TVP Dokument Czwartek, 07.03.2024 05:20 KORONA GÓR POLSKI - ŁYSICA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Cykliczny program mikroturystyczny poświęcony polskim górom, szczytom, których zdobycie razem z nami gwarantuje wejście do elitarnego klubu zdobywców Korony Polskich Gór. Łysogóry to najwyższe pasmo w Górach Świętokrzyskich. Ponad nie wznosi się Łysica, zwana również Górą św. Katarzyny, miejsce otoczone legendami o słowiańskich wiedźmach, odprawiających na szczycie swoje sabaty, ale też miejsce, które było schronieniem dla polskich partyzantów w trakcie II wojny światowej. Stefan Żeromski przeżył tu najpiękniejsze lata swojego dzieciństwa i zawsze z sentymentem umieszczał w swoich utworach jodłowo - bukowe lasy ze swoich najmłodszych lat. W legendach polskich Łysica zawsze była miejscem, w którym to, co ludzkie i ziemskie, łączyło się z tym, co mistyczne. Nic więc dziwnego, że w jej otoczeniu swoje miejsce odnalazły również relikwie św. Krzyża. Opactwo na Świętym Krzyżu, wskazane przez anioła węgierskiemu królewiczowi Emerykowi na miejsce złożenia relikwii, opiekuje się nimi od czasów króla Bolesława Chrobrego. Stąd też góry otrzymały swoją nazwę: Świętokrzyskie. Nasi przewodnicy oprowadzą nas po wszystkich miejscach, które warto zobaczyć dookoła szczytu oraz wspólnie zdobędziemy pierwszy klejnot z Korony Gór Polski. 05:50 WETERYNARZE Z SERCEM - /28/ Reality show, 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W kolejnym odcinku programu znajdziecie odpowiedzi na kilka pytań. Dlaczego należy błyskawicznie reagować na nietypowe zachowanie swojego pupila? Czy planując ciążę, powinniśmy pozbyć się ze swojego otoczenia kota, ze względu na możliwość zarażenia się toksoplazmozą, niebezpieczną dla dziecka? Co może oznaczać dla psa śródmiąższowe zapalenie płuc? Zapraszamy! 06:25 WYSPY PRZYSZŁOŚCI - ODC. 3 ORKADY (ISLANDS OF THE FUTURE 3. ORKNEY) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Michael R. Gartner Seria dokumentalna, pięcioodcinkowa o wyspach przyszłości. Seria przedstawia wyspy takie jak El Hierro, Orkady, Madera, Islandia oraz Sams i toczące się na nich życie. Świat przeżywa kryzys energetyczny, który cały czas się pogłębia, ropa i gaz kosztują coraz więcej, a węgiel napędza globalne zmiany klimatyczne. Rozwiązanie tych problemów można odnaleźć na morzu, u wybrzeży kontynentu, na wyspach Europy. Życiu na wyspach z dala od lądu i dużych miast towarzyszyło od zawsze szukanie sposobów na przetrwanie. Dzięki swojej hisotrii i mentalności, w której na co dzień musieli radzić sobie z ograniczoną przestrzenią i zasobami, to właśnie wyspiarze są dobrze przygotowani do opanowania nowej przyszłości energetycznej. 07:25 OPOWIEŚCI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEGO LASU - KRÓLOWA NOCY (STORIES OF THE MEDITERRANEAN FOREST) Cykl dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jose Antonio Vallejo Sześcioodcinkowy cykl opowieści o przyrodzie w rejonie Morza Śródziemnego, które jest jednym z najbardziej bogatych biologicznie i krajobrazowo regionem planety. To skrzyżowanie Europy, Azji i Afryki. Jest uważane za jedno z miejsc bujnego rozkwitu bioróżnorodności na Ziemi. W jego różnych siedliskach żyje ogromna liczba unikalnych dla regionu gatunków zwierząt i roślin. Basen Morza Śródziemnego znajduje się w jednej ze stref umiarkowanych planety. Klimat subtropikalny sprawia, że zimą jest tu chłodniej i wilgotniej, latem gorąco i sucho, a jesienią i wiosną łagodnie i deszczowo. Ten region zamieszkany przez ludzi od ponad 8000 lat doświadczył dramatycznych zmian, ale mimo to nadal należy do najbardziej biologicznie zróżnicowanych na świecie. Od bagien po wysokie pasma górskie, od lasów dębowych i korkowych po lasy sosnowe wysoko w górach. Wszystkie one są domem dla tysięcy gatunków zwierząt i roślin, których ścieżki krzyżują się podczas ich życiowych przygód. A każdy z nich ma swoją historię do opowiedzenia. Odc. 1 Zimowy czas; Odc. 2 Las stuletnich dębów; Odc. 3 Królowa Nocy; Odc. 4 Ukryci mieszkańcy Sierra Morena; Odc. 5 Opancerzony wojownik; Odc. 6 Opowieści wiosenne. 08:25 ZABIĆ CZY LECZYĆ - SEKRETY JADU (KILL OR CURE: THE STORY OF VENOM) Film dokumentalny, 55 min, Australia, 2021 Poznamy naukowców, którzy zajmują się pracą nad nowymi lekami z jadu śmiercionośnych stworzeń. Australia jest domem dla jednych z najbardziej jadowitych zwierząt na świecie. Niektóre są tak śmiercionośne, że mogą zabić człowieka w ciągu kilku minut. Ale w jadzie mogą być też ukryte leki przyszłości. Uczeni sądzą, że drzemie w nim potencjał do zupełnie nowych terapii i medykamentów, które mogą ratować życie. Jad składa się ze złożonych cząsteczek, które ewoluowały przez tysiąclecia, aby atakować określoną zdobycz. Niektóre skupiają się na układzie nerwowym, inne atakują tkankę lub układ krążenia. Z tego powodu jad może oferować szerokie zastosowania medyczne od ochrony serca i mózgu po potencjalne leczenie stwardnienia rozsianego i epilepsji. W tym filmie poznamy naukowców, którzy przewodzą światu w tej rewolucyjnej, nowoczesnej medycynie i stają twarzą w twarz z pająkami, wężami i meduzami. 09:30 KLEJNOTY ALP, WIELKIE JEZIORA WŁOCH - ODC. 5 GARDA (JEWELS OF THE ALPS - ITALY'S GREAT LAKES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Mi - Yong Brehm Pięcioodcinkowa seria dokumentalna, opowiadająca o najpiękniejszych alpejskich jeziorach zwanych Klejnotami Alp. W tej serii poznamy pięć największych z nich: jezioro Maggiore, jezioro Como, jezioro Iseo, jezioro Lugano i jezioro Garda. Odc. 5. Jezioro Garda jest najpiękniejszym i największym jeziorem we Włoszech, położonym w malowniczych i pełnych słońca górach. Woda w nim należy do najczystszych spośród wszystkich włoskich jezior, a jej kolor przypomina wodę Adriatyku. Wokół akwenu położonych jest kilkanaście typowo włoskich, romantycznych miasteczek z wąskimi uliczkami, tarasami widokowymi i prawdziwie włoskimi restauracjami. Jezioro Garda, największe i jedno z najbardziej fascynujących włoskich jezior ma niezliczoną ilość zalet, a główną z nich jest różnorodność. Dolinę obecnie wypełnioną wodami jeziora kształtowały od setek tysięcy lat procesy górotwórcze i zlodowacenia. Pierwotnie tereny dzisiejszej Gardy stanowiły dno ciepłego morza. Następnie owo dno wypiętrzyło się wraz z powstaniem Alp. Wysokie góry spowodowały rozwój lodowców, które tysiącami lat żłobiły dolinę. Szacuje się, że pierwotnie około 400 tysięcy lat temu Garda kończyła się w okolicach dzisiejszej miejscowości Sal, a obecny kształt przybrała dopiero po ostatnim zlodowaceniu, czyli około 12 tysięcy lat temu. Samo jezioro jest największym zbiornikiem słodkiej wody w Italii. 10:35 ENCYKLOPEDIA TATRZAŃSKA - NARCIARSTWO 27 min, Polska, 1972 Autor: Czesław Kruszelnicki Scenariusz: Czesław Kruszelnicki Zdjęcia: Wiesław Tomaszkiewicz Prowadzący: Czesław Kruszelnicki Reportaż poświęcony narciarstwu w Tatrach od czasów najdawniejszych, tj. od roku 1865, kiedy to dr Karol Cormidesz, lekarz z Wielkiej koło Popradu, przywiózł z Norwegii pierwsze narty, które znakomicie ozdabiały gabinet lekarski, budząc zrozumiałą sensację. Zofia i Witold Paryscy, autorzy Encyklopedii Tatrzańskiej barwnie opowiadają o pionierach narciarstwa pod Tatrami, ilustrując wypowiedź zdjęciami narciarzy, instruktorów, autorów pierwszych podręczników do nauki jazdy na nartach. Marian Woyna Orlewicz, polski olimpijczyk z Garmisch - Partenkirchen 1936 r. wspomina Bronisława Czecha, na którym się wzorowano w czasach jego młodości. Stanisław Marusarz opowiada o dzieciństwie i pierwszych sukcesach. Całości dopełniają inscenizowane scenki w wykonaniu Stanisława Grandysa, Stanisława Pradziada oraz uczniów Technikum Budowlanego w Zakopanem, którzy występują w charakterze dawnych narciarzy. 11:10 LOKALSI - ODC. 8 PIOTR Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Serial dokumentalny "Lokalsi" podejmuje temat społeczności lokalnych. Pokazuje ludzi, którzy potrafią dla swoich "małych ojczyzn" działać, poświęcać się i oddolnie je zmieniać po to, by wszystkim żyło się lepiej. To osoby pochodzące z małych miasteczek i wsi, które tworzą, działają i na co dzień podejmują ryzyko, by zmienić rodzinne domy i ich okolice, a przede wszystkim uszczęśliwić sąsiadów. To często drobne inicjatywy, ale bardzo potrzebne. W serialu pokazano także problem migracji młodych ludzi do dużych miast. Jednak nie z perspektywy osób migrujących, lecz tych, które postanowiły zostać w swoich małych miejscowościach, a także tych, którzy wyjechali w świat i następnie postanowili wrócić w rodzinne strony. Bohaterami odcinków są ludzie zwykli i niezwykli zarazem, które poprzez swoją pasję, upór i wizjonerstwo wpływają na otaczającą ich prowincjonalną społeczność. Czym kierują się tytułowi "lokalsi" w kwestii swych życiowych wyborów? Dlaczego postanowili zostać lub wyjechać by wraz z zebranym doświadczeniem wrócić do domu? Jak postrzegają zjawisko migracji młodych pokoleń? Co kochają i w co wierzą? Te i wiele innych ważnych pytań autorzy stawiają bohaterom serialu, by wraz z widzem móc zrozumieć postawę obydwu stron. Cykl ma formułę "jeden odcinek, jeden bohater". Jedno miejsce na mapie Polski, o którym wiedzą nieliczni lub tylko ci, którzy są związani z regionem. Z każdą osobistą historią twórcy odkrywają niezwykłość miejsc, w których żyją bohaterowie. Ich niecodzienne pasje, tradycje, zwyczaje czy rytuały. Zaglądają pod strzechy domów artystów, przedsiębiorców, rolników czy "wolnych duchów". Dziś marzymy o dalekich podróżach: Tajlandia, Ameryka Łacińska, USA, Dubaj, a skarby i egzotyka to często kultura Wschodniej Polski, góralszczyzna, Śląsk, język kaszubski i wiele, wiele innych wspaniałych zjawisk kulturowych nieraz pomijanych przez mainstream. Warto więc odkrywać Polskę na nowo. Na nowo zobaczyć jej koloryt. Traktowany dosłownie jak i w przenośni. "Lokalsi" są pewnego rodzaju portretem humanistycznym, dalekim od epatowania problemami, szarą rzeczywistością czy patologią. Serial pokazuje z miłością to, co prowincja ma do zaoferowania najpiękniejszego, inspiruje do świadomego, lokalnego patriotyzmu. 11:45 TAJEMNICZA HISTORIA MUMII. ZŁOTA MUMIA (SECRET MUMMIES: GOLDEN MUMMIES / LA MOMIA DORADA) Film dokumentalny, 56 min, Hiszpania, 2021 Reżyseria: Regis Francisco Fernandez Film o podróży archeologów, którzy na podstawie wcześniejszych danych z analizy kryminalistycznej wyruszają do Egiptu, aby rozwikłać tajemnice enigmatycznej złotej mumii. Najlepszy film dokumentalny w kategorii Historia i Społeczeństwo na Międzynarodowym Festiwalu Filmu i Telewizji w Nowym Jorku. 12:55 UKRAIŃCY - ODC. 8 SASZA KOMPOZYTOR Serial dokumentalny, 40 min, Polska, 2022 Reżyseria: Julia Łuczkowska Scenariusz: Julia Łuczkowska Serial przedstawia niezwykle zróżnicowane losy emigrantów i uchodźców z Ukrainy. Przyglądamy się z bliska codziennym zmaganiom ludzi w różnym wieku, pochodzących z rozmaitych środowisk społecznych, o odmiennych ambicjach i powodach, dla których zdecydowali się wyjechać ze swojej ojczyzny. Sasza pochodzi z Żytomierza na Ukrainie, w Polsce jest od ponad 5 lat. Zarabia na życie, pracując na budowie. Z wykształcenia i zamiłowania jest muzykiem, gra na pianinie, śpiewa, komponuje. Sasza pochodzi z rozbitej rodziny, wychowywali go dziadkowie. Z domu rodzinnego musiał się wyprowadzić i trafił na bruk. Do Polski przyjechał, licząc na lepsze życie. Sasza mieszka sam, wciąż poszukuje drugiej połówki. Chce mieć dom i rodzinę, to jest jego największe marzenie. 13:40 MĘŻCZYŹNI Reportaż, 8 min, Polska, 1969 Zdjęcia: Jacek Mierosławski Reportaż, którego tematem jest służba czynna w LWP. Zdjęciom z męczących ćwiczeń na poligonie towarzyszy z offu radosny komentarz o przyjemnościach służby w wojsku. Film zrealizowany w O. T. K. w Łodzi. Debiut reżyserski Grzegorza Królikiewicza z 1969 roku. Trzymany na półkach do 1989 r. Gorzki tytuł "Mężczyźni" to zwieńczenie prostych obserwacji, od pożegnania poborowych na stacji kolejowej aż po poranek tuż po przysiędze żołnierskiej. A więc okres rekrucki staje się polem, przez które przebiega inicjacja: z chłopca wyrasta mężczyzna. Jednak gorycz i nostalgia bijące z filmu biorą się ze swoistej metody artystycznej. Jest nią nie tylko kontrapunktowe stosowanie dźwięku, co daje filmowi smak szyderczej kroniki, chodzi przede wszystkim o formowanie planów filmowych w trakcie robienia zdjęć, a potem w czasie precyzyjnego montowania materiału. Forma buduje tu wywód o stopniowym pozbywaniu się przez "chłopca" cech indywidualnych, aż w końcu należy on do mrowiska anonimowych "mężczyzn". To refleksyjne wrażenie uzyskane jest poprzez stopniowe powiększanie pojemności kadrów: od detali zindywidualizowanych uważnie obserwowanych twarzy tych, co żegnają się z młodością, aż po plany totalne ujęć robionych z góry, w których zatracona jest indywidualność na rzecz mechanicznych czynności grupowych (trzepanie kocy o godz. 5, 00 rano) wykonywanych przez zdyscyplinowanych, zaprzysiężonych mężczyzn, akceptujących swoją sytuację. 13:50 WYSPY PRZYSZŁOŚCI - ODC. 4. SAMSOE (ISLANDS OF THE FUTURE 4. SAMSOE) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Michael R. Gartner Seria dokumentalna, pięcioodcinkowa o wyspach przyszłości. Seria przedstawia wyspy takie jak El Hierro, Orkady, Madera, Islandia oraz Sams i toczące się na nich życie. Świat przeżywa kryzys energetyczny, który cały czas się pogłębia, ropa i gaz kosztują coraz więcej, a węgiel napędza globalne zmiany klimatyczne. Rozwiązanie tych problemów można odnaleźć na morzu, u wybrzeży kontynentu na wyspach Europy. Życiu na wyspach z dala od lądu i dużych miast towarzyszyło od zawsze szukanie sposobów na przetrwanie. Dzięki swojej hisotrii i mentalności, w której na co dzień musieli radzić sobie z ograniczoną przestrzenią i zasobami, to właśnie wyspiarze są dobrze przygotowani do opanowania nowej przyszłości energetycznej. 14:50 OPOWIEŚCI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEGO LASU - UKRYCI MIESZKAŃCY SIERRA MORENA (STORIES OF THE MEDITERRANEAN FOREST) Cykl dokumentalny, 49 min, Niemcy/Hiszpania, 2019 Reżyseria: Jose Antonio Vallejo Sześcioodcinkowy cykl opowieści o przyrodzie w rejonie Morza Śródziemnego, które jest jednym z najbardziej bogatych biologicznie i krajobrazowo regionem planety. To skrzyżowanie Europy, Azji i Afryki. Jest uważane za jedno z miejsc bujnego rozkwitu bioróżnorodności na Ziemi. W jego różnych siedliskach żyje ogromna liczba unikalnych dla regionu gatunków zwierząt i roślin. Basen Morza Śródziemnego znajduje się w jednej ze stref umiarkowanych planety. Klimat subtropikalny sprawia, że zimą jest tu chłodniej i wilgotniej, latem gorąco i sucho, a jesienią i wiosną łagodnie i deszczowo. Ten region zamieszkany przez ludzi od ponad 8000 lat doświadczył dramatycznych zmian, ale mimo to nadal należy do najbardziej biologicznie zróżnicowanych na świecie. Od bagien po wysokie pasma górskie, od lasów dębowych i korkowych po lasy sosnowe wysoko w górach. Wszystkie one są domem dla tysięcy gatunków zwierząt i roślin, których ścieżki krzyżują się podczas ich życiowych przygód. A każdy z nich ma swoją historię do opowiedzenia. Odc. 1 Zimowy czas; Odc. 2 Las stuletnich dębów; Odc. 3 Królowa Nocy; Odc. 4 Ukryci mieszkańcy Sierra Morena; Odc. 5 Opancerzony wojownik; Odc. 6 Opowieści wiosenne. 15:50 JANE - NOWE POKOLENIE (JANE NEW GENERATION) Film dokumentalny, 48 min, Francja, 2020 Reżyseria: Pascal Sarragot Scenariusz: Floriane Brisotto Film dokumentalny, który jest spojrzeniem na życie i obecne projekty Jane Goodall - światowej sławy etnolożki, specjalistki od prymatologii i paleontologii oraz wszechstronnej pionierki badań naukowych. Opowiedziana oczami jej wnuka Merlina. Jak opowiadał - "Dorastałem w Tanzanii. Tutaj czuję się jak w domu Od dziecka byłem bardzo związany z tą kulturą. Moja babcia spędziła tu większość swojego życia. Przyjeżdżała dwa razy w roku. Bardzo za nią tęskniłem. Mam nadzieję, że ona też za mną tęskniła! Moja babcia, ja i miliony ludzi wierzymy w przyszłość i mamy wszelkie powody do nadziei. Nowe pokolenie wie, co ma robić. Nazywam się Merlin van Lawick, a moją babcią jest Jane Goodall." To intymny portret i jej jasne przesłanie - nowe pokolenia są naszą najlepszą nadzieją na lepsze jutro. Świetnym przykładem tej nadziei jest właśnie jej wnuk, za którymi podążamy przez Tanzanię, gdzie dla Jane wszystko się zaczęło, gdy zdecydowała się opuścić swoje brytyjskie życie i zamieszkać w lesie z szympansami. Przyczyniła się do poznania procesów społecznego uczenia się, myślenia, działania i kultury wśród dzikich szympansów. Pełen nadziei na przyszłość dokument to wzruszająca opowieść o życiu, działaniach i doświadczeniach Jane Goodall. 16:50 NADMORSKIE MIASTA - ODC. 1 HONG KONG (CITIES BY THE SEA 1. HONGKONG) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Ilka Franzmann Dziesięcioodcinkowy cykl dokumentalny o najciekawszych nadmorskich miastach - bramach na świat. Wszystkie są nieodłącznie definiowane przez ich położenie, a co za tym idzie, przez otwartość na świat, ducha odkrywania i pragnienia przygody. Ich geostrategiczna lokalizacja przekształciła je w figury szachowe zmieniających się sił i systemów politycznych, w miejsca tranzytowe marzycieli i migrantów oraz w tygle ludzi z różnych środowisk i kultur. Autorzy serialu, wędrując przez wybrane najciekawsze morskie miasta świata, odkrywają je na nowo, korzystając z najnowszych technologii lotniczych i bogatego języka filmowego. Odcinek 1. W Hongkongu czas biegnie szybciej. Mieszkańcy tej azjatyckiej metropolii uważają swoje miasto za na wskroś nowoczesne. By tu mieszkać, nie można mieć klaustrofobii, bo brak miejsca to główny problem tych, którzy tu mieszkają. Hongkong posiada specjalny status w ramach Chińskiej Republiki Ludowej, a jego mieszkańcy szczycą się swoją tolerancją i umiłowaniem wolności. Nazwa Hongkong po chińsku oznacza pachnącą przystań. Niegdysiejsza wioska rybacka już dawno przekształciła się w wielką metropolię. Rytm tego miasta wyznaczają pieniądze. W ciągu ponad stu pięćdziesięciu lat brytyjskiego panowania Hongkong rozrastał się i bogacił dzięki handlowi. Również dziś to dolary przyciągają ludzi do tego miasta. 17:55 PEKIN DAXING: NAJWIĘKSZE LOTNISKO ŚWIATA (DAXING: THE BIGGEST AIRPORT IN THE WORLD / DAXING: LE PLUS GRAND AÉROPORT DU MONDE) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2022 Reżyseria: Olivier Lacaze Film dokumentalny. Kod PKX - Pekin Daxing - 25.09.2019 Chiny otworzyły międzynarodowe lotnisko w Daxing. Ta ogromna gwiazda z miedzianym dachem zajmuje powierzchnię 700 000 m2, odpowiednik 98 boisk piłkarskich. Nowy budynek o kształcie inspirowanym bańką mydlaną i oparty na zaawansowanych modelach matematycznych, które zrewolucjonizowały architekturę XX wieku jest największym terminalem lotniczym na świecie. Koszt operacji - 15 miliardów euro! Wyjątkowa konstrukcja to arcydzieło architektury. Największy z dotąd wybudowanych portów lotniczych. Oto historia niebywałego przedsięwzięcia budowy portu Pekin Daxing. Monumentalnego, futurystycznego, o przesądzonej przyszłości - będzie największy na naszej planecie i otworzy Chinom drogę do realizacji ambitnych celów. Filmowcy śledzili budowę lotniska na przestrzeni 5 lat. 100 000 mężczyzn i kobiet, którzy każdego dnia pracowali nad realizacją tego nie zwykle ambitnego projektu. W filmie ukazano nieznane przeciętnemu człowiekowi miejsca pracy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania i bezpieczeństwa lotniska. Kiedy samolot wyląduje na Daxing, komputer szybko wskazuje najlepszą drogę kołowania. Musi być najkrótsza z uwagi na oszczędność paliwa. Oświetlenie drogi jest również sterowane komputerowo, by pilot bez problemu trafił na miejsce. Na Daxing jest dużo bagażu. Ogrom! W szczycie trzeba odprawić ponad piętnaście tysięcy toreb, walizek i innych pakunków na godzinę. Gdyby stworzyć dla nich jeden pas, miałby on 32 kilometry długości i otoczył lotnisko osiem razy. 18:55 CHARLOTTE PERRIAND - SZTUKA ŻYCIA (CHARLOTTE PERRIAND: PIONEER IN THE ART OF LIVING) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Stephane Ghez Dokument przybliża sylwetkę Charlotte Perriand - artystki, projektantki mebli, należącej do najbardziej wpływowych projektantów wczesnego modernizmu. Już w pierwszych ascetycznych projektach wnętrz z lat 20. XX wieku proponuje rozkładane meble, używa aluminium i chromowanej stali. Pod wpływem Le Corbusiera, którego jest studentką i współpracownicą, projektuje meble dopasowane do ludzkiego ciała: szezlongi, fotele i krzesła o współczesnej, ascetycznej linii. W nowoczesnych budynkach proponowanych przez Le Corbusiera stawia na funkcjonalność: kuchnie otwarte na salon, zabudowane szafy i systemy drzwi przesuwnych. W okresie powojennym tworzy pierwsze zestawy do montowania mebli z gotowych elementów. 20:00 ZABÓJCY PLANETY - ODC. 4 MAFIA CO2 (PLANET KILLERS EP. 4 LE PRINCE DU CARBONE) Serial dokumentalny, 48 min, Francja, 2022 Reżyseria: Martin Boudet Mini - seria dokumentalna (4 odcinki), której twórcy dołączają do Interpolu ds. Przestępstw Środowiskowych w poszukiwaniu czterech najbardziej poszukiwanych przestępców na świecie. Cztery odcinki. Czterech przestępców. Cztery polowania. To kryminaliści zabijający naszą planetę. W tej serii śledzimy działania Jednostki Interpolu. Szacuje się, że przestępstwa przeciwko środowisku generują rocznie 300 miliardów euro. Jednocześnie kary są znacznie niższe niż w przypadku innych przestępstw, co prowadzi do postrzegania ich jako obarczonych niskim ryzykiem i jednocześnie wysokim zyskiem. Odc. 4. Mafia CO2. Cyril Astruc - Książę Węgla. Jeden z mózgów napadu stulecia, oszustwa związanego z obligacjami węglowymi. Cyril jest poszukiwany przez Interpol za oszustwa i pranie brudnych pieniędzy w handlu uprawnieniami do emisji CO2. To niewidzialny, genialny przekręt, który kosztował Unię Europejską 5 miliardów euro. Mózgiem akcji jest Cyril Astruc. Choć władze depczą mu po piętach, bawi się z rosyjskimi oligarchami. Wiedzie luksusowe życie! To, co zrobił Astruc i mafia CO2, ma wpływ na nas wszystkich. Według ONZ w 2020 - tym roku stężenie CO2 na świecie osiągnęło rekordowy poziom. W nadchodzących latach Interpol odniesie sukces w walce z przestępczością środowiskową, zatrzymując tych, którzy bogacą się, niszcząc zasoby naturalne. 21:10 PIENIĄDZE ALBO ŻYCIE: CZYLI JAK SIĘ LECZYĆ W USA (HEALTHCARE SYSTEM: AN AMERICAN SICKNESS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Gary Grabli Film dokumentalny o amerykańskim systemie opieki zdrowotnej na przestrzeni wielu lat. Uważany jest za zdumiewająco dysfunkcyjny, ale pierwotnie został zaprojektowany z myślą o korzyściach ekonomicznych i politycznych. Ten film prezentuje portrety prawdziwych obywateli amerykańskich, którzy padli ofiarą tego systemu, a także wywiady z ekspertami, politykami i osobami z branży medycznej. Film analizuje niezrozumiałe wady systemu, który konsekwentnie obniża średnią długość życia w jednym z najbogatszych krajów świata. Mobilny szpital powstał z myślą o niesieniu pomocy w krajach rozwijających się. Dziś funkcjonuje głównie w Stanach Zjednoczonych. Amerykańska klasa pracująca z konsultacji i zabiegów medycznych korzysta w improwizowanych klinikach. W państwie uważanym za największą potęgę gospodarczą podstawowa opieka zdrowotna to luksus, na który stać tylko nielicznych. W Stanach Zjednoczonych należy uiszczać comiesięczną składkę ubezpieczenia zdrowotnego. Nie jest to mały wydatek: czteroosobowa rodzina musi wydać na ten cel średnio 15 tysięcy dolarów rocznie. A i tak nie oznacza to, że gwarantujemy sobie pokrycie wszystkich kosztów leczenia. Każda placówka samodzielnie i dowolnie wycenia świadczenia. Szpitale kasują pacjentów za dodatkową opiekę, używając niejasnych dla obywateli kodów. W większości państw europejskich rządy negocjują ceny leków z producentami. Ale nie w USA, gdzie koncerny robią, co w ich mocy dla zachowania lukratywnego status quo. Za szybującymi cenami leków stoi trzygłowa hydra: koncerny farmaceutyczne, towarzystwa ubezpieczeniowe i mało komu znane spółki nadzorujące refundację leków, tak zwane PBM. 22:20 UKRAIŃCY - ODC. 9. WALENTYNA Serial dokumentalny, 41 min, Polska, 2022 Reżyseria: Julia Łuczkowska Scenariusz: Julia Łuczkowska Serial przedstawia niezwykle zróżnicowane losy emigrantów i uchodźców z Ukrainy. Przyglądamy się z bliska codziennym zmaganiom ludzi w różnym wieku, pochodzących z rozmaitych środowisk społecznych, o odmiennych ambicjach i powodach, dla których zdecydowali się wyjechać ze swojej ojczyzny. Obserwujemy, jak stawiają pierwsze kroki w obcym kraju i starają się zbudować swoje życie od nowa. Przyglądamy się tym, którzy w Polsce są tylko na chwilę, chcą szybko zarobić i wrócić, by pomóc swoim rodzinom. Śledzimy także losy tych, którzy w Polsce się już zadomowili. Prowadzą z powodzeniem firmy, odnoszą sportowe i artystyczne sukcesy. Towarzyszymy im w ich codziennym życiu, w doświadczaniu wojny, w chwilach zwątpienia i radości, stawiającym czoła odmiennej i często niezrozumiałej, polskiej rzeczywistości. Serial "Ukraińcy" to okazja do przejrzenia się w oczach sąsiadów, z którymi łączy nas kulturowa bliskość, a dzieli często trudna historia. Towarzyszymy im w wizytach u ich rodzin w Ukrainie. Wspólnie z nimi gościmy ich bliskich i przyjaciół w Polsce. Opowiedzą nam historię serc rozdartych między dwoma krajami graniczącymi ze sobą od zarania dziejów. 23:10 MIASTO GNIEWU S.I - /1/ Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Lektor: Tomasz Sobczak Zdjęcia: Tomasz Nawrocki, Łukasz Sawicki Muzyka: Tomasz Kamiński, Tomasz Kamiński Cykl dokumentalny opowiadający o początkach zorgaznizowanej przestępczości w Polsce. Pierwsza seria składa się z 13 odcinków. Każdy epizod opowiada o jednej zbrodni gangsterskich porchunków. W cyklu wykorzystano materiały archiwalne Telewizji Polskiej S. A. , materiały archiwalne Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. Odcinek 1 - "Początki". W pierwszym odcinku widzowie dowiedzą sie o zmianach ustrojowych w kraju i jak te przemiany wpłynęły na rozwój zorganizowanej przestępczości. Autorzy opowiedzą historię powstania grupy pruszkowskiej. Jak gangsterzy rośli w siłę, na czym zarabiali i jakie mieli sposoby działania. Jak wyglądała na początku lat 90. polska policja i czy była przygotowana do walki ze zorganizowana przestępczością. Twórcy przypomną też historię zabójstwa dwóch pruszkowskich gangsterów Janusza S. ps. Lulek i Andrzeja N. ps. Słoń w podwarszawskiej miejscowości Siestrzeń 29 maja 1990 roku. 23:45 MIASTO GNIEWU S.I - /2/ Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Cykl dokumentalny opowiadający o początkach zorgaznizowanej przestępczości w Polsce. Pierwsza seria składa się z 13 odcinków. Każdy epizod opowiada o jednej zbrodni gangsterskich porchunków. W cyklu wykorzystano materiały archiwalne Telewizji Polskiej S. A. , materiały archiwalne Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. Odcinek 2. Co dla gangstera jest ważniejsze w hierarchii - rodzina, czy koledzy z gangu? Poznajemy zasady wsród policjantów i zasady wśród gangsterów. Odpowiadamy na pytanie, czy faktycznie gangi miały swoj Kodeks, jeśli tak, to jakie zawierał reguły. Opowiadamy o tym, że policjanci mieli swoje zasady, a gangsterzy mieli pieniądze, a o zasadach raczej tylko mówili. Syn zabija ojca! Zabójstwo Jacka Dresza bezpośrednio wiąże się z podziałem Warszawy na Pruszkow i Wołomin. 19 czerwca 1993 roku, przy ul. Śreniawitów 7 Jacek Dresz został zamordowany przez syna, Cezarego Dresza, ktory przeszedł do konkurencyjnej grupy wołomińskiej. 00:20 TAM JEST NASZE ŻYCIE Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2007 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: Beata Hyży - Czołpińska Wykonawcy: Alain Berenboom, Olgierd Budrewicz, Dominique Collot, Bernard Collot, Przemysław Deles, Krzyszof Filipow, Andrzej Nagórny Zdjęcia: Roman Wasiluk W 1991 roku do Polski przyjechał po raz pierwszy w życiu Andrzej Nagórny, urodzony w 1939 roku w Strasburgu, syn ostatniego konsula generalnego przedwojennej Polski. Przyjechał - albo jak sam mówi - "wrócił" do ojczyzny, choć przecież nigdy wcześniej nie widział kraju swoich rodziców. Wrócił tu i zamieszkał, bo jego ojciec wychowywał go w przeświadczeniu, że: "jesteśmy we Francji tymczasowo i kiedyś trzeba będzie do Polski wrócić". Ojciec Andrzeja, Tadeusz Nagórny, syn znanego senatora, służył w wojsku Józefa Piłsudskiego, w 1928 roku został adiutantem przybocznym prezydenta Ignacego Mościckiego, a potem ostatnim, przedwojennym konsulem generalnym Polski w Brukseli i Strasburgu. Zachował się pamiętnik, pisany przez niego dzień po dniu od momentu wstąpienia na służbę u prezydenta Mościckiego, będący niezwykle cennym świadectwem epoki, w której żył. Oprócz pamiętnika tysiące fotografii dokumentujących życie najważniejszych osób w państwie, oficjalnych i prywatnych. I pamiątki rodzinne, a każda z nich wpleciona w historię Polski i świata. W czasie II wojny światowej Tadeusz Nagórny był założycielem wojska polskiego walczącego w Francji. Po wojnie wrócił na stanowisko konsula w Strasburgu, ale na krótko, bo nie chciał uznać komunistycznej władzy w Polsce, więc z dnia na dzień został na ulicy, bez środków do życia. Jego syn miał wtedy 7 lat, córka 13. Przez lata cała rodzina żyła w biedzie. Ale zawsze, na pierwszym miejscu były tu rozmowy o Polsce, nauka polskości i patriotyzmu, przekazywanie ojczystej tradycji i wychowywanie dzieci w duchu miłości i tęsknoty do kraju, którego nigdy nie widziały. Gdy Andrzej miał 14 lat, jego ojciec ciężko zachorował. Chłopiec, ucząc się, musiał jednocześnie pracować i zarabiać na utrzymanie rodziny. 4 lata później poszedł na wojnę w Algierze. Walczył 5 lat. Został nurkiem wojskowymi i dzięki tej umiejętności mógł po wojnie pracować m.in. z kapitanem Cousteau (znanym w Polsce z filmów o podwodnych podróżach). Ciężką pracą dorobił się ogromnej fortuny, którą 3 razy tracił. Obecnie Andrzej Nagórny mieszka w Polsce i jest właścicielem polsko - francuskiej firmy handlowej. Wciąż pielęgnuje pamięć o ojcu, który nauczył go miłości do nieznanej ojczyzny. Andrzej Nagórny byłby świetnym przewodnikiem po miejscach, w których żył i pracował jego ojciec. A niezwykle bogaty zbiór rodzinnych pamiątek (w tym pisany przez lata pamiętnik) i tysiące fotografii, znakomicie dokumentowałyby historię nie tylko życia ostatniego konsula Rzeczypospolitej, ale także i przedwojennej Polski. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "TEN ŚWIĘTY, PUŁKOWY ZNAK" ODC. 308 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Izabela Fatalska Lektor: Artur Kalicki Dzisiejszy odcinek nosi tytuł "Ten święty, pułkowy znak". To wręcz niewiarygodne, iż wydarzenia wojenne odległe o dziesiątki lat i trzy pokolenia ciągle mogą tak niezwykle silnie oddziaływać na nasze emocje. Nie możemy już co prawda mieć wpływu na ich przebieg, ale możemy dopisać do końca niejasne wątki, a przy okazji zadziwić się nad siłą charakteru naszych ojców i dziadków. Odwiedzamy małą roztoczańską wioskę pod Tomaszowem Lubelskim. To tu, ostatni chorąży pocztu sztandarowego 73. pułku piechoty z Katowic, porucznik Edward Cebulski ukrył, we wrześniu 1939 roku, ten święty, pułkowy znak. Ruszymy też szlakiem odwrotowym oddziałów, które nie zdecydowały się na kapitulację po bitwie pod Tomaszowem. Celem jest Masyw Borowca i nieistniejąca już gajówka Głuchy. 01:55 TOMEK W. Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2004 Reżyseria: Anna Więckowska Scenariusz: Anna Więckowska Muzyka: Joanna Badełek Małe senne miasteczko. W miejscowej piekarni 12 - letni Tomek bierze "na krechę" dwa bochenki chleba. Zapłaci później. Ekspedientka nie protestuje, spokojnie zapisuje w zeszycie wydany towar. Rezolutny i sympatyczny chłopiec jest znany w okolicy, często robi zakupy na kredyt, ima się różnych zajęć w pobliskich sklepach, zakładach. Tu zamiecie, tam posprząta, a jak spadnie śnieg, też będzie co odgarniać. Na brak drobnych prac za parę groszy nie może narzekać. Tomek Wojciechowski, który jest bohaterem dokumentu, na swoich wątłych ramionach dźwiga cały ciężar opieki nad rodziną. Matka nigdzie nie pracuje, bezwolnie poddaje się życiowej sytuacji, w jakiej się znalazła. Ojcu tylko czasem uda się dorobić parę groszy do skromnej renty. Babcia emerytka również niewiele wnosi do rodzinnego budżetu. W domu są jeszcze dwie starsze siostry, które - jak mówi sam bohater filmu - nie interesują się sprawami rodzinnymi, wolą spędzać czas przed telewizorem, na okrągło oglądając filmy. Siedmioletni brat jest jeszcze za mały, by pomagać w gospodarstwie, ale i na niego przyjdzie kiedyś pora. Rodzinną gromadkę uzupełniają zwierzęta: dwa psy, cztery koty, królik i świnka morska. Liczna rodzina gnieździ się w dwóch izbach, w starej zrujnowanej kamienicy bez bieżącej wody i ogrzewania. Na szczęście, rysuje się szansa na otrzymanie nowego lokum, którego odnawianiem oczywiście zajmie się głowa rodziny - dwunastolatek. Mimo młodego wieku Tomek jest bardzo zaradny i odpowiedzialny. Nie ma czasu na beztroskie dzieciństwo, przytłacza go ogrom codziennych obowiązków, które zazwyczaj w tzw. normalnych rodzinach spędzają sen z powiek tylko dorosłym. Ale mimo szarej, smutnej rzeczywistości, jaka go otacza, chłopiec optymistycznie podchodzi do życia, nigdy się nie skarży, nie użala nad swym marnym losem. Wręcz przeciwnie - jest pogodny, wesoły, zawsze miło porozmawia. Tomek jest bardzo związany z rodziną, czuje się za nią odpowiedzialny. Wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, zastępuje dorosłych w ich obowiązkach. Robi zakupy, rąbie drewno, pomaga w gospodarstwie. Niestety, mniej czasu poświęca nauce, co odbija się na stopniach. Ma jednak przyjaciela, który stara się go przekonać, co znaczy w życiu wiedza i jak przydatna jest znajomość języków obcych, szczególnie po wkroczeniu Polski do Unii Europejskiej. 02:35 PRZEGRANI I ZWYCIĘZCY Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2004 Reżyseria: Mirosław Dembiński Scenariusz: Mirosław Dembiński Film przedstawia przygotowania i przebieg finałów Piłkarskich Mistrzostw Świata Ludzi Bezdomnych, które odbyły się w Austrii. Poprzez pryzmat problemów i emocji związanych z turniejem piłkarskim film ukazuje zjawisko bezdomności w szerszej perspektywie, na tle różnych krajów. Film "Przegrani i zwycięzcy" otrzymał na XIV Festiwal Mediów "Człowiek w Zagrożeniu" (Łódź 2004) nagrodę główną - Grand Prix.