TVP Nauka Poniedziałek, 25.03.2024 06:10 ASTRONARIUM - (62) - NEO - OBIEKTY BLISKIE ZIEMI Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Kosmiczne skały lecące w kierunku naszej planety. Niewielkie obiekty, które mogą stanowić ogromne zagrożenie. Choć mają różną budowę i rozmiary, są znane pod jednym mianem: NEO, czyli obiekty bliskie Ziemi. W programie pokażemy, jak wyglądają ich poszukiwania. I co możemy zrobić, jeśli któryś z nich znajdzie się na kursie kolizyjnym. 06:45 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - MIESZKANIE DUSZY Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksander Krempeć Scenariusz: Aleksander Krempeć, Ireneusz Iwański Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Mieszkanie duszy. Tak nazwał ludzki mózg William Szekspir. Uczestniczymy w skomplikowanej operacji usunięcia glejaka, złośliwego guza mózgu. Pacjentem jest 14-letni chłopiec. Operatorami są doktorzy: Łukasz Grabarczyk i Witold Libionka. 07:15 DZIKA POLSKA - ŚWIAT WEDŁUG NOCKA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Nigdzie zimą nie jest nietoperzom tak dobrze jak w tunelach dawnych umocnień obronnych. W samych tylko podziemiach Międzyrzeckiego Rejonu umocnień zimuje cała kolonia 37 tysięcy nietoperzy, gdzie z tego powodu utworzono rezerwat Nietoperek. Ale wiele pomniejszych zimowisk tych ssaków kryje się w zburzonych bunkrach Wału Pomorskiego czy w przepastnych korytarzach twierdzy Poznań. Narratorzy "Dzikiej Polski" zapuszczają się w te czeluście, ale w taki sposób, by nie straszyć nietoperzy głosem, światłem, a nawet oddechem. Wolą sami na starych wojskowych pryczach poddać się klimatowi hibernacji. Bo, jak zapewniają, także ludzie mają ukryte, genetyczne mechanizmy wyłączania różnych funkcji życiowych, właściwych nietoperzom. Tyle, że u tych zwierząt są one czynne, a u nas prawie nie. Wyprawy po zagruzowanych podziemiach byłyby trudne bez przewodnika i znawcy nietoperzy, dr. Andrzeja Kepela. Dla tych drobnych ssaków, widzących świat na falach ultradźwięków, które same wytwarzają i odbierają jak żywe sonary, to żadna sztuka. Ludzie muszą się biedzić w mdłym świetle czołowych latarek. 07:45 PRZYRODNIK NA TROPIE - ODC. 4 - ŁĄTKA DZIEWECZKA Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki W Polsce możemy spotkać aż 74 gatunki ważek. Ważki charakteryzują się doskonałą umiejętnością latania. Poruszają się w powietrzu niezwykle szybko, rozwijając prędkość około 100 długości ciała na sekundę. To oznacza, że gdyby prowadzący "Przyrodnika na tropie" Łukasz Bożycki był ważką, to latałby z prędkością 180 m/s, czyli około 650 km/h. Bohaterką tego odcinka będzie łątka dzieweczka, jedna z najliczniejszych polskich ważek. Opowiemy także o zauszniku, tygrzyku, jaskółkach brzegówkach i tysiącach komarów. 08:20 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 9 POWSTANIE AFRYKI (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Podróżujemy po całym świecie, aby spotkać naukowców, którzy prowadzą najnowocześniejsze badania nad najbardziej charakterystycznymi miejscami dla wydarzeń geologicznych. Dzięki naukowcom oraz ich pracy odkrywamy miejsca w nowym świetle, krajobrazy, które często widzimy, ale rzadko przyglądamy się im z bliska. Ustalamy również kluczowe momenty dla życia w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia naziemnego, dinozaurów i człowieka. 09:25 NIELETNI INŻYNIEROWIE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Reżyseria: Hanna Polak, Aleksandra Skowron Polscy inżynierowie skonstruowali i testują nowatorski żagiel deorbitacyjny, który umieszczany przy satelitach może stać się przełomem dla branży kosmicznej na całym świecie. Modele do testów żagla przygotowały pod ich nadzorem 12-14-letnie dzieci. I to one właśnie, ze wsparciem Centrum Badań Kosmicznych, dostarczą inżynierom informacji, które przydadzą się w misji. Bohaterów filmu spotykamy w chwili rozpoczęcia edukacji w gimnazjum. Nowa szkoła, nowi koledzy i nauczyciele. Nauka kojarzy im się z przymusem i obowiązkiem. Obserwujemy narodziny pasji, otwieranie się na wiedzę. Przewodnikiem po świecie nauki jest Ignacy, nietuzinkowy nauczyciel przypominający genialną kreację Robina Williamsa z filmu "Stowarzyszenie Umarłych Poetów". Jest on jednak postacią realną i bardziej charyzmatyczną. "Nieletni inżynierowie" to opowieść o tym, jak dzieci współpracują z polskimi inżynierami. Co istotne, w filmie nie ma tzw. młodych geniuszy, ale dzieci ze zwykłych rodzin. Dzieci, które każdy z widzów może odnaleźć wokół siebie. Film o marzeniach, odkryciu pasji i o tym, jak spotkanie odpowiedniej osoby (w tym przypadku nauczyciela fizyki) na swojej drodze może odmienić nastoletnie życie. 10:20 RAPORT NAUKOWY - 77 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 10:50 CZY WIESZ, ŻE? - /107/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 11:25 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - MIESZKANIE DUSZY Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksander Krempeć Scenariusz: Aleksander Krempeć, Ireneusz Iwański Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Mieszkanie duszy. Tak nazwał ludzki mózg William Szekspir. Uczestniczymy w skomplikowanej operacji usunięcia glejaka, złośliwego guza mózgu. Pacjentem jest 14-letni chłopiec. Operatorami są doktorzy: Łukasz Grabarczyk i Witold Libionka. 11:55 DZIKA POLSKA - ŻERUJ Z MARCINEM Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Tematem tego wydania "Dzikiej Polski" będzie m. in. dokarmianie dzikich zwierząt. Miejscem najlepiej nadającym się do realizacji tego tematu jest oczywiście śródleśna chata Marcina Kostrzyńskiego, w okolicach Górzna. Marcin od wielu lat dokarmia zimą leśne zwierzęta. Jego stołówka ma swoich stałych bywalców: dziki, jelenie, sikory, które czują się na podwórku Marcina bezpiecznie. Marcin jest bardzo pomysłowym restauratorem, ciągle wymyśla nowe udoskonalone karmiki, rynienki itp. Razem z Tomkiem Kłosowskim opowiedzą o menu leśnych zwierząt i o tym, jak należy dokarmiać zwierzęta, aby nie zrobić im krzywdy. Zaprezentujemy również najnowsze wynalazki Marcina. 12:30 PRZYRODNIK NA TROPIE - ODC. 4 - ŁĄTKA DZIEWECZKA Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki W Polsce możemy spotkać aż 74 gatunki ważek. Ważki charakteryzują się doskonałą umiejętnością latania. Poruszają się w powietrzu niezwykle szybko, rozwijając prędkość około 100 długości ciała na sekundę. To oznacza, że gdyby prowadzący "Przyrodnika na tropie" Łukasz Bożycki był ważką, to latałby z prędkością 180 m/s, czyli około 650 km/h. Bohaterką tego odcinka będzie łątka dzieweczka, jedna z najliczniejszych polskich ważek. Opowiemy także o zauszniku, tygrzyku, jaskółkach brzegówkach i tysiącach komarów. 13:05 CZY WIESZ, ŻE? - /108/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:40 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - EUROPA: TROPIKALNE POCZĄTKI (VOYAGE OF CONTINENTS - EUROPE: TROPICAL BEGGINNINGS - ODC. 4) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Christopher Hooke Muzyka: Sylvain Moreau W tym odcinku poznamy tajemnice geologicznej historii Europy. W przeszłości nasz kontynent znajdował się całkowicie pod wodą. Mieszkały na nim dziwne stworzenia, niektóre wręcz zmieniły kształt kontynentu. Geologiczna historia Europy zaczęła się wkrótce po powstaniu Ziemi. 4 i pół miliarda lat temu Ziemia była kulą ciekłej materii. Formowały się niewielkie wysepki skorupy ziemskiej, które natychmiast topiły się w otaczającej je lawie. Tak się działo przez miliony lat, do czasu gdy nasza planeta wystarczająco się schłodziła, by mógł się utworzyć ląd stały. Miasto Kirkenes na dalekiej północy Norwegii jest częścią tak zwanej tarczy skandynawskiej, nazywanej Baltiką. To pradawny i stabilny region, jeden z pierwszych kawałków lądu, który przetrwał niszczycielskie działania sił wulkanicznych. Wielu geologów uważa, że tarcza jest pierwszym lądem kontynentu europejskiego. Na zachód od Baltiki leży kolejny kraton skorupy ziemskiej, Laurencja, która potem stała się Ameryką Północną. Ponad 400 milionów lat temu siły tektoniczne popchnęły te dwa olbrzymy ku sobie. Był to pierwszy etap budowy kontynentu europejskiego. Od powstania tarczy skandynawskiej do ukształtowania się Alp nasz kontynent nigdy nie przestał się zmieniać. Stawał się większy i wyższy. Zmiany tektoniczne w Europie przyczyniały się do powstawania nowych form życia, ale powodowały też, że niektóre gatunki wyginęły. Tymczasem Afryka ciągle popycha Europę. Siły tektoniczne wciąż zmieniają nasz kontynent, powoli likwidując Morze Śródziemne, tworząc majestatyczne podziemne galerie, powodując wybuchy wulkanów i trzęsienia ziemi. 14:40 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /10/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Burdż Chalifa w Zjednoczonych Emiratach Arabskich doskonale symbolizuje dynamikę rozwoju i wpływu Bliskiego Wschodu na świat. Na wygląd tej i wielu innych budowli na całym świecie miała wpływ tradycja islamska, zarówno obecna, jak i przeszła. Korzenie zastosowanej tu inżynierii sięgają wielkiego okresu rozwoju ludzkości: Złotego Wieku Islamu. Od VIII wieku zauważana jest fundamentalna zmiana w sposobie myślenia ludzi o nauce i inżynierii. Pozwoliła ona powstać jednej z najsłynniejszych budowli na naszej planecie, Taj Mahal. Ostatni z 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 15:35 RAPORT NAUKOWY - 77 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 16:15 CZY WIESZ, ŻE? - /109/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 16:45 ASTRONARIUM - (63) - "PRAWO KOSMICZNE" Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Do kogo należy przestrzeń kosmiczna, czy można kupić działkę na Księżycu, komu wolno umieszczać satelity na orbicie - to wszystko reguluje "Prawo kosmiczne". W tym programie opowiemy, jakie przepisy obowiązują w kosmosie i co one mogą dla nas oznaczać. 17:15 STACJA INNOWACJA Program edukacyjny, 14 min, Polska, 2021 Scenariusz: Joanna Klimowska-Kronic, Joanna Tryniszewska Prowadzący: Radosław Brzózka W Polsce coraz częściej rozumiemy, że zamiast kupować zagraniczne technologie, warto inwestować w te rodzime - i to nawet niemałe pieniądze. W efekcie nauka i biznes coraz bardziej się do siebie zbliżają, a to sprawia, że Polska może coraz skuteczniej konkurować - poprzez innowacje. W naszym cyklu "Stacja Innowacja" pokażemy polskich wynalazców, pracujących na uczelniach, w firmach i instytucjach badawczych, których wynalazki podbijają światowe rynki - zmieniając życie ludzi, poprawiając je i udoskonalając. Pokażemy przy tym, że Polacy są nie tylko odkrywczymi, ale i dojrzałymi biznesmenami, bo wiedzą, że oprócz samej innowacji niezwykle ważny jest pomysł na firmę, komercjalizacja technologii oraz znajomość konkurencji; że liczy się doświadczenie biznesowe, kompletny plan rozwoju produktu i wprowadzenia go na rynek. Bo inaczej nawet najlepszy wynalazek może się, po prostu, nie przebić. Pokażemy w końcu młode pokolenie, które w szkołach, na uczelniach i w domowych zaciszach pracuje nad swoimi wynalazkami, które mają usprawnić otaczający ich świat. 17:35 INTELIGENTNE ZWIERZĘTA - ODC. 5 OSZUŚCI (ANIMAL EINSTEINS EP. 5 CON ARTISTS) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Joanne Stevens Przetrwanie w grze o życie wymaga wielkich umiejętności. Zwierzęta codziennie podejmują kolejne wyzwania, by zdobyć pożywienie i przekazać swoje geny potomstwu. Do sukcesu prowadzą dwie ścieżki: uczciwa i nieuczciwa. W świecie zwierząt nie brak oszustw i podstępów. Głównym ich powodem jest pragnienie, by nie dać się zjeść. Oto jeden z najbogatszych w białko posiłków na rafie koralowej. W dodatku bez ochronnego pancerza. Ośmiornica. Mistrzyni kamuflażu. Podobnie jak inne głowonogi - mątwy i kałamarnice - ośmiornice potrafią zmieniać barwę ciała. Robią to, by porozumiewać się między sobą, podkradać się do zdobyczy lub unikać drapieżników. W jaki sposób to robią? 18:30 NA WSZELKI WYPADEK! - UDAR MÓZGU 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Cykl, w którym ratownicy i lekarze uczą, jak skutecznie udzielać pierwszej pomocy. Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. Jeżeli podejrzewasz u kogoś udar mózgu, niezwłocznie zadzwoń do dyspozytora medycznego (999 lub 112.) Bardzo ważne jest jak najszybsze wezwanie Zespołu Ratownictwa Medycznego. W żadnym wypadku nie wolno czekać aż objawy same ustąpią. 19:00 DZIKA POLSKA - WYSOKIE LOTY BIELIKA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Orzeł bielik, największy z polskich ptaków drapieżnych i nasze godło narodowe, nie wywinie już orła! Do niedawna zagrożony zagładą, dziś powiększa swoją liczebność w naszym kraju. Ale ornitolodzy, pomni niedawnych zagrożeń, choćby ze strony pestycydów i odstrzału, pozostają czujni. Na Pomorzu Magda i Maciej Traczowie urządzają dla tych królewskich ptaków zimowe nęciska z mięsem padłych zwierząt, odwodząc orły od dalekich i niebezpiecznych wędrówek. Z urządzonej obok czatowni operator "Dzikiej Polski" podpatrzył żerujące bieliki i ich potyczki z natrętnymi, inteligentnymi krukami. Zaś w poznańskim zoo para kontuzjowanych, ale rozrodczo sprawnych bielików rozmnaża się pod nieustanną obserwacją kamery, zawieszonej nad ich gniazdem. Dr Tadeusz Mizera, ich ojciec chrzestny, komentuje dla nas powstający w ten sposób film, pełen unikalnych scen. Poznawanie niezbadanych dotąd szczegółów z życia tych ptaków to szansa na ich skuteczniejszą ochronę. 19:25 STACJA ARKTYKA - LODOWIEC Z BLISKA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Sambor Wilk Scenariusz: Odeta Moro, Patrycja Koskowska Film dokumentalny poświęcony niesporczakom - fascynującym mikroorganizmom badanym w Polskiej Stacji Polarnej Hornsund. Naukowcy w Polskiej Stacji Badawczej prowadzą badania najbardziej wytrzymałych istot na Ziemi, maleńkich organizmów o fizjonomii ludzików Michelin - niesporczaków. Ujęcia niesporczaków z mikroskopów są spektakularne, a jeszcze bardziej spektakularne są ich cechy i właściwości. Badania prowadzi dr Krzysztof Zawierucha. Wspólnie z dr. Adamem Nawrotem pokażą pobrane próbki i przedstawią niezwykłe istoty będące przedmiotem ich badań. Zobaczymy też innych mieszkańców lodu dzięki temu, że kamera zajrzy pod mikroskop. Dzięki animacjom widzowie lepiej poznają te wyjątkowe mikroorganizmy. 20:00 . - NA TROPIE EPIDEMII - KŁOPOTY Z KOMARAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 21:00 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /6/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Architektura wielkich świątyń wznoszonych w czasach starożytnych niejednokrotnie stanowiła kamień milowy w rozwoju technik budowlanych i przesuwała granice inżynierii sztuki budowlanej. Na świątynie nie szczędzono wydatków, często budowane były przez dziesięciolecia, a nawet stulecia. Jedną z takich niezwykłych świątyń jest Angkor Wat w głębi dżungli kambodżańskiej. 900-letni kompleks zajmujący ponad 400 akrów na bagnach nękanych plagą monsunów. Największy zabytek religijny na świecie pod względem powierzchni lądowej. Niekończące się korytarze i kolosalne konstrukcje tej świątyni ukazują niezwykle precyzyjne rzemiosło kamieniarskie oraz arcydzieła dekoracji rzeźbiarskiej. Szósty odcinek z 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 22:05 RAPORT NAUKOWY - 77 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 22:40 INTELIGENTNE ZWIERZĘTA - ODC. 5 OSZUŚCI (ANIMAL EINSTEINS EP. 5 CON ARTISTS) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Joanne Stevens Przetrwanie w grze o życie wymaga wielkich umiejętności. Zwierzęta codziennie podejmują kolejne wyzwania, by zdobyć pożywienie i przekazać swoje geny potomstwu. Do sukcesu prowadzą dwie ścieżki: uczciwa i nieuczciwa. W świecie zwierząt nie brak oszustw i podstępów. Głównym ich powodem jest pragnienie, by nie dać się zjeść. Oto jeden z najbogatszych w białko posiłków na rafie koralowej. W dodatku bez ochronnego pancerza. Ośmiornica. Mistrzyni kamuflażu. Podobnie jak inne głowonogi - mątwy i kałamarnice - ośmiornice potrafią zmieniać barwę ciała. Robią to, by porozumiewać się między sobą, podkradać się do zdobyczy lub unikać drapieżników. W jaki sposób to robią? 23:40 NA WSZELKI WYPADEK! - UDAR MÓZGU 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Cykl, w którym ratownicy i lekarze uczą, jak skutecznie udzielać pierwszej pomocy. Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. Jeżeli podejrzewasz u kogoś udar mózgu, niezwłocznie zadzwoń do dyspozytora medycznego (999 lub 112.) Bardzo ważne jest jak najszybsze wezwanie Zespołu Ratownictwa Medycznego. W żadnym wypadku nie wolno czekać aż objawy same ustąpią. 00:15 STACJA ARKTYKA - LODOWIEC Z BLISKA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Sambor Wilk Scenariusz: Odeta Moro, Patrycja Koskowska Film dokumentalny poświęcony niesporczakom - fascynującym mikroorganizmom badanym w Polskiej Stacji Polarnej Hornsund. Naukowcy w Polskiej Stacji Badawczej prowadzą badania najbardziej wytrzymałych istot na Ziemi, maleńkich organizmów o fizjonomii ludzików Michelin - niesporczaków. Ujęcia niesporczaków z mikroskopów są spektakularne, a jeszcze bardziej spektakularne są ich cechy i właściwości. Badania prowadzi dr Krzysztof Zawierucha. Wspólnie z dr. Adamem Nawrotem pokażą pobrane próbki i przedstawią niezwykłe istoty będące przedmiotem ich badań. Zobaczymy też innych mieszkańców lodu dzięki temu, że kamera zajrzy pod mikroskop. Dzięki animacjom widzowie lepiej poznają te wyjątkowe mikroorganizmy. 00:55 . - NA TROPIE EPIDEMII - KŁOPOTY Z KOMARAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 01:55 DZIKA POLSKA - WYSOKIE LOTY BIELIKA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Orzeł bielik, największy z polskich ptaków drapieżnych i nasze godło narodowe, nie wywinie już orła! Do niedawna zagrożony zagładą, dziś powiększa swoją liczebność w naszym kraju. Ale ornitolodzy, pomni niedawnych zagrożeń, choćby ze strony pestycydów i odstrzału, pozostają czujni. Na Pomorzu Magda i Maciej Traczowie urządzają dla tych królewskich ptaków zimowe nęciska z mięsem padłych zwierząt, odwodząc orły od dalekich i niebezpiecznych wędrówek. Z urządzonej obok czatowni operator "Dzikiej Polski" podpatrzył żerujące bieliki i ich potyczki z natrętnymi, inteligentnymi krukami. Zaś w poznańskim zoo para kontuzjowanych, ale rozrodczo sprawnych bielików rozmnaża się pod nieustanną obserwacją kamery, zawieszonej nad ich gniazdem. Dr Tadeusz Mizera, ich ojciec chrzestny, komentuje dla nas powstający w ten sposób film, pełen unikalnych scen. Poznawanie niezbadanych dotąd szczegółów z życia tych ptaków to szansa na ich skuteczniejszą ochronę.