANNA POPEK Legendarny trener, który przyczynił się do sukcesów polskiej reprezentacji w piłce nożnej w latach 70. Prywatnie był skromnym i pogodnym człowiekiem. Z okazji setnej rocznicy urodzin legendy polskiej piłki, Telewizja Polska wraz z przedstawicielami trzech pokoleń rodziny Górskich, wybrała się w podróż pociągiem. Kazimierz Górski relacji Rzeszów - Szczecin, przebywając drogę, którą nasz mistrz pokonał z rodziną zaraz po wojnie. Odwiedziliśmy również warszawskie mieszkanie, w którym mieszkał z żoną i dziećmi. Syn oraz wnuczka przy herbacie opowiedzą nam o tym, jak żyło się z ojcem i dziadkiem. A opowieści przysłuchiwać się będzie najmłodszy z członków rodziny, czyli Kazimierz Górski, imiennik "pana Kazia". Reportaż o Kazimierzu Górskim - trenerze wszech czasów - przygotowany w 15. rocznicę jego śmierci. 09:40 "SENSACJE XX WIEKU" - KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA (KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA) Widowisko, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Mikołaj Roznerski, Natalia Klimas, Krzysztof Warunek, Maria Konarowska, Zbigniew Paterak, Ziemowit Pędziwiatr, Klaudiusz Kaufmann, Łukasz Konopka, Ksawery Szlenkier Rotmistrz Jerzy Sosnowski do dziś pozostaje legendą polskiego wywiadu. Ten bohater wojny polsko - bolszewickiej był jednym z najbardziej skutecznych polskich szpiegów w Berlinie. Nadzwyczaj przystojny kawalerzysta, a do tego skuteczny i śmiertelnie niebezpieczny szpieg. Wiedział jak korzystać ze swoich atutów - uwodził kobiety mające dostęp do tajemnic Reichswehry zdobywając cenne informacje wywiadowcze. Aresztowany przez niemiecki kontrwywiad został w drodze negocjacji wymieniony za kilku niemieckich szpiegów schwytanych w Polsce. Niespodziewanie polski sąd skazał go na długoletnie więzienie, ale co ciekawe nie odbył kary. Ewakuowany na wschód trafił w ręce NKWD. Tu zaczynają się mnożyć pytania, na które do dziś szukamy odpowiedzi. Czy był zdrajcą, podwójnym agentem pracującym dla niemieckiego wywiadu? Czy też polski wywiad poświęcił go, aby ochronić tajemnicę złamania Enigmy? Czy zdradził podwójnie, współpracując w czasie wojny z sowieckim wywiadem? W pierwszym odcinku Sensacji XX wieku w postać Sosnowskiego wcieli się Mikołaj Roznerski, a u jego boku pojawi się m.in. Natalia Klimas. 10:30 OSTATNI WYROK PODZIEMIA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2020 Reżyseria: Stefan Skrzypczak Scenariusz: Stefan Skrzypczak Film opowiada historię Stefana Martyki, spikera Radia "Fala 49". 11:30 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - DZIECI NA WOJENNYM CELOWNIKU Magazyn, 30 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Jan Sosiński, Andrzej Mietkowski Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Prowadzący: Andrzej Mietkowski Rosjanie wkraczali na Ukrainę z gotowym planem: przymusowe wywożenie dzieci w głąb Rosji. Raporty ukraińskiej rzecznik praw dziecka przypominają świadectwa repatriantów w latach 40. z Nieludzkiej Ziemi: "Proszę wyciągnąć z tego pisma treść i umieścić w historii, aby czytali nasze dzieci, gdy powrócą do ojczyzny". Taki zapisek zostawił Bolesław Karus, kowal z kolonii Stanisławówka, wywieziony na Wschód w 1939 z setkami tysięcy Polaków. O kulisach zbrodni rosyjskich przeciw dzieciom opowiedzą historycy: prof. Piotr Grochmalski i dr hab. Daniel Boćkowski, Natalia Izdebska - radna miasta Irpień oraz Pawieł Łatuszka - białoruski opozycjonista i były ambasador Białorusi w Polsce. 12:05 KRÓLEWSKIE SNY - ODC. 6 Serial historyczny, 73 min, Polska, 1988 Reżyseria: Grzegorz Warchoł Scenariusz: Józef Hen Zdjęcia: Tomasz Wert Aktorzy: Gustaw Holoubek, Renata Zarębska, Janusz Michałowski, Adam Ferency, Krzysztof Wakuliński, Czesław Mroczek, Jan Tomaszewski, Mariusz Dmochowski, Andrzej Szczepkowski, Grzegorz Wons, Marek Obertyn, Krzysztof Tyniec, Jan Szurmiej i inni Witold oblega Nowogród. Kupcy, chcąc ratować miasto, ślą mu cenne dary. Julianna, żona księcia, namawia go, by poprosił cesarza o koronę dla siebie, wtedy i Litwa byłaby królestwem. Witold zaprasza do Łucka cesarza i Jagiełłę, aby rozpatrzyć sprawę koronacji. Król Władysław nie sprzeciwia się planom brata, lecz pragnie, aby ostateczną decyzję podjęła towarzysząca mu rada koronna. Rada jednak projekt odrzuca. Po powrocie do Polski Jagiełło spotyka się z dostojnikami i Sonką. Postanawiają ofiarować koronę Witoldowi, wiedząc, że jej nie przyjmie. Ta propozycja łagodzi jednak jego gniew i pozwala zachować dotychczasowe partnerstwo. 13:30 LEGENDY EUROPY - WENECJA ODC. 7 (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 7. VENICE) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Dziś wyruszymy w podróż po Wenecji. Cofnijmy się w czasie do IV wieku n.e. Na północy Italii całe rodziny uciekają przed barbarzyńskimi hordami. Schronienie znajdują na archipelagu grząskich wysepek, w najgłębszej zatoce Morza Śródziemnego. Do tej pory można było tam spotkać tylko rybaków i producentów soli. Uciekinierzy zakładają niewielki port, który w ciągu tysiąca lat wyrośnie na chlubę Zachodu, najpotężniejsze i najbogatsze miasto Europy; miejsce swobód i wolności, enklawę pokoju zbudowaną na milionach dębowych bali wbitych w niezdobytą lagunę. Jej imię do dziś jaśnieje i zachwyca: Wenecja. Każdy marmurowy pałac, każdy kanał, każdy mostek i każdy kamień ma tu swoją legendę, a wspólnie tworzą one niezrównanie barwną i piękną tkaninę, na której pojawiają się nazwiska takie jak Marco Polo, Tintoretto, Vivaldi czy Casanova. Lista ciągnie się w nieskończoność. Te legendy, wciąż żywe, stanowią tkankę miasta tysiąca kościołów. Dziś poznamy historię początków Wenecji, jej opuszczonych wysp, przeklętych pałaców, rozpustnych mnichów, gorących miłości - słowem: jej wielkości i upadku. 14:30 OPOWIEŚCI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEGO LASU - KRÓLOWA NOCY (STORIES OF THE MEDITERRANEAN FOREST) Cykl dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jose Antonio Vallejo Sześcioodcinkowy cykl opowieści o przyrodzie w rejonie Morza Śródziemnego, które jest jednym z najbardziej bogatych biologicznie i krajobrazowo regionem planety. To skrzyżowanie Europy, Azji i Afryki. Jest uważane za jedno z miejsc bujnego rozkwitu bioróżnorodności na Ziemi. W jego różnych siedliskach żyje ogromna liczba unikalnych dla regionu gatunków zwierząt i roślin. Basen Morza Śródziemnego znajduje się w jednej ze stref umiarkowanych planety. Klimat subtropikalny sprawia, że zimą jest tu chłodniej i wilgotniej, latem gorąco i sucho, a jesienią i wiosną łagodnie i deszczowo. Ten region zamieszkany przez ludzi od ponad 8000 lat doświadczył dramatycznych zmian, ale mimo to nadal należy do najbardziej biologicznie zróżnicowanych na świecie. Od bagien po wysokie pasma górskie, od lasów dębowych i korkowych po lasy sosnowe wysoko w górach. Wszystkie one są domem dla tysięcy gatunków zwierząt i roślin, których ścieżki krzyżują się podczas ich życiowych przygód. A każdy z nich ma swoją historię do opowiedzenia. Odc. 1 Zimowy czas; Odc. 2 Las stuletnich dębów; Odc. 3 Królowa Nocy; Odc. 4 Ukryci mieszkańcy Sierra Morena; Odc. 5 Opancerzony wojownik; Odc. 6 Opowieści wiosenne. 16:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ŚMIERTELNY UŚCISK Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony współpracy militarnej ZSRR z Niemcami. Wykorzystano czarno - białe archiwalne materiały filmowe. 16:55 HISTORIA POLSKI - ŻOŁNIERZE WYKLĘCI Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2005 Reżyseria: Wincenty Ronisz Scenariusz: Wincenty Ronisz Zdjęcia: Grzegorz Borowski Chcieliśmy iść na pomoc powstaniu warszawskiemu, ale gońcy przyszli z meldunkiem, że Sowieci rozbrajają i nie ma możliwości dojścia do Warszawy. Komendant kazał składać broń, pożegnał się z nami z łezką w oku i mówi: "Chłopcy, nie wiem, ale nasza walka się chyba nie skończy, będziemy musieli dalej walczyć o Polskę" - wspomina pełne wątpliwości chwile jeden z żołnierzy "Zapory" - majora Hieronima Dekutowskiego. On i wielu innych członków Armii Krajowej nie postrzegali wkroczenia Sowietów na polskie ziemie jako wyzwolenia. Choć nieświadomi ustaleń wielkiej polityki na konferencjach w Teheranie i, niedługo potem, w Jałcie, partyzanci przeczuwali najgorsze. Szybko wyszło na jaw, jak próżne były nadzieje na demokratyczny charakter Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. I kiedy na ich oczach zaczynał szaleć terror komunistyczny, gdy daleko na Wschodzie zaczynał się "proces szesnastu", kiedy coraz więcej akowców trafiało do katowni Urzędu Bezpieczeństwa i ginęło bez wieści, żołnierze Armii Krajowej postanowili raz jeszcze chwycić za broń. W ciągu nieco ponad dziesięciu lat, pomiędzy 1945 a 1956 rokiem, przez szeregi partyzantów przeszło około 150 tysięcy ludzi. Do czasu tzw. ujawnienia w 1947 roku, w lasach walczyło ponad 10 tysięcy żołnierzy. Na terenie ziemi łódzkiej działała jednostka dowodzone przez kapitana Stanisława Sojczyńskiego, pseudonim "Warszyc". Atakami na więzienia w Kielcach i Radomiu rozgłos zdobyli żołnierze "Szarego" i "Harnasia". Na Podhalu działał słynny "Ogień" - Józef Kuraś, na Białostoczczyźnie - dowódca V Wileńskiej Brygady AK Zygmunt Szendzielarz, pseudonim "Łupaszka". Choć władze od początku zmobilizowały przeciw partyzantom znaczne siły, szeregi przeciwników komunistycznego reżimu wciąż rosły. Żołnierze wykonywali różnego rodzaju misje, atakowali posterunki wojskowych, walczyli z Sowietami, odbijali więźniów. Czasem brali odwet na konfidentach. Bywało, że w tych akcjach ginęli przypadkowi ludzie, co pomagało komunistom nazywać partyzantów bandytami. Z miesiąca na miesiąc sytuacja żołnierzy z lasów stawała się coraz trudniejsza. Wprawdzie udawało się im wygrywać bitwy nawet z połączonymi siłami UB, KBW i NKWD, to przewaga wroga była przytłaczająca. Przywódcy ginęli w zasadzkach zdradzeni przez szpicli, gasła nadzieja na interwencję Zachodu. Wielu partyzantów skorzystało z oferowanej przez władze amnestii podczas tzw. ujawnienia, choć dla licznych wiązało się to później z prześladowaniem i torturami. W lasach pozostała już tylko garstka, dla której nie było ratunku. Ostatni partyzant Białostocczyzny, Stanisław "Ryba" Marchewka, zginął w obławie sił porządkowych w 1957 roku... Film Wincentego Ronisza opowiada o losach tysięcy uczestników powojennego podziemia zbrojnego. Walczyli samotnie w lasach, bez nadziei na zwycięstwo, wierni ideałom wolnej i rządzonej przez demokratycznie wybrane władze Polsce. Dopiero po blisko pół wieku historia przyznała rację tym żołnierzom wyklętym. 18:30 POLSKIE 100 LAT - PODZIEMIE NIEPODLEGŁOŚCIOWE 1944 - 1953 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Lektor: Tomasz Marzecki Wykonawcy: Kazimierz Kaczor Podziemie niepodległościowe w większości stanowiło bezpośrednią kontynuację organizacyjną i ideową konspiracji działającej w okresie II wojny światowej. 19 stycznia 1945 roku komendant główny AK generał Leopold Okulicki Niedźwiadek wydał rozkazy rozwiązujące Armię Krajową. Choć formalnie likwidowały one podziemną armię, dawały jednak wyraźny sygnał, że walka w innej formie organizacyjnej będzie kontynuowana. Dowództwo pozostającej w stanie likwidacji AK starało się wygaszać działalność partyzancką, jednak represje komunistów popychały coraz więcej ludzi do podziemia. Amnestia ogłoszona 22 lutego 1947 roku objęła ponad 76 tysięcy osób, członków organizacji podziemnych i oddziałów partyzanckich. Wcześniejsza amnestia z połowy 1945 roku objęła około 30 tysięcy osób. Poszczególne oddziały partyzanckie w latach 1947 53 systematycznie były rozbijane i likwidowane przez funkcjonariuszy KBW, UB i MO. Po 1953 roku w terenie pozostali jedynie ukrywający się pojedynczo lub w dwu - , trzyosobowych grupach partyzanci, którzy jedynie w wyjątkowych wypadkach przeprowadzali akcje z bronią w ręku. Do 1956 roku byli oni systematycznie likwidowani lub wyłapywani. Ci nieliczni, którym udało się dotrwać do jesieni 1956 roku, korzystając z zachodzących w kraju przemian, wyszli z podziemia. Po tej dacie w lesie zostało sześciu partyzantów, z których ostatni Józef Franczak Lalek zginął w obławie w 1963 roku. Decyzja o rozwiązaniu podziemia nie oznaczała rezygnacji z wysiłków o odzyskanie niepodległości. Grono najbliższych współpracowników pułkownika Jana Rzepeckiego w sierpniu przygotowało projekt organizacyjny i programowy nowej konspiracji. 2 września 1945 roku w Warszawie powołany został Ruch Oporu bez Wojny i Dywersji Wolność i Niezawisłość, znany jako Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (WiN). Według koncepcji twórców WiN przyszła walka winna być prowadzona środkami politycznymi, a odzyskanie suwerenności przez Polskę miało się odbyć wyłącznie na zasadach wyznaczonych przez ustalenia jałtańskie, na drodze pokojowej, w porozumieniu ze Związkiem Sowieckim, Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią. Na skutek prowokacji, WiN zostało opanowane przez Urząd Bezpieczeństwa. 19:05 CZAS HONORU - POWSTANIE - ODC. 1 "JESZCZE NIE DZIŚ" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Hryniak Scenariusz: Jarosław Sokół Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jakub Wesołowski, Maciej Zakościelny "Czas honoru. Powstanie" to specjalna seria popularnego serialu TVP, wieńcząca sześć sezonów emitowanych od 2008 roku. Akcja toczy się podczas powstania warszawskiego. odc. 1 "Jeszcze nie dziś" Ostatnie dni lipca 1944 roku. Przez Warszawę ciągną wynędzniali niemieccy żołnierze powracający z frontu wschodniego. Powstanie wisi w powietrzu. Warszawska młodzież rwie się do walki. Folksdojcze chcą uciekać z miasta. W niemieckiej armii panuje coraz większy sceptycyzm na temat przyszłych losów wojny i Warszawy. Rainer wręcz drwi z aktualnych planów niemieckiej armii. Bronek i Władek zostają dowódcami plutonów AK. Wraz z Michałem i Jankiem dostają zadanie specjalne, mają odebrać kuriera z Londynu z bardzo ważnymi informacjami dla dowództwa powstania. Udała się akcja wykupienia Leny z Pawiaka. Janek po raz pierwszy w życiu widzi swego syna, małego Jasia. Pełen obaw o losy rodziny prosi Romka, by wywiózł siostrę za miasto. Helena nie podziela entuzjazmu młodych warszawiaków. Próbuje wpłynąć na Bronka, by odwiódł Wandę od udziału w walkach. Wanda nie zamierza słuchać matki - razem z Celiną uczestniczy w szkoleniu dla sanitariuszek. Gubernator Warszawy Ludwig Fischer wzywa Rainera do siebie i włącza go do akcji prewencyjnej, mającej zapobiec wybuchowi powstania. 20:00 OPUSZCZONE MIEJSCA - ODC. 4 KONIEC BRATERSTWA (FORSAKEN PLACES) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 W tej 4 - odcinkowej serii zbudowane ze stali, zalane betonem lub wydobyte spod ziemi pomniki przełomowych momentów historii ożywają na nowo. Swoje osobiste wspomnienia o tych zapomnianych, ale często niedostępnych i groźnych miejscach przywołują związani z nimi świadkowie. Opowiadają o klęskach żywiołowych, wojnach lub wielkich katastrofach, które odcisnęły piętno na tych zabytkach, a także na ludziach mieszkających czy pracujących w ich pobliżu. W czterech odcinkach widzowie poznają dwanaście takich "zaginionych miejsc" - to bazy wojskowe, pokazowe budynki epoki, turystyczne raje i szpitale. 21:05 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.II - KRÓLOWE WCHODZĄ DO GRY. ODC. 1/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 1/6) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2017 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwym okresie średniowiecznej Europy głodne władzy dynastie walczyły między sobą o dominację na kontynencie. Starli się krwią i żelazem na polach bitew - ale prawdziwa walka o władzę rozgrywała się na osobności. Za kamiennymi murami zamku znajdował się świat strategicznych sojuszy, cudzołóstwa, zdrady i morderstwa. Bezwzględna intryga rozdzieliła wiele legendarnych rodzin i ukształtowała sposób, w jaki rządzili swoimi imperiami. Te epickie wojny trwały przez wiele pokoleń i wstrząsały Europą i nadal rozbrzmiewają w niezliczonych hitach i serialach: "The Accursed Kings", "The Tudors" czy w największym hicie współczesnej telewizji "Game of Thrones". 22:00 "SENSACJE XX WIEKU" - KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA (KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA) Widowisko, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Mikołaj Roznerski, Natalia Klimas, Krzysztof Warunek, Maria Konarowska, Zbigniew Paterak, Ziemowit Pędziwiatr, Klaudiusz Kaufmann, Łukasz Konopka, Ksawery Szlenkier Rotmistrz Jerzy Sosnowski do dziś pozostaje legendą polskiego wywiadu. Ten bohater wojny polsko - bolszewickiej był jednym z najbardziej skutecznych polskich szpiegów w Berlinie. Nadzwyczaj przystojny kawalerzysta, a do tego skuteczny i śmiertelnie niebezpieczny szpieg. Wiedział jak korzystać ze swoich atutów - uwodził kobiety mające dostęp do tajemnic Reichswehry zdobywając cenne informacje wywiadowcze. Aresztowany przez niemiecki kontrwywiad został w drodze negocjacji wymieniony za kilku niemieckich szpiegów schwytanych w Polsce. Niespodziewanie polski sąd skazał go na długoletnie więzienie, ale co ciekawe nie odbył kary. Ewakuowany na wschód trafił w ręce NKWD. Tu zaczynają się mnożyć pytania, na które do dziś szukamy odpowiedzi. Czy był zdrajcą, podwójnym agentem pracującym dla niemieckiego wywiadu? Czy też polski wywiad poświęcił go, aby ochronić tajemnicę złamania Enigmy? Czy zdradził podwójnie, współpracując w czasie wojny z sowieckim wywiadem? W pierwszym odcinku Sensacji XX wieku w postać Sosnowskiego wcieli się Mikołaj Roznerski, a u jego boku pojawi się m.in. Natalia Klimas. 23:00 HISTORIA ROJA CZYLI W ZIEMI LEPIEJ SŁYCHAĆ Dramat wojenny, 132 min, Polska, 2015 Reżyseria: Jerzy Zalewski Scenariusz: Jerzy Zalewski Zdjęcia: Tomasz Dobrowolski Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Jerzy Światłoń, Krzysztof Zalewski - Brejdygant, Wojciech Żołądkowicz, Piotr Nowak, Mariusz Bonaszewski, Marcin Kwaśny, Magdalena Kuta, Piotr Bajor, Karolina Kominek, Tomasz Dedek Wiosna 1945 roku. 20 - letni Mieczysław Dziemieszkiewicz, pseudonim "Rój", traci starszego brata, dowódcę oddziału Narodowych Sił Zbrojnych na Mazowszu, zamordowanego przez żołnierzy sowieckich. Wraca w rodzinne strony i wstępuje do Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Jako dowódca oddziału partyzanckiego przez kolejnych 6 lat prowadzi walkę o wolną Polskę z sowieckim okupantem, siejąc postrach wśród funkcjonariuszy UB i kolaborantów. Komunistyczne władze robią wszystko, aby namierzyć i zlikwidować "wroga władzy ludowej". 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - WSZYSTKO DLA OJCZYZNY, NIC DLA MNIE Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Wszystko dla Ojczyzny, nic dla mnie" Program poświęcimy postaci Piotra Wysockiego. To on poprowadził w Warszawie do walki podchorążych. To on stal się symbolem powstania listopadowego. Ta część jego życiorysu jest powszechnie znana, my zajmiemy się jego dalszymi losami. 6 września 1831 r. został ranny podczas obrony warszawskiej Woli. Podzielił los wielu walczących Polaków i dostał się do niewoli rosyjskiej. W trzecią rocznicę wybuchu powstania sąd skazał Piotra Wysockiego na karę śmierci przez powieszenie. Car zamienił jednak karę śmierci na 20 lat ciężkich robót na Syberii. W 1857 r. gubernator zezwolił Wysockiemu na powrót z zesłania. Osiadł wówczas w Warce. Śladów bytności Wysockiego w Warce spróbujemy poszukać. "Niedokończona historia" Kolejna nasza opowieść wprawdzie dotyczy zdarzeń z września 1939 roku rozgrywających się na terenie walk grupy operacyjnej Narew, ale w generalnej wymowie też toczyć się będzie wokół niedomkniętych rachunków człowieka współczesnego z wojną. 02:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DROGA DO WOJNY Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1993 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Ładysław Lipkowski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Kolejny odcinek cyklu poświęcony jest wydarzeniom związanym z prowadzonymi przez Niemców przygotowaniami do wojny. Omówiono między innymi współpracę Hitlera z Mussolinim oraz działania prowadzące do aneksji Austrii. Program bogato ilustrowany archiwalnymi materiałami filmowymi.