TVP Kultura Piątek, 15.03.2024 09:00 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 8/24 Serial sensacyjny, wojenny, 55 min, Polska, 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Janusz Bukowski, Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Beata Paluch, Alicja Jachiewicz, Robert Rozmus, Ewa Sałacka, Andrzej Mrożewski, Jacek Kałucki, Maciej Kozłowski, Włodzimierz Maciudziński, Marek Lewandowski, Tomasz Budyta, Marian Dziędziel, Katarzyna Chrzanowska W Opolu mieszka Graba, dawny oficer sztabu WP, w cywilu kupiec. Wykorzystując jego biedę i ciężką chorobę córki, Abwehra pozwala mu najpierw na drobny przemyt, a później szantażem zmusza do współpracy. Nie wie, że uprzedził ich kontrwywiad polski. Poszukując wtyczki we wrocławskiej Abwehrze, Czarek wcześniej od Graby rozpoznaje zamiary Niemców wobec niego i skłania go do roli podwójnego agenta. Od dawnego kolegi z WP Graba dostaje dokumenty sztabu polskiego i przekazuje łącznikowi z Abwehrą, majorowi Zimmerowi. Mimo że piękna agentka Abwehry, Elsa Gurke (Szarotka), obserwuje każdy krok Graby, udaje mu się potwierdzić zaufanie wrocławskiej komórki niemieckiego wywiadu. W Berlinie major Seebohm jest zadowolony, ale coś w sprawie niepokoi porucznika Relke. 10:10 OGNIEM I MIECZEM Dramat historyczny, 174 min, Polska, 1999 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jerzy Hoffman, Andrzej Krakowski Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Krzesimir Dębski Aktorzy: Michał Żebrowski, Izabella Scorupco, Aleksandr Domogarov, Krzysztof Kowalewski, Bohdan Stupka, Andrzej Seweryn, Zbigniew Zamachowski, Wiktor Zborowski, Wojciech Malajkat, Ewa Wiśniewska, Daniel Olbrychski, Marek Kondrat, Gustaw Holoubek, Maciej Kozłowski Kinową wersję dzieła Jerzego Hoffmana obejrzało ponad siedem milionów widzów, nie wspominając już o nagrodach i wyróżnieniach dla twórców filmu. Geneza powstania oraz wieloletnie kłopoty związane z realizacją "Ogniem i mieczem" obrosły legendą. Film Hoffmana przeszedł też do historii jako w pełni udana superprodukcja, która sprostała ogromnym oczekiwaniom zarówno widzów, jak i krytyki. Reżyserowi udało się pozyskać nie tylko rekordowe - jak na polską kinematografię - środki na realizację, lecz także znakomitych aktorów, których kreacje zapadają głęboko w pamięć. Krzysztof Kowalewski, Zbigniew Zamachowski, Wiktor Zborowski z powodzeniem nadali indywidualny rys postaciom Zagłoby, Wołodyjowskiego i Podbipięty, nie wchodząc przy tym w kolizję z duchem powieściowego pierwowzoru. Dla Michała Żebrowskiego rola Skrzetuskiego stała się trampoliną do kariery, której widomym znakiem były tytułowe kreacje w "Panu Tadeuszu" Andrzeja Wajdy i "Wiedźminie" według prozy Andrzeja Sapkowskiego. Prawdziwym objawieniem był jednak Aleksander Domogarow, rosyjski aktor, odtwarzający postać Bohuna. W opinii wielu to właśnie on stworzył najbardziej przejmującą kreację filmu. Na uwagę zasługuje też niezwykła skrupulatność w odtworzeniu realiów epoki, plastyczne, "epickie" zdjęcia oraz przekonująco zainscenizowane sceny batalistyczne. 13:20 SŁOWOBRANIE Magazyn, 24 min, Polska, 2023 Gośćmi Katarzyny Sanockiej i Krzysztofa Grzybowskiego są: prof. Anna Nasiłowska - autorka książki "Mrożek. Biografia" oraz Weronika Girys - Czagowiec, literaturoznawca (książka "Stanisław Rembek. Dzieła zebrane"). 14:55 MAŁA APOKALIPSA (LA PETITE APOCALYPSE) Dramat psychologiczny, polityczny, czarna komedia, 106 min, Polska/Włochy/Francja, 1992 Autor: Tadeusz Konwicki Reżyseria: Costa-Gavras Scenariusz: Costa-Gavras, Jean - Claude Grumberg Zdjęcia: Patrick Blossier Muzyka: Philippe Sarde Aktorzy: Pierre Arditi, Andre Dussollier, Jiri Menzel, Anna Romantowska, Maurice Benichou, Chiara Caselli, Carlo Brandt, Tadeusz Stanisławski Jan, Jacques Denis, Andreas Voutsinas, Henryk Bista, Kazimierz Kaczor, Beata Tyszkiewicz, Olga Grumberg "Mała apokalipsa" powstała na motywach wydanej w 1979r. powieści Tadeusza Konwickiego pod tym samym tytułem. Film zrealizował francuski reżyser Costa - Gavras, twórca m.in. dramatów politycznych: "Z" i "Sekcja specjalna". Opowiedziana historia została utrzymana w stylistyce gorzkiej satyry, miejscami przypomina klasyczną komedię. Wydarzenia rozgrywają się we współczesnym Paryżu, a miejscem akcji jest elegancki salon, gdzie odbywa się przyjęcie. Wśród zaproszonych gości są znane postaci ze środowiska lewicowych intelektualistów. W maju 1968 roku stali oni na paryskich barykadach, teraz dbają już tylko o swoje błyskotliwe kariery i życie w dostatku. Na przyjęciu jest również polski pisarz, Stanisław, rezydent, były mąż pani domu, Polki, obecnie żony Francuza - Henriego. Polak opuszcza towarzystwo, by w swej służbówce oddać się pisaniu. Usiłując naprawić instalację elektryczną, przypadkowo powoduje spięcie. Wskutek wywołanego przez pisarza zamieszania, dochodzi do nieporozumienia. Francuscy przyjaciele - Henri i Jacques - nabierają bowiem przekonania, że Stan próbował popełnić samobójstwo. Powodów tego aktu rozpaczy od razu dopatrują się w osobistych niepowodzeniach pisarza (tutejsi wydawcy nie kwapią się z publikacją jego dzieł), jak również w sytuacji, w jakiej znalazła się jego ojczyzna - Polska - tak dziś odległa od mitu "Solidarności". Od tej pory główny wątek filmu koncentruje się wokół planu, jaki obmyślają Henri i Jacques. Nie zamierzają oni bynajmniej odwodzić Stana od zamiaru popełnienia samobójstwa. Wolą raczej zrobić dobry interes na jego rzekomej rozpaczy. Postanawiają więc, że pisarz dokona spektakularnego smospalenia na placu św. Piotra w Rzymie w obecności papieża, tłumu wiernych i kamer telewizyjnych. Obok takiego aktu rozpaczy, na pewno nikt nie przejdzie obojętnie. Po nagłośnieniu sprawy, nazwisko pisarza będzie na ustach całego świata. Wydawnictwa zaczną zabiegać o publikacje jego dzieł w rekordowym nakładzie, stacje telewizyjne zainteresują się emisją dokumentu o jego ostatnich dniach życia. Przyjaciele ostro zabierają się do realizacji szalonego planu: wynajmują ekipę telewizyjną, organizują przyspieszony przekład książek Stana na francuski. Teraz muszą już tylko dopilnować, by przypadkiem pisarzowi nie przyszedł do głowy pomysł, by zabić się wcześniej. Tymczasem Stan ma sceptyczny stosunek do całego zamieszania wokół jego osoby. Interesuje go jedynie fakt, że zaczyna odzyskiwać zainteresowanie byłej żony, Barbary. W końcu jednak nadchodzi ten dzień... 16:55 DZIECKO SZCZĘŚCIA CZYLI JEREMI PRZYBORA - LATO 1 Cykl reportaży, 33 min, Polska, 1990 Scenariusz: Magda Umer, Magda Umer Zdjęcia: Jacek Kuźniar, Jacek Kuźniak Prowadzący: Jeremi Przybora Jeremi Przybora w ogrodzie przy swoim domu wspomina pierwsze dni wojny i okupację niemiecką. 17:45 DZIECKO SZCZĘŚCIA CZYLI JEREMI PRZYBORA - LATO 2 Cykl reportaży, 23 min, Polska, 1990 Scenariusz: Magda Umer, Magda Umer Zdjęcia: Jacek Kuźniar, Jacek Kuźniak Prowadzący: Jeremi Przybora Jeremi Przybora w ogrodzie przy swoim domu wspomina swoje przeżycia z okresu okupacji oraz pierwsze powojenne lata. 18:15 REMINISCENCJE Z OPOLA - 17 KRAJOWY FESTIWAL PIOSENKI POLSKIEJ OPOLE '79. IRENA SANTOR (ODC. 13) Koncert, 9 min, Polska, 1979 Reżyseria: Mariusz Walter Wykonawcy: Irena Santor, Orkiestra Polskiego Radia I Telewizji, Stefan Rachoń W tym odcinku: 17. Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej Opole '79. Piosenki w wykonaniu Ireny Santor: "Powrócisz tu" muz. Piotr Figiel, sł. Janusz Kondratowicz, "Walc Embarras" muz. Jerzy Wasowski, sł. Jeremi Przybora. 18:40 REŻYSERZY S.VI - RON HOWARD 3/10 SEZON 6 (RON HOWARD 3/10 SEZON 6) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Rona Howarda, reżysera m.in. filmów: "Kokon", "Piękny umysł" czy "Człowiek ringu". 20:05 WIECZÓR KINOMANA - BULWAR ZACHODZĄCEGO SŁOŃCA (SUNSET BOULEVARD) Dramat, 111 min, USA 1950 Reżyseria: Billy Wilder Scenariusz: Charles Beckett, D. M. Marshman, jr. , Billy Wilder Aktorzy: Gloria Swanson, William Holden, Erich von Stroheim, Nancy Olson, Fred Clark, Jack Webb i inni Tryskający humorem jeden z najsłynniejszych dramatów Billy'ego Wildera został nagrodzony trzema Oscarami. Złote statuetki Akademia Filmowa przyznała w kategoriach za najlepszy scenariusz, muzykę oraz scenografię. Nominacje do tej prestiżowej nagrody otrzymali: Gloria Swanson, Erich von Stroheim i Nancy Olson. W 1989 roku "Bulwar Zachodzącego Słońca" został zaliczony do 25 najlepszych filmów w kinematografii amerykańskiej. Joe Gillis, młody ambitny autor scenariuszy ma kłopoty finansowe. Kiedy urząd skarbowy chce mu odebrać samochód (rzecz dzieje się w Los Anegeles, gdzie szanujący się mężczyzna może stracić honor, ale nigdy auto) ratuje sie ucieczką. Pędząc Bulwarem Zachodzącego Słońca, niespodziewanie skręca w uliczkę wiodącą do podupadającej posiadłości Normy Desmond, zgasłej gwiazdy kina niemego. Zostaje wzięty za człowieka ze schroniska dla zwierząt, który ma pochować zdechłą małpkę, pupilka pani domu. Kiedy gospodyni dowiaduje się, kim jest Joe, proponuje mu, by wprowadził się do niej i napisał dla niej scenariusz. Norma Desmond mieszka ze swoim byłym mężem Maxem von Mayerlingiem, który był niegdyś reżyserem wielkiej gwiazdy, a dziś został przyjęty na służbę jako lokaj. Joe Gillis godzi się na propozycję starzejącej się damy, która dzięki jego pomocy chce znowu błyszczeć na ekranie. Wkrótce zostaje jej utrzymankiem i kochankiem. W sylwestrowy wieczór Norma wydaje wspaniałe przyjęcie, wynajmuje nawet całą orkiestrę. Na parkiecie olbrzymiej sali tańczą tylko pani domu i jej kochanek. Przerażony Joe ucieka do swej przyjaciółki Betty, która próbuje go nakłonić do współpracy nad nowym scenariuszem. Kiedy jednak dowiaduje się, że Normaa próbowała popełnić samobójstwo, wraca do niej. Desmond wysyła ukończony scenariusz do Cecila B. De Mille'a z wytwórni Paramount, mając nadzieję, że wielki reżyser zaangażuje ją do głównej roli. Wkrótce otrzymuje odpowiedź. Uradowaną gwiazdę z szykiem podwozi samochodem do wytwórni jej lokaj Max. Okazuje się, że zaszła pomyłka i chciano jedynie wypożyczyć jej stare auto do jednego z filmów. Norma usiłuje znowu popełnić samobójstwo. Smutny los czeka również Joe'go. Zdradzona kochanka strzela do niego. Rolę młodego pisarza Wilder chciał powierzyć Montgomery'emu Cliftowi, jednak ten zrezygnował, tłumacząc się, że nie może zagrać kochanka dwa razy starszej od siebie kobiety. Kiedy wybór padł na Holdena, aktor również nie był zachwycony propozycją. Przyjął jednak rolę i stworzył jedną z najwspanialszych kreacji w swojej karierze. Jako Norma Desmond miały wystapić Mary Pickford, Mae Murray, Pola Negri lub Mae West. Po konsultacji z jednym z autorów scenariusza, Charlesem Brackettem, Wilder zdecydował się na Glorię Swanson (była to pierwsza rola aktorki od dziewięciu lat). Jako lokaj Max wystąpił Erich von Stroheim. W największe zakłopotanie wprawiła go scena, w której miał zawieźć Glorię Swanson do wytwórni Paramount. Musiał wyznać skrywaną prawdę, że nie umie prowadzić samochodu. W rezultacie usiadł za kierownicą, a auto było holowane przez cieżarówkę. W "Bulwarze Zachodzącego Słońca" Wilder wykorzystał scenę z filmu, który nigdy nie wszedł na ekrany - "Queen Kelly" w reżyserii Stroheima z Glorią Swanson w roli głównej. 22:05 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 4/21 - 300 TYSIĘCY W NOWYCH BANKNOTACH Serial kryminalny TVP, 49 min, Polska, 1976 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Zdzisław Kozień, Barbara Brylska, Zdzisław Tobiasz, Halina Rasiakówna, Mieczysław Milecki, Marek Lewandowski, Hanna Orsztynowicz, Dorota Kawęcka, Wojciech Wysocki, Marek Obertyn, Wiktor Nanowski Szantażysta żąda od reżysera Sucheckiego 300 tys. zł, grozi, że w przeciwnym wypadku ujawni kompromitujące go materiały. Zdesperowany Suchecki zgłasza się na milicję. Porucznik Borewicz typuje krąg podejrzanych: kochanka Sucheckiego, jego córka, syn, kasjerka PKO i jej chłopak oraz dawny narzeczony kochanki Sucheckiego. Niespodziewanie reżyser zostaje zamordowany. Milicja organizuje zasadzkę - pieniądze podejmuje jednak wyszkolony owczarek. Borewicz zaczyna więc szukać sprawcy wśród treserów psów. 01:05 NOC KRÓTKICH FILMÓW - W POBLIŻU KRĄŻY TYGRYS (TIGER IS STROLLING AROUND / ТИГР БЛУКАЄ ПОРУЧ) Film animowany, 11 min, Ukraina, 2021 Reżyseria: Anastasia Falileieva Scenariusz: Anastasia Falileieva Muzyka: Helgi Heskbo Wykonawcy: Jo Keita, Kiki Sugino Krótki film animowany. Przygnębiona Katsumi dochodzi do wniosku, że jej życie dobiega końca. Przeświadczona, że nic dobrego już na nią nie czeka, postanawia skończyć swoje cierpienia. ratunek dziewczynie przybywa Magiczny Tygrys. Czy zdoła jej pomóc? 01:15 NOC KRÓTKICH FILMÓW - NIEZROZUMIAŁKI Film animowany, 4 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dana Danylova Scenariusz: Dana Danylova Wykonawcy: Dana Danylova Krótki film animowany. Autobiograficzna opowieść ukraińskiej reżyserki o przeżyciach mających miejsce w trakcie studiów w Polsce. Przedstawia językowe problemy doświadczane za granicą i wynikający z tego komizm. Na film składają się abstrakcyjne ilustracje wspomnień. (opis festiwalowy) 01:35 KINO NOCNE - SEKRET JEJ OCZU (EL SECRETO DE SUS OJOS) Dramat kryminalny, 124 min, Argentyna/Hiszpania 2009 Scenariusz na podstawie powieści Eduardo Sacheri i reżyseria: Juan Jose Campanella Aktorzy: Ricardo Darin, Soledad Villamil, Pablo Rago, Javier Godino, Guillermo Francella "Sekret jej oczu" odniósł sukces kasowy i komercyjny, został świetnie przyjęty przez międzynarodową krytykę, w tym także w Stanach Zjednoczonych, czego dowodem jest Oscar 2010 w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. Rok wcześniej zdobył prestiżową nagrodę Goya Award (hiszpański Oscar). Spośród krajów Ameryki Łacińskiej to właśnie Argentyna jako pierwsza może się poszczycić dwiema oscarowymi statuetkami (za "Wersję oficjalną" i wspomniany już "Sekret jej oczu"). Twórcą filmu jest Juan J. Campanella (rocznik 1959), argentyński reżyser telewizyjny i kinowy, który w 2006 roku przyjął obywatelstwo hiszpańskie. Absolwent szkoły filmowej w Nowym Jorku, ma w swym artystycznym dossier także produkcje zrealizowane w Ameryce, m.in. reżyserował niektóre odcinki popularnych seriali "Dr House" i "Prawo i bezprawie". "Sekret jej oczu" - to smutna refleksja na temat sytuacji politycznej w reżimowej Argentynie lat 70. , kiedy to krajem rządziła wojskowa junta. Podstawową warstwę filmu tworzą dramatyczne wydarzenia, które miały wtedy miejsce. Po latach wraca do nich główny bohater Benjamin Esposito, który jest na emeryturze i nadmiar wolnego czasu postanawia wykorzstać twórczo, pisząc wspomnieniową książkę. Rozpamiętuje różne sytuacje związane z kryminalną sprawą z tamtego okresu, która do dziś nie daje mu spokoju. Podejmuje kolejną już próbę przelania na papier kłębiących się myśli o strasznej zbrodni - 21 czerwca 1974 roku. Ricardo Morales jadł śniadanie z Lilianą Colotto po raz ostatni. Pamiętał każdy szczegół tego ranka przez resztę życia. Planowali pierwsze wspólne wakacje... Zapisana kartka jednak znowu ląduje w koszu do śmieci. Powrót do tamtej mrocznej sprawy wiele kosztuje Esposito i wiele zmienia w jego życiu. Roztrząsanie kryminalnej intrygi dokonuje się na tle miłosnych rozterek bohatera. Akcja została usytuowana w dwóch płaszczyznach czasowych, w przeszłości - kiedy Esposito prowadził śledztwo - i w teraźniejszości. Benjamin Esposito całe swoje życie zawodowe przepracował w argentyńskim sądownictwie. Po przejściu na zasłużoną emeryturę próbuje pisać, odwiedza też starą pracę, a przede wszystkim Irene Menendez - Hastings, z którą od lat łączy go zażyła przyjaźń. Od początku znajomości Esposito jest pod dużym wrażeniem pięknej sędzi. Dzieli się z nią swoimi planami napisania powieści o zbrodni sprzed ponad 20 lat, której okoliczności nigdy nie ujrzały światła dziennego. Za punkt honoru stawia sobie wyjaśnienie sprawy gwałtu i mordu Liliany Colotto. Esposito wspomina moment, kiedy przedstawiono mu Irene jako nową kierowniczkę wydziału, a on miał być jej zastępcą. Zakochał się w niej od pierwszego wejrzenia, a tłumione przez lata wielkie uczucie do sędzi przetrwało do dziś, choć ona ma męża i dzieci. Właśnie wtedy Benjamin Esposito został przydzielony do sprawy brutalnego morderstwa Liliany Colotto. W piękny czerwcowy poranek 1974 roku młoda kobieta została zaatakowana przez nieznanego sprawcę w swoim domu. Esposito obiecał wtedy mężowi ofiary, Ricardo, że nie spocznie, dopóki sprawca nie zostanie skazany na śmierć za swój czyn. Oto widz jest świadkiem toczącego się dochodzenia, które prowadzi Esposito wraz ze swym asystentem i kolegą Pablo Sandovalem, mającym poważne problemy z alkoholem. Benjamin nieraz wyciąga przyjaciela z kłopotów. Nad wyjaśnieniem ponurej zbrodni pracuje z nimi także Irene.Tymczasem ich rywal Romano z drugiego wydziału doprowadza do zakończenia śledztwa, wskazując winnych. Jego podwładni siłą wymuszają na dwóch robotnikach, 35 - letnim Jacinto Caceresie i 34 - letnim Juanie Roblesie, przyznanie się do winy. Kiedy Esposito odwiedza ich w więzieniu, są w opłakanym stanie. Stara się zrobić wszystko, by ich wypuszczono na wolność i z jeszcze większą energią zabiera się do wyjawienia prawdy. Rozmowa z mężem zamordowanej kobiety i przegląd ich rodzinnych albumów ze zdjęciami, naprowadzają go na trop młodego mężczyzny, Isidoro Gomeza z Chivilcoy, rodzinnego miasta Liliany. Choć Irene sceptycznie podchodzi do tego wątku, Esposito już nie ma wątpliwości, kto zabił. Dalsze śledztwo wykazuje, że Isidoro do niedawna przebywał w Buenos Aires, ale opuścił nagle swoje mieszkanie i porzucił pracę, nie zgłaszając się nawet po wypłątę. Sandoval i Esposito jadą razem do Chivilcoy i obserwują dom matki podejrzanego. Kiedy starsza pani wychodzi, Benjamin włamuje się do jej mieszkania, z którego wykrada listy pisane przez Isidoro. Na wieść o ich samowolnej akcji, rozwścieczony szef zamyka sprawę. Upór i determinacja Esposito, zostają w końcu nagrodzone. Po roku śledztwo zostaje wznowione, dzięki pomocy Irene. Sandoval i Benjamin dopadają wreszcie drania, który zostaje zdemaskowany. Ale wkrótce okazuje się, że w wyniku zaskakujących układów osadzony w więzieniu Isidoro Gomez zostaje ułaskawiony.