TVP Dokument Niedziela, 07.04.2024 05:20 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 24 W ŚWIECIE ŁEMKÓW Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Dlaczego podróżując po polskim Beskidzie Niskim, możemy natrafić na samotne drzwi, które stoją w środku pola? Kto je tam zostawił? Co symbolizują? Radek Kotarski rusza ich śladem i odkrywa barwną kulturę Łemków. Sprawdza, jak wielu zostało ich w Polsce, czym tradycyjnie się zajmowali i co dawniej jedli. Zapraszamy na magiczną podróż do świata tajemniczych górali. 05:55 WETERYNARZE Z SERCEM - /59/ Reality show, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Autorzy odwiedzają ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Część uwagi poświęcono także mniej popularnym zwierzętom domowym, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. W tym odcinku twórcy zapraszają do Skrzynic Drugich, w gminie Jabłonna pod Lublinem, gdzie dwoje archeologów, Lena i Mateusz, otworzyło Leśne Pogotowie - Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt. Stworzyli bezpieczny dom dla siebie i potrzebujących ich pomocy przedstawicieli fauny, chronionych i pospolitych, dzikich i domowych. Jak skończył się spacer Pani Doroty z dwoma ukochanymi spanielami? Do jakiej tragedii doprowadziło bestialstwo człowieka, który zabawiał się, strzelając do zwierząt śrutem. A w kąciku adopcyjnym urocze gryzonie, które czekają na odpowiedzialnych opiekunów. 06:25 SKARBY DZIKIEJ AUSTRALII - ODC. 5 PRASTARE LASY (AUSTRALIA’S WILD TREASURE (5/6) ANCIENT RAINFOREST) Cykl dokumentalny, 51 min, Australia, 2020 Reżyseria: Aaron Pedersen Zrealizowany przez doświadczoną ekipę filmowców serial dokumentalny pokazujący różnorodne i wyjątkowe krajobrazy i ekosystemy Australii, które nie mają sobie równych. Sześć wyjątkowych miejsc o znaczeniu ekologicznym i naturalnie pięknych, w których zwierzęta przystosowały się do swoich konkretnych siedlisk, każde niesamowite na swój własny sposób. Niezapomniana podróż po niezwykłych krajobrazach, które tworzą ten australijski kontynent. Część 5. Prastare lasy. Daintree to część australijskiego obszaru tropikalnych lasów deszczowych. Ten leśny raj zajmuje tylko jeden procent powierzchni głównie suchego kontynentu, a zapewnia przetrwanie jednej trzeciej gatunków roślin i zwierząt Australii. Wiele z nich wyewoluowało właśnie tutaj. Dzięki nim ten zakątek zaliczamy do najwspanialszych cudów przyrody. Tropikalny, wilgotny obszar Australii porastają głównie bujne lasy deszczowe. Zajmują powierzchnię 22 tysięcy kilometrów kwadratowych wzdłuż wybrzeży północnej części stanu Queensland. Rośnie tu najstarszy las deszczowy na Ziemi - Daintree. Ten wilgotny las jest pozostałością lasów, które niegdyś pokrywały cały kontynent. Tu powstała większość wyjątkowych gatunków Australii, takich jak kazuar hełmiasty. 07:25 O MIODZIE I LUDZIACH (OF HONEY AND THE MAN / DU MIEL ET DES HOMMES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Eduard Bergeon Scenariusz: Luc Golfin Zdjęcia: Nicolas Ducrot Muzyka: Thomas Doppelo Film dokumentalny o pszczołach, produkcji miodu i człowieku, który ma wpływ na ich kondycję. Pszczoły to hodowane od wieków owady, które produkują miód i są niezwykle potrzebne przyrodzie. Zbierają nektar i pyłek kwiatów, który jest ich pożywieniem i zapylają rośliny owadopylne (np. drzewa owocowe, rzepak). Rośliny, które dostarczają pszczołom surowca do produkcji miodu są nazywane miododajnymi. Niestety, te owady są zagrożone. Gdyby pszczoły wyginęły, życie ludzkie byłoby w niebezpieczeństwie. To od nich w dużej mierze zależy produkcja żywności dla ludzi. Bez pszczół rośliny nie mogłyby się rozmnażać. Niestety, w ciągu kilku lat populacja pszczół zmniejszyła się o kilka miliardów. Rolnicy na całym świecie próbują naprawić szkody, wyrządzone przez człowieka. Troszczą się o pszczoły, które w zamian obdarzają ich swoim skarbem: miodem. Od pszczół można się wiele nauczyć. W ulu nie ma indywidualistów. Jest społeczność, dążąca do wspólnego celu. Jednostka traci znaczenie na rzecz wspólnego interesu. To niezwykłe. Dopóki nad pszczołami będą czuwać ludzie, ekosystemy ocaleją. Ale w wielu krajach wspólna historia pszczół i ludzi może się skończyć. Ochrona tych owadów leży w naszym wspólnym interesie. Bez nich nasz gatunek również może wyginąć. 08:30 GLOBALNA NAUKA - ODC. 6 NOWOCZESNE TECHNOLOGIE - KSZTAŁTOWANIE PRZYSZŁOŚCI (GLOBAL SCIENCE E06: TECHNOLOGY - SHAPING OUR NEW WORLD) Cykl dokumentalny, 49 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yohann Thiriet Ta seria dokumentalna (6 odcinków) przybliży największe odkrycia na arenie współczesnych badań naukowych, przedstawiając najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 6 - "Nowoczesne technologie, kształtowanie przyszłości". Technologia przenika wszystkie aspekty naszego życia. Smartfony, drony, wirtualna rzeczywistość. Za innowacjami stoją pionierzy kształtujący przyszłość poprzez zmianę naszego zachowania, nawyków, a nawet kultury. Technologia łączy się z ludzkością jak nigdy wcześniej. Odmienia to, jak się poruszamy i jak naprawiamy własne ciała. Uzależniliśmy się od innowacji, a technologia ewoluuje w niespotykanym dotąd tempie, aby sprostać naszym potrzebom. Witajcie w świecie, w którym technologia wprowadza ludzkość w ekscytującą przyszłość. Ludzie są istotami technologicznymi. Od pierwszych, kamiennych narzędzi Paleolitu po komputery kwantowe, dążymy do wartości niezbędnych dla naszego przetrwania: wydajności, wygody i bezpieczeństwa. Naukowcy z koreańskiego uniwersytetu Sejong opracowali klawiaturę, która mieści się w kieszeni. Nie zawiera ona żadnych sztywnych elementów poza nanorurkami z włókna węglowego. Silikonowa klawiatura zwija się, zgina i składa bez najmniejszych problemów. Po drugiej stronie świata, w angielskim Hampshire, technologia pozwala hodowcom znaleźć żywy inwentarz. Mogą wybierać swoje przyszłe krowy, korzystając z aplikacji ze zdjęciami i dokładnymi opisami bydła. W Kalifornii najnowsze technologie wirtualne przygotowują kierowników do zwalniania podwładnych. 09:25 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODCINEK 1. NORWEGIA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 1 - LAND OF FJORDS - NORWAY, BETWEEN FJORDS AND MOUNTAINS) Cykl dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Seria geograficzno - podróżnicza o krajach na północy Europy. 4 kraje, 5 narodów i 5 części. Terytoria nordyckie są potężnym bodźcem dla wyobraźni, miejscami, które przywołują rozległe i nieskończone dzikie przestrzenie, bogatą i zachwycającą przyrodę, utrwalone mity i tradycje. Stanowią odę do potęgi Ziemi i żywiołów, które ludzie szanują i czczą przez całe życie, świadomi, że są tylko niewielką częścią tego świata. Odcinek 1 - "Norwegia - kraina fiordów i gór". Położona w północnej Europie Norwegia słynie z zachwycających krajobrazów. Głębokie przybrzeżne doliny były zanurzone w wodach morskich, gdy cofnęła się czapa polarna, mniej niż dziesięć tysięcy lat temu. Norwegia niemal w całości jest pokryta pasmem Alp Skandynawskich, a chropowate formy rzeczywiście zawdzięcza topografii i zlodowaceniom, które pojawiały się regularnie przez ponad dwa i pół miliona lat. Norweski krajobraz wciąż nosi ślady tej trudnej historii geologicznej, szczególnie na zachodzie: prehistoryczne lodowce, takie jak Folgefonna, niezliczone górskie jeziora z krystalicznie czystą wodą i alpejskie doliny wyrzeźbione w rynny oraz oszałamiające szczyty. 10:30 DZIEŃ ZA DNIEM Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1988 Reżyseria: Irena Kamieńska Bohaterkami filmu są bliźniaczki, które zawierzyły komunistycznym hasłom o oddaniu się pracy fizycznej. Siostry poświęciły jej całe życie, nie było czasu na rodzinę, miłość. 10:45 FABRYKA Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1970 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski Zdjęcia: Stanisław Niedbalski, Jacek Tworek Relacja z narad w ursuskiej fabryce traktorów skontrastowana z obrazem panujących tu warunków pracy przynosi przygnębiającą wizję funkcjonowania przedsiębiorstwa w realiach gospodarki socjalistycznej. 11:10 MISJA ZAMBIA - JESTEM IM POTRZEBNY Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Kot Scenariusz: Piotr Kot Lektor: Grzegorz Szponder Zdjęcia: Ks. Maciej Makuła, Piotr Kot, Robert Jażdżyk Muzyka: Wojciech Mularczyk Jesteśmy na stacji misyjnej Cent Rafael Chilay. Tutaj ksiądz Michał sprawował niedzielną Mszę Świętą. To jedna z pięciu stacji misyjnych odwiedzanych cyklicznie przez misjonarza. W takich miejscach misjonarza wspierają katechiści. Odwiedzamy dom chorej. Placówka misyjna wspiera ją od kilku lat. Nie jest łatwo tutaj dotrzeć, gdyż drogi w Zambii, zwłaszcza na wioskach, nie wszędzie są dobrej jakości. Bez samochodu terenowego byłoby to niemożliwe. 11:30 MISJA ZAMBIA - PAN BÓG WIDZI, CO ROBICIE Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Kot Scenariusz: Piotr Kot Zdjęcia: Robert Jażdżyk, Ks. Maciej Makuła, Piotr Kot Muzyka: Wojciech Mularczyk Lektor: Grzegorz Szponder Placówka w Makululu ma pod swoją opieką także stacje misyjne. Dzisiaj razem z ks. Andrzejem Zdzieborskim odwiedzimy jedno z takich miejsc. Jedziemy terenowym autem za miasto, na wioskę. Po drodze mijamy pracujących w okolicznych kamieniołomach mieszkańców. Wioska, do której docieramy, nazywa się Mudenda. 11:45 FILARY CZASU - ODC. 5 HISPANIA - ŻYCIE W PRZEPYCHU (LOS PILARES DEL TIEMPO EP. 05_HISPANIA) Serial dokumentalny, 53 min, Hiszpania, 2022 Reżyseria: Leonor Martn, Antonio Lopez Pulido, Lidia San Jos, Aitor Antepara Zuza Serial dokumentalny (10 odcinków), który dosłownie prześwietla najbardziej imponujące zabytki w Hiszpanii, aby pokazać je jak nigdy dotąd. Cykl, który pozwala zrozumieć architekturę i przeznaczenie budynków na przestrzeni dziejów. Każdy odcinek to podróż na historyczne lub architektoniczne szlaki. Odc. 5 - "Hispania - życie w przepychu". Poznamy miasto, w którym wytwarzano bardzo ceniony przez Rzymian sos. Użyjemy najnowocześniejszej technologii, która pozwoli nam analizować w 3D te archeologiczne klejnoty. Wyruszamy w podróż po dostatniej Hispanii. W Kadyksie znajdują się dwa dawne rzymskie miasta: Gades, Baelo. Chcę spojrzeć na Kadyks z jednego z punktów widokowych. Ta fantastyczna panorama uwidacznia perłę Okcydentu. Założone przez Fenicjan Gadir jest uważane za pierwsze miasto Zachodu. 12:50 TACY BYLIŚMY - ANDRZEJ ZAUCHA Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Serial dokumentalny, którego twórcy śledzą losy największych gwiazd polskiej piosenki. W każdym odcinku w nostalgiczny sposób wyjaśniają, jak twórczość muzycznych idoli miała wpływ na nasze życie oraz na nas samych. Andrzej Zaucha to wyjątkowe uosobienie męskości, wrażliwości i lekkości, które razem złożyły się na piękny sen o śpiewaniu, który śniliśmy wszyscy i który nagle został przerwany. 13:20 PODRÓŻE MAŁEJ I DUŻEJ - S. 3, ODC. 7; USA - LUIZJANA Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Monika razem z córeczką Laurką (2 lata i 10 miesięcy) odwiedzają kolejny stan USA - Luizjanę. W Nowym Orleanie przywitają się z Louisem Armstrongiem, skosztują po’boya i zrobią pranie w iście amerykańskim stylu. Pokażą też klimatyczne, piękne dzielnice willowe Garden District i Marigny i zajrzą do kolorowego muzeum muzyki, sztuki i radości JAMNOLA. Odwiedzą też posiadłość Oak Alley, niegdyś plantację cukru nad rzeką Missisipi, by przybliżyć historię życia i pracy czarnoskórej społeczności w XIX wieku. 13:50 NIEDŹWIEDZIE W KRAINIE ŚNIEGU (SNOW BEARS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Philip Dalton Film dokumentalny BBC Worldwide o niedźwiedziach polarnych. Niezwykła historia, dramatyczne zwroty akcji i zapierające dech w piersiach plenery magicznej Arktyki. Mama niedźwiedzica wraz ze swoimi dwoma nowo narodzonymi maleństwami podąża przez lodową pustynię w celu znalezienia pożywienia i przetrwania. Cała trójka opuszcza swoje legowisko po raz pierwszy. Odważnie prowadzone przez matkę młode niedźwiadki, odbywają pierwszą w życiu podróż. Napotykają wiele niebezpieczeństw po drodze: lisy polarne, inne wędrujące niedźwiedzie gotowe do zabijania, ekstremalne warunki pogodowe, zaspy śnieżne i pęknięcia lodowców. To niezwykła okazja obserwowania młodych, które są bardzo rzadko widywane w ich naturalnym środowisku. W Wielkiej Brytanii film obejrzało 5 milionów widzów. 14:50 TAJEMNICE BLIŹNIĄT (SECRET LIFE OF TWINS) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Luke Wiles Film dokumentalny BBC Worldwide o bliźniętach - kalkach matki - natury. Identyczne, a zarazem całkowicie odmienne. Przez 9 miesięcy żyją razem w łonie matki. Potem często przez wiele lat są nierozłączne. Nic dziwnego, że bliźnięta łączy szczególna więź fizyczna, psychiczna i emocjonalna. Badania nad bliźniętami pozwalają nam odkryć nie tylko ich tajemnice, ale także zagadkę ludzkiej tożsamości. Poznamy bliźnięta, które, choć wychowały się osobno, mają identyczne nawyki; i takie, które w niczym nie są podobne. Będziemy też towarzyszyć parze sióstr w pierwszych latach życia. Dziś odkryjemy tajemnice bliźniąt. Naukowcy stwierdzili, że w 80% przypadków bliźnięta wychowane wspólnie mają niemal identyczny iloraz inteligencji. Dlatego na egzaminach zwykle wypadają tak samo. Stąd badacze wyciągnęli wniosek, że 2/3 inteligencji zawdzięczamy rodzicom. Bliźnięta łączy też podobieństwo fizyczne. Często mają te same nawyki; te same nietypowe przyzwyczajenia. 15:45 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 12/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 4) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 16:45 JEZIORA Z SIMONEM REEVEM - CZĘŚĆ 3. (THE LAKES WITH SIMON REEVE) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Sam Bagnall Trzyczęściowy film dokumentalny BBC Studios. Lake District - jeden z najbardziej romantycznych regionów w kraju. Kumbria to wzniesienia, doliny polodowcowe i jeziora na obszarze blisko 2400 km2. To największy Park Narodowy Anglii i brytyjski cud przyrody. Pradawny krajobraz przechodzi ogromne zmiany - przez napływ milionów Brytyjczyków, korzystających z dobroci świeżego powietrza i przez bogatych nabywców domów. Tutejszy sposób życia jest zagrożony. Od pracowników łodzi podwodnych po farmerów górskich, Simon Reeve spotyka mieszkańców Kumbrii, odkrywając nowe spojrzenie na ten wspaniały zakątek Wielkiej Brytanii. Rozsławiony przez poetę Williama Wordswortha, jego surowe piękno zajmuje wyjątkowe miejsce w brytyjskim życiu. Simon Reeve spotyka najbardziej fascynujące postacie z Krainy Jezior, dowiaduje się o zagrożeniach dla jej delikatnej przyrody i odwiedza niektóre ze spektakularnych i kontrowersyjnych projektów energetycznych znajdujących się w jej granicach. Część 3. Ostatni etap podróży po Parku Narodowym Lake District i Kumbrii zaczyna się na zachodnim wybrzeżu. Od zatoki Morecombe do granicy ze Szkocją - jest ponad 160 km wybrzeża. To daleka i dzika część kraju. Wybrzeże Kumbrii... chyba nie tak wyobrażamy sobie Park Narodowy krainy jezior - ale to wciąż część parku. Wysokie piaszczyste wydmy ciągną się kilometrami. To bujny habitat dla roślin i dzikich zwierząt. Przez wieki to wybrzeże było przemysłowe - wydobywano tu węgiel, produkowano stal, energię i dawano miejsca pracy. Jadąc na północ wzdłuż linii kolejowej, która jest drogą do pracy zatrudnionych u największego prywatnego pracodawcy w Kumbrii, docieramy do końca podróży po Lake District. To światowej klasy park narodowy - tak piękny, jakiego nigdzie nie ma na naszej planecie. Kumbria jest ważna dla życia narodu. Stara się dostarczyć energii ze źródeł odnawialnych i walczyć o przyrodę. Jeśli wszystko się tu zorganizuje jak trzeba - będzie nadzieja na przyszłość. 17:50 FILARY CZASU - ODC. 6 DROGA ŚW. JAKUBA - KAMIENNE PARTYTURY (LOS PILARES DEL TIEMPO EP. 06_CAMINO DE SANTIAGO) Serial dokumentalny, 55 min, Hiszpania, 2022 Reżyseria: Leonor Martn, Antonio Lopez Pulido, Lidia San Jos, Aitor Antepara Zuza Serial dokumentalny (10 odcinków), który dosłownie prześwietla najbardziej imponujące zabytki w Hiszpanii, aby pokazać je jak nigdy dotąd. Cykl, który pozwala zrozumieć architekturę i przeznaczenie budynków na przestrzeni dziejów. Każdy odcinek to podróż na historyczne lub architektoniczne szlaki. Odc. 6 - "Droga św. Jakuba - kamienne partytury". W IX - tym wieku zaczęła krążyć legenda, że grób św. Jakuba Apostoła znajduje się w Galicji. Tak powstał szlak pielgrzymkowy zwany drogą św. Jakuba. Jest jednak mniej znany aspekt tej drogi, prawdziwy łącznik między jej głównymi zabytkami: muzyka. Zobaczymy, jak muzyka i kamień łączą się ze sobą. To Kaplica Sykstyńska sztuki romańskiej. Dzięki skanerowi ujrzymy detale romańskiej kaplicy. Portyk Chwały. Warto poświęcić mu chwilę. To zabytkowy manuskrypt z XI - go wieku. Katedra w Santiago de Compostela odsłoni przed nami swoje tajemnice. Na naszej trasie poznamy niektóre klejnoty Camino de Santiago. 18:55 MAURICE BEJART, DUSZA TAŃCA (MAURICE BEJART, THE SOUL OF DANCE / MAURICE BEJART, L'AME DE LA DANSE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Jean De Garrigues, Henri De Gerlache Film dokumentalny, którego bohaterem będzie Maurice Bejart - jeden z najsłynniejszych twórców XX wieku. Maurice Bejart odsłaniał swoją duszę w sali prób - tam, gdzie narodziły się jego choreografie. Przyszedł na świat 1 stycznia 1927 roku jako najstarsze z trojga dzieci. Zaczął tańczyć we wczesnym dzieciństwie ze względów zdrowotnych. Legendarny tancerz i choreograf. Historia jego życia od dziecka wychowanego na przedmieściach Marsylii po choreografa występującego pod koniec życia na największych scenach świata. To on dał tańcowi możliwość wejścia w nową erę i dotarcia do szerokiej publiczności. Bejart na zawsze odcisnął piętno na duszy tańca. Historię opowiedziała Alexandra Vandernoot, córka Duki Sifnios, tancerki Bejarta. Prawdę o pisarzu, reżyserze, tancerzu, choreografie O wszystkim, czym był Bejart. Pod koniec 2007 roku prochy choreografa zostają rozsypane na Morzu Północnym, u wybrzeży Ostendy, zgodnie z jego ostatnią wolą. Film ten opisuje wyjątkowe losy tego wybitnego artysty poprzez rzadkie archiwa, świadectwa jego bliskich, krewnych i współczesnych choreografów, którzy pozostali pod głębokim wpływem jego twórczości. 20:00 LYRA Film dokumentalny, 94 min, Wielka Brytania/Irlandia, 2022 Reżyseria: Alison Millar Zdjęcia: Mark Mccauley Osobisty, intymny portret życia i śmierci dziennikarki oraz aktywistki z Belfastu Lyry Mckee, zamordowanej przez członka New IRA podczas zamieszek w Derry. Lyra prowadziła relację z tych wydarzeń. Miała 29 lat. Film wyreżyserowany przez Alison Millar, przyjaciółkę tytułowej bohaterki i dokumentalistkę. Dokument zarysowuje tło zabójstwa, do którego doszło w kwietniu 2019 roku. Lyra wyrosła z robotniczego środowiska w centrum rozdartego wojną Belfastu i stała się znaną na całym świecie dziennikarką śledczą, szukającą sprawiedliwości i ukarania winnych zapomnianych zbrodni. Robiła to wbrew euforii, jaka towarzyszyła porozumieniu wielkopiątkowemu, przyjętemu w 1998 roku. W Irlandii Północnej niewygodną prawdę grzebało się, tak jak się grzebie zmarłych. Lyra była z pokolenia, które zespół stresu pourazowego wyssało z mlekiem matki, przez co jej rówieśnicy popełniali samobójstwa na niespotykaną skalę. Irlandia Północna, niegdyś kojarzona z konfliktami na tle wyznaniowym, dziś przez media jest nazywana "europejską stolicą samobójstw". Dziennikarka starała się dotrzeć do przyczyn tych tragedii, aby im zapobiec w przyszłości. Pragnęła lepiej zrozumieć przeszłość, żeby zmieniać przyszłość. Jest to portret nie tylko wyjątkowej kobiety, ale również hołd dla prawdziwego dziennikarstwa obywatelskiego. Mało który film tak dobrze przedstawia skutki wieloletniej wojny domowej w Irlandii. Setki osób w całej Irlandii wyraziły gniew i rozpacz po tragicznym zabójstwie Lyry, która była 160 ofiarą konfliktu od podpisania porozumienia wielkopiątkowego w 1998 r. Tak wzruszającej reakcji społecznej nie widziano od lat. Pogrzeb kobiety pokazał dobitnie, że to początek przemian. Nie spotkano się wcześniej z podobną reakcją świata politycznego. Po serii aresztowań o zabójstwo Lyry oskarżono trzech mężczyzn. 21:45 KRET W KOREI CZ. 2 (THE MOLE: UNDERCOVER IN NORTH KOREA) Film dokumentalny, 62 min, Dania, 2020 Reżyseria: Mads Brügger Prawdziwa, choć pozornie daleka od prawdopodobna historia byłego szefa kuchni, który natknął się na spisek międzynarodowego handlu nielegalną bronią, narkotykami oraz inną działalność przestępczą, prowadzoną przez Koreę Północną. Film, kręcony potajemnie przez ponad dekadę, jest najbardziej niepokojącą historią naszych czasów. Pozostawia widza z poczuciem, że świat nigdy nie będzie już wyglądał tak samo. Nawet najlepszy hollywoodzki scenarzysta by tego nie wymyślił. 10 lat temu do Madsa Brüggera ("Ambasador", "Kto zabił sekretarza generalnego ONZ?"), przyszedł niejaki Ulrich Larsen, bezrobotny szef kuchni utrzymujący się z renty. Oznajmił mu, że chce szpiegować wewnątrz struktur powiązanych z Koreą Północną. W ciągu kolejnej dekady Larsen infiltruje The Korean Friendship Association (KFA), organizację sprzyjającą reżimowi Kim Dzong Una. Udaje mu się zdobyć zaufanie jej przywódców, dzięki czemu odkrywa szokujące fakty. Kto by pomyślał, że Korea Północna jest światowym producentem broni i narkotyków? Larsen jedzie w delegację do Pyongyang, a następnie trafia na wyspę w Ugandzie, gdzie Koreańczycy przekonują jego oraz podstawionego przez Brüggera fałszywego inwestora z Danii, że pod wodą można zbudować fabrykę produkującą broń i narkotyki. A wszystko pod przykrywką tworzenia luksusowego kompleksu hotelowego. Przez cały ten czas towarzyszą im jawne i ukryte kamery. 23:00 TAMTE LATA, TAMTE DNI - AGNIESZKA DUCZMAL Magazyn, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Dla Agnieszki Duczmal miejscami tymi są własny ogród oraz siedziba orkiestry kameralnej Polskiego Radia, Amadeus. Wybitna, polska dyrygentka opowiada o wojennych losach swojej rodziny, dzieciństwie, dojrzewaniu i pasji zawodowej. 23:40 DLA SAMY (FOR SAMA) Film dokumentalny, 95 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Edward Watts, Waad Al - Khateab Nominowany do Oscara film dokumentalny o historii życia Waada al - Kateab przez pięć lat powstania w Aleppo w Syrii, kiedy zakochuje się, wychodzi za mąż i rodzi Samę, a wszystko to w czasie katastrofalnego konfliktu w tym kraju. Przejmująca opowieść o parze lekarzy z Syrii, pracujących w zbombardowanym szpitalu i wychowujących w wojennej zawierusze dziecko. Kamera rejestruje niesamowite historie o stracie, śmiechu i przetrwaniu, gdy Waad zmaga się z niemożliwym wyborem - czy uciec z miasta, aby chronić życie córki, a wyjazd oznacza porzucenie walki o wolność, za którą już tak wiele poświęciła. To zarówno intymna, jak i epicka podróż do kobiecego doświadczenia wojny. List miłosny od młodej matki do córki. 01:25 POKAZOWE DZIECI PRL - GDAŃSKIE PIĘCIORACZKI Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2006 Reżyseria: Elżbieta Lewandowska Scenariusz: Elżbieta Lewandowska Gdańskie pięcioraczki przyszły na świat 12 maja 1971 roku, niemal z "drugą Polską", której budowę ogłosili ówcześni przywódcy. Gazety wydrukowały wówczas list z gratulacjami od premiera Piotra Jaroszewicza, fotografia piątki maluchów znalazła się w jednotomowej encyklopedii PWN pod hasłem "Polska" tuż za godłem i flagą. Taśmę z filmem nakręconym w klinice AM zakupiło 50 sieci TV na świecie, media odnotowały niemal każdy krok małych Rychertów. Rząd zagwarantował im opiekę rodzinną, a dzieciom przydzielono tzw. honorowych chrzestnych. "Wszyscy interesowali się nami na pokaz" - wyznał po latach ojciec pięcioraczków, Bronisław Rychert. Film na podstawie losów i przemyśleń piecioraczków, dziś dorosłych ludzi, przedstawia przemiany społeczno - polityczne, a także obyczajowe polskiej rzeczywistości historycznej. Pokazuje szanse i różnice w rozwoju młodego pokolenia Polaków w latach 70. i w pierwszej dekadzie naszego kapitalizmu. 02:20 MOTLOWE MARYNARKI Film dokumentalny, 25 min, Polska, 1998 Reżyseria: Ewa Straburzyńska Scenariusz: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Wojciech Todorow O tym, ile w życiu mężczyzny znaczy dobrze skrojona marynarka, Motel, sędziwy wrocławski Żyd opowiadać może godzinami. Przez niemal pół wieku handlował marynarkami, lub może raczej należałoby powiedzieć - ubierał mężczyzn i sprawiał, że stawali się eleganccy. Niegdyś jego klientami byli ważni oficjele, do Wrocławia po marynarki przyjeżdżali nawet panowie z Warszawy. Na ich specjalne zamówienie Motel sprowadzał szykowne ubrania z Londynu i Paryża. Tuż po wojnie jego sklep często odwiedzali partyjni towarzysze. Miał swoich stałych klientów, również wśród artystów i naukowców - wiele znakomitych nazwisk. Bardzo dobrze mu się wiodło jeszcze w latach 70. i 80. Wraz z nadejściem kapitalizmu kwitnący interes podupadł. Motel kochał swoją pracę i nie traktował jej li tylko jako sposobu zarabiania pieniędzy. Chciał, by jego klienci byli szykowni, czuli się pewni siebie, byli zadowoleni i szczęśliwi. Był bystrym obserwatorem i bacznie śledził zmiany zachodzące nie tylko w modzie, ale i w otaczającej go rzeczywistości. Jak twierdzi, sposób noszenia ubrań wiele mówi o człowieku - jego charakterze, temperamencie, osobowości. Słuchając opowieści Motla o jego klientach i modzie męskiej, wiele się można dowiedzieć o Polsce ostatniego półwiecza, o specyfice i klimacie kolejnych dziesięcioleci, przemianach zachodzących w obyczajowości i społecznej hierarchii. 02:50 MIEJSCE W RAJU Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2013 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: B. Hyży - Czołpińska Zdjęcia: Krzysztof Więckowski Reportaż przedstawiający sylwetkę Simony Kossak - przyrodniczki, naukowca, która całe życie poświęciła przyrodzie Białowieskiego Parku Narodowego.