TVP Historia Środa, 06.03.2024 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1869 - Mendelejew przedstawił okresowy układ pierwiastków; 1968 - rektor UW otrzymał list wybitnych pisarzy w obronie Michnika i Szlajfera; 1969 - Prokuratura Generalna podsumowała Marzec 68; 1995 - zmarła Barbara Kwiatkowska; 07:05 CZAS HONORU - POWSTANIE - ODC. 3 "HOTEL VICTORIA" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Hryniak Scenariusz: Jarosław Sokół Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jakub Wesołowski, Maciej Zakościelny Godzina "W" zastaje powstańców w różnych miejscach Warszawy. Pluton Władka dotarł na miejsce zgrupowania, do fabryki na Woli. Oddział Bronka, odcięty przez Niemców, przedziera się przez ruiny getta. Podlegli Bronkowi żołnierze znajdują się w polu rażenia niemieckiego RKM - u. Apacz wyrywa się do walki, twierdząc, że poradzi sobie z Niemcami tylko przy użyciu noża. Koledzy Mickiewicza namawiają go, żeby wreszcie podszedł do Zosi, która tak bardzo mu się podoba. Karkowski donosi Rainerowi o planowanym ataku na dzielnicę policyjną. Na Ochocie dochodzi do próby linczu na folksdojczach Knapikach. Michał musi opuścić szpital. Jest pełen obaw o wciąż nieprzytomną Celinę, wie jednak, że jego obowiązkiem jest walka. W szpitalu spotyka tajemniczego pacjenta nazwiskiem Słowiński. Wycieńczony przez ciężką chorobę Słowiński prosi Michała, by pomógł mu dostać się do sztabu powstańczego w hotelu Victoria. Na Woli Krawiec wydaje rozkaz szturmu na niemieckie magazyny wojskowe na Stawkach. 08:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - POGROMCY ŻELAZNYCH SMOKÓW Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 08:30 HISTORIA POLSKI - TESTAMENT ŻUROWSKIEGO Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Sławomir Koehler Zdjęcia: Michał Jarosiński Film opowiada o mniej znanych wydarzeniach, które rozgrywały się na warszawskiej Pradze od drugiej połowy lipca 1944 roku do stycznia 1945. Opowieść bazuje na relacjach żyjących dziś powstańców, prześladowanych przez NKWD i UB, świadków oraz na testamencie Antoniego Żurowskiego, pseudonim Papież, dowódcy powstania warszawskiego na Pradze, który po wojnie przez lata ukrywał się pod przybranym nazwiskiem. Jego testament został nagrany do kamery u schyłku życia przez syna. 09:30 "SENSACJE XX WIEKU" - ASTROLOG (ASTROLOG) Widowisko, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Krzysztof Pieczyński, Marek Kalita, Robert Wabich, Tomasz Schimscheiner, Mirosław Neinert, Tomasz Dedek W kolejnym odcinku "Sensacji XX wieku" dramatyczne losy niemieckiego astrologa Wilhelma Wulffa, uwolnionego z obozu koncentracyjnego, który został następnie doradcą Reichsführera SS Heinricha Himmlera. Powszechnie znane zainteresowanie hitlerowców astrologią i okultyzmem przejawiało się na różnych polach - od poszukiwań antycznych artefaktów po stawianie horoskopów. W swoich działaniach i podejmowanych decyzjach najwyżsi rangą ludzie Hitlera często mieli kierować się tym, co było pisane im w gwiazdach. Ten fakt postanowił wykorzystać Wilhelm Wulff, który wspólnie z masażystą Felixem Kerstenem, ryzykując życie, wykorzystywał słabość nazistowskich przywódców do prowadzenia własnej gry, umiejętnie kierując postępowaniem Himmlera i podejmowanymi przez niego decyzjami. Dzięki temu mógł uratować tysiące więźniów obozów koncentracyjnych. W tym odcinku wystąpili m.in.: Krzysztof Pieczyński (w roli Wulffa) i Marek Kalita (jako Himmler). 10:25 LELIWA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2023 Reżyseria: Andrzej Wyrozębski Scenariusz: Andrzej Wyrozębski, Maria Wiśnicka Muzyka: Andrzej Wyrozębski Film jest opowieścią o Henryku Leliwa - Roycewiczu, pułkowniku Wojska Polskiego, olimpijczyku, dowódcy batalionu "Kiliński". Zmienne losy polskiej historii, najważniejsze wydarzenia XX wieku rozgrywały się na oczach rotmistrza Henryka Leliwy - Roycewicza. Był ich świadkiem i uczestnikiem jako członek wileńskiej POW, uczestnik wojny 1920 r. , oficer ułanów, w kampanii 1939 - dowodził szarżą ułańską pod Krasnobrodem. Ciężko ranny w walce z bandami UPA, które wraz z wojskami sowieckimi wkroczyły do Polski 17 września został po raz pierwszy odznaczony Virtuti Militari. Był żołnierzem Armii Krajowej, współtwórcą i dowódcą legendarnego batalionu "Kiliński". Podczas Powstania Warszawskiego ze swoim batalionem szturmował na Prudential, główny gmach Poczty Polskiej, PASTĘ. We wrześniu 1944 r. ciężko ranny, po raz drugi był odznaczony Virtuti Militari, a Krzyż Walecznych przyznano rotmistrzowi trzykrotnie. Po 1945 r. skazany został przez władze komunistyczne na sześć lat więzienia za działalność AK - owską. "Przyrzekłem sobie, że nigdy nie będę żyć pod władzą rosyjską" - wyznał w śledztwie w 1950 r. Po roku 1956 powrócił do swego ukochanego sportu - jeździectwa i pracował jako trener, mimo że był inwalidą 5 klasy. W 1990 r. , tuż przed śmiercią został awansowany do stopnia pułkownika. Rotmistrz Roycewicz, obok Janusza Kusocińskiego i Bronisława Czecha to jedna z najwybitniejszych postaci w historii sportu polskiego. Najlepszy jeździec polski w okresie międzywojennym, wicemistrz olimpijski w 1936 r. był przez lata postacią zapomnianą, ponieważ po 1945 r. był więźniem politycznym. Rotmistrz Leliwa - Roycewicz to symbol polskich olimpijczyków, patriotów, wychowany w kulcie powstania styczniowego 1863 r. oraz tradycji piłsudczykowskich. Był jednym z najbardziej zaufanych oficerów generała Władysława Andersa. /abe/ 11:30 WOJOWNICY CZASU - SZCZURY KONTRA LIS, CZYLI TOBRUK 1941 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Nie upłynął jeszcze rok od napaści Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 roku, a działania wojenne rozprzestrzeniły się na kolejny kontynent. W czerwcu 1940 roku rozpoczęła się wojna w Afryce, w której wkrótce przeciwko Niemcom i ich włoskim sojusznikom u boku Anglików i Francuzów stanęli także Polacy, aby z dala od ojczyzny walczyć o jej wolność. Jednym z ważniejszych epizodów tej kampanii była obrona twierdzy Tobruk, w której walny udział wzięli żołnierze Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, która dotarła do twierdzy w sierpniu 1941. 12:05 KRÓLOWA BONA - ODC. 1 Serial historyczny TVP, 52 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Piotr Garlicki, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Piotr Fronczewski, Jerzy Kamas, Leonard Pietraszak, Jan Machulski, Andrzej Szczepkowski, Olgierd Łukaszewicz, Henryk Bista, Halina Rowicka, Monika Sołubianka, Jerzy Zelnik "Królowa Bona" to rozpisany na odcinki wielki fresk historyczny, przedstawiający dzieje I Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVI wieku. Był to czas dynamicznego wzrostu znaczenia i potęgi Polski na arenie międzynarodowej. Siła polityczna, gospodarcza i militarna państwa Jagiellonów szła w parze z rozwojem kulturalnym. Wiek XVI to przecież szczyt polskiego renesansu, określanego częstokroć mianem "złotego wieku". Tworzą wtedy Jan Kochanowski, Mikołaj Sęp - Szarzyński, Łukasz Górnicki, Andrzej Frycz - Modrzewski, Mikołaj Kopernik, ks. Piotr Skarga. Ojczyzną ówczesnych mód kulturalnych i obyczajowych są Włochy - kolebka renesansu, kraj uznawany za spadkobiercę tradycji greckiego i rzymskiego antyku. Bona Sforza d'Aragona (1494 - 1557) wywodziła się z jednego ze znamienitszych rodów włoskich. Jako córka tytularnego księcia Mediolanu i Bari wyrosła w atmosferze wielkiej polityki, rywalizacji rodów o poszczególne księstwa, przemyślnych forteli i intryg dworskich. Odebrała niezwykle staranne wykształcenie. Biegle władała hiszpańskim i klasyczną łaciną, której znajomość wywołała ponoć podziw profesorów Akademii Krakowskiej. Królową Polski została w 1518 roku. Szybko zyskała duży wpływ na swojego męża Zygmunta Starego. Była postacią kontrowersyjną. Miała zagorzałych zwolenników i zaciekłych wrogów. Pierwsi cenili ją za mądrość, przenikliwość i dalekowzroczność w sprawach politycznych. Drudzy zarzucali jej zuchwałość, despotyzm, żądzę władzy i mieszanie się do polityki. Serial Janusza Majewskiego ukazuje ją jako kobietę twardą, rozsądną władczynię, która wszakże nie zdołała osiągnąć zamierzonych celów. Akcja zaczyna się w chwili, gdy Bona przybywa do Polski. Już kilka tygodni po koronacji okazuje się, że nie będzie "malowaną" królową. Pełna werwy, południowego temperamentu i inicjatywy stara się wywierać wpływ na życie polityczne swej nowej ojczyzny. Naczelnym celem jej działań jest walka z Habsburgami - odwiecznymi wrogami Sforzów, a przy tym głównymi konkurentami Jagiellonów w Europie. Nowa królowa pragnie też dać mężowi następcę tronu, który umocniłby ciągłość dynastii. Pierwszym dzieckiem jest jednak dziewczynka. Otrzymuje imię babki Izabelli. Gdy kilka miesięcy później Zygmunt Stary wyrusza na wojnę z Krzyżakami, młoda królowa oczekuje już kolejnego dziecka. Bona ma nadzieję, że tym razem będzie to upragniony dziedzic polskiej korony. 13:05 GRECJA. OD GÓR DO MORZA - ODC. 2 POŁUDNIOWE WYBRZEŻE I ATTYKA (GREECE! FROM THE MOUNTAINS TO THE SHORELINE EPISODE 2 SOUTH COAST & ATTICA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Johannes Backes, Dennis Wells Seria filmów dokumentalnych (5 odcinków) o Grecji. Od bujnych, zielonych lasów po ośnieżone góry, od wysokich klifów po nagie mielizny, Grecja jest krainą o naturalnym pięknie, z którą może konkurować jedynie jej historyczne znaczenie. Widziała najwcześniejsze cywilizacje Europy, jej filozoficznych założycieli i decydujące bitwy. Wspaniałe zdjęcia lotnicze tej wyjątkowej części Europy pokazują malownicze zatoki, zapierające dech w piersiach góry, dzikie delty rzek, malownicze wioski i klasztory. Krajobrazy, które widzimy, mogą oddychać i opowiadać swoje historie. Codzienne historie ludzi, którzy tu mieszkają i pracują, tworzą równowagę dla widoku z lotu ptaka i zapraszają publiczność do doświadczenia najbardziej autentycznej kultury greckiej. Rybacy, mnisi, rzeźbiarze - zwykli ludzie żyjący w wyjątkowych miejscach - dają oryginalny wgląd w historyczne budowle, miejsca sakralne, starożytne tradycje i tradycje kulinarne, które od wieków wpływają na Europę. 14:05 MAGICZNA BROŃ CHIN (CHINA'S MAGIC WEAPON: UNITED FRONT (THIS WORLD)) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Jane Corbin Film o działaniach mało znanego oddziału Chińskiej Partii Komunistycznej, zwanego Departamentem Pracy Zjednoczonego Frontu, który przeprowadza na świecie tajne operacje mające na celu rozszerzenie wpływów Chin. To dzieło prezydenta Xi, który nazwał to swoją magiczną bronią. Prezydent Xi Jingping powiedział, że chce przywrócić chwałę narodowi chińskiemu. Aby osiągnąć ten cel, dziesiątki tysięcy ludzi pracują w znajdującej się w cieniu gałęzi Komunistycznej Partii Chin, zwanej Departamentem Pracy Zjednoczonego Frontu. Rządy na całym świecie odkrywają właśnie działania tej organizacji. Czy chińskie wpływy polegają na zakłócaniu, szpiegostwie, kradzieży technologii i wiedzy? Australia zmieniła swoje prawa w celu zwalczania zagranicznej ingerencji, a Ameryka twierdzi, że osiem na dziesięć przypadków szpiegostwa przemysłowego dotyczy właśnie Chin. Prezydent Xi Jinping nazwał Zjednoczony Front magiczną bronią do realizacji ambicji Chin. Co robi Zjednoczony Front w Wielkiej Brytanii? Jane Corbin bada tę potężną, ale mroczną organizację. Czy wpływ stał się ingerencją, gdy Chiny zamierzają zostać najpotężniejszym narodem na ziemi? Pozwolę sobie na pewną prognozę. Chiny twierdzą, że XXI wiek to wiek Chin. 15:00 BAŁKANY W OGNIU - CZĘŚĆ 1. JUGOSŁAWIA NA BECZCE PROCHU (THE BALKANS IN FLAMES / BALKAN IN FLAMMEN 1. TINDERBOX YUGOSLAVIA) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Veronika Mendler, Klaus Kastenholz Czteroodcinkowa seria dokumentalna o sytuacji na Półwyspie Bałkańskim. Upadek Jugosławii w XX wieku był wynikiem wielu wojen i konfliktów, które nękały Europę Południowo - Wschodnią od ponad stu lat. Przerażające okrucieństwa z przeszłości wciąż tkwią w wielu sercach i umysłach w dużych częściach regionu, powodując trwającą brutalną konfrontację, która jest jedną z przyczyn dalszego rozmieszczania żołnierzy ONZ w niebieskich hełmach. Często nie sposób zapomnieć o krwawej przeszłości. Ten serial dokumentalny dociera do sedna przyczyn konfliktów i wojen. Wypowiedzi współczesnych świadków i międzynarodowych ekspertów pomagają w dochodzeniu w sprawie kryzysu południowo - wschodniego. Jest to badanie genezy państwa, epoki dyktatora Tity, wojen jugosłowiańskich lat 90. , a także wpływu przeszłości na współczesność. 16:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DESANT Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Lektor: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Jerzy Dłużkowski Rola wojsk desantowych podczas walk w II wojnie światowej. Program ilustrowany fragmentami filmów archiwalnych z frontów II wojny światowej. 16:45 HISTORIA POLSKI - SIOSTRA. ANNA RYDLÓWNA, JAKIEJ NIE ZNAMY Film dokumentalny, 75 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maria Guzy Scenariusz: Maria Guzy Zdjęcia: Krzysztof Kalisz, Jeremi Grzywa To opowieść o siostrze Pana Młodego z "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego - "weselnej Haneczce", której pierwowzorem była Anna Rydlówna. Literacki wizerunek młodego, trochę kochliwego podlotka, przesłoniły niezwykłe dokonania i zasługi Anny Rydlówny z lat późniejszych - współtwórczyni szkolnictwa pielęgniarskiego na ziemiach polskich w czasach zaborów i w odrodzonej Polsce, bojowniczki drugiego frontu I wojny światowej, jak nazywano zaplecze sanitarne, członkini i konspiratorki Armii Krajowej podczas II wojny. 18:05 W KOTLE HISTORII - KONIEC JAGIELLONÓW. TEATR ŚMIERCI W KNYSZYNIE Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski Król Zygmunt August umierał długo i boleśnie. W tym czasie dworzanie i słudzy kradli, co się da. Myśliwski dwór ostatniego Jagiellona w ukochanym Knyszynie był świadkiem scen wywołujących grozę. Na pożegnanie króla - kuchnia jagiellońska, dla uczczenia Knyszyna - żydowska. 19:00 CZAS HONORU - POWSTANIE - ODC. 4 "KAMIEŃ NA KAMIENIU" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Hryniak Scenariusz: Jarosław Sokół Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jakub Wesołowski, Maciej Zakościelny "Kamień na kamieniu" Do Warszawy przyjeżdża bezwzględny i sadystyczny generał von Hackel. Ku przerażeniu Rainera, od razu zabiera się do pacyfikacji miasta. Pluton Władka wraca do fabryki na Woli w nowych panterkach, wzbudzając powszechny podziw. Młodzi żołnierze są podekscytowani, niedługo czeka ich pierwsze natarcie na niemieckie pozycje w sąsiadującej z fabryką szkole. Młodzi powstańcy przeżywają pierwsze miłości. Mickiewicz kocha Zosię, ta zadurzyła się w Apaczu, który kompletnie nie jest zainteresowany łączniczką. Pluton, w którym walczą Janek i Bronek, przedzierając się na Wolę, wspomaga Batalion Zośka w ataku na niemiecki czołg. Słowiński wyznacza Michałowi misję, to ważne zadanie do wykonania w siedzibie Komendy Głównej AK. W drodze do komendy jest świadkiem rzezi cywilów. Decyduje się powiedzieć dowódcom. Kamienica Heleny i Leny jest pod ostrzałem. Kobiety ukrywają się w piwnicy, gdzie próbuje znaleźć schronienie również Róża Knapik. Wanda wraz z siostrą Apacza, Ireną, eskortuje rannych powstańców do szpitala, w którym leży Celina. Przerażona brakiem informacji o Michale Celina chce go szukać na własną rękę. 21:00 III RZESZA ZATRZYMANA W KADRZE - ODC. 1. PYCHA (LOST HOME VIDEOS OF NAZI GERMANY) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Na tysiącach niemieckich strychów niezliczone prywatne filmy pokryły się kurzem. Te filmowe rolki pokazują inną historię III Rzeszy Hitlera - życie zwyczajnych Niemców w ich domach i ich losy na linii frontu. Dwuczęściowa seria odkrywa te prywatne kolekcje i pokazuje jak Niemcy - cywile i wojskowi - zarejestrowali powstanie Rzeszy, która według nich miała przetrwać tysiąc lat. Zwykli obywatele, organizacje partyjne, strażacy, lokalni urzędnicy i żołnierze na froncie z oddaniem dokumentowali swoje życie, emanując zarówno narodową, jak i obywatelską dumą. Po zakończeniu wojny wiele z tych materiałów filmowych zostało ukryte. Teraz, gdy pokolenie wojenne odchodzi, ich dzieci i wnuki odnajdują filmy i dzielą się nimi. Wyłania się z nich szczere spojrzenie na to, jak naprawdę wyglądało życie ludzi żyjących pod rządami Hitlera. 22:00 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /1/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Połączenie koła i drogi jest prawdopodobnie największym osiągnięciem inżynieryjnym wszech czasów. Pierwsze znalezione przez archeologów koło ma ponad 5000 lat. Dziś nasza planeta niemal żyje dźwiękiem kół na asfalcie z liczbą 1, 2 miliarda pojazdów pokonujących miliony kilometrów dróg przecinających wszystkie kontynenty. Droga była niezwykle ważnym elementem rozwoju ludzkości i jest uważana za jeden z triumfów starożytnej inżynierii, umożliwiających ludziom swobodę poruszania się. Pierwszy odcinek 10-odcinkowej serii dokumentalnej ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 23:05 "SENSACJE XX WIEKU" - ASTROLOG (ASTROLOG) Widowisko, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Krzysztof Pieczyński, Marek Kalita, Robert Wabich, Tomasz Schimscheiner, Mirosław Neinert, Tomasz Dedek W kolejnym odcinku "Sensacji XX wieku" dramatyczne losy niemieckiego astrologa Wilhelma Wulffa, uwolnionego z obozu koncentracyjnego, który został następnie doradcą Reichsführera SS Heinricha Himmlera. Powszechnie znane zainteresowanie hitlerowców astrologią i okultyzmem przejawiało się na różnych polach - od poszukiwań antycznych artefaktów po stawianie horoskopów. W swoich działaniach i podejmowanych decyzjach najwyżsi rangą ludzie Hitlera często mieli kierować się tym, co było pisane im w gwiazdach. Ten fakt postanowił wykorzystać Wilhelm Wulff, który wspólnie z masażystą Felixem Kerstenem, ryzykując życie, wykorzystywał słabość nazistowskich przywódców do prowadzenia własnej gry, umiejętnie kierując postępowaniem Himmlera i podejmowanymi przez niego decyzjami. Dzięki temu mógł uratować tysiące więźniów obozów koncentracyjnych. W tym odcinku wystąpili m.in.: Krzysztof Pieczyński (w roli Wulffa) i Marek Kalita (jako Himmler). 00:10 STANISŁAW HELSKI. DLATEGO Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Torz Scenariusz: Michał Torz Zdjęcia: Michał Piątek, Maciej Dźwigaj, Łukasz Perkowski Muzyka: Antoni Wojnar Lektor: Sebastian Cybulski Prezentowany film opowiada historię niezwykłego bohatera czasów Solidarności oraz jego rodziny. Stanisław Helski stał się bliżej znany opinii publicznej, gdy w 1994 roku we wrocławskiej księgarni zaatakował kamieniem Wojciecha Jaruzelskiego, który tam promował swoją książkę "Stan wojenny. Dlaczego" i rozdawał autografy. Twórca filmu Michał Torz pokazuje, że Helski zasługuje na pamięć z wielu innych powodów. Przedstawia go jako wzorcowego gospodarza, aktywnego działacza rolniczej Solidarności, organizatora strajku w Świdnicy, który miał doprowadzić do rejestracji NSZZ Rolników Indywidualnych "Solidarność". Po wprowadzeniu stanu wojennego Helskiego spotkały represje i prześladowania ze strony władz, której uosobieniem był wówczas Wojciech Jaruzelski. Torz pokazuje narastającą frustrację Helskiego, który po 1989 roku nie otrzymał żadnego zadośćuczynienia, ponieważ objęła go komunistyczna ustawa amnestyjna. 01:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - DODANE DO MAPY PAMIĘCI Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Dodane do Mapy Pamięci" W roku 1864 w czasach największych carskich represji wobec Polaków zaangażowanych w powstanie styczniowe, właściciel majątku Lejno koło Sosnowicy, przy wiejskiej świątyni postawił krzyż z napisem Pamięci Jana Bogdanowicza, rozstrzelanego 7 marca 1863 roku w Lublinie. Bogdanowicz to jeden z liderów zrywu na Lubelszczyźnie pojmany i rozstrzelany przez Rosjan. Przez lata władze carskie chciały przymusić Liniewskiego do usunięcia krzyża, a przynajmniej napisu. Ten utracił majątek, ale nie uległ. Krzyż ścięły dopiero wojska carskie w czasie walk I wojny światowej. Od lat upominamy się o jego powrót do Lejna. I wreszcie mamy szansę na realizację tego pomysłu. "Zapomniana bitwa" Zapomniana bitwa to jedna z tych, które stoczone zostały na osi drogi żelaznej Warszawa - Petersburg. To wątek powstańczych dziejów zupełnie nierozpoznany przez historyków. Kolej i telegraf stanowiły dwa elementy taktycznej przewagi Rosjan i tylko nieliczni z powstańczych liderów rozumieli, że zniszczyć je, to pozbawić wroga silnych atutów. Rozpoznajemy wydarzenie z 27 i 28 stycznia 1863 roku, które rozegrało się w okolicach Łochowa. Udało się już odkryć bardzo szeroko pojęty teren bitwy. Teraz przyszła pora na szczegółowe badania.