TVP Historia Niedziela, 24.03.2024 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 24 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1794 - przysięga Kościuszki na Rynku w Krakowie; 1903 - urodził się Igor Abramow Newerly, pisarz; 1945 - powstanie "Tygodnika Powszechnego" 1976 - zmarł gen. Stanisław Kopański; 07:05 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 135 (SEZON 2 ODC. 10) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Matuszczak, Piotr Fiedziukiewicz, Krzysztof Łukaszewicz Scenariusz: Ewa Bulanda, Ariadna Lewańska, Monika Zięba-Rybowska Aktorzy: Maja Szopa, Przemysław Stippa, Dariusz Toczek, Mateusz Weber, Grzegorz Pierczyński, Julia Łukowiak, Kamil Szklany, Paweł Iwanicki, Mariusz Jakus, Arkadiusz Smoleński, Sebastian Skoczeń, Maria Pawłowska, Marcin Piętowski, Radosław Pazura, Jacek Kopczyński Poemat dla przyszłej królowej. Rok 1422. Zofia (Maria Pawłowska), czwarta żona króla Władysława (Sebastian Skoczeń), przyjeżdża do Krakowa. Już przy bramie witają ją mieszkańcy. Ciołek (Daniel Mosior) daje Hinczy (Kamil Szklany) poemat dla przyszłej królowej. Zofia na Wawelu od razu ściera się z Jadwigą (Maja Szopa). Nie zna jeszcze dworskiego ceremoniału. I zajmuje komnaty królowej, w których po śmierci matki - Anny Cylejskiej, mieszkała królewna. Lech (Mariusz Jakus) zostaje okradziony przez nieznanego złodzieja. Musi go odszukać, bo honor nie pozwala mu odpuścić. Jagiełło jest wściekły, że Krzyżacy nie chcą wypłacić zasądzonego odszkodowania. Albo oddadzą pieniądze, albo będzie wojna. Komtur Malborka Paul von Russdorf (Tomasz Sobczak) doprowadza do dymisji Wielkiego Mistrza Krzyżackiego Kuchmeistra (Paweł Iwanicki). Jego szpieg, Herman (Robert Kowalewski), próbuje dostać się na Wawel. 07:40 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 136 (SEZON 2 ODC. 11) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak Scenariusz: Ariadna Lewańska, Maria Czudowska Aktorzy: Maja Szopa, Mateusz Weber, Paweł Stachowczyk, Anastazja Skoczeń, Paul Matura, Filip Budweil, Jakub Wieczorek, Mieczysław Kadłubowski, Jędrzej Fulara, Sebastian Skoczeń, Maria Pawłowska, Marcin Piętowski, Przemysław Stippa, Arkadiusz Janiczek, Dariusz Toczek W niewoli zasad. Rok 1422. Zofii (Maria Pawłowska) trudno przywyknąć do dworskich obyczajów. Szpieg krzyżacki Herman (Robert Kowalewski) próbuje zrealizować zadanie - przeszkodzić w zawarciu sojuszu z Brandenburgią podczas wizyty margrabiego Fryderyka Hohenzollerna (Paweł Stachowczyk) na Wawelu. Podcina popręg w siodle królewny. Na szczęście Zofia to zauważa i Jadwiga unika wypadku. Królewna Jadwiga (Maja Szopa) nie ma zamiaru dziękować Zofii i nie wiedzieć czemu chce, aby Strasz (Paul Matura) został jej pokojowcem. Lech (Mariusz Jakus) chce się zemścić na tym, kto skradł jego sakiewkę. Oprócz pieniędzy miał w niej swoje wybite zęby. Złodziej Sławoj (Arkadiusz Smoleński) próbuje je sprzedać jako relikwie św. Lamberta. Zbigniew Oleśnicki (Przemysław Stippa) i Jan Hincza (Kamil Szklany) posłują do Malborka. Jeśli nie przywiozą całej sumy, będzie wojna. 08:10 KLERYCY W KOMUNISTYCZNEJ ARMII Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2017 Reżyseria: Stanisław Królak, Elżbieta Szumiec - Zielińska Scenariusz: Stanislaw Królak, Elżbieta Szumiec - Zielińska W 1959 r. władze komunistyczne złamały zawarte dziewięć lat wcześniej porozumienie między Rządem a Episkopatem Polski o niepowoływaniu seminarzystów do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Zanim rozpoczęło się wcielanie alumnów do wojska, zdecydowano, że państwo będzie nadzorować ich kształcenie w seminariach duchownych. Podkreślano, że nowy narybek duchowieństwa rzymsko - katolickiego jest sfanatyzowany, ślepo wykonuje wytyczne swego kierownictwa i nie daje gwarancji lojalnej współpracy z władzami państwowymi. 12 października 1959 roku Prezes Rady Ministrów Józef Cyrankiewicz poinformował Episkopat Polski, że (...) ze względu na wysoce niewłaściwą atmosferę panującą w seminariach duchownych, jak również wywołującą kategoryczny sprzeciw postawę społeczną młodego duchowieństwa, minister oświaty i Urząd do Spraw Wyznań sprawować będą nadzór nad wyższymi i niższymi diecezjalnymi i zakonnymi seminariami duchownymi. Wobec sprzeciwu biskupów rozpoczęto wcielanie kleryków do wojska. 09:05 W PUSTYNI I W PUSZCZY - ODC. 4 - SMAIN Serial przygodowy TVP, 50 min, Polska, 1973 Autor: Henryk Sienkiewicz Reżyseria: Władysław Ślesicki Scenariusz: Władysław Ślesicki Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Monika Rosca, Stanisław Jasiukiewicz, Edmund Fetting, Zygmunt Maciejewski, Tomasz Mędrzak, Ahmed Marei, Ahmed Hegazi, Ibrahim Shemi Staś w poszukiwaniu pomocy dociera do obozu kartografa Lindego, który ma gangrenę i jego stan jest beznadziejny. Szwajcar daje chłopcu lekarstwa i prosi o godny pochówek oraz zabezpieczenie map. Udziela Stasiowi wskazówek dotyczących rozlokowania plemion afrykańskich i ich obyczajów. Lekarstwa od Lindego pozwalają wyleczyć Nel i wyruszyć w dalszą drogę. Kiedy kompletnie wyczerpane dzieci nie mają już nadziei na ocalenie, na horyzoncie pojawiają się jeźdźcy, a wśród nich ojcowie Stasia i Nel. 10:05 POLACY W KOSMOSIE - POLSKIE RAKIETY Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 Umowna granica kosmosu to tak zwana linia Karmana, przebiegająca na wysokości stu kilometrów. Co ciekawe, już pół wieku temu Polacy zdołali się o nią otrzeć. Na przełomie lat 60. i 70. polskie rakiety programu Meteor osiągnęły pułap graniczący z linią Karmana. Było to niezwykłe jak na tamte czasy osiągnięcie. Niestety, polski program rakietowy zarzucono. Dziś są jednak szanse, by powtórzyć tamten sukces. Nad nowymi rakietami zdolnymi sięgnąć kosmosu pracują zarówno polskie instytuty badawcze, jak i prywatne firmy nad Wisłą. My pokażemy z jednej strony niezwykłą historię rakiet Meteor i pionierów, którym udało się pierwszy raz sięgnąć kosmosu, z drugiej zaś przedstawimy najnowsze prototypy polskich rakiet, które wkrótce mogą regularnie wynosić ładunki poza granice ziemskiej atmosfery. 10:30 POLACY W KOSMOSIE - UKŁAD SŁONECZNY Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 W roku 1970 w przestrzeń kosmiczną trafił pierwszy przyrząd skonstruowany w Polsce. Instrument przeznaczony do rentgenowskich obserwacji Słońca zbudowali heliofizycy z Wrocławia. Chodziło o zmierzenie promieniowania, które jest blokowane przez ziemską atmosferę. Od tego czasu naukowcy i inżynierowie z Polski biorą aktywny udział w eksploracji Układu Słonecznego. Polska aparatura znalazła się także w lądowniku Huygens - pierwszym przyrządzie wysłanym na Tytana, największy z księżyców Saturna. Polacy opracowali także dziesiątki przyrządów dla sond kosmicznych wysłanych w stronę Marsa, Jowisza czy Słońca. W tym odcinku pokażemy polskich badaczy biorących udział w eksploracji Układu Słonecznego. 11:05 JAPOŃSKA WYPRAWA JOANNY LUMLEY - ODC. 3 (JOANNA LUMLEY'S JAPAN) Cykl dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Ewen Thomson, Neil Ferguson Joanna Lumley, brytyjska aktorka, gwiazda serialu "Absolutnie fantastyczne", przemierza Japonię od lodowatych syberyjskich mórz na północy po subtropikalne wyspy na południu. Jej podróż rozpoczyna się w ujemnych temperaturach na Hokkaido, gdzie żyją najpiękniejsze i najbardziej zagrożone dzikie zwierzęta Japonii. Wędrując na południe, Joanna odwiedza Tokio, starożytną stolicę Kioto z zachwycającymi świątyniami oraz Nagasaki, miasto o tragicznej przeszłości. Jej epicka podróż kończy się na sielskich plażach Kohamy, jednej z najodleglejszych pacyficznych wysp Japonii, gdzie mieszkają dziewczyny z girlsbandu, których średnia wieku wynosi 84 lata. 12:05 OPOWIEŚCI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEGO LASU - OPOWIEŚCI WIOSENNE (STORIES OF THE MEDITERRANEAN FOREST) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy/Hiszpania, 2019 Reżyseria: Jose Antonio Vallejo Cykliczna (6 części), dokumentalna opowieść o przyrodzie regionu Morza Śródziemnego, które jest jednym z najbogatszych biologicznie i krajobrazowo miejscem planety. To skrzyżowanie Europy, Azji i Afryki. Jest uważane za obszar bujnego rozkwitu bioróżnorodności na Ziemi. W jego różnych siedliskach żyje ogromna liczba unikalnych dla regionu gatunków zwierząt i roślin. Basen Morza Śródziemnego znajduje się w jednej ze stref umiarkowanych planety. Klimat subtropikalny sprawia, że zimą jest tu chłodniej i wilgotniej, latem gorąco i sucho, a jesienią i wiosną dość ciepło i deszczowo. Ten region zamieszkany przez ludzi od ponad 8000 lat doświadczył dramatycznych zmian, ale mimo to nadal należy do najbardziej zróżnicowanych na świecie. Od bagien po wysokie pasma górskie, od lasów dębowych i korkowych po lasy sosnowe wysoko w górach. Wszystkie one są domem dla tysięcy gatunków zwierząt i roślin, których ścieżki krzyżują się podczas ich życiowych przygód. A każdy z nich ma swoją historię do opowiedzenia. 13:10 ŻYCIODAJNE RZEKI PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO - ODC. 4 EBRO (IBERIA'S RIVERS OF LIFE / FLÜSSE DES LICHTS EP. 4 EBRO) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o największych rzekach Hiszpanii i Portugalii. Wielkie rzeki z dala od destynacji turystycznych ukazują nieznany i mistyczny Półwysep Iberyjski. Podobnie jak ludzkie naczynia krwionośne, rzeki są ścieżkami życia. Niemal każda zaawansowana cywilizacja zawdzięcza swój rozwój istnieniu tych pulsujących strumieni życia. Rzeki były pierwszymi autostradami; transportowały wiedzę, dobra, odkrywców i zdobywców. Podążając za tymi wielkimi strumieniami, znajdujemy zapomniane krajobrazy zamieszkane przez niezwykłych ludzi, z często wyjątkowymi biografiami. Odcinek czwarty opowiada o najdłuższej rzece w Hiszpanii - Ebro. W Górach Kantabryjskich w okolicy Fontibre (prowincja Kantabria) płynie w kierunku południowo - wschodnim przez Kotlinę Aragońską, dalej w postaci przełomu między Caspe i Tortosą przepływa przez nadbrzeżne Góry Katalońskie i deltą uchodzi do Morza Śródziemnego (prowincja Tarragona). Rzeka Ebro słynie z największych okazów suma w Europie. To tu rozegrała się największa operacja hiszpańskiej wojny domowej 1936 - 1939, nazywana bitwą nad Ebro. Miasto położone nad rzeką Ebro to Saragossa. 14:10 DZIEDZICTWO HISTORII - POLSKA I KULT MARYJNY Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2023 Reżyseria: Leszek Lombarski Scenariusz: Leszek Lombarski Film "Polska i kult maryjny" jest pierwszym z dziesięciu półgodzinnych filmów z cyklu "Dziedzictwo historii". Ambicją autorów filmu jest wykazanie szczególnej roli kultu maryjnego w naszych dziejach, kultu który wpisał się w naszą historię i który szczególnie wyróżnia nas, Polaków spośród innych narodów świata. Od pierwszych dni naszej historii, począwszy od kształtowania granic, poprzez rozbicie dzielnicowe, niszczące nas najazdy mongolskie i teutońskie, to właśnie kult maryjny zawsze krzepił, zawsze umacniał budzące się poczucie narodowości, skupiał w maryjnych sanktuariach mieszkańców i to nie tylko tych najbliższych, ale i tych z najdalszych miejsc. Od samego początku blaskiem jaśniała Częstochowa i Cudowny Obraz Matki Bożej. Tu równały się stany, tu powstawało poczucie jedności narodowej, które dało nam moc przetrwania najczarniejszych dni naszych ziem - rozbiory, okupację. Tu zawsze była Polska i tu czuliśmy się dzięki opiece Matki Bożej Polakami. W filmie pokazujemy wyjątkową cześć i hołdy, składane Matce Bożej przez naszych dynastów - Śluby Lwowskie Jana Kazimierza 1656 roku, w których polski monarcha obrał Matkę Bożą Królową Polski i powierzył właśnie Jej opiece siebie samego i polski naród. W filmie pokazujemy też zdjęcia rentgenowskie ukazujące rany, jakie odniósł Cudowny Obraz w Bełzie, podczas napadu Mongołów w 1240 roku, a także rany z 1430 roku, które Cudowny Obraz odniósł podczas rabunku klasztoru na Jasnej Górze. W filmie występują autorytety różnych dziedzin nauki polskiej, a łączy je wiara i świadomość roli kultu maryjnego w naszych dziejach. Film dofinansowano ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego w ramach Funduszu Patriotycznego - edycja 2022 Wolność po polsku. Producent: Fundacja Dziedzictwa Historii im. Profesora Bronisława Pury 14:40 U KRESU DROGI Dramat obyczajowy, 72 min, Polska, 1939 Reżyseria: Michał Waszyński Scenariusz: Anatol Stern, K. S. Popławski Zdjęcia: Albert Wywerka Muzyka: Iwo Wesby Aktorzy: Kazimierz Junosza - Stępowski, Irena Malkiewicz - Domańska, Tamara Wiszniewska, Mieczysława Ćwiklińska, Franciszek Brodniewicz, Adam Brodzisz, Ludwik Fritsche, Anna Jaraczówna, Wanda Polakowska, Irena Skwierczyńska, Feliks Chmurkowski, Jerzy Roland, Tadeusz Frenkiel, Karol Dorwski, Stanisław Łapiński Profesor Turwid pracuje nad szczepionką zwalczającą zapalenie mózgu. Rezultat jego pracy nie zyskuje jednak uznania w środowisku lekarskim. Przekonany, że żona Gabriela zdradza go ze znacznie młodszym od siebie przyjacielem domu, hrabią Łańskim, pozoruje śmierć wstrzykując sobie wynalezioną surowicę. Zrozpaczona Gabriela postanawia poświęcić resztę życia wychowaniu córki, Weroniki. Gdy profesor potajemnie zakrada się do domu, by zabrać swoje notatki, spotyka starego sługę Feliksa, któremu opowiada całą prawdę. Feliks obiecuje mu, że będzie go listownie informował o tym, co dzieje się z jego bliskimi. Turwid przez dziesięć lat pracuje jako pomocnik aptekarza w małym miasteczku. Kiedy listy od Feliksa przestają przychodzić, zaniepokojony udaje się do Warszawy. Okazuje się, że sługa zmarł. Profesor znajduje pracę w jednej ze stołecznych klinik, kierowanych przez Jerzego. Tymczasem z zagranicy wraca Gabriela z córką, która jest sławną skrzypaczką. Weronika zaręcza się z Jerzym. Dochodzi do spotkania z profesorem. Dziewczyna jest zaintrygowana jego podobieństwem do ojca. Zwierza się Łańskiemu, który rozpoznaje Turwida i namawia go, by wrócił na łono rodziny. On jednak uważa, że jest już za późno. 16:00 GIGANCI HISTORII - CHRZEŚCIJAŃSTWO OD JEZUSA CHRYSTUSA DO KONSTANTYNA WIELKIEGO Teleturniej, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Przemysław Babiarz Dziś chrześcijaństwo to religia jednej trzeciej mieszkańców Ziemi. Choć dzieli się na liczne odłamy, jego korzenie pozostają od ponad 2 tysięcy lat niezmienne. Zaczęło się w Palestynie od narodzin Jezusa z Nazaretu, od których liczymy nadejście nowej ery w historii świata. Wiara w jego nauczanie, męczeńską śmierć i Zmartwychwstanie przekazywana była ustnie na terenie rzymskiej Judei. Po stłumieniu powstań żydowskich i zburzeniu Jerozolimy w roku 70, wraz z migracją ludności, jego wyznawcy zaczęli rozprzestrzeniać się po całym obszarze cesarstwa. Nad Tybrem, z powodu odmowy składania hołdu tradycyjnym bóstwom chrześcijanie budzili nieufność. Za panowania cesarza Nerona doszło do pierwszych prześladowań, które osiągnęły apogeum w III wieku. 18:00 ZIEMIA OBIECANA - ODC. 4/4 Serial obyczajowy, historyczny, 49 min, Polska, 1975 Autor: Andrzej Wajda Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Andrzej Wajda Zdjęcia: Witold Sobociński, Edward Kłosiński, Wacław Dybowski Aktorzy: Daniel Olbrychski, Wojciech Pszoniak, Andrzej Seweryn, Bożena Dykiel, Piotr Fronczewski, Stanisław Igar, Kalina Jędrusik, Lidia Korsakówna, Kazimierz Opaliński, Franciszek Pieczka, Wojciech Siemion, Andrzej Szalawski, Danuta Wodyńska Podczas poświęcenia fabryki Borowieckiego odwiedza stary Zucker. Karol przysięga mu na Biblię, że nie romansuje z jego żoną. Wkrótce wyjeżdża z Lucy do Berlina. W pociągu odbiera telegram o pożarze fabryki. Wraca natychmiast, jednak jest już za późno. Fabryka spłonęła doszczętnie. Nie była ubezpieczona, więc trzej przyjaciele są zrujnowani. Jedynym wyjściem z tej paskudnej sytuacji, jakie przychodzi do głowy Borowieckiemu, jest zerwanie zaręczyn z Anką i bogaty ożenek z Madą Muller. Po paru latach Karol - jako zięć starego Mullera - należy do najzamożniejszych fabrykantów w Łodzi. Podczas robotniczych strajków i demonstracji to on podejmuje decyzję, by policja strzelała do tłumu. Leje się krew. 19:05 TAJEMNICE WYSP BRYTYJSKICH - ODC. 3/4 (BRITAIN'S SECRET ISLANDS) Serial dokumentalny, 60 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Stewart Mcpherson Podróż dookoła Wielkiej Brytanii, połączona ze zwiedzaniem mniejszych wysp, uznających Elżbietę II za swą królową. Jest ich ponad 6 tysięcy, niektóre wielkości boiska piłkarskiego. Rejs zaczyna się w Greenwich, pierwszy przystanek to archipelag Farne, a ostatni - opancerzone wieże Maunsella u ujścia Tamizy. Brytyjczycy ostrzeliwali z nich niemieckie samoloty, sposobiące się do bombardowania Londynu. Widzowie będą mieli okazję zobaczyć: latarnie morskie, megality, ruiny opactw i średniowiecznych zamków, pamiątki po wikingach i epoce rewolucji przemysłowej, florę i faunę oraz osobliwości geologiczne i krajobrazowe. Przed kamerę zapraszani są lokalni patrioci i historycy. Realizatorzy odwiedzą między innymi: Bass Rock - dawniej wyspa twierdza, potem więzienie, a obecnie raj dla tysięcy głuptaków. Szetlandy: mieszkańcy przebierają się za wikingów, których zresztą są często potomkami i maszerują z pochodniami. Tubylcy z Fair, najbardziej odosobnionej z zamieszkałych wysp brytyjskich, nie poddają się rozpaczy: hodują owce i z ich runa produkują słynne swetry. Z takich miejsc dobrze widać zorzę polarną, zaś mieszkańcom kulturowo i mentalnie blisko jest do Norwegów czy Islandczyków. Związki z Londynem poświadcza czerwona budka telefoniczna. Północne wody są niebezpieczne, wybrzeża skaliste i zdradliwe, na dnie morza zalega mnóstwo wraków. Koło Hebrydów pod wodą rdzewieją pozostałości niemieckiej floty, zatopionej po przegranej pierwszej wojnie światowej. Wybrzeża są usiane fortami i bunkrami, budowanymi w obawie przed inwazją Hitlera. Na wyspie Man kultywuje się celtyckie, pogańskie święta. Połączona mostem z Kornwalią arturiańska wyspa Tintagel wabi jaskinią, w której ponoć zamieszkiwał Merlin. Na wysepce Brownsea na kanale la Manche narodził się ruch skautowski: lord Baden - Powell w 1907 roku zorganizował tam obóz dla 20 młodzieńców. Narratorem i dowódcą ekspedycji jest 38 - letni Stewart McPherson, który zasłynął z serii książek o dzikiej przyrodzie, zrealizował też dla BBC i SkyVision wiele serii dokumentalnych. 20:00 OSTATNIA MSZA W KOŚCIELE WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH Film dokumentalny, 62 min, Polska, 2023 Reżyseria: Stefan Skrzypczak Scenariusz: Stefan Skrzypczak Film przedstawia historię działania parafii Wszystkich Świętych w Warszawie w sytuacji, gdy powstało getto w Warszawie. Opowiada o posłudze kapłańskiej dla katolików znajdujących się w getcie. Przybliża działania proboszcza księdza Marcelego Godlewskiego i księdza Antoniego Czarneckiego w obliczu tragedii Żydów. Ksiądz Godlewski wydaje dokumenty chrztu dla wielu Żydów, organizuje wydawanie posiłków dla wszystkich, niezależnie od wyznawanej wiary, przechowuje na parafii katolików pochodzenia żydowskiego. Film zawiera wiele nowych, dotychczas niepublikowanych nigdzie materiałów i wypowiedzi historyków. 21:15 AŻ POLEJE SIĘ KREW (THERE WILL BE BLOOD) Dramat, 151 min, USA 2007 Scenariusz na podstawie powieści Uptona Sinclaira i reżyseria: Paul Thomas Anderson Aktorzy: Daniel Day - Lewis, Paul Dano, Kevin J. O’Connor, Ciaran Hinds, Dillon Freasier, Barry Del Sherman, Randall Carver i inni Swobodna adaptacja powieści "Nafta" Uptona Sinclaira, od którego reżyser Paul Thomas Anderson zapożyczył właściwie tylko punkt wyjścia swojej opowieści i inaczej niż autor literackiego pierwowzoru rozłożył akcenty znaczeniowe. Jego filmowa historia to opowieść o spustoszeniu, jakiego dokonuje w ludzkim sercu i psychice dążenie do bogactwa. Staje się ono celem samym w sobie, przesłaniając wszystko inne, a w efekcie nie przynosząc też spodziewanego szczęścia. Bezwzględny i drapieżny bohater nie potrafi okazać uczuć nawet synowi, a wobec innych ludzi odczuwa tylko pogardę. Postać tę brawurowo zagrał Daniel Day - Lewis, któremu rola Daniela Plainview przyniosła zasłużonego Oscara, Złoty Glob i nagrodę BAFTA. Ponadto film otrzymał też Oscara za zdjęcia i nominacje do tej nagrody w sześciu innych kategoriach, Srebrnego Niedźwiedzia za reżyserię na festiwalu w Berlinie i liczne nagrody branżowe. Kalifornia, rok 1898. Daniel Plainview, poszukiwacz srebra, wydobywa grudkę tego kruszcu, która stanie się zaczątkiem jego przyszłej fortuny. Z czasem jednak mężczyzna zamiast wydobyciem metali szlachetnych postanawia zająć się poszukiwaniem ropy, w tym widząc prawdziwą przyszłość. Gdy jeden z jego robotników ginie, Plainview bierze jego syna, H. W. , na wychowanie. Mija dziewięć lat i H. W. , który stał się partnerem biznesowym przybranego ojca, przybywa z nim do miasteczka Little Boston. Od charyzmatycznego przywódcy religijnego Paula Sundaya Plainview dowiaduje się, że na posiadanych przez niego rodzinnych ziemiach znajdują się znaczne złoża ropy. Daniel próbuje odkupić roponośną działkę po okazyjnej cenie, ale brat Paula, Eli, będący pastorem, winduje cenę do 10 tys. dolarów, chcąc za te pieniądze zbudować w miasteczku kościół. Ostatecznie jednak Plainview tanio nabywa działkę i rozpoczyna wydobycie. Niebawem w wypadku znów ginie jeden z robotników, a silny wybuch pozbawia H. W. słuchu. Pewnego dnia Danielowi składa wizytę obcy mężczyzna, który twierdzi, że jest jego przyrodnim bratem, Henrym, i poszukuje pracy. Gospodarz przyjmuje go pod swój dach. H. W. , który odkrywa, że mężczyzna najpewniej jest oszustem, zachowuje tę wiadomość dla siebie. Kiedy próbuje uśmiercić Henry’ego, przybrany ojciec wysyła go za karę do szkoły z internatem w odległym San Francisco. Chcąc zdobyć ziemię potrzebną mu do budowy rurociągu nad morze, Plainview zgadza się przyłączyć do wspólnoty kościelnej prowadzonej przez Eliego Sundaya. Naftowe imperium się rozrasta, ale przebywając dłużej z Henrym, również Daniel nabiera podejrzeń co do niego. W końcu mężczyzna wyznaje, że był jedynie przyjacielem prawdziwego Henry’ego, który zmarł dawno temu na gruźlicę. W odwecie Plainview zabija oszusta. Nadchodzi rok 1927. Dorosły H. W. poślubia swoją miłość jeszcze z czasów dzieciństwa, Mary Sunday, siostrę Eliego. Postanawia też wycofać się z rodzinnego biznesu. Ojciec, który z latami jeszcze bardziej znienawidził ludzi i wiedzie samotniczy żywot, reaguje gwałtownie. 01:05 DO WIDZENIA, DO JUTRA Film obyczajowy, 82 min, Polska, 1960 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Zbigniew Cybulski, Bogumił Kobiela, Wilhelm Mach Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Krzysztof Komeda Aktorzy: Zbigniew Cybulski, Teresa Tuszyńska, Grażyna Muszyńska, Barbara Baranowska, Włodzimierz Bielicki, Jacek Fedorowicz, Roman Polański, Eleonora Kałużyńska, Romuald Freyer, Tadeusz Wojtych, Tadeusz Chyła, Krzysztof Komeda, Władysław Kowalski, Adam Pawlikowski, Mieczysław Waśkowski, Debiut reżyserski Janusza Morgensterna, uhonorowany I nagrodą za reżyserię na MFF w Stratford w 1961 r. i nagrodą Srebrnego Bumerangu za zdjęcia na festiwalu w Melbourne w 1962 r. Scenariusz napisał, wspólnie z Bogumiłem Kobielą i Wilhelmem Machem, Zbigniew Cybulski, zarazem odtwórca głównej roli, współzałożyciel, reżyser i aktor gdańskiego kabaretu studenckiego Bim-Bom. Tło wydarzeń, o których opowiada film, jest autentycznym tłem fragmentu jego życiorysu. Autentyczna jest także postać Marguerite, choć naprawdę nazywała się Francoise Bourbon. Była córką francuskiego konsula, który przebywał w Polsce w latach 1956-60. Dziewczyna miała wówczas 16 lat i uczyła się w wiedeńskim liceum, które było najbliższą szkołą z językiem francuskim. W Polsce spędzała właściwie tylko wakacje i święta. Uwielbiała atmosferę Bim-Bomu, poznała wielu młodych ludzi związanych z tym kabaretem. W filmie zakochuje się w niej pewien student, Jacek, trochę romantyk i artysta. Jego życiową dewizą jest "marzenie, które stanowi motor działania". Obiektem jego marzeń staje się właśnie Marguerite, urocza, niedosiężna córka konsula, która już jutro wyjeżdża z Polski. Młodzi chcą więc spędzić ze sobą kilka ostatnich godzin. W tę prostą i banalną historię romantycznej przygody autorzy filmu wplatają sceny realizowane w autentycznych gdańskich piwnicach studenckich, z udziałem twórców i aktorów teatrzyków Bim-Bom i Co To, próbując w ten sposób utrwalić niepowtarzalne zjawisko, jakimi były one w drugiej połowie lat 50. Pragnęli oddać ich nastrój, urodę i przesłanie, a tym samym wyrazić stan ducha, tęsknoty i urazy ówczesnej młodej inteligencji. Nerwowa gra Zbyszka Cybulskiego oddaje to wszystko, co ukrywa się w cieniu, poza wypowiadanymi słowami, lecz jest obecne w życiu: niezgoda na nietrwałość uczuć, na świat, w którym nie ma miejsca dla romantyzmu, na szczęście ulotne jak chwila. W warstwie formalnej epizody z życia studenckich kabaretów rozbijały główny wątek akcji, nadając całości styl luźnej narracji, charakterystycznej dla torującej sobie dopiero drogę francuskiej "nowej fali". "Do widzenia, do jutra" było zwiastunem, jednym z pierwszych refleksów tego zjawiska na polskim gruncie. 02:45 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA OFIAR TRZĘSIENIA ZIEMI W SPITAKU Reportaż, 23 min, Polska, 2003 Autor: Barbara Włodarczyk Tym razem reportaż z Armenii, z ormiańskiego miasta Spitak, gdzie w grudniu 1988 roku miało miejsce jedno z największych trzęsień ziemi w historii regionu. W wyniku wstrząsów miasto zostało całkowicie zniszczone. Reportaż pokazuje, jak wyglądało codzienne życie w Spitaku 15 lat po katastrofie. Bohaterem jest rdzenny mieszkaniec miasta - świadek i ofiara trzęsienia ziemi, stracił żonę i córkę. Kamera towarzyszy mu w dniu, w którym po 15 latach oczekiwania dostaje wreszcie mieszkanie.