TVP Historia Niedziela, 10.03.2024 Zmiany z dnia 06.03.2024 w stosunku do raportu z dnia 14.02.2024 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 07:05 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 127 (SEZON 2 ODC. 2) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Matuszczak, Krzysztof Łukaszewicz, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Anna Krasuska, Katarzyna Terechowicz, Ewa Ratusińska Aktorzy: Maja Szopa, Przemysław Stippa, Dariusz Toczek, Emma Giegżno, Zbigniew Stryj, Julia Łukowiak, Kamil Drężek, Mateusz Tomaszewski, Jakub Wieczorek, Sebastian Skoczeń, Maria Pawłowska, Marcin Piętowski, Radosław Pazura, Jacek Kopczyński, Grzegorz Pierczyński "Żona czy korona?" Jesień 1420. Księżniczka Sonka (Maria Pawłowska) podoba się nie tylko królowi Władysławowi (Sebastian Skoczeń). Książę Świdrygiełło (Michał Chruściel) chciałby ją mieć w łożu. Dziewczyna gryzie go w rękę i ucieka. Delegacja czeska - Jan Żiżka (Jacek Łukowski), Honzik (Kamil Drężek) i Henryk Czech (Grzegorz Pierczyński) oferują Jagielle koronę. Król Władysław nie odmawia. Ale proponuje, aby oddali tron księciu Witoldowi. Witold (Michał Chorosiński) snuje plany o ożenku króla z Sonką, a Zygmunt Luksemburski swata Jagielle wdowę po czeskim królu Wacławie. Do posagu dołącza Śląsk. Na Wawelu antyhusycki Oleśnicki (Przemysław Stippa) chce się dogadywać z Luksemburczykiem. Bracia Szafrańcowie (Jacek Kopczyński i Dariusz Toczek) są temu przeciwni. W karczmie Bdzigost (Jakub Wieczorek) tłumaczy Pietrkowi (Mateusz Tomaszewski) doktrynę husycką. Pietrek wybiega z karczmy i znika razem z mieczem Zyndrama. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 07:40 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 128 (SEZON 2 ODC. 3) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Piotr Fiedziukiewicz, Tomasz Matuszczak Scenariusz: Monika Zięba-Rybowska, Anna Krasuska, Ewa Bulanda Aktorzy: Dariusz Toczek, Grzegorz Pierczyński, Julia Łukowiak, Kamil Szklany, Radosław Chabowski, Jakub Wyszomirski, Sebastian Skoczeń, Maria Pawłowska, Maja Szopa, Radosław Pazura, Przemysław Stippa, Jacek Kopczyński, Aleksandra Radwan, Olga Rayska, Ilona Wrońska "Konkury i swaty" Zima 1420/1421. Król (Sebastian Skoczeń) wysyła na dwór węgierski Zawiszę (Robert Jarociński), swojego posła i szpiega. Ma on przekonywać Luksemburczyka o chęci królewskiego mariażu z Ofką. Ale tak naprawdę Jagiełło chce mieć młodą żonę, Sonkę (Maria Pawłowska), która da mu upragnionego syna i następcę tronu. Zbigniew Oleśnicki (Przemysław Stippa) i młody Hincza (Kamil Szklany) jadą do książąt Holszańskich. Mają prosić o rękę księżniczki. Ale której? Bo król im tego nie powiedział. A siostry są trzy. Tymczasem Sonka dostaje prezent od księcia Świdrygiełły. Ale odrzuca jego zaloty. Na Wawelu królewna Jadwiga (Maja Szopa) marzy tylko o mężu i urodzeniu dziedzica tronu. Femka (Żaneta Homa) rusza z Zawiszą na południe, do Czech, w poszukiwaniu Pietrka. (dodano pozycję programową) 10:00 POLACY W KOSMOSIE - KSIĘŻYCOWY SAMOCHÓD Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 Lunar Roving Vehicle to jedna z największych ikon programu Apollo. Księżycowy samochód pozwolił astronautom udać się dalej i zbadać więcej niż byli w stanie wcześniej. Nie mógłby jednak powstać, gdyby nie polski naukowiec. Mieczysław Bekker nazywany jest ojcem terramechaniki - nauki traktującej o poruszaniu się pojazdów w terenie. Był jednym z głównych twórców księżycowego pojazdu, którym astronauci misji Apollo 15, 16 i 17 przemierzali powierzchnię Srebrnego Globu. W tym odcinku poznamy jego niezwykłą historię. (dodano pozycję programową) 10:30 POLACY W KOSMOSIE - PROGRAM APOLLO Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 "Jestem przekonany, że nasz naród powinien postawić sobie za cel, aby do końca tego dziesięciolecia umieścić człowieka na Księżycu i sprowadzić go bezpiecznie z powrotem na Ziemię" - słowa prezydenta Stanów Zjednoczonych Johna Kennedy’ego rozpoczęły największe przedsięwzięcie w dziejach ludzkości. Program Apollo od samego początku był wyzwaniem o niespotykanej skali. W pierwszym odcinku śledzimy niezwykły wysiłek, który doprowadził do powstania rakiety Saturn V i technologii niezbędnych, by lot do Księżyca stał się w ogóle możliwy. A pomogli w tym także Polacy. Wojciech Rostafiński wynalazł wysokowydajną pompę paliwową dla rakiety Saturn V. Stanisław Stankiewicz opracował skład mieszanki, którą oddychali astronauci podczas misji Apollo. Eugeniusz Lachocki opracował odporne na warunki kosmiczne zasilacze do urządzeń pokładowych. (dodano pozycję programową) 14:05 HETMAN Film animowany, 12 min, Polska, 2020 Reżyseria: Krzysztof Czeczot Scenariusz: Krzysztof Czeczot, Wojciech Kalwata Wykonawcy: Danuta Stenka Film animowany "Hetman", w reżyserii Krzysztofa Czeczota upamiętnia, obchodzoną w 2020 roku, 400. rocznicę śmierci hetmana Stanisława Żołkiewskiego. Wojennemu kunsztowi i sprytowi hetmana Stanisława Żółkiewskiego zawdzięczamy m.in. zwycięstwo w bitwie pod Kłuszynem w 1610 roku. Gdy Żółkiewski zginął w potyczce z Turkami i Tatarami pod Cecorą w roku 1620, na jego nagrobku, który stanął w prezbiterium kolegiaty św. Wawrzyńca, wykuto symboliczny cytat z Eneidy: Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor (Powstanie kiedyś z kości naszych mściciel), który później odnoszono do słynnego prawnuka hetmana, króla Jana III z rodu Sobieskich. (dodano pozycję programową) 14:25 CÓRKA GENERAŁA PANKRATOWA Melodramat, 81 min, Polska 1934 Reżyseria: Mieczysław Znamierowski Scenariusz: Marian Orlik Zdjęcia: Seweryn Steinwurzel Muzyka: Henryk Wars Aktorzy: Kazimierz Junosza - Stępowski, Nora Ney, Franciszek Brodniewicz, Aleksander Żabczyński, Jerzy Leszczyński, Mieczysław Cybulski, Maria Bogda, Stanisława Perzanowska, Tadeusz Fijewski, Stanisław Grabicki, Helena Buczyńska, Stefania Górska, Zygmunt Chmielewski, Alina Żeliska i inni "Córka generała Pankratowa" to film odwołujący się do uczuć patriotycznych i antycarski w wymowie. Akcja toczy się w okresie rewolucji 1905 roku. Tytułowy generał Pankratow jest zajadłym wrogiem rewolucjonistów, których tępi bez miłosierdzia. Jednak jego córka Aniuta, półkrwi Polka, przypadkiem poznaje Ratomskiego, jednego z buntowników i zakochuje się w nim. Wkrótce podczas przejażdżki po mieście, ratuje ranną rewolucjonistkę. Wszystkie te wydarzenia sprawiają, że w dziewczynie budzi się polskość. Zrywa z dotychczasowym narzeczonym Bobrowem i zostaje kochanką Ratomskiego. Ich związek trwa jednak krótko. Ukochany Aniuty dokonuje zamachu na Pankratowa. Generał uchodzi z życiem, lecz ulega paraliżowi. Ratomski zaś, schwytany przez żandarmów, ląduje w twierdzy. Aniuta postanawia uczynić wszystko, by go uwolnić. (dodano pozycję programową) 15:50 MARIAN NA WOJNIE. ANIMOWANA HISTORIA MARIANA WALENTYNOWICZA Film animowany, 10 min, Polska, 2019 Reżyseria: Agata Mianowska Scenariusz: Wojciech Kalwat Lektor: Zbigniew Zamachowski Koziołek Matołek i małpka Fiki - Miki, zwierzaki wymyślone przez Kornela Makuszyńskiego, to najbardziej znane postaci, które wyszły spod ołówka Mariana Walentynowicza. Ale już niewiele osób wie, że ten sam rysownik służył także jako korespondent wojenny w 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. To, co widział, nie tylko opisywał, lecz także szkicował i malował. Pozostawione przez niego rysunki, dokumentujące szlak bojowy dywizji gen. Maczka, stały się inspiracją do stworzenia animowanej miniatury o wojennych losach samego Walentynowicza. 12 - minutowa animacja, utrzymana w tradycyjnej, wysmakowanej stylistyce, odbiegającej od współczesnych masowych produkcji, w przystępny i pogodny sposób przybliża najważniejsze wydarzenia z dziejów 1. Dywizji Pancernej. Film jest znakomitą pomocą edukacyjną dla nauczycieli pracujących z dziećmi i młodzieżą w wieku 10 - 14 lat i stanowi interesujący punkt wyjścia do rozmowy np. o historii Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Jego walory plastyczne, a także mistrzowska interpretacja Zbigniewa Zamachowskiego, narratora filmu, sprawią, że także dorośli towarzyszący młodszym widzom, będą mieli wiele radości z oglądania. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 19:05 TAJEMNICE WYSP BRYTYJSKICH - ODC. 1/4 (BRITAIN'S SECRET ISLANDS) Serial dokumentalny, 60 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Stewart Mcpherson Podróż dookoła Wielkiej Brytanii, połączona ze zwiedzaniem mniejszych wysp, uznających Elżbietę II za swą królową. Jest ich ponad 6 tysięcy, niektóre wielkości boiska piłkarskiego. Rejs zaczyna się w Greenwich, pierwszy przystanek to archipelag Farne, a ostatni - opancerzone wieże Maunsella u ujścia Tamizy. Brytyjczycy ostrzeliwali z nich niemieckie samoloty, sposobiące się do bombardowania Londynu. Widzowie będą mieli okazję zobaczyć: latarnie morskie, megality, ruiny opactw i średniowiecznych zamków, pamiątki po wikingach i epoce rewolucji przemysłowej, florę i faunę oraz osobliwości geologiczne i krajobrazowe. Przed kamerę zapraszani są lokalni patrioci i historycy. Realizatorzy odwiedzą między innymi: Bass Rock - dawniej wyspa twierdza, potem więzienie, a obecnie raj dla tysięcy głuptaków. Szetlandy: mieszkańcy przebierają się za wikingów, których zresztą są często potomkami i maszerują z pochodniami. Tubylcy z Fair, najbardziej odosobnionej z zamieszkałych wysp brytyjskich, nie poddają się rozpaczy: hodują owce i z ich runa produkują słynne swetry. Z takich miejsc dobrze widać zorzę polarną, zaś mieszkańcom kulturowo i mentalnie blisko jest do Norwegów czy Islandczyków. Związki z Londynem poświadcza czerwona budka telefoniczna. Północne wody są niebezpieczne, wybrzeża skaliste i zdradliwe, na dnie morza zalega mnóstwo wraków. Koło Hebrydów pod wodą rdzewieją pozostałości niemieckiej floty, zatopionej po przegranej pierwszej wojnie światowej. Wybrzeża są usiane fortami i bunkrami, budowanymi w obawie przed inwazją Hitlera. Na wyspie Man kultywuje się celtyckie, pogańskie święta. Połączona mostem z Kornwalią arturiańska wyspa Tintagel wabi jaskinią, w której ponoć zamieszkiwał Merlin. Na wysepce Brownsea na kanale La Manche narodził się ruch skautowski: lord Baden - Powell w 1907 roku zorganizował tam obóz dla 20 młodzieńców. Narratorem i dowódcą ekspedycji jest 38 - letni Stewart McPherson, który zasłynął z serii książek o dzikiej przyrodzie, zrealizował też dla BBC i SkyVision wiele serii dokumentalnych.