TVP Kultura Środa, 20.03.2024 09:05 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 10/24 Serial sensacyjny, wojenny, 53 min, Polska, 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Janusz Bukowski, Włodzimierz Maciudziński, Marek Lewandowski, Tomasz Budyta, Marian Dziędziel, Katarzyna Chrzanowska, Sławomir Orzechowski, Michał Pesek, Dariusz Jakubowski, Jan Monczka Polski wywiad śledzi każdy krok Elzy. Niezależnie od "zwerbowanego" przez nią Madeja, Czarek podsuwa jej inną drogą pocztę między sztabem WP a MSW. Chce wytropić łącznika Elzy z Berlinem. Tymczasem ona sama jedzie do Niemiec. Na granicy rewizja - pozornie rutynowa - wykrywa w jej bagażu ważne dokumenty dotyczące uzbrojenia armii polskiej. Polski wywiad nie przekazywał ich Elzie. Niemiecki też nie wie, od kogo pochodziły. Sąd skazuje Elzę na 15 lat. Madej w Pradze, w hotelu Palace, wymienia dokumenty sztabu WP na dolary. Potem schodzi do baru, gdzie obserwują go ucharakteryzowani Czarek i Zygmunt. Przez moment pojawia się w barze Relke. Czarek ukrywa przed nim twarz. 10:10 POKOLENIE Dramat wojenny, 84 min, Polska, 1954 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Bohdan Czeszko Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Andrzej Markowski Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Urszula Modrzyńska, Tadeusz Janczar, Ryszard Kotys, Janusz Paluszkiewicz, Roman Polański, Zbigniew Cybulski, Tadeusz Fijewski, Ludwik Benoit, Kazimierz Wichniarz, Stanisław Milski, Zofia Czerwińska, August Kowalczyk Jeden z ważniejszych filmów polskiej kinematografii powojennej. Zrealizowane w 1954 roku "Pokolenie" pojawiło się na ekranach niemal w tym samym czasie co "Celuloza" Jerzego Kawalerowicza i "Człowiek na torze" Andrzeja Munka. Był to dla polskiego filmu i sztuki w ogóle czas przełomu. Kończyła się epoka realizmu socjalistycznego. Awangardę rodzimej kultury zaczynali tworzyć uzdolnieni debiutanci, czasem nie pierwszej już młodości, których głos dotychczas tłumił kaganiec stalinowskiej cenzury. W poezji pojawiły się nazwiska Herberta, Grochowiaka, Białoszewskiego, a w prozie i dramacie - Hłaski, Nowakowskiego, Mrożka. W filmie zaczynał się rodzić kierunek, ochrzczony później mianem "szkoły polskiej". Za jej pierwsze dzieło uważa się właśnie "Pokolenie". Debiutancki film Andrzeja Wajdy powstawał w niezwykłej atmosferze. Realizowali go ludzie bardzo młodzi (sam reżyser był wówczas jeszcze studentem) i pełni zapału, głodni nowych jakości artystycznych, opozycyjnych wobec "propagandowo - produkcyjnych" zadań sztuki. Wokół Andrzeja Wajdy skupiło się wiele przyszłych znakomitych nazwisk polskiego, a nawet światowego kina. Jerzy Lipman, Stefan Matyjaszkiewicz, Roman Polański, Tadeusz Łomnicki, Tadeusz Janczar, Zbigniew Cybulski, Kazimierz Kutz - podówczas jedynie asystent reżysera. Rezultatem ich pracy był film niezwykły - poruszający hołd dla pokolenia "Kolumbów", a zarazem utwór niebanalny pod względem plastycznym, o oryginalnie komponowanych kadrach i ciekawym, kontrastowym montażu. W warstwie fabularnej "Pokolenie" jest opowieścią o grupie lewicujących młodych ludzi, zaangażowanych w konspiracyjną walkę z hitlerowskim okupantem. Główny bohater, Stach, rozpoczyna pracę w stolarni Berga. Działa tam komórka AK. Stach jednak zaprzyjaźnia się z robotnikiem związanym z lewicową Gwardią Ludową. Sekuła wyjaśnia mu istotę wyzysku kapitalistycznego i mobilizuje do nauki. Na tajnych kompletach Stach poznaje Dorotę - aktywistkę ZWM. Pod wpływem dziewczyny postanawia wstąpić do organizacji. Składa przysięgę wojskową, stara się też pozyskać do organizacji kolegę, ale on odmawia. Wkrótce Stach zostaje niesłusznie oskarżony o kradzież drewna i pobity przez niemieckiego oficera. Kolega zmaltretowanego chłopaka wykonuje na Niemcu wyrok, czym narusza zasady konspiracji. Tymczasem wybucha powstanie w getcie. Ta nieskomplikowana historia, miejscami z konieczności nagięta do socrealistycznych rygorów, pozwoliła reżyserowi mistrzowsko oddać klimat moralny, któremu podlegali polscy dwudziestolatkowie w czasie okupacji. Ich patriotyzm, ofiarność, odwagę i poświęcenie ukazał Wajda w błysku młodzieńczego idealizmu. Udała mu się rzecz niezmiernie rzadka. Dawkując umiejętnie patos i liryzm, wykreował bohaterów czystych moralnie, lecz nie śmiesznych, naiwnych, czy infantylnych. Przeciwnie - żyjących w obliczu codziennie dokonującej się apokalipsy, świadomych otaczającego ich barbarzyństwa, doświadczających cierpienia i niejednej tragedii. Być może dlatego, po nawet kilkudziesięciu latach, debiutancki film Wajdy wytrzymuje próbę czasu. 11:50 TAMTE LATA, TAMTE DNI - KAZIMIERZ KACZOR Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuc - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na jej życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Dziś posłuchamy opowieści Kazimierza Kaczora. Zabierze nas w podróż po Krakowie lat 40. i przybliży obraz swojego ciepłego dzieciństwa mimo tego, że przypadło ono na trudne czasy. Dowiemy się o nieoczywistych początkach jego kariery aktorskiej i współpracy z Zygmuntem Hubnerem. Wspomnimy kultowe role, w które wcielił się Kazimierz Kaczor w serialach "Jan Serce" oraz "Polskie drogi". 13:35 DZIWAK? - INTERPRETACJE Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Anna Duda Scenariusz: Anna Duda Jak to by było być Norwidem? Bo wszyscy mówią, że geniusz, ale że dziwak, że samotnik, że nieszczęśnik, że nikt go nie rozumiał, że z życiem niespecjalnie dał sobie radę, że skazany na zły los, że kochał w uniesieniu bez wzajemności, zmarł w biedzie w przytułku, a i po śmierci pochowano go obok tych, których specjalnie nie lubił. A co jeśli to mit? Co jeśli Norwid był towarzyski, lubiany, współpracował z Polonią na emigracji? Co jeśli się stylizuje, bo jego wybór wynika z obserwacji życia? Żeby zrozumieć Norwida, trzeba pójść za nim, podążyć za jego azymutami (Niemcy, Włochy, Francja, Stany Zjednoczone), trzeba popatrzeć na tamten świat w kontekście czasów, w których żył i poprzez wybrane teksty wierszy, listów, dramatów, prozy z perspektywy jego jako filozofa, indywidualisty, artysty wszechstronnego. Film to próba artystycznego odtworzenia spojrzenia Norwida na współczesne mu czasy, próba zrozumienia jego sposobu myślenia, postrzegania świata i sztuki. To próba stworzenia bohatera, z którym widzowie będą współodczuwali, którego portret będzie na miarę najbardziej fascynującego bohatera filmowego, któremu wszyscy sekundują, podziwiają go albo który wręcz wywołuje politowanie, ale wobec którego ma się intensywne emocje, którego się żałuje, ale jednocześnie z ciekawością podąża za jej losem. 14:45 DZIECI SŁOŃCA (KHORSHID / SUN CHILDREN) Dramat, 94 min, Iran, 2020 Reżyseria: Majid Majidi Scenariusz: Majid Majidi Zdjęcia: Hooman Behmanesh Muzyka: Ramin Kousha Aktorzy: Roohollah Zamani, Tannaz Tabatabaei, Javad Ezati, Ali Nassirian Dwunastoletni Ali i jego przyjaciele ciężko pracują, by przetrwać i wesprzeć finansowo swoje rodziny, wykonując drobne prace lub dopuszczając się drobnych przestępstw, by szybko zdobyć środki niezbędne do życia. Nagle jednak zdarzenia przyjmują inny, zdawałoby się cudowny bieg. Alemu zostaje powierzone zadanie znalezienia ukrytego skarbu. 16:40 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 11/24 Serial sensacyjny, wojenny, 59 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Janusz Bukowski, Cezary Pazura, Dariusz Jakubowski, Iwona Rulewicz, Jerzy Gudejko, Gustaw Lutkiewicz, Piotr Barszczak, Roch Siemianowski, Piotr Grabowski, Jerzy Nowacki, Włodzimierz Adamski, Ryszard Kotys, Jarosław Kopaczewski Chęć współpracy z polskim wywiadem zgłasza związany z Abwehrą kupiec z Gdańska August Mackett. Na poparcie swej wiarygodności dostarcza Czarkowi szkic nowej bomby, której tajemnicę zna tylko III Eskadra z Bydgoszczy i Berlin. Mackett wskazuje swego łącznika z Bydgoszczy. Jest nim Zygmunt Patchek, brat Trudy, narzeczonej kapitana Grządka, pilota III Eskadry. Podsuwając Patchkowi sfałszowane materiały Czarek z kolegami wpada na trop szpiega Abwehry "Hansa", którym jest porucznik Peltz, dowódca V strażnicy WP pod Bydgoszczą. Peltz w pułapce godzi się na podwójną współpracę. Truda z bratem opuszczają Polskę. 17:55 RZECZ POLSKA S.I - MEBLE DLA IGNACEGO MOŚCICKIEGO Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości! W trzecim odcinku zespół mebli z Zameczku Prezydenta RP w Wiśle. Zarówno pałac, jak i meble powstały jako dar Województwa Śląskiego dla prezydenta Ignacego Mościckiego. Meble były pierwszym w Polsce przykładem funkcjonalizmu w projektowaniu. W kraju, gdzie wciąż modny był styl dworkowy, połączenie metalowych rur ze skórami egzotycznych zwierząt, musiało wręcz szokować nowoczesnością. 18:20 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - ALEKSANDER GIERYMSKI Magazyn, 5 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Zdjęcia: Monika Kotecka, Karol Wójcik Wykonawcy: Aleksandra Krypczyk Aleksander Gierymski był prekursorem polskiego impresjonizmu. Namalowany w Paryżu w 1893 roku "Wieczór nad Sekwaną" jest jednym z jego najważniejszych obrazów. Płótno przedstawia fragment rzeki o zmierzchu. W tle można rozpoznać Pont du Caroussel i zabudowania Luwru. Zastosowana tu metoda dywizjonizmu, czyli kładzenia obok siebie cienkich wielokolorowych smug, daje wrażenie odbijanego światła zachodzącego słońca. O fascynacji artysty zjawiskami świetlnymi opowie Aleksandra Krypczyk. 18:35 FRAGONARD - ODCIENIE MIŁOŚCI (FRAGONARD IN LOVE (FRAGONARD, LES GAMMES DE L'AMOUR)) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Reżyseria: Jean - Paul Fargier Jean - Honore Fragonard należy do twórców schyłkowego rokoka. W swoich czasach był popularnym pejzażystą, portrecistą i dekoratorem, ale przede wszystkim malarzem frywolnych scen rodzajowych. Często były to kompozycje zabarwione erotyzmem o tematyce mitologicznej, historycznej lub kameralne obrazki z życia wyższych sfer: zabawy, koncerty, igraszki w plenerze. Na swoich obrazach stara się uchwycić intymność i zmysłowość malowanych przez siebie scenek. 20:00 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - POLEGAJ NA MNIE (LEAN ON PETE) Film obyczajowy, 116 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Andrew Haigh Scenariusz: Andrew Haigh, Willy Vlautin Aktorzy: Charlie Plummer, Amy Seimetz, Travis Fimmel, Steve Buscemi, Steve Zahn Poruszający film powstał na kanwie powieści pod tym samym tytułem, znanego amerykańskiego pisarza i muzyka, Willy’ego Vlautina. To historia 15 - letniego Charleya, który mieszka w pobliżu toru wyścigów konnych w Portland w stanie Oregon. Nastolatek dostaje wakacyjną pracę u trenera koni, Dela Montgomery’ego. Pewnego razu dowiaduje się, że trener chce oddać do rzeźni schorowanego konia o imieniu Pete, którzy nie bierze już udziału w wyścigach. Charley, który zaprzyjaźnił się ze zwierzakiem nie może się pogodzić z decyzją Dela. Postanawia wykraść konia i uciec z nim. Wraz z Pete wyrusza w drogę do Wyoming, do swojej dawno niewidzianej ciotki. Ma nadzieję, że tam znajdzie nowy dom dla swego przyjaciela. 22:10 W 80 DNI DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 7 (AROUND THE WORLD IN 80 DAYS) Serial przygodowy, 47 min, Francja/Włochy/Niemcy, 2021 Reżyseria: Brian Kelly, Steve Barron, Charles Beeson Aktorzy: David Tennant, Ibrahim Koma, Jason Watkins, Leonie Benesch Pociąg wiozący pana Fogga i jego przyjaciół czeka na naprawę; podróżni przesiadają się do dyliżansu, by zyskać na czasie. Na pustkowiu zatrzymuje ich czarnoskóry szeryf eskortujący aresztowanego przestępcę, białego rasistę z Południa. Musi go dowieźć do najbliższej stacji kolejowej. Ich tropem podążają trzej przyjaciele aresztowanego, którzy chcą go odbić. W miasteczku Battle Mountain dochodzi do ostatecznej rozgrywki. Panna Fix i pan Fogg, z bronią w ręku, walczą po stronie szeryfa. 23:15 JAZZ.PL - BIG BAND ŚLĄSKI Koncert, 104 min, Polska, 2023 BIG BAND ŚLĄSKI to zespół niezwykle utalentowanych muzyków jazzowych, działających pod kierownictwem artystycznym Grzegorza Nagórskiego, znanych z udziału w największych koncertach i festiwalach muzycznych, laureatów licznych, prestiżowych nagród. To współtwórcy znakomitych płyt, cieszących się w środowisku jazzowym uznaniem i popularnością. Ich nazwiska stanowią gwarancję najwyższego poziomu artystycznego. Sekcję saksofonów tworzą: Daniel Bober, Jarosław Bothur, Grzegorz Czuchaj, Dawid Główczewski i Marcin Żupański. Trębacze to: Krzysztof Bukowski, Sławomir Firut, Klaudiusz Kłosek oraz Paweł Palcowski. Na puzonach grają: Piotr Krawczyk, Jakub Moroń, Karol Pistelok i Sebastian Wieczorek, a w sekcji rytmicznej znaleźli się: Michał Dziewiński (perkusja), Bogusław Kaczmar (fortepian), Michał Kapczuk (kontrabas, gitara basowa) oraz Mateusz Szczypka (gitara). 01:15 LEKKIE OBYCZAJE - CHIŃCZYK NA WYNOS (UN CUENTO CHINO) Film obyczajowy, komediowy, 93 min, Hiszpania, 2011 Reżyseria: Sebastin Borensztein Scenariusz: Sebastin Borensztein Aktorzy: Ricardo Darn Ricardo Darn, Muriel Santa Ana, Ignacio Huang W romantycznej scenerii, w ślicznie udekorowanej łodzi, nad pięknym jeziorem przystojny młody człowiek chce się oświadczyć ukochanej. Nagle dzieje się coś dziwnego - z nieba spada krowa, wprost na zakochaną parę. Mrukliwy Roberto prowadzi w Buenos Aires sklep żelazny. Z pogardą patrzy na klientów i wykłóca się z producentami gwoździ o swoje zamówienia. Jego życie jest spokojne i uporządkowane. Tylko pozornie. Roberto pasjami przeczesuje prasę codzienną w poszukiwaniu pikantnych, pełnych absurdu, ociekających krwią wiadomości o wydarzeniach, które przytrafiły się ludziom na całym świecie. Najciekawsze wkleja do albumów z wycinkami, które zapełniają jego mieszkanie. Z kolei Chińczyk Jun przyjechał do Buenos Aires, aby odszukać stryja. Nie zna słowa po hiszpańsku, nikt nie jest w stanie go zrozumieć, jedyne, co ma, to adres wytatuowany na przedramieniu. W jaki sposób los połączy obu mężczyzn i co wspólnego z nimi ma krowa z początku opowieści, można się przekonać, oglądając tę ciepłą, zabawną, a przede wszystkim pełną smaku komedię, która podbiła serca publiczności i krytyków. 03:00 ANTHONY PERKINS, AKTOR NIEPOKOJĄCY (ANTHONY PERKINS, THE ACTOR BEHIND THE DOOR) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Christophe Champclaux Opowieść o popularnym aktorze amerykańskim lat 50. i 60. Anthonym Perkinsie. Aktor zyskał sławę dzięki rolom neurotycznych bohaterów i niewinnie wyglądających psychopatów. Najsłynniejszą kreację stworzył u Alfreda Hitchcocka w "Psychozie". Kolejne części o tym samym tytule również odniosły kasowy sukces.