TVP Historia Poniedziałek, 11.03.2024 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 11 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1851 - premiera "Rigoletta" Verdiego; 1908 - zmarł Edmondo de Amicis, autor "Serca"; 1948 - śmierć Jana Masaryka; 1968 - interpelacja posłów koła "Znak" w sprawie brutalności MO; oraz pobicie przez "nieznanych sprawców" Stefana Kisielewskiego; 07:10 CZAS HONORU - POWSTANIE - ODC. 6 "DZIEWCZYNA Z TULIPANAMI" Serial wojenny, 43 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Hryniak Scenariusz: Jarosław Sokół Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jakub Wesołowski, Maciej Zakościelny Drugi tydzień powstania. Po wycofaniu się z Woli, Kompania Specjalna Oset stacjonuje w obozowisku na Starym Mieście. Powstańcy są załamani odwrotem. Czują pustkę po odejściu Mickiewicza. Janek i Bronek dyskutują nad szyfrem na zdjęciach z portfela Inżyniera. Stanisław, ojciec Twardego z batalionu Zośka, znajduje Wandę w wolskim szpitalu. Kobieta leży nieprzytomna pod górą zwłok. Mieszkańcy domu Heleny wciąż są przetrzymywani przez Ronowców. Lena wpada w oko jednemu z żołnierzy. Tymczasem w opuszczonym szpitalu na Woli wycieńczona i wciąż ukrywająca się Celina spotyka szabrownika, dziewczyna liczy na pomoc. Rainer organizuje zarządzanie obozem przejściowym. Bierze do pomocy swojego byłego konfidenta Woźniaka. W gabinecie Rainera Woźniak po raz pierwszy widzi Emilię, narzeczoną Karkowskiego. To jedno z najważniejszych spotkań w jego życiu. Do Hotelu Victoria przybywa łączniczka z Woli. Michał dowiaduje się od niej, że ze szpitala na Woli nikt się nie uratował. Jest przekonany, że Celina nie żyje. 08:15 DOKTOR Z ŻEROMSKIEGO Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Izabela Pieczara, Tomasz Kamiński Scenariusz: Izabela Pieczara, Tomasz Kamiński Lektor: Krzysztof Gadacz Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Andrzej Misaczek, Roman Piotrowski, Paweł Kasprzyk, Wojciech Kursa, Sebastian Lewiński Film dokumentalny o doktorze Stanisławie Kownackim (1915 - 1985), długoletnim ordynatorze oddziału zakaźnego szpitala im. Stefana Żeromskiego w Krakowie - Nowej Hucie. Był lekarzem słynącym z bezinteresowności i dobroci, zmarłym w opinii świętości. Dr Kownacki wprowadzał nowatorskie metody leczenia chorób zakaźnych, należy również do pionierów ruchu hospicyjnego w Polsce. O bohaterze filmu opowiadają członkowie jego rodziny oraz współpracownicy. 08:50 HISTORIA POLSKI - JÓZEF WYBICKI. PO PIERWSZE DOBRO OJCZYZNY Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2022 Reżyseria: Leszek Staroń Scenariusz: Leszek Staroń Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Michał Bożek, Roman Piotrowski Aktorzy: Piotr Pilitowski Wykonawcy: Krzysztof Gadacz Postać Józefa Wybickiego kojarzy się Polakom głównie z "Pieśnią Legionów", która stała się hymnem narodowym. A przecież jego działalność literacka, a przede wszystkim polityczna, ugruntowała jego autorytet i szacunek ludzi mu współczesnych. Był, mówiąc dzisiejszym językiem, ikoną walki o niepodległość Polski. Jego wspomnienia (elekcja króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, udział w Konfederacji Barskiej, w powstaniu kościuszkowskim, w tworzeniu Legionów Polskich we Włoszech przy wojskach Napoleona i działalność w Księstwie Warszawskim) opisane w pamiętniku "Moje życie", pozwalają poznać Wybickiego jako zwykłego człowieka z wszystkimi jego kłopotami dnia codziennego, troskami o rodzinę. Ze wspomnień przebija wielki patriotyzm, ten codzienny, także w różnych sytuacjach podczas uczestnictwa w życiu politycznym. Dewiza życiowa Wybickiego brzmi: Ut sit bene patriae (po pierwsze, dobro Ojczyzny). Film realizowano w dworku Wybickiego w Borzęcinie. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - MATA HARI Cykl historyczny, 48 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Danuta Stenka, Adam Ferency, Rafał Królikowski, Henryk Talar, Piotr Grabowski, Zbigniew Kosowski, Mirosław Neinert, Bolesław Abart, Zbigniew Paterak, Adam Kopciuszewski, Jacenty Jędrusik, Andrzej Warcaba, Grzegorz Przybył, Ziemowit Pędziwiatr Margaretha Gertruda Zelle, szerzej znana pod scenicznym pseudonimem Mata Hari, została aresztowana pod zarzutem szpiegostwa i następnie rozstrzelana 15 października 1917 r. Choć od egzekucji Maty Hari minęło już niemal 100 lat, jej szpiegowska działalność wciąż budzi wiele niejasności. Najsłynniejsza femme fatale XX wieku, kobieta, która za życia stała się egendą, urodziła się w 1876 r. w Holandii. Z Amsterdamu wygnał ją w wieku 18 lat skandal wywołany jej romansem z dyrektorem szkoły. Wyszła wcześnie za mąż za znacznie starszego od siebie oficera wojsk kolonialnych MacLeoda. Małżeństwo szybko się rozpadło. Jego rozpad przyśpieszyła tragiczna i tajemnicza śmierć synka oraz hulaszczy tryb życia kapitana. Margaretha chyba też nie była bez winy, skoro mąż pewnego dnia zabrał córkę i odszedł, zostawiając żonę bez środków do życia. Trzy lata później Margaretha znalazła się w Paryżu, gdzie zamierzała spróbować szczęścia jako modelka. Za pośrednictwem francuskiego dyplomaty trafiła na salony, gdzie zaczęła występować jako tancerka. Z Paryża przeniosła się do Berlina. Szokowała zarówno odwagą artystyczną, jak i obyczajową. Wśród jej kochanków byli: ambasador Francji w Berlinie, prefekt berlińskiej policji oraz szef kontrwywiadu niemieckiego. Te znajomości przyniosły Macie Hari kosztowności, towarzyskie uznanie i wystawne życie, ale równocześnie wciągnęły w niebezpieczną grę, której wygrać nie mogła. Gdy w 1914 r. wybuchła wojna, Matę Hari niewiele to obeszło. Nie interesowała się polityką, ale polityka zainteresowała się nią. Władze niemieckie potrakowały ją jako obywatelkę wrogiego państwa i zagroziły internowaniem. Podobno zarekwirowano jej futra i kosztowności, co miało niemały wpływ na jej późniejsze decyzje. Udało się jej wrócić do Holandii, skąd wyjechała niebawem do Paryża. Wojna, która zapowiadała się na kilkutygodniowy konflikt, przeciągnęła się na miesiące, a później lata. W 1916 r. , najbardziej krwawym, lecz nieprzynoszącym żadnych rozstrzygnięć na frontach, zaczęły nasilać się działania pozamilitarne. Mata Hari, uznana za niemieckiego szpiega, była stale śledzona. Chcąc zdobyć milion franków na wygodne życie u boku młodego rosyjskiego arystokraty, Wadima Masloffa, którego kochała, a którego rodzice nie zgadzali się na ich ślub, Mata Hari przyjęła propozycję pracy szpiegowskiej na rzecz Francji. Jej pierwszą misją miało być uwiedzenie i wydobycie ważnych informacji od niemieckiego następcy tronu. Miała mu być przedstawiona na zamku w Pszczynie. Nie zwróciła uwagi na poważny sygnał ostrzegawczy. W widowisku "Sensacje XX wieku" fascynujące kreacje stworzyli Danuta Stenka i Adam Ferency. 10:45 DZIKI BAŁTYK - MIĘDZY DANIĄ A ŁOTWĄ ODC. 1 (WILD BALTIC SEA / WILDE OSTSEE / 1. BETWEEN DENMARK AND LATVIA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Christoph Houschild Serial dokumentalny o dzikiej przyrodzie Bałtyku. Natura tego najbliższego nam morza oferuje wiele niespodzianek. Pierwszy odcinek prowadzi nas z Danii przez Mierzeję Kurońską Litwy na Łotwę. Zabiera nas z północnego krańca Danii, via Półwysep Dar i Mierzeję Kurońską - do rozległych plaż Łotwy. Bałtyk różni się od innych mórz, bo jest morzem śródlądowym, ze słonymi wodami na zachodzie i słodkimi na północnym wschodzie. To najmłodsze morze na świecie powstało po ostatniej epoce lodowcowej. Po dziś dzień wiatr i fale kształtują wybrzeże, niosąc piasek z klifów na moreny. Powstają wysokie wydmy i rozległe, piaszczyste plaże, charakterystyczne zwłaszcza dla zachodnich i południowych regionów Bałtyku. Blisko Skagen znajduje się najbardziej wysunięty na północ kraniec Danii, gdzie łachy piaszczyste wchodzą daleko w morze, a między Skagerrak i Kattegat Morze Północne spotyka Bałtyk. 12:10 KRÓLOWA BONA - ODC. 4 Serial historyczny 57 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Piotr Garlicki, Lidia Korsakówna, Zdzisław Wardejn, Piotr Fronczewski, Leonard Pietraszak, Jerzy Kamas, Jan Machulski, Edmund Fetting, Józef Duriasz, Jan Tesarz, Wiktor Nanowski, Wiktor Sadecki, Józef Para Podczas polowania w Puszczy Niepołomickiej Bona spada z konia. W piątym miesiącu ciąży wskutek wypadku przedwcześnie rodzi się i wkrótce umiera drugi syn królewski, Olbracht. Zrozpaczona królowa dowiaduje się, że już nigdy nie będzie mogła mieć dziecka. Teraz wszystkie nadzieje na utrzymanie dynastii Jagiellonów wiążą się z jej jedynym synem, Augustem. Bona postanawia złamać prawo Rzeczypospolitej i doprowadzić do elekcji syna jeszcze za życia Zygmunta Starego. Aby zrealizować ten projekt, zmusza Sejm Litewski do uznania królewicza Wielkim Księciem Litwy. Cztery miesiące później, 20 lutego 1530 roku, 10 - letni Zygmunt zostaje koronowany na króla Polski. Teraz Bona przystępuje do uporządkowania skarbca królewskiego. 13:20 CZARNY CZWARTEK. JANEK WIŚNIEWSKI PADŁ Dramat, 105 min, Polska, 2011 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Mirosław Piepka, Michał S. Pruski Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Piotr Fronczewski, Wojciech Pszoniak, Michał Kowalski, Wiktoria Kraszewska, Zofia Smagacka Marta Kalmus, Marta Honzatko, Cezary Rybiński, Piotr Andruszkiewicz, Witold Dębicki, Piotr Garlicki Przejmujący film Antoniego Krauzego przedstawia masakrę na Wybrzeżu sprzed kilkudziesięciu lat. W grudniu 1970 roku w Gdańsku i Gdyni rozegrały się dramatyczne sceny, wojsko i milicja otworzyły ogień do bezbronnych ludzi. Jest to jedna z najciemniejszych kart z historii PRL - u. Ten film porusza do głębi i trzyma widza w napięciu. Sami twórcy zapewniają, że zadbali o wierną rekonstrukcję tamtych wydarzeń. Przejmująca jest również ballada śpiewana przez Kazika Staszewskiego. Wśród licznych ofiar brutalnej pacyfikacji był Brunon Drywa, który zginął 17 grudnia 1970 r. od strzału w plecy. Miał zaledwie 34 lata. Główny wątek dramatu koncentruje się właśnie na losach rodziny gdyńskiego stoczniowca, jego żony Stefanii Drywy oraz ich trojga dzieci, dwóch córek i syna. Film otwiera scena szczęśliwej rodzinnej Wigilii 1969 r. , kiedy jeszcze całe życie było przed nimi. Opowieść o rodzinie Drywów przeplatają zrekonstruowane sceny manifestacji, protestów, aresztowań oraz negocjacji i narad partyjnych funkcjonariuszy. Reżyser wykorzystał w swoim filmie także materiały archiwalne. 15:15 ŻYCIODAJNE RZEKI PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO - ODC. 2 GWADIANA (IBERIA'S RIVERS OF LIFE / FLÜSSE DES LICHTS EP. 2 GUADIANA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o największych rzekach Hiszpanii i Portugalii. Wielkie rzeki z dala od destynacji turystycznych ukazują nieznany i mistyczny Półwysep Iberyjski. Podobnie jak ludzkie naczynia krwionośne, rzeki są ścieżkami życia. Niemal każda zaawansowana cywilizacja zawdzięcza swój rozwój istnieniu tych pulsujących strumieni życia. Rzeki były pierwszymi autostradami; transportowały wiedzę, dobra, odkrywców i zdobywców. Podążając za tymi wielkimi strumieniami, znajdujemy zapomniane niegdyś krajobrazy, zamieszkane przez niezwykłych ludzi z często wyjątkowymi biografiami. Odcinek drugi poświęcony jest rzece Gwadiana - w Hiszpanii i Portugalii, jest to główna rzeka południowej Estremadury. Za czasów rzymskich stanowiła oś prowincji Hispania Baetica, której główne miasto Mrida, leżące nad rzeką, było jednym z ważniejszych miast ówczesnej Hiszpanii. Rzekę wymienia Pliniusz w swoim dziele. Źródła rzeki znajdują się w prowincji La Mancha. Wody rzeki stanowią główne bogactwo rolnictwa Estremadury. Na rzece znajduje się około 1830 tam służących nawadnianiu oraz kilka elektrowni wodnych. Uchodzi do Zatoki Kadyksu. 16:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PETAIN Cykl dokumentalny, 18 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek przedstawia sylwetkę marszałka Philippe'a Petaina - bohatera I wojny światowej, który, gdy stanął na czele rządu Vichy, stał się symbolem kolaboracji z okupantem niemieckim. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe. 16:35 HISTORIA POLSKI - PORTRETY PRZESZŁOŚCI Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2022 Reżyseria: Andrzej Gajewski Scenariusz: Andrzej Gajewski Zdjęcia: Michał Ślusarczyk Muzyka: Jarosław Lublin Bohaterami filmu są najmłodsi żołnierze podziemia, którzy w końcu lat 40. i na początku 50. , kiedy nowy porządek wydawał się całkowicie utrwalony, zakładali niepodległościowe organizacje, stawiając sobie za cel obalenie komunizmu. W Bloku Wschodnim był to kompletny ewenement. Ten rodzaj oporu nie zaistniał nigdzie poza Polską. 11 tysięcy uczniów i studentów zrzeszonych w setkach niepodległościowych organizacji, zdarzało się, że z bronią w ręku, walczyło z sowietyzacją. W latach 50. nikt już nie opowiadał bajek o Andersie na białym koniu, a Polacy byli przekonani, że wolność może przynieść tylko trzecia wojna światowa. Historycy przez długie lata bagatelizowali ten młodzieżowy bunt, twierdząc, że był nieliczny i niegroźny, bo sprowadzał się do malowania wrogich haseł na murach. Nie bagatelizowała go jednak komunistyczna władza, która wsadzała do więzień zbuntowanych nastolatków, a później inwigilowała aż do upadku PRL - u. Również ten późniejszy los, postawa moralna pokolenia walczących nastolatków w latach 70. i 80. ubiegłego wieku aż do dzisiaj, składa się na dramaturgię filmu. 17:50 SPÓR O HISTORIĘ - SŁOWIANIE WSCHODNI Debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Słowianie wschodni zajmowali wschodnią i środkową część Europy. Co dziś wiemy o Słowianach wschodnich? Czy współcześni Białorusini, Rosjanie, Ukraińcy są ich potomkami? Jak powstawały pierwsze główne ośrodki polityczne Słowian wschodnich, czyli Kijów i Nowogród Wielki? Co dziś wiemy o powstaniu Rusi Kijowskiej? 19:00 CZAS HONORU - POWSTANIE - ODC. 7 "NADAJNIK I MORFINA" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Hryniak Scenariusz: Jarosław Sokół Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jakub Wesołowski, Maciej Zakościelny Połowa sierpnia. Na cmentarzu na Starówce są chowane ofiary ostatniego nalotu. Krawiec wydaje rozkaz znalezienia ochotników. Gdy Władek próbuje przekonać do walki cywilów, spotyka się z otwartą wrogością. Z magazynów na Stawkach Batalion Zośka rusza w stronę Starego Miasta. Eliza z wściekłością patrzy na fascynację, jaką budzi w Twardym Helena. Przekonany o śmierci Celiny Michał, jest załamany. Musi jednak walczyć, dostaje zadanie odebrania z Kampinosu zrzutu z odbiornikiem radiowym. Na akcję udaje się razem z Halszką. W ruinach szpitala na Lesznie przebywa Celina. Żyje tylko dzięki pomocy Pabsta. Niemiecki oficer traktuje Celinę z wyjątkową troską... Oddział Bronka dostaje rozkaz wyprawy po zaopatrzenie do magazynu na Stawkach. Żołnierze, wśród których jest Bambo, ruszają na akcję. Do wyprawy dołącza też konfident Karkowski... 20:00 ŚWIADKOWIE PUTINA (PUTIN’S WITNESSES) 102 min, Rosja, 2018 Reżyseria: Vitaly Mansky Scenariusz: Vitaly Mansky "Świadkowie Putina" to wyjątkowe kadry początku kariery politycznej obecnego prezydenta Rosji. W filmie reżyser zapoznaje widza z głównymi "świadkami" dojścia Władimira Putina do władzy. Obraz składa się z rzadkiego i nigdzie nieopublikowanego wcześniej materiału wideo wykonanego przez Mansky'ego w latach 1999 i 2000. Witalij Manski opiera się na relacjach świadków wydarzeń, które miały miejsce w latach następujących po tym pamiętnym dniu. Następnie nadaje mu swoją fascynującą perspektywę i długoletnie unikalne doświadczenie człowieka, który tylko kamera filmowa oddzieliła od polityki wyższego szczebla. 21:55 WOJNA KOREAŃSKA - ZAPOMNIANA WOJNA (THE KOREAN WAR) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Maggio Wielu historyków uznaje wojnę koreańską za najważniejszy konflikt od czasów II wojny światowej. Mimo milionów ofiar i uchodźców o wojnie tej często już się nie pamięta. Tymczasem tak naprawdę nigdy się ona nie zakończyła i wpływa na relacje między państwami do dziś. Po otwarciu archiwów w Rosji, Stanach Zjednoczonych, Chinach i Korei Południowej dostępne są nowe materiały historyczne, w tym kolorowe filmy i setki zdjęć, pozwalające odkryć na nowo ten mało znany konflikt, który ukształtował nasz świat. 23:00 SENSACJE XX WIEKU - MATA HARI Cykl historyczny, 48 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Danuta Stenka, Adam Ferency, Rafał Królikowski, Henryk Talar, Piotr Grabowski, Zbigniew Kosowski, Mirosław Neinert, Bolesław Abart, Zbigniew Paterak, Adam Kopciuszewski, Jacenty Jędrusik, Andrzej Warcaba, Grzegorz Przybył, Ziemowit Pędziwiatr Margaretha Gertruda Zelle, szerzej znana pod scenicznym pseudonimem Mata Hari, została aresztowana pod zarzutem szpiegostwa i następnie rozstrzelana 15 października 1917 r. Choć od egzekucji Maty Hari minęło już niemal 100 lat, jej szpiegowska działalność wciąż budzi wiele niejasności. Najsłynniejsza femme fatale XX wieku, kobieta, która za życia stała się egendą, urodziła się w 1876 r. w Holandii. Z Amsterdamu wygnał ją w wieku 18 lat skandal wywołany jej romansem z dyrektorem szkoły. Wyszła wcześnie za mąż za znacznie starszego od siebie oficera wojsk kolonialnych MacLeoda. Małżeństwo szybko się rozpadło. Jego rozpad przyśpieszyła tragiczna i tajemnicza śmierć synka oraz hulaszczy tryb życia kapitana. Margaretha chyba też nie była bez winy, skoro mąż pewnego dnia zabrał córkę i odszedł, zostawiając żonę bez środków do życia. Trzy lata później Margaretha znalazła się w Paryżu, gdzie zamierzała spróbować szczęścia jako modelka. Za pośrednictwem francuskiego dyplomaty trafiła na salony, gdzie zaczęła występować jako tancerka. Z Paryża przeniosła się do Berlina. Szokowała zarówno odwagą artystyczną, jak i obyczajową. Wśród jej kochanków byli: ambasador Francji w Berlinie, prefekt berlińskiej policji oraz szef kontrwywiadu niemieckiego. Te znajomości przyniosły Macie Hari kosztowności, towarzyskie uznanie i wystawne życie, ale równocześnie wciągnęły w niebezpieczną grę, której wygrać nie mogła. Gdy w 1914 r. wybuchła wojna, Matę Hari niewiele to obeszło. Nie interesowała się polityką, ale polityka zainteresowała się nią. Władze niemieckie potrakowały ją jako obywatelkę wrogiego państwa i zagroziły internowaniem. Podobno zarekwirowano jej futra i kosztowności, co miało niemały wpływ na jej późniejsze decyzje. Udało się jej wrócić do Holandii, skąd wyjechała niebawem do Paryża. Wojna, która zapowiadała się na kilkutygodniowy konflikt, przeciągnęła się na miesiące, a później lata. W 1916 r. , najbardziej krwawym, lecz nieprzynoszącym żadnych rozstrzygnięć na frontach, zaczęły nasilać się działania pozamilitarne. Mata Hari, uznana za niemieckiego szpiega, była stale śledzona. Chcąc zdobyć milion franków na wygodne życie u boku młodego rosyjskiego arystokraty, Wadima Masloffa, którego kochała, a którego rodzice nie zgadzali się na ich ślub, Mata Hari przyjęła propozycję pracy szpiegowskiej na rzecz Francji. Jej pierwszą misją miało być uwiedzenie i wydobycie ważnych informacji od niemieckiego następcy tronu. Miała mu być przedstawiona na zamku w Pszczynie. Nie zwróciła uwagi na poważny sygnał ostrzegawczy. W widowisku "Sensacje XX wieku" fascynujące kreacje stworzyli Danuta Stenka i Adam Ferency. 00:05 MARCOWA GRA. CZY WŁADYSŁAW GOMUŁKA BYŁ ANTYSEMITĄ?... Film dokumentalny, 52 min, Polska 2016 Scenariusz i reżyseria: Sławomir Koehler, Mieczysław Bartłomiej Vogt Zdjęcia: Tomasz Samosionek, Grzegorz Siwicki Film dokumentalny poruszający temat antysemityzmu. Próba odpowiedzi na pytanie czy Gomułka był antysemitą? Dokument o politycznej grze Władysława Gomułki pozostającego pod wpływem Mieczysława Moczara w marcu 1968 roku, o antysemickiej lawinie uruchomionej przez I sekretarza, męża Żydówki. Temat antysemityzmu ostatnio znów porusza opinię publiczną, szczególnie w związku z wypowiedzią w niemieckim dzienniku "Die Welt" prof. Jana Tomasza Grossa. Oskarża on polskie społeczeństwo o wyjątkowy antysemityzm i ksenofobię w kontekście stosunku Polaków do sprawy przyjęcia imigrantów, jak i w kontekście historycznym. Walorem materiału przedstawiającego mechanizmy gry politycznej są wypowiedzi sędziwych już osób z najbliższego otoczenia Gomułki, które z wyjątkiem Józefa Tejchmy od lat milczały. Spośród nich wyjątkowa, sensacyjna i cenna jest wypowiedź mało znanego opinii publicznej syna I sekretarza, Ryszarda Strzeleckiego - Gomułki, który od lat nie udzielał wywiadów. Podjął się jednak trudnego i drażliwego dla niego tematu tabu. Po raz pierwszy ujawni w mediach żydowskie pochodzenie swojej i matki, co skrywał przez lata. Ryszard Strzelecki posiada dużą wiedzę o kulisach Marca 68 z pierwszej ręki, bo od swojego ojca. Sprawa ma dla niego, jako syna Żydówki, dodatkowy osobisty wymiar, o czym mówi. Z dokumentu dowiemy się, czy żona uważała swojego męża za antysemitę, a przemówienie z 19 marca 1968 r. za wyraz antysemityzmu? W filmie wystąpią dwaj najwięksi faworyci Władysława Gomułki, byli kandydaci na I sekretarzy po towarzyszu Wiesławie: Stanisław Kociołek i Józef Tejchma, z których pierwszy przez długie lata milczał. Dla obu temat nie był łatwy i nie od razu się zgodzili na wypowiedź. Obecność 96 - letniego byłego ambasadora Polski w ZSSR Jana Ptasińskiego, najbliższego sąsiada i osoby zaprzyjaźnionej z Władysławem Gomułką, autora książki o nim, też jest tutaj znacząca, zwłaszcza że pierwszy raz przed kamerą ujawnia on tajemnice swoich rozmów z Gomułką. Ponadto w dokumencie wypowiadają się: uczestnicy wydarzeń marcowych 1968 roku - Seweryn Blumsztajn, Ireneusz Krzemiński, Jerzy Diatłowicki oraz historycy dr Peter Raina, Leszek Żebrowski, prof. Jerzy Eisler, a także prof. Paweł Śpiewak, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego, Antoni Zambrowski i Stanisław Gabriel Cichocki. Ilustracją są materiały filmowe z wydarzeń w Warszawie 8 marca 1968 roku, fragmenty przemówienia Władysława Gomułki, wygłoszone 19 marca 1968 roku oraz fotografie z archiwum Ryszarda Strzeleckiego - Gomułki, materiały z Archiwum TVP, fragmenty Telewizyjnej Szopek Noworocznych z 1967 roku i 1969 roku. 01:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - TAJEMNICA W BETONIE ZAKLĘTA Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Tajemnica w betonie zaklęta" Tajemnica ma dziwną naturę. Przez dziesiątki potrafi tkwić niezauważona w ciszy i mroku, aż nagle z niewiadomych przyczyn postanawia z tym skończyć. Ta, o której chcemy dziś opowiedzieć, tkwiła od końca wojny w niepozornych, betonowych słupach domowego ogrodzenia. Wraz z kolegami z Muzeum Broni Pancernej rozbijemy dziś sporą ilość betonu, by dostać się do zatopionych w nim części amerykańskiego samolotu Bell P - 39 Airacobra, samolotu myśliwskiego zaprojektowanego w zakładach Bell Aircraft. To jednak nie wszystkie odzyskane sprzęty. Wśród betonowej masy znalazły się także karabiny maszynowe będące na wyposażeniu niemieckich samolotów rozpoznawczych. Wszystkie odkryte militaria zostają poddane właściwej konserwacji, a następnie znajdą się na ekspozycji Muzeum Broni Pancernej. Tym razem będziemy też mieli okazję uczestniczyć w pierwszym uruchomieniu rekonstruowanego tu czołgu M4 Sherman. 01:55 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PODWODNA WOJNA CZ 2 Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 1991 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Lektor: Bogusław Wołoszański Część druga audycji, w której Bogusław Wołoszański przedstawia przebieg działań wojennych prowadzonych przez niemieckie okręty podwodne u - booty. W programie wykorzystano archiwalne materiały filmowe. W tym odcinku autorzy skupiają się na początkowym okresie II wojny światowej, kiedy to obie strony konfliktu doskonaliły swój sprzęt i techniki działań.