TVP Historia Sobota, 30.03.2024 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 30 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1912 - zmarł Karol May; 1943 - zmarł z ran Jan Bytnar "Rudy", odbity w akcji pod Arsenałem; 1963 - Maria Dąbrowska w swoich dziennikachskomentowała podwyżki cen; 1995 - w Paryżu otwarto nową Bibliotekę Narodową; 07:05 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 137 (SEZON 2 ODC. 12) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Piotr Fiedziukiewicz, Tomasz Matuszczak Scenariusz: Ariadna Lewańska, Ewa Bulanda, Katarzyna Terechowicz-Cesarz Aktorzy: Przemysław Stippa, Mateusz Weber, Klara Williams, Justyna Ducka, Kamil Szklany, Arkadiusz Smoleński, Jakub Wieczorek, Sebastian Skoczeń, Maria Pawłowska, Marcin Piętowski, Radosław Pazura, Mikołaj Chrostowski, Joanna Moro, Milena Suszyńska, Wojciech Stagenalski Panny dworskie. Rok 1422. Jagiełło (Sebastian Skoczeń) planuje wojnę z zakonem krzyżackim. Zofia (Maria Pawłowska) martwi się i o niego i o Hinczę (Kamil Szklany). Na Wawel przyjeżdżają nowe dwórki, panny Szczukowskie - Kachna (Justyna Ducka) i Eliszka (Milena Suszyńska). Okazuje się, że Zofia i Olga (Klara Williams) znają je, ale z najgorszej strony. Jagiełło obiecuje pomoc Zygmuntowi Korybutowiczowi (Mikołaj Chrostowski), którego Witold wysłał jako swojego namiestnika do Pragi. Tymczasem Oleśnicki (Przemysław Stippa) w swoim kazaniu piętnuje husytów. Mikołaj Trąba (Radosław Pazura) ostrzega króla przed kanonikiem Oleśnickim: "Ma dar przekonywania ludzi i prowadzi swoją grę...". Lech (Mariusz Jakus) wymyśla intrygę przeciw Sławojowi (Arkadiusz Smoleński). Upija go w karczmie, ładuje na wóz i planuje wywieźć z Krakowa. Ale konkurent w złodziejskim fachu ląduje w lochu, uznany za szpiega. 07:40 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 138 (SEZON 2 ODC. 13) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Ariadna Lewańska, Ewa Ratusińska, Małgorzata Jurczak Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Maria Pawłowska, Maja Szopa, Marcin Piętowski, Radosław Pazura, Przemysław Stippa, Daniel Mosior, Mikołaj Wachowski, Klara Williams, Joanna Moro, Julia Łukowiak, Justyna Ducka, Milena Suszyńska, Anastazja Skoczeń, Kamil Szklany Spowiedź Hinczy. Rok 1422. Król Władysław (Sebastian Skoczeń) wyrusza na wojnę. Żegna się ze swoim przyjacielem i doradcą Mikołajem Trąbą (Radosław Pazura). Nie wie, że to ich ostatnia rozmowa. Jagiełło zostawia na Wawelu Jana Hinczę (Kamil Szklany), aby opiekował się Zofią (Maria Pawłowska). Zmęczony zakazanym uczuciem Jan, na spowiedzi wyznaje Mikołajowi Trąbie swój afekt do Zofii. Zofia próbuje przełamać lody z Jadwigą (Maja Szopa), ale tylko ją rozdrażnia: "Nie będziemy objadać się na słodko, kiedy mój ojciec, król Polski i Litwy, wyrusza zaraz na wojnę". Tymczasem w mieście, Ciołek (Daniel Mosior) walczy o powrót do łask, spisując cuda Jadwigi Andegaweńskiej. A Sławoj (Arkadiusz Smoleński) opuszcza lochy i zapowiada zemstę na Lechu (Mariusz Jakus). 08:15 W KOTLE HISTORII - ŁAZIENKI ZNOWU KRÓLEWSKIE. LUDWIK XVIII NA WYGNANIU W POLSCE Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski Tajemniczy francuski arystokrata gościł w Pałacu pod Blachą, a ponieważ jego pobyt się przedłużał, nowy właściciel Łazienek - książę Józef Poniatowski zaprosił go do parkowego Białego Domu. Gościem incognito okazał się francuski następca tronu, czekający na stosowny historyczny moment, aby ów tron objąć. By czekanie się nie dłużyło, gotujemy polsko - francuskie danie Paula Tremo i nowoczesną potrawę M. A. Careme’a - kucharza Kongresu Wiedeńskiego. 08:45 WOJOWNICY CZASU - OSTATNIA REDUTA, CZYLI KONFEDERACI W ZAGÓRZU Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Po śmierci zwycięzcy spod Wiednia, króla Jana III Sobieskiego na polskim tronie zasiadł wybrany w trybie wolnej elekcji elektor Saksonii z dynastii Wettynów. Wówczas to zaczyna się nieuchronny upadek Rzeczypospolitej, którego finałem są jej trzy rozbiory. Poprzedza je jednak desperacki zryw w obronie wiary i niepodległości - konfederacja barska. 09:20 U PANA BOGA ZA PIECEM Komedia, 95 min, Polska, 1998 Reżyseria: Jacek Bromski Scenariusz: Zofia Miller Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Muzyka: Henri Seroka Aktorzy: Ira Łaczina, Jan Wieczorkowski, Krzysztof Dzierma, Andrzej Zaborski, Ania Janowska, Artur Krajewski, Alicja Bach, Iwona Szczęsna, Eliza Krasicka, Małgorzata Płońska, Mieczysław Fiodorow, Ewa Sierzputowska, Babiker Artoli, Władimir Abramuszkin, Alicja Butkiewicz Wschodnią granicę Polski przekracza autobus pełen drobnych handlarzy zza Buga, udających się na przygraniczny bazar. W lesie autobus zostaje napadnięty przez bandę "reketierów", dowodzonych przez pewnego Ukraińca, kamuflującego się pod pseudonimem "Gruzin". Przestępcy zmuszają handlarzy do złożenia haraczu. Wśród pokrzywdzonych jest młoda dziewczyna Marusia. Choć w porównaniu z innymi traci stosunkowo niewiele, to jako jedyna decyduje się zawiadomić policję. Najbliżej ma do komisariatu w Królowym Moście. Jest głównym świadkiem napadu, miejscowy komisarz postanawia więc na pewien czas zatrzymać ją w miasteczku. Proboszcz, faktycznie osoba numer jeden w okolicy, umieszcza Marusię w domu młodego organisty Witka, ćwiczącego właśnie "Ave Maria" na ślub córki burmistrza. Urocza przybyszka od razu wpada chłopakowi w oko, lecz nieśmiałość uniemożliwia mu rozpoczęcie otwartych zalotów. Kiedy proboszcz odkrywa, że dziewczyna ma piękny głos, postanawia za wszelką cenę zatrzymać ją do dnia ślubu. Nie będzie to jednak łatwe, gdyż Marusia myśli przede wszystkim o odzyskaniu utraconej gotówki. Choć z drugiej strony zarówno miasteczko, jak i Witek coraz bardziej się jej podobają. "Czytając pamiętniki Marii Dąbrowskiej, natknąłem się na refleksję, dotyczącą jakiejś wizyty w małym miasteczku, jakiejś kolacji w towarzystwie lekarza, proboszcza i aptekarza: "Jakaż ta prowincja duchowo samowystarczalna, jak właściwie ona nas do niczego nie potrzebuje... "Pomyślałem sobie, że jeśli mamy gdzieś szukać jakichś wartości, o których w mieście dawno zapomnieliśmy, to właśnie w prowincjonalnym miasteczku na Białostocczyźnie, cokolwiek by to znaczyło" - mówił w jednym z wywiadów Jacek Bromski. Przyczyną powstania "U Pana Boga za piecem" nie było jednak reżyserskie pragnienie apoteozy tradycyjnego polskiego etosu. To pojawiło się nieco później. Najpierw Studio Filmowe "OKO" zaproponowało Bromskiemu scenariusz, którego akcja toczy się w prowincjonalnym miasteczku. Potem reżyser przypomniał sobie o Białostockim Teatrze Lalek, który niegdyś zrobił na nim wielkie wrażenie. W efekcie większość ról w "U Pana Boga za piecem" zagrali aktorzy tej sceny, a miasteczko ze scenariusza zostało umieszczone przy wschodniej granicy i nazwane Królowym Mostem. Skoro mieszkańcy Białostocczyzny wcielili się w filmowe postacie z macierzystego regionu, to główną rolę Rosjanki mogła zagrać tylko Rosjanka. Na próbne zdjęcia w Moskwie stawiło się około pięćdziesięciu kandydatek. Rywalizację wygrała aktorka sławnego Teatru na Tagance Ira Łaczina, która, mimo młodego wieku, miała już na koncie występy po francusku i angielsku. Krytyka przyjęła komedię Bromskiego życzliwie. "W końcu na ekranach pojawiły się filmy, świadczące, że twórcy przestali się wstydzić polskiej, niekiedy żenującej, niekiedy magicznej swojskości" - donosiła prasa. Potwierdzeniem tych opinii były liczne wyróżnienia, w tym nagrody publiczności na festiwalach w Słupcy k. Konina (1999) i w Chicago (1998), Brązowe Grono na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie (1998), Brązowy Granat na Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu (1999) oraz grad laurów na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku - Gdyni ("Złoty Klakier" oraz za dźwięk, drugoplanową rolę męską, scenariusz, reżyserię i inne). 11:10 GRECJA. OD GÓR DO MORZA - ODC. 5 WSCHODNIA MACEDONIA I TRACJA (GREECE! FROM THE MOUNTAINS TO THE SHORELINE EPISODE 5 EASTERN MACEDONIA & THRACE) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Johannes Backes, Dennis Wells Seria filmów dokumentalnych (5 odcinków) o Grecji. Od bujnych, zielonych lasów po ośnieżone góry, od wysokich klifów po nagie mielizny, Grecja jest krainą o naturalnym pięknie, z którą może konkurować jedynie jej historyczne znaczenie. Widziała najwcześniejsze cywilizacje Europy, jej filozoficznych założycieli i decydujące bitwy. Wspaniałe zdjęcia lotnicze tej wyjątkowej części Europy pokazują malownicze zatoki, zapierające dech w piersiach góry, dzikie delty rzek, malownicze wioski i klasztory. Krajobrazy, które widzimy, mogą oddychać i opowiadać swoje historie. Codzienne historie ludzi, którzy tu mieszkają i pracują, tworzą równowagę dla widoku z lotu ptaka i zapraszają publiczność do doświadczenia najbardziej autentycznej kultury greckiej. Rybacy, mnisi, rzeźbiarze - zwykli ludzie żyjący w wyjątkowych miejscach - dają oryginalny wgląd w historyczne budowle, miejsca sakralne, starożytne tradycje i tradycje kulinarne, które od wieków wpływają na Europę. 12:15 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 1 GÓRNA ENGADYNA (UNTAMED SWITZERLAND 01. ENGADINE / WILDE SCHWEIZ 01. DAS OBERENGADIN) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku pierwszym - Engadyna. Jest to długa dolina górska w Gryzonii, na południu Szwajcarii. Rozciąga się na przestrzeni 100 kilometrów wzdłuż rzeki Inn, od jej górnego biegu przy przełęczy Maloja, w kierunku północno - wschodnim aż do miejsca, gdzie Inn wpływa na terytorium Austrii. Otoczona ze wszystkich stron wysokimi górami Engadyna słynie ze słonecznego klimatu, wspaniałych krajobrazów i tras wycieczkowych. 13:20 OSTATNIA HABSBURŻANKA Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2022 Reżyseria: Judyta Syrek, Wojciech Kursa Scenariusz: Judyta Syrek Zdjęcia: Tomasz Stańco, Michał Bożek, Wojciech Kursa Wykonawcy: Krystyna Czubówna Film pokazujący losy ostatnich Habsburgów z Żywca na bazie rozmowy z księżną Renatą Habsburg Lorena de Zulueta, córką arcyksięcia Karola Olbrachta Habsburga, ostatniego dziedzica z Żywca i arcyksiężnej Alicji Ancarcrona (primo voto Badeni). Kanwą scenariusza filmu jest treść pocztówek, które księżna Renata i jej rodzeństwo otrzymywali od swojego taty z podróży. Pocztówki te zostały wystawione na sprzedaż przez jednego z mieszkańców Żywca na jednej z najpopularniejszych aukcji internetowych. Treść tych pocztówek przeniesie widzów w czasy przedwojenne i będzie pretekstem do opowiedzenia historii ostatnich żywieckich Habsburgów. 14:20 NOCE I DNIE Film obyczajowy, 170 min, Polska, 1975 Reżyseria: Jerzy Antczak Scenariusz: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Binczycki, Barbara Ludwiżanka, Jerzy Kamas, Janina Traczykówna, Andrzej Seweryn, Olgierd Łukaszewicz, Elżbieta Starostecka, Emir Buczacki, Kazimierz Opaliński, Stanisława Celińska, Ilona Kuśmierska, Kazimierz Mazur, Karol Strasburger, Beata Tyszkiewicz, Andrzej Szczepkowski, Władysław Hańcza, Marek Walczewski Film po rekonstrukcji, w jednej części (wersja reżyserska). Ekranizacja wydanej w 1934 roku powieści Marii Dąbrowskiej. W kinach obejrzało ją blisko 25 mln widzów. Saga rodzinna, ukazująca losy rodzin Niechciców i Ostrzeńskich, od upadku powstania styczniowego do wybuchu I wojny światowej. Nominacja do Oscara w 1977 r. , Srebrny Niedźwiedź dla Jadwigi Barańskiej na MFF w Berlinie Zachodnim w 1976 r. , Złote Lwy Gdańskie oraz nagrody za role dla Jadwigi Barańskiej i dla Jerzego Bińczyckiego na II FPFF w 1975 r. "Zafascynował mnie proces przemijania, śledzenie 40 lat życia bohaterów, Barbary i Bogumiła. W moim przekonaniu "Noce i dnie" są rzadko spotykanym utworem o przemijaniu, jakie wydała światowa literatura, a Barbara Niechcic to jeden z najpiękniejszych i równocześnie najbardziej złożonych portretów kobiecych w naszej literaturze" - mówił reżyser. Ekranizacja "Nocy i dni" Marii Dąbrowskiej to jedno z największych swego czasu przedsięwzięć polskiej kinematografii - przez trzy lata Jerzy Antczak pisał scenariusz, a realizacja trwała ponad dwa lata. W filmie udział wzięło kilkuset aktorów i tysiące statystów. Na terenie PGR-u Seroczyn koło Warszawy wybudowano Serbinów - dworek Niechciców, zabudowania gospodarcze, posadzono nawet trzysta starych wierzb i wykopano staw, a na wydzierżawionych gruntach powstały specjalne uprawy. Sceny rozgrywające się w Kalińcu nakręcono w Krakowie, w dawnej dzielnicy żydowskiej. Sierpień 1914 roku. Zajęty przez Niemców Kaliniec w pośpiechu opuszczają mieszkańcy. Jest wśród nich Barbara Niechcic. Zagubioną i bezradną odnajduje dawny znajomy, stary Żyd Szymszel. Ofiarowuje jej pomoc - zawiezie ją do pobliskiego Borowna, będącego posiadłością Józefa Toliboskiego. Po drodze Barbara wraca wspomnieniami do przeszłości. Toliboski był jej pierwszą, młodzieńczą miłością. Adorował ją przez kilka lat, by nagle ożenić się z inną. Barbara jednak nigdy nie przestała go kochać. Gdy miała lat 25, podczas świąt spędzanych jak co roku u państwa Ładów w Borku, poznała dobiegającego czterdziestki Bogumiła Niechcica. Mimo że brak mu było ogłady i polotu, a wizja spędzenia reszty życia na wsi przerażała ją, następnego roku wzięła z nim ślub. Powoli przyzwyczajała się do nowej sytuacji. Narodziny syna były dla obojga wielkim szczęściem. Piotruś jednak zmarł, mając cztery lata. Barbara popadła w głęboką depresję. Bogumił, wierząc, że odmiana dobrze jej zrobi, zarządził przeprowadzkę do dużego, ale zaniedbanego majątku. Dewastacja Serbinowa początkowo przeraziła Barbarę. Jednak dzięki ciężkiej pracy i determinacji Bogumiła, by wydźwignąć posiadłość z ruiny, po roku Serbinów wyglądał "znośnie". Na świat przyszła ich pierwsza córka, Agnieszka. Choć w chwilach załamania Barbara obwiniała męża za "oderwanie od świata", na które zostali skazani, przyzwyczaiła się do życia u jego boku. Jego ogromna miłość dawała jej poczucie bezpieczeństwa, jego wyrozumiałość uspokajała. Urodziły się kolejne dzieci, rodzina Niechciców rozrastała się. 17:15 KOBIETY PRZY GROBIE Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 W sercu pogrążonej we śnie Jerozolimy, o świcie, kobiety jako pierwsze przekraczają bramę Bazyliki Grobu Pańskiego. Katolickie, prawosławne, etiopskie, są dziś świadkami nadejścia nadziei, która zamieniła w łzy radości płacz Marii Magdaleny i innych niewiast. Kim były kobiety wybrane przez Jezusa, aby ogłosić całemu światu wiadomość, która odmieniła jego los? Jaka była i jest dziś rola tych kobiet w Świątyni, powołanej do życia obok najświętszego miejsca chrześcijaństwa? Film to podróż, w której biblijna historia pierwszych świadectw zmartwychwstania splata się z historiami chrześcijan różnych obrządków, żyjących dziś w Jerozolimie. Producent - TV2000 17:45 SKALSCY. HEROICZNA I CHWALEBNA EPOPEJA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Ryszard Montusiewicz Scenariusz: Ryszard Montusiewicz Bohaterem filmu jest generał Stanisław Skalski, as polskiego lotnictwa II Wojny Światowej i jego rodzina, w tym dwóch kapłanów: ks. inf. Teofil Skalski i ks. prał. Antoni Skalski. Splot losów osobistych i rodzinnych na tle wojen i totalitaryzmów XX wieku. 1. Exodus: ucieczki i tułaczka w obliczu I Wojny Światowej i rewolucji, osiedlenie w Dubnie. 2. Chwała: szkoła Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, kampania wrześniowa, wojenne dokonania, Bitwa O Anglię, "cyrk Skalskiego". 3. Represje: powrót do Polski w 1947 roku, aresztowanie, przesłuchania, tortury, wyrok śmierci, ułaskawienie. 4. Powrót do służby - samotność bohatera. 1. Podolskie korzenie, zamieszkanie w rejonie Kodymy, na wschodnim Podolu. Losy ziemiańsko - inteligeckie polskiej rodziny (poniekąd typowe, zarazem zindywidualizowane): ojciec - zarządca majątku, wujowie: kapłan (proboszcz w Kodymie), lekarz, inż. kolejnictwa, ciotki po konserwatorium. Matka ze Zbaraża. 2. Exodus i prześladowania: rozproszenie ucieczki i tułaczka w obliczu I wojny światowej, rewolucji lutowej, rewolucji październikowej. Osiedlenie w Dubnie (szkoła podstawowa, gimnazjum). Rozłąka z ojcem do 1923. Prześladowania sowieckie różnych członków rodziny w tym obu kapłanów: Antoniego i Teofila 3. Chwała: Szkoła Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie - edukacja wojskowa i lotnicza w II RP. Wojenne dokonania St. Skalskiego: kampania wrześniowa, Bitwa o Anglię: zwycięstwa lotnicze (najwięcej strąceń niemieckich samolotów), cyrk Skalskiego. 4. Represje w PRL: powrót do Polski w 1947. Aresztowanie (1948) więzienie mokotowskie do 1949 (przesłuchania, tortury), wyrok śmierci (1950), ułaskawienie w więzieniu do 1956. 5. Powrót do służby samotność bohatera (zm. 2004). Uznanie dla obu kapłanów 18:40 ŚLADAMI SIOSTRY HELENY MAJEWSKIEJ Reportaż, 20 min, Polska, 2022 Reportaż przedstawia historię siostry Heleny Majewskiej ze Zgromadzenia Sióstr od Aniołów na tle wojennych i powojennych losów Zgromadzenia w Wilnie. Siostra Helena była więźniarką sowieckich łagrów, a po wyjściu na wolność nie wyjechała do Polski, lecz w Wilnie w ukryciu pełniła swoją posługę. 19:00 GIGANCI HISTORII - CHRZEŚCIJAŃSTWO OD JEZUSA CHRYSTUSA DO KONSTANTYNA WIELKIEGO Teleturniej, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Przemysław Babiarz Dziś chrześcijaństwo to religia jednej trzeciej mieszkańców Ziemi. Choć dzieli się na liczne odłamy, jego korzenie pozostają od ponad 2 tysięcy lat niezmienne. Zaczęło się w Palestynie od narodzin Jezusa z Nazaretu, od których liczymy nadejście nowej ery w historii świata. Wiara w jego nauczanie, męczeńską śmierć i Zmartwychwstanie przekazywana była ustnie na terenie rzymskiej Judei. Po stłumieniu powstań żydowskich i zburzeniu Jerozolimy w roku 70, wraz z migracją ludności, jego wyznawcy zaczęli rozprzestrzeniać się po całym obszarze cesarstwa. Nad Tybrem, z powodu odmowy składania hołdu tradycyjnym bóstwom chrześcijanie budzili nieufność. Za panowania cesarza Nerona doszło do pierwszych prześladowań, które osiągnęły apogeum w III wieku. 20:00 PRAWDZIWE MĘSTWO (TRUE GRIT) Western, 105 min, USA, 2010 Reżyseria: Ethan Coen, Joel Coen Aktorzy: Jeff Bridges, Hailee Steinfeld, Matt Damon, Josh Brolin, Barry Pepper Remake filmu Henry’ego Hathawaya pod tym samym tytułem z 1969 roku. 10 nominacji do nagrody Oscara, w tym m.in.: dla najlepszego filmu, a także za reżyserię, scenariusz, kostiumy, zdjęcia oraz za kreacje aktorskie dla Jeffa Bridgesa i 14 - letniej wówczas Hailee Steinfeld. Czternastoletnia córka zamordowanego Franka Rossa, Mattie Ross (Hailee Steinfeld), zrobi wszystko, aby pomścić swego ojca. Postanawia dopaść zabójcę i postawić go przed sądem. Dziewczyna zatrudnia człowieka o prawdziwie mocnym charakterze - Reubena J. "Roostera" Cogburna (Jeff Bridges), który ma jej pomóc w schwytaniu Toma Chaneya. Ubija z nim interes, choć wszyscy przestrzegają ją przed tym pijaczyną i awanturnikiem. Ale Mattie wierzy w powodzenie misji. Postanawia też towarzyszyć mu w polowaniu na mordercę. Mimo początkowego sprzeciwu "Koguta", udaje się jej go przekonać i wyrusza z nim w pełną niebezpieczeństw wyprawę. Mattie zyskuje także drugiego sojusznika, młodego rewolwerowca La Boeufa, który liczy na wysoką nagrodę. Obieżyświat z Teksasu jest przekonany, że uda mu się wykorzystać Cogburna do własnych interesów. Ponadto chce zaimponować pewnej majętnej pannie i doprowadzić do skazania Chaneya. Ślad wiedzie w sam środek ziem Indian, gdzie niezwykła trójka tropicieli przeżyje wiele przygód i napotka liczne niespodzianki. Bohaterowie przejdą najcięższe próby charakteru i wytrwałości, wykazując przy tym tytułowe prawdziwe męstwo. 22:00 CZŁOWIEK Z ZACHODU (MAN OF THE WEST) Western, 95 min, USA, 1958 Reżyseria: Anthony Mann Scenariusz na podstawie powieści Willa C. Browna: Reginald Rose Zdjęcia: Ernest Haller Muzyka: Eve Newman Aktorzy: Gary Cooper, Julie London, Lee J. Cobb, Arthur O’Connell, Jack Lord, John Dehner, Royal Dano, Robert Wilke, Jack Williams i inni Anthony Mann zapisał się w historii kina jako jeden z najwybitniejszych twórców westernu. Współpracował też ze znakomitymi aktorami, którzy stali się gwiazdami tego gatunku: Jamesem Stewartem ("Winchester’73", "Zakole rzeki", "Naga ostroga", "Mściciel z Laramie"), Henrym Fondą ("Gwiazda szeryfa") i właśnie Garym Cooperem grającym właśnie główną rolę w "Człowieku z Zachodu". Film ten to dramatyczna opowieść o człowieku, który chce być uczciwy na terenach, gdzie rządzi bezprawie. Akcja rozwija się nieśpiesznie, a gwałtowność reakcji i zachowań bohaterów kontrastuje z sielankowym krajobrazem ukwieconych łąk. Arizona, rok 1874. Link Jones, mieszkaniec maleńkiej osady na Dzikim Zachodzie, udaje się pociągiem do Fort Worth. Ma stamtąd sprowadzić nauczycielkę, która poprowadzi w osadzie szkołę świeżo zbudowaną wysiłkiem wszystkich mieszkańców. Choć żyje się im bardzo biednie, zebrali pieniądze potrzebne na opłacenie nauczycielki. Link, któremu je powierzyli, bardzo chce wywiązać się z zadania. Ale gdy na jednej ze stacji pociąg zatrzymuje się w celu uzupełnienia zapasów wody i drewna do paleniska w lokomotywie, zostaje zaatakowany przez uzbrojoną bandę. Rabusie okradają pasażerów, niektórych ranią lub zabijają. Powierzone mu pieniądze traci również Link. Tymczasem załoga próbuje ratować się, uruchamiając skład i pośpiesznie odjeżdżając. W ogólnym zamieszaniu na torach zostaje troje pasażerów: Link, który uderzony kolbą stracił przytomność, podstarzały szuler karciany Sam Beasley oraz piosenkarka z saloonu, Billie Ellis, która liczyła, że w innym mieście znajdzie więcej szczęścia. Link, który wydaje się najlepiej znać okolicę, zostaje ich przewodnikiem. Pod jego kierunkiem wszyscy troje docierają po kilku godzinach marszu do starej chaty. Jak się okazuje, Link wychował się i przez wiele lat mieszkał w tym domu. Chata nie jest jednak pusta. Stanowi siedzibę bandy, która napadła na pociąg. Niestety, jest już za późno, żeby się wycofać. Dowodzący bandą, mocno już podstarzały Dock Tobin rozpoznaje w przybyszu swego siostrzeńca. Wychodzi na jaw, że Link też kiedyś należał do bandy, napadał i kradł z innymi. W końcu, mając dosyć takiego życia, nagle opuścił swych współtowarzyszy. W odległej osadzie zaczął wszystko od nowa, stał się uczciwym człowiekiem, założył rodzinę. Teraz jednak, bez broni, w dodatku czując się odpowiedzialny za los Beasleya i pięknej Billie, postanawia z konieczności udawać, że wrócił, by znów wkroczyć na drogę przestępstwa. Zgadza się też wziąć udział w napadzie na bank w miasteczku Lassoo. Ale najbardziej zdeprawowany z całej bandy Coaley przez cały czas go prowokuje, a kuzyn Claude nie wierzy w zapewnienia Linka. Podejrzewa, że ten chce ich zdradzić. 23:50 NARODZINY NAZIZMU S.II - WOJNA DYKTATORÓW. STALINGRAD (RISE OF THE NAZIS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Julian Jones, Julian Jones Ta niezwykła seria przybliża decydujące starcie II wojny światowej, kiedy to Hitler stawił czoła równie bezwzględnemu dyktatorowi: Stalinowi. Będąc u szczytu swej potęgi, Hitler próbuje oszukać sowieckiego przywódcę, przedstawiając plan inwazji na Wielką Brytanię, jednocześnie potajemnie przygotowując atak na Związek Sowiecki. Stalin ma jednak szpiega w kwaterze głównej Hitlera. Obaj dyktatorzy przejmują dowodzenie nad własnymi armiami. Ludzie Hitlera składają fałszywe obietnice, a w Stalinie Hitler znalazł swojego przeciwnika. W obliczu klęski Niemiec na froncie wschodnim Hitler zostaje zmuszony do odwrotu. Pojawiają się głębokie konflikty, a jego najbliższy krąg walczy o władzę. W miarę jak narasta opór przeciwko niemu, a wewnętrzny wróg knuje, jak go zabić, Hitler popycha Niemcy ku zniszczeniu. Wniknięcie w umysły dwóch dyktatorów, których złudzenie niezwyciężoności doprowadziło do ich własnej klęski, to opowieść o tym, dlaczego dyktatury upadają. Jest to również przerażający opis pychy, decyzji i mrocznej sztuki politycznej, która sprzysięgła się, by zniszczyć wolność, ale ostatecznie zniszczyła samą siebie. 00:45 NIGDY NIE MÓW NIGDY (NEVER SAY NEVER AGAIN) Film sensacyjny, 128 min, Wielka Brytania/USA 1983 Reżyseria: Irvin Kershner Scenariusz: Kevin McClory, Jack Whittingham, Lorenzo Semple Zdjęcia: Douglas Slocombe Muzyka: Michel Legrand Aktorzy: Sean Connery, Klaus Maria Brandauer, Max von Sydow, Barbara Carrera, Kim Basinger, Bernie Casey, Alec McCowen, Edward Fox, Pamela Salem, Rowan Atkinson, Valerie Leon, Milow Kirek, Pat Roach, Anthony Sharp, Prunella Gee, Gavan O'Herlihy, Ronald Pickup i inni Po zakończeniu pracy nad "Żyje się tylko dwa razy" (1967) Sean Connery wypowiedział wielokrotnie cytowane potem zdanie: "Następnego Bonda nakręcę tylko za całe złoto Fortu Knox". Zmęczony rolą brytyjskiego superagenta z ulgą zaangażował się w inne projekty. Jednak po nieudanym występie George'a Lazenby'ego w kolejnym filmie bondowskiego cyklu, producenci zdołali namówić Szkota na jednorazowy powrót. Zrealizowane w 1971 roku "Diamenty są wieczne" przywróciły kinowemu serialowi dawną rangę. Utrzymuje się ona zresztą do dziś, również dzięki niezwykle starannemu doborowi kolejnych odtwórców postaci Bonda. "Diamenty..." nie były wszakże definitywnym pożegnaniem Connery'ego z rolą agenta wszech czasów. Dał się skusić jeszcze raz. W 1983 roku, mając już 53 lata, wystąpił w filmie "Nigdy nie mów nigdy", jednym z dwu tzw. nieoficjalnych "Bondów" (drugim jest "Casino Royale" z 1967 roku z Davidem Nivenem w głównej roli). Obraz wyprodukował Jack Schwartzman, podczas gdy oficjalna seria od lat powstaje za pieniądze duetu Broccoli/Saltzman. Kluczowe role obsadzono wielkimi gwiazdami (Klaus Maria Brandauer, Max von Sydow, Kim Basinger, Edward Fox), reżyserii podjął się Irvin Kershner, będący wówczas "na topie" po sukcesie "Imperium kontratakuje" (1980). Pikanterii całej sprawie dodawał fakt, że również w 1983 roku odbyła się premiera kolejnego oficjalnego "Bonda" - "Ośmiorniczki". "Nigdy nie mów nigdy" miał więc stanowić swego rodzaju konkurencję. Z rywalizacji zwycięsko wyszedł film z Rogerem Moore'em, ale come back Connery'ego również cieszył się popularnością i przychylnością krytyki. Na niekorzyść "Nigdy nie mów nigdy" być może przemawiał fakt, że była to po prostu nowa wersja "Operacji Piorun", czyli "Bonda" nr 4. Poza tym w filmie jest wszystko, do czego przywykli wielbiciele cyklu: widowiskowe, emocjonujące sceny (Bond walczy z elektronicznie zaprogramowanymi rekinami); piękne kobiety (Kim Basinger i Barbara Carrera); egzotyczne krajobrazy (wyspy Bahama, północna Afryka); powiew wielkiego świata (Monte Carlo); futurystyczne gadżety oraz - jakżeby inaczej - słynne odzywki Bonda. M, przekonany, że metody pracy Jamesa Bonda przestały się sprawdzać, postanawia wysłać go do specjalnego sanatorium dla podratowania zdrowia. W ośrodku uwagę komandora zwraca dziwne traktowanie jednego z pacjentów, nazwiskiem Jack Petachi. Niebawem Petachi ginie, zlikwidowany przez tajemniczą organizację, która wcześniej wykorzystała go do wykradzenia dwóch uzbrojonych pocisków Cruise. Wkrótce okazuje się, że za kradzieżą stoi Blofeld, dawny przeciwnik Bonda. W zamian za zwrot rakiet domaga się on sporego okupu, który ma być dostarczony w ciągu siedmiu dni. M, chcąc nie chcąc, nakazuje agentowi 007 powrót do czynnej służby. Bond, nie zwlekając, wkracza do akcji.