TVP Nauka Piątek, 29.03.2024 06:10 ASTRONARIUM - (66) - WIELKI WYBUCH Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Moment narodzin czasu i przestrzeni. Pierwotny fenomen, z którego wyłonił się Wszechświat, jaki znamy. Chyba żadna koncepcja współczesnej nauki nie budzi takich emocji jak teoria Wielkiego Wybuchu. Jej pojawienie się zrewolucjonizowało nasze wyobrażenie o naturze i pochodzeniu Wszechświata. W tym programie pokażemy, co wiemy na temat natury Wielkiego Wybuchu. 06:40 BILANS ZDROWIA Magazyn, 19 min, Polska, 2022 Według polskich i międzynarodowych danych z zespołem FAS/FASD rodzi się ok. 2% dzieci na 1000 zdrowych urodzeń. Według specjalistów zajmujących się tą chorobą jest ich nawet 5%. Niestety, ze względów społecznych i braku dostępu do wielospecjalistycznej diagnozy oficjalne dane są niższe. Nie ulega jednak wątpliwości, że na całym świecie dzieci z FASD jest więcej niż z autyzmem czy zespołem Downa. W tym odcinku programu o Alkoholowym Zespole Płodowym, a także o dermopatii cukrzycowej i o wyjątkowej operacji kardiologicznej. 07:15 DZIKA POLSKA - MRÓWKI, NA PLAN! Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Bywa, że w filmie fabularnym muszą zagrać zwierzęta. I to całkiem poważne role. Jak je do nich przygotować? I które się do tego nadają? Oto pytanie, jakie od lat nurtuje Marka Pinkowskiego. Bo to on dobiera i trenuje zwierzęta do ról filmowych. W ośrodku zwanym Akademią Filmową Zwierząt, wśród budynków mickiewiczowskiego Soplicowa, wzniesionych na użytek filmu "Pan Tadeusz" i przeniesionych tu, do wielkopolskiej wsi, można spotkać wiele zwierząt należących do naszej dzikiej fauny: wilki, wydry, jastrzębie, sokoły, kruki. Ale i zwierzęta domowe, ze swojską krasulą włącznie, dostarczają na planie filmowym, jak i podczas codziennych zabiegów pielęgnacyjnych, mnóstwa wrażeń, o których z pasją opowiada ich gospodarz i opiekun. 07:45 POLSKIE PARKI NARODOWE - BIESZCZADZKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 08:20 ZAGADKI WSZECHŚWIATA - ŚMIERĆ GWIAZDY (SECRETS OF THE UNIVERSE) Serial, 24 min, USA, 2012 Ogromne czarne dziury, paleniska nuklearne w jądrach gigantycznych gwiazd i wulkaniczne szybkowary wewnątrz planet - w przestworzach czasu i przestrzeni wszechświat jest nieustająco przekształcany przez kipiące kotły energii. Ta seria dokumentalna podąża śladami energii do centrów mocy wszechświata. Każdy odcinek wizualizuje te sfery za pomocą najnowocześniejszych animacji opartych zarówno na danych naukowych, jak i najnowszych symulacjach superkomputerowych. Zanurz się w sercu supermasywnej czarnej dziury, leć w toksyczne krajobrazy obcych planet i jedź po wzburzonej powierzchni gwiazdy, która wkrótce ma wybuchnąć! Znajdź się w sercu potwornego huraganu, zobacz gigantyczne erupcje wulkanów na lodowatym księżycu Neptuna, Trytonie, eksploruj wulkaniczne satelity Jowisza. Seria "Zagadki Wszechświata" to pełne przygód spojrzenie na kosmos, to filmy, które poinformują, zadziwią i zainspirują każdy żądny wiedzy umysł bez względu na wiek. 08:50 ZAGADKI WSZECHŚWIATA - GRANICE WSZECHŚWIATA (SECRETS OF THE UNIVERSE) Serial, 24 min, USA, 2012 Ogromne czarne dziury, paleniska nuklearne w jądrach gigantycznych gwiazd i wulkaniczne szybkowary wewnątrz planet - w przestworzach czasu i przestrzeni wszechświat jest nieustająco przekształcany przez kipiące kotły energii. Ta seria dokumentalna podąża śladami energii do centrów mocy wszechświata. Każdy odcinek wizualizuje te sfery za pomocą najnowocześniejszych animacji opartych zarówno na danych naukowych, jak i najnowszych symulacjach superkomputerowych. Zanurz się w sercu supermasywnej czarnej dziury, leć w toksyczne krajobrazy obcych planet i jedź po wzburzonej powierzchni gwiazdy, która wkrótce ma wybuchnąć! Znajdź się w sercu potwornego huraganu, zobacz gigantyczne erupcje wulkanów na lodowatym księżycu Neptuna, Trytonie, eksploruj wulkaniczne satelity Jowisza. Seria "Zagadki Wszechświata" to pełne przygód spojrzenie na kosmos, to filmy, które poinformują, zadziwią i zainspirują każdy żądny wiedzy umysł bez względu na wiek. 09:20 . - NA TROPIE EPIDEMII - KŁOPOTY Z KOMARAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 10:10 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - CIEPŁO Z GŁĘBI KNIEI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Budynki nadleśnictwa Krynki stoją w osadzie Poczopek, w otoczeniu bujnych lasów Puszczy Knyszyńskiej na Podlasiu. Leśnemu powietrzu, jak i tutejszej przyrodzie, nie sprzyjałaby kotłownia na węgiel. Toteż w budynkach zainstalowano już pompy cieplne. Nadleśniczy Jerzy Sieradzki zapewnia, że pozwalają mu zaoszczędzić tyle, ile musiałby wydać na węgiel. Ale ma dalsze plany, m. in. wykorzystanie energii słonecznej. Na wieży przeciwpożarowej zainstalowano kamerę, która ma wykrywać dzień i noc zarzewie pożarów. Dla jej zasilania trzeba by ciągnąć przez las 2 - 3 km kabla. Zamiast tego zastosowano na wieży baterię słoneczną, dzięki której kamera przez całą dobę ukazuje obraz puszczy. W otoczeniu zabudowań nadleśnictwa istnieje ośrodek edukacyjny, i powstaje park dla dzikich, kontuzjowanych zwierząt. Obok powstaje też park energii odnawialnej, a nadleśniczy - wielki entuzjasta - zapewnia, że wkrótce zaprzęgnie w tym gospodarstwie leśnym do pracy także inne rozwiązania z zakresu energii odnawialnej, by polegać przede wszystkim na nich. 10:45 CZY WIESZ, ŻE? - /119/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 11:10 BILANS ZDROWIA Magazyn, 19 min, Polska, 2022 Według polskich i międzynarodowych danych z zespołem FAS/FASD rodzi się ok. 2% dzieci na 1000 zdrowych urodzeń. Według specjalistów zajmujących się tą chorobą jest ich nawet 5%. Niestety, ze względów społecznych i braku dostępu do wielospecjalistycznej diagnozy oficjalne dane są niższe. Nie ulega jednak wątpliwości, że na całym świecie dzieci z FASD jest więcej niż z autyzmem czy zespołem Downa. W tym odcinku programu o Alkoholowym Zespole Płodowym, a także o dermopatii cukrzycowej i o wyjątkowej operacji kardiologicznej. 11:40 DZIKA POLSKA - MRÓWKI, NA PLAN! Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Bywa, że w filmie fabularnym muszą zagrać zwierzęta. I to całkiem poważne role. Jak je do nich przygotować? I które się do tego nadają? Oto pytanie, jakie od lat nurtuje Marka Pinkowskiego. Bo to on dobiera i trenuje zwierzęta do ról filmowych. W ośrodku zwanym Akademią Filmową Zwierząt, wśród budynków mickiewiczowskiego Soplicowa, wzniesionych na użytek filmu "Pan Tadeusz" i przeniesionych tu, do wielkopolskiej wsi, można spotkać wiele zwierząt należących do naszej dzikiej fauny: wilki, wydry, jastrzębie, sokoły, kruki. Ale i zwierzęta domowe, ze swojską krasulą włącznie, dostarczają na planie filmowym, jak i podczas codziennych zabiegów pielęgnacyjnych, mnóstwa wrażeń, o których z pasją opowiada ich gospodarz i opiekun. 12:15 POLSKIE PARKI NARODOWE - BIESZCZADZKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 12:50 CZY WIESZ, ŻE? - /120/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:20 ZAGADKI WSZECHŚWIATA - ŚMIERĆ GWIAZDY (SECRETS OF THE UNIVERSE) Serial, 24 min, USA, 2012 Ogromne czarne dziury, paleniska nuklearne w jądrach gigantycznych gwiazd i wulkaniczne szybkowary wewnątrz planet - w przestworzach czasu i przestrzeni wszechświat jest nieustająco przekształcany przez kipiące kotły energii. Ta seria dokumentalna podąża śladami energii do centrów mocy wszechświata. Każdy odcinek wizualizuje te sfery za pomocą najnowocześniejszych animacji opartych zarówno na danych naukowych, jak i najnowszych symulacjach superkomputerowych. Zanurz się w sercu supermasywnej czarnej dziury, leć w toksyczne krajobrazy obcych planet i jedź po wzburzonej powierzchni gwiazdy, która wkrótce ma wybuchnąć! Znajdź się w sercu potwornego huraganu, zobacz gigantyczne erupcje wulkanów na lodowatym księżycu Neptuna, Trytonie, eksploruj wulkaniczne satelity Jowisza. Seria "Zagadki Wszechświata" to pełne przygód spojrzenie na kosmos, to filmy, które poinformują, zadziwią i zainspirują każdy żądny wiedzy umysł bez względu na wiek. 13:50 ZAGADKI WSZECHŚWIATA - GRANICE WSZECHŚWIATA (SECRETS OF THE UNIVERSE) Serial, 24 min, USA, 2012 Ogromne czarne dziury, paleniska nuklearne w jądrach gigantycznych gwiazd i wulkaniczne szybkowary wewnątrz planet - w przestworzach czasu i przestrzeni wszechświat jest nieustająco przekształcany przez kipiące kotły energii. Ta seria dokumentalna podąża śladami energii do centrów mocy wszechświata. Każdy odcinek wizualizuje te sfery za pomocą najnowocześniejszych animacji opartych zarówno na danych naukowych, jak i najnowszych symulacjach superkomputerowych. Zanurz się w sercu supermasywnej czarnej dziury, leć w toksyczne krajobrazy obcych planet i jedź po wzburzonej powierzchni gwiazdy, która wkrótce ma wybuchnąć! Znajdź się w sercu potwornego huraganu, zobacz gigantyczne erupcje wulkanów na lodowatym księżycu Neptuna, Trytonie, eksploruj wulkaniczne satelity Jowisza. Seria "Zagadki Wszechświata" to pełne przygód spojrzenie na kosmos, to filmy, które poinformują, zadziwią i zainspirują każdy żądny wiedzy umysł bez względu na wiek. 14:20 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /9/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Zanim wynaleziono narzędzia metalowe czy koło, inżynierowie z epoki kamienia stworzyli niezwykłe konstrukcje zwane megalitami. Ich przeznaczenie jak też metoda budowy od zawsze owiane były tajemnicą. Jednak stopniowo nauka odkrywa sekrety tych starożytnych cudów. Od podziemnych grobowców po ogromne stojące kamienie Stonehenge i spektakularne pomniki Orkadów. Nasi neolityczni przodkowie transportowali ogromne kamienie setki mil, używając jedynie siły mięśni i najprostszych narzędzi. Stonehenge uznawane jest za szczytowe osiągnięcie inżynierii prehistorycznej. Dziewiąty odcinek 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 15:15 DZIKA POLSKA - DYSKRETNY UROK ŚLUZOWCA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Wszechobecna zieleń i kobierce leśnych kwiatów przyćmiewają wiele istot żyjących w naturze, takich jak porosty, śluzowce, niektóre grzyby. A ich świat jest tajemniczy i zaskakujący. Wręcz trudno dociec, kto jest odrębnym osobnikiem, kto nie, kto ma jaką płeć i ile tych płci jest, jak to zależy od pogody i czystości środowiska. W zagadki tego światka wprowadzają nas wrocławscy badacze tych organizmów, którzy w bujnych lasach Wigierskiego Parku Narodowego prowadzą ich spis i bezustannie śledzą obyczaje. Rozmowy o zaskakujących formach egzystencji, tak różnych od naszej, nasuwają wiele zgoła przewrotnych wniosków, jak choćby ten, że... warto płacić podatki. 15:50 CZY WIESZ, ŻE? - /121/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 16:15 ŚWIAT OD ŚWITU DO ZMIERZCHU - TOKIO OD ŚWITU DO ZMIERZCHU Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2011 Reżyseria: Maciej Drygas, Mirosław Dembiński Scenariusz: Maciej Drygas, Mirosław Dembiński W tym filmie świt jest rzeczywiście przebudzeniem miasta. Ludzie wstają z łóżek, a widz ma okazję zobaczyć, jak śpią Japończycy. Potem poranna gimnastyka na ulicach i skwerach; tłumy przechodniów wykonują skłony, wymachy, podskoki. Zwyczajny obrazek, choć nagle w grupie ćwiczących pojawiają się nadzy zapaśnicy sumo. Olbrzymi i dobroduszni. Ćwiczą razem z dziećmi i staruszkami. Właśnie ta podwójność obrazów jest najciekawsza. Oko kamery cierpliwie rejestruje zwykłe sytuacje (seans portretowy, wizyta w sklepie mięsnym czy w gabinecie wróża), które objawiają swoje drugie, zagadkowe znaczenie. Gdzieś między kadrami, kryje się inność, odrębność i niedostępność tego świata, mimo dobrze znanych, czasem nawet zbanalizowanych konturów. Fragmenty filmu, w których pojawia się wątek zbiorowej pamięci, dotyczącej horroru wojny czy niedawnej katastrofy w Fukushimie, stanowią silny kontrapunkt dla zwykłych, rodzajowych scenek odzwierciedlających tokijską codzienność. 17:00 ASTRONARIUM - (67) - KSIĘŻYC Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Księżyc, nasz naturalny satelita. To dosłownie i w przenośni najbliższe nam ciało niebieskie. Losy Księżyca i Ziemi są nierozłącznie związane. W tym programie pokażemy, jak zmieniała się nasza wiedza na temat Srebrnego Globu. I jaka może być jego rola w przyszłości. 17:35 PODRÓŻ PRZEZ ŻYCIE CZ. 2. DORASTANIE (LIFE STORY) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2014 Serial dokumentalny BBC Worldwide, twórców kultowej już serii "Życie", z Davidem Attenborough na czele. W sześciu odcinkach opowiedziano o życiu na ziemi. Każda część to spojrzenie z innego punktu widzenia, tak więc będą to: szczęście, wiedza, bezpieczeństwo, władza, miłość i nieśmiertelność. Zobaczymy, jak każdego dnia zwierzęta i inne organizmy muszą mierzyć się z triumfem i tragedią, humorem i radością. Ta opowieść przedstawia historie z ich życia w najdrobniejszych szczegółach. Będziemy świadkami rozmaitych dramatów i napięć świata przyrody oraz niezwykłej chęci do życia. Nowatorstwo tego serialu to przede wszystkim użycie niezwykłej techniki zarówno filmowania, jak i montażu, efektów specjalnych i wielu innych zabiegów, które pozwolą zobaczyć życie w niespotykanym dotąd świetle. 18:30 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - MEDYCYNA WOJNY Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Natalia Karapuda Prowadzący: Łukasz Grabarczyk 24 lutego 2022 roku, czyli dzień, w którym Rosja napadła na Ukrainę, zmienił historię na zawsze. Hipokrates mawiał: "Chcesz być chirurgiem, idź na wojnę". Medycyna i wojna zawsze szły pod rękę. To doskonale wie neurochirurg z Olsztyna, dr Łukasz Grabarczyk, który operował w wojennych warunkach w Ukrainie. Angażuje się też w pomoc wschodnim sąsiadom, między innymi w pozyskiwaniu sprzętu do ratowania rannych. 19:00 DZIKA POLSKA - DŻENTELMENI PRZYRODY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Do najdzikszych przedstawicieli naszej przyrody należą pszczoły. Choć częściowo udomowione i zaprzęgnięte do pracy na rzecz ludzi, nie zmieniły swoich pierwotnych obyczajów. Zgodnie z nimi wylatują na łąki i pola, zapylając liczne gatunki roślin dzikich i użytkowych. Pożytek z zapylania przez pszczoły wielokrotnie przewyższa zyski z miodu. Odwiedzając jedyną w Europie średnią szkołę pszczelarską pod Lublinem, mamy okazję zajrzeć zarówno do tradycyjnych barci, jak i współczesnych uli, poznać zagadkowe obyczaje pszczół i zrozumieć, czym są dla nas i dla naszej przyrody. 19:30 PRZYRODNIK NA TROPIE - /5/ - SZARYTKA MORSKA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Bohaterka tego odcinka może ważyć aż do 300 kg i mierzyć do 2, 5 metra. Samce, jak to w świecie ssaków, są większe i cięższe od samic. Losy bohaterki od ponad 10 000 lat splecione są z człowiekiem, który od zamierzchłych czasów na nią polował ze względu na mięso, cenne futro i tłuszcz. W 2015 roku Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk zmienił kilka polskich nazw ssaków. Bohaterka tego odcinka wcześniej była foką szarą, a teraz jest szarytką morską. 20:00 MEGAKONSTRUKCJE - TUNELE (SUPER TUNNELS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja/Niemcy, 2021 Historia ludzkości to także historia technologii, ponieważ wynalazki i maszyny czynią otaczający nas świat bardziej przystępnym dla człowieka. Dzięki nim pokonujemy duże odległości, zdobywamy żywność, pozyskujemy energię i wszystko, co nam niezbędne do życia. Seria "Megakonstrukcje" opowiada o spektakularnych i pionierskich kamieniach milowych w inżynierii, od rzymskiego mostu Pont du Gard po francuską szybką kolej TGV. Każdy odcinek omawia jeden rodzaj osiągnięć technicznych, a więc budowę i działanie: gigantycznych tam, kanałów żeglugowych, tuneli wydrążonych pod górami i morzami oraz wiaduktu Millau, najdłuższego mostu wantowego na świecie. 21:05 WIELKIE WYNALAZKI - /11/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 22:10 DZIKA POLSKA - DYSKRETNY UROK ŚLUZOWCA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Wszechobecna zieleń i kobierce leśnych kwiatów przyćmiewają wiele istot żyjących w naturze, takich jak porosty, śluzowce, niektóre grzyby. A ich świat jest tajemniczy i zaskakujący. Wręcz trudno dociec, kto jest odrębnym osobnikiem, kto nie, kto ma jaką płeć i ile tych płci jest, jak to zależy od pogody i czystości środowiska. W zagadki tego światka wprowadzają nas wrocławscy badacze tych organizmów, którzy w bujnych lasach Wigierskiego Parku Narodowego prowadzą ich spis i bezustannie śledzą obyczaje. Rozmowy o zaskakujących formach egzystencji, tak różnych od naszej, nasuwają wiele zgoła przewrotnych wniosków, jak choćby ten, że... warto płacić podatki. 22:45 PODRÓŻ PRZEZ ŻYCIE CZ. 2. DORASTANIE (LIFE STORY) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2014 Serial dokumentalny BBC Worldwide, twórców kultowej już serii "Życie", z Davidem Attenborough na czele. W sześciu odcinkach opowiedziano o życiu na ziemi. Każda część to spojrzenie z innego punktu widzenia, tak więc będą to: szczęście, wiedza, bezpieczeństwo, władza, miłość i nieśmiertelność. Zobaczymy, jak każdego dnia zwierzęta i inne organizmy muszą mierzyć się z triumfem i tragedią, humorem i radością. Ta opowieść przedstawia historie z ich życia w najdrobniejszych szczegółach. Będziemy świadkami rozmaitych dramatów i napięć świata przyrody oraz niezwykłej chęci do życia. Nowatorstwo tego serialu to przede wszystkim użycie niezwykłej techniki zarówno filmowania, jak i montażu, efektów specjalnych i wielu innych zabiegów, które pozwolą zobaczyć życie w niespotykanym dotąd świetle. 23:45 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - MEDYCYNA WOJNY Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Natalia Karapuda Prowadzący: Łukasz Grabarczyk 24 lutego 2022 roku, czyli dzień, w którym Rosja napadła na Ukrainę, zmienił historię na zawsze. Hipokrates mawiał: "Chcesz być chirurgiem, idź na wojnę". Medycyna i wojna zawsze szły pod rękę. To doskonale wie neurochirurg z Olsztyna, dr Łukasz Grabarczyk, który operował w wojennych warunkach w Ukrainie. Angażuje się też w pomoc wschodnim sąsiadom, między innymi w pozyskiwaniu sprzętu do ratowania rannych. 00:25 PRZYRODNIK NA TROPIE - /5/ - SZARYTKA MORSKA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Bohaterka tego odcinka może ważyć aż do 300 kg i mierzyć do 2, 5 metra. Samce, jak to w świecie ssaków, są większe i cięższe od samic. Losy bohaterki od ponad 10 000 lat splecione są z człowiekiem, który od zamierzchłych czasów na nią polował ze względu na mięso, cenne futro i tłuszcz. W 2015 roku Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk zmienił kilka polskich nazw ssaków. Bohaterka tego odcinka wcześniej była foką szarą, a teraz jest szarytką morską. 01:05 MEGAKONSTRUKCJE - TUNELE (SUPER TUNNELS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja/Niemcy, 2021 Historia ludzkości to także historia technologii, ponieważ wynalazki i maszyny czynią otaczający nas świat bardziej przystępnym dla człowieka. Dzięki nim pokonujemy duże odległości, zdobywamy żywność, pozyskujemy energię i wszystko, co nam niezbędne do życia. Seria "Megakonstrukcje" opowiada o spektakularnych i pionierskich kamieniach milowych w inżynierii, od rzymskiego mostu Pont du Gard po francuską szybką kolej TGV. Każdy odcinek omawia jeden rodzaj osiągnięć technicznych, a więc budowę i działanie: gigantycznych tam, kanałów żeglugowych, tuneli wydrążonych pod górami i morzami oraz wiaduktu Millau, najdłuższego mostu wantowego na świecie. 02:10 DZIKA POLSKA - DŻENTELMENI PRZYRODY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Do najdzikszych przedstawicieli naszej przyrody należą pszczoły. Choć częściowo udomowione i zaprzęgnięte do pracy na rzecz ludzi, nie zmieniły swoich pierwotnych obyczajów. Zgodnie z nimi wylatują na łąki i pola, zapylając liczne gatunki roślin dzikich i użytkowych. Pożytek z zapylania przez pszczoły wielokrotnie przewyższa zyski z miodu. Odwiedzając jedyną w Europie średnią szkołę pszczelarską pod Lublinem, mamy okazję zajrzeć zarówno do tradycyjnych barci, jak i współczesnych uli, poznać zagadkowe obyczaje pszczół i zrozumieć, czym są dla nas i dla naszej przyrody.