TVP HD Sobota, 06.04.2024 05:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 206 GŁOGÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Barbara Adamczyk Scenariusz: Barbara Adamczyk Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem odwiedzamy Głogów, miasto malowniczo położone nad Odrą. Niegdyś mieścił się tu słowiański gród Dziadoszan. Spacer po mieście rozpoczniemy na schodach ratusza. To właśnie tu można zobaczyć Polę, figurkę dziewczynki karmiącej gołębie. Pola i Staś z procą to rzeźby zrealizowane w cyklu Dzieci Głogowskie, które postawiono w 900. rocznicę obrony Głogowa, podczas której tragicznie zginęli najmłodsi mieszkańcy miasta. Prace z brązu, autorstwa artysty rzeźbiarza Macieja Cendlaka harmonijnie wpisują się w historyczno-artystyczny klimat miasta. 05:50 PRZYSTANEK SLOW FOOD - ODC. 1 SEZON V - ŚLEDZIE Magazyn kulinarny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Jacek Szklarek Prowadzący: Jacek Szklarek Magazyn o niezwykłych ludziach, ocalających tradycyjne produkty i potrawy, którzy poznali smak życia, gdy zdecydowali się żyć świadomie, zwolnić, spędzać więcej czasu wśród natury. To też opowieść o niezwykłych zakątkach regionalnej Polski. Bohaterem tego odcinka będzie ulubiona ryba Polaków - śledź! Jacek Szklarek zabierze nas prosto na Zalew Wiślany, gdzie wspólnie weźmiemy udział w połowie tego srebra Bałtyku. 06:20 MAKŁOWICZ W PODRÓŻY - MAKŁOWICZ W PODRÓŻY. BOŚNIA I HERCEGOWINA - MOSTAR Magazyn kulinarny, 25 min, Polska, 2016 Autor: Robert Makłowicz Reżyseria: Paweł Lesisz Scenariusz: Paweł Lesisz Prowadzący: Robert Makłowicz Bośnia i Hercegowina, jak sama nazwa wskazuje, składa się z dwóch części. Od 1992 r. - w wyniku rozpadu Jugosławii - jest suwerennym państwem. Droga z Sarajewa do Mostaru, biegnąca wzdłuż Neretwy, to jedna z piękniejszych tras w tej części Europy. Jest atrakcyjna także pod względem kulinarnym, bo ulokowały się przy niej restauracje serwujące pieczoną na rożnie jagnięcinę. Cel podróży, miasto Mostar, leży również nad Neretwą, której brzegi spina słynny XVI - wieczny Stary Most, starannie odbudowany po niedawnej wojnie domowej. Robert wspina się na szczyt mostu po stromej, schodkowej ulicy. Pierwszą przeprawą w tym miejscu był drewniany most łańcuchowy. Na obu brzegach stały baszty, w których siedzieli strażnicy zwani mostari. To przypuszczalnie od nich Mostar wziął swoją nazwę. Tę wspaniałą konstrukcję kazał wznieść sułtan Sulejman Wspaniały. Najwyższy fragment mostu dzieli od wody 21 m. Głębokość Neretwy pod nim to 6 metrów. Od najdawniejszych czasów ludzie skaczą z mostu do wody. Klub skoczków mostarskich ma siedzibę w baszcie przy wejściu do mostu. Latem za skok trzeba zapłacić 25 euro, w sezonie zimowym 50. Obok tarasu widokowego stoi piękna budowla. To meczet Koski, który ufundował Mehmet Pasza w 1618 r. Przed meczetem znajduje się szadrwan, czyli studnia fontanna, która służyła do rytualnego obmywania się przed modlitwą. Dziś meczet to nie tylko świątynia, ale też otwarte dla wszystkich muzeum. Wewnątrz znajduje się pamiątka związana z losami miasta pod panowaniem habsburskim. W 1910 r. podczas swojej wizyty w Mostarze cesarz Franciszek Józef podarował mieszkańcom wspaniały perski dywan, co poświadcza stosowna inskrypcja. Do 1992 r. w mieście stało 36 meczetów. Wszystkie zostały zniszczone w czasie wojny domowej. Dziś są odbudowywane. Na tarasie restauracji Kulluk z widokiem na minarety Robert zasiada do degustacji miejscowych dań. Na stole pojawia się nadziewana pleskawica i pita ziemniaczana, zwana krompiruszą - prosto z pieca. Jest to ciasto strudlowe, przekładane duszonymi w oleju ziemniakami z cebulą, doprawione tylko solą i pieprzem. W czarsziji - tak nazywa się stare tureckie miasto - Robert odwiedza dawny zamożny turecki dom z XVII wieku, z osobnymi pokojami dla pań i panów. Dziedziniec brukowany kamieniami ustawionymi na sztorc, bez zaprawy cementowej, więc woda wsiąka w ziemię. Fontanna symboliczna: 12 otworów, jak 12 miesięcy w roku, 4 ibryki, jak 4 strony świata i 3 kamienne kule, jak 3 fazy życia ludzkiego: narodziny, żywot i śmierć. Zachowała się też tradycyjna letnia kuchnia z paleniskiem i garnkami zawieszonymi na belce nad ogniem. Letnia kuchnia to osobny budynek. Z tarasu na piętrze widać typowe dla tych stron pokrycie dachu: nie dachówki z gliny, ale kamienne płytki. Zimą grzeją, latem chłodzą i są wodoodporne. W okolicy Mostaru leży wiele niedużych i bardzo ciekawych miejscowości. W jednej z nich o nazwie Blagaj - znajduje się klasztor medytacyjny islamskiego zakonu derwiszów. Derwisze, tańcząc wprowadzali się w trans. Kilka kilometrów dalej, w miejscowości Žitomislići jest inny klasztor - nieduży prawosławny monaster z małą cerkwią pod wezwaniem Zwiastowania NMP. Budowle pochodzą z XVI wieku. W czasie ostatniej wojny w Jugosławii to wszystko było zniszczone, ale zostało odbudowane i wygląda jak przed wiekami. Hercegowina jest winiarskim zagłębiem kraju, a winną stolicą regionu jest miasto Čitluk. Wina z Hercegowiny bardzo rzadko trafiają na nasze stoły. Robert omawia dwa główne miejscowe szczepy autochtoniczne: biały (żilavka) i czerwony (blattina). Bez wątpienia najbardziej znanym Polakom, choćby tylko ze słyszenia, miejscem w Bośni i Hercegowinie jest Medjugorje. Choć Watykan oficjalnie nie uznał tutejszych objawień maryjnych, co roku zjeżdżają tu miliony pielgrzymów z całego świata. 06:55 MAKŁOWICZ W PODRÓŻY. BOŚNIA I HERCEGOWINA - TREBINJE Magazyn kulinarny, 25 min, Polska, 2016 Autor: Robert Makłowicz Reżyseria: Paweł Lesisz Scenariusz: Paweł Lesisz Prowadzący: Robert Makłowicz Miasto Trebinje leżące w Republice Serbskiej rzadko bywa odwiedzane przez polskich turystów, a jest tu co podziwiać: centralny plac targowy ocieniony 100-letnimi platanami, sielska rzeka Trebisznica, zabytkowy most zbudowany przez osmańskiego paszę, fragment dawnej tureckiej dzielnicy oraz święta dla Serbów cerkiew pod wezwaniem Bogurodzicy, malowniczo położona na wzgórzu. Kulinarną wizytówką miasta, obok kawiarni, są piekarnie. Ale tutaj nie tylko kupuje się w nich bułki, również się w nich jada. Robert przygląda się, jak piekarz wyjmuje z pieca gotową pitę, po czym już na zewnątrz zabiera się do degustacji. Próbuje trzech rodzajów pity, gustownie zapakowanych w papierowe torebki. Wszędzie tam na Bałkanach, gdzie dotarli Turcy albo w pobliżu tych regionów, robi się pitę albo burka. Jest to ciasto strudlowe, czyli filo, ale ma różne kształty i nadzienia. Burek nadziewany jest wyłącznie mięsem, zaś zeljanica, wypiekana w części kontynentalnej Bałkanów, ma nadzienie szpinakowe, choć tutaj, w klimacie śródziemnomorskim, jest to liść buraka. I jest jeszcze pita z serem podobnym do fety. Główny plac miasta to eleganckie corso. W środy i soboty odbywa się tu targ, a sprzedaje się produkty wytwarzane lub uprawiane wyłącznie w okolicznych gospodarstwach, a więc oliwę, ser kripavac z mleka krowiego i koziego, wędliny, np. szynkę z kozy, i oczywiście warzywa: szpinak, buraki, groszek, a nawet pokrzywy na zupę. Stoisko z serami zachwyca mnogością gatunków. Robert skupia się na jednym, który można spotkać tylko w Hercegowinie. Jest to ser z miecha, czyli ze skórzanego worka. To serowe cudo ma niezwykle intensywny smak. Wystarczy przejść kilka kroków znad kawki pitej w niemal prowansalskiej atmosferze pod platanami, by znaleźć się w innym świecie - w czarsziji, starej tureckiej dzielnicy handlowej. W dawnej szkole oficerskiej mieści się dzisiaj Muzeum Hercegowiny. Muzeum ilustruje życie w regionie na przełomie XIX i XX wieku. Robert odwiedza również niewielkie miejscowości leżące pod miastem. W Mosko jest gościem restauracji Konak. Używane tu sprzęty są identyczne jak te w muzeum. Na rożnie nad paleniskiem piecze się jagnię. Obok pod żarem z węgla drzewnego znajduje się kopuła. Pod żelazną pokrywą piecze się cielęcina razem z ziemniakami. Robert zasiada do degustacji. Przed nim zestaw miejscowych przekąsek: placek z serem kripavac, utipci, czyli pączki na słono i mamałyga z serem. Danie odcinka Robert gotuje nad brzegiem rzeki, obok koła łopatkowego. Jest to pstrąg w mące kukurydzianej z grochem poljak, w sosie na bazie białego wina. W nieodległym Klobuku Robert odwiedza plan filmowy, który zorganizowano u wylotu tunelu kolejowego. Ani stacja, ani tunel, ani tory nie są autentyczne. Wybudowano je na potrzeby nowego filmu Emira Kusturicy, w którym gra Monika Bellucci. W tej samej okolicy Robert odnajduje winnicę cesarską, która w czasach Austro - Węgier produkowała z białych gron odmiany wina żilawka wysyłanego na wiedeński dwór. O jakości tego wina przesądza tutejsza gleba - wulkaniczny tuf. Degustacja wina odbywa się w winotece Vukoje - na tarasie widokowym na dachu budynku. Do wina podano miejscowe danie: risotto z kapustą ratan i koźlęciną. 07:30 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - KRÓTKA HISTORIA BIGOSU Magazyn kulinarny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Adam Kubiak, Piotr Janczar Prowadzący: Karol Okrasa W kolejnym odcinku Karol Okrasa opowie widzom o bigosie. To jedna z tych potraw, które uważane są za symbol polskiej kuchni. Choć współczesnych przepisów na to danie jest bardzo dużo, to w powszechnej opinii jest to duszona kapusta, kiszona bądź słodka, z mięsem, wędliną, grzybami i innymi dodatkami. Ale nie zawsze kapusta była obowiązkowym składnikiem bigosu. Jeśli spojrzymy na receptury Stanisława Czernieckiego w jego "Compendium ferculorum" z końca XVII wieku, to zobaczymy, że w żadnej z kilkunastu receptur na bigos czy też "bigosek" nie ma kapusty. W pochodzącej z tego samego okresu rękopiśmiennej książce kucharskiej z dworu Radziwiłłów w przepisie na "Bigos jezuicki" także nie występuje kapusta. Co więcej, nawet u Lucyny Ćwierczakiewiczowej z drugiej połowy XIX wieku w przepisie na "Bigos z pozostałej pieczeni" nie ma w ogóle kapusty, są tylko kwaśne jabłka. Czym więc był bigos naszych przodków? Można powiedzieć, że był to rodzaj gulaszu, z pokrajanych na kawałki mięs, ryb czy raków, mocno doprawionych na kwaśno, ostro i słodko. A służyły do tego zamorskie przyprawy korzenne, drogie cytrusy czy octy winne. Z czasem zamorskie przyprawy starano się zastępować rodzimymi, a zamiast kosztownej cytryny zaczęła się pojawiać swojska kapusta kiszona. Jeszcze w XIX wieku bigos z kapustą nazywano hultajskim. A dziś bez kapusty nie potrafimy sobie wyobrazić bigosu. Opowiadając krótko o historii bigosu, nasz kucharz przygotuje swoje wersje tej popularnej potrawy. Proponowane dania: 1/Bigos z kwaśnych ziemniaków i pieczonej karkówki wieprzowej; 2/Bigos z białej kapusty, grzybów i wędzonego jesiotra; 3/ Korzenny bigos z warzyw korzeniowych podany z pieczonym jesiotrem i konfiturą z kwaśnych jabłek. 08:05 VITO ODKRYWA POLSKĘ - ODC. 5 SEZON I - DOLINA DUNAJCA Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Prowadzący: Vito Raho Vito Raho to urodzony w Apulii, regionie w południowych Włoszech, fotograf, podróżnik i przewodnik turystyczny. Przez całe życie był typem niespokojnego ducha i odwiedził kilkadziesiąt państw, z czego w kilkunastu mieszkał na stałe. Pomaga mu w tym wielka inteligencja lingwistyczna i łatwość w zjednywaniu sobie ludzi. Vito chce wybrać się w kolejną podróż i sprawdzić, czy byłby w stanie zostać na dłużej w Polsce. Tym razem sprawdza, co jest pięknego w Dolinie Dunajca. Najpierw wyrusza na partol z nowosądeckim zastępem WOPR. Odwiedza także Galicyjskie Miasteczko i Sądecki Park Etnograficzny. A na sam koniec upiecze chleb w młynie. Co rodowitego Włocha zachwyci w Małopolsce? 08:35 NA RATUNEK OGRODOM - ODC. 5 Reality show, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Kinga Dobrzyńska Scenariusz: Michał Kołłb - Sielecki Prowadzący: Katarzyna Cichocka Polacy kochają ogrody, ale nie zawsze potrafią o nie zadbać. Na szczęście marzenia się spełniają. Trzeba im tylko pomóc. W naszym programie, jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki, w ciągu zaledwie trzech dni zaniedbane ogrody i balkony zmieniają się nie do poznania. I to w ramach ograniczonego i z góry określonego budżetu. Na ratunek polskim ogrodom, razem ze swoją ekipą, wyrusza doświadczona architektka krajobrazu, Katarzyna Cichocka, która od 15 lat z pasją realizuje swoje oryginalne projekty w całej Polsce. Sama uwielbia otaczać się zielenią i kocha naturę. Tak jak nowe wyzwania i dlatego z wielkim entuzjazmem i całym bagażem kreatywnych pomysłów, udaje się w swoją nową misję. Taras Liwii i Pawła o powierzchni 44 m kw. , zostanie podzielony na dwie części, otoczone eleganckim passe-partout z ozdobnego żwiru. 09:10 KORONA GÓR POLSKI - TARNICA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Cykliczny program mikroturystyczny poświęcony polskim górom, szczytom, których zdobycie razem z nami gwarantuje wejście do elitarnego klubu zdobywców Korony Polskich Gór. Chcemy zachęcać do aktywnego wypoczynku w miejscach, które naszym zdaniem nie zostały dotychczas należycie wypromowane. Celem programu jest namówienie widza do odwiedzenia i poznania tych zakątków w polskich górach, które pozostają w cieniu obleganych przez turystów Kasprowego Wierchu czy Gubałówki. Pokażemy przede wszystkim bogactwo przyrody, ale także historię i kulturę tych miejsc oraz ludzi, którzy są symbolami regionu. W dobie załamania się ruchu turystycznego, związanego z pandemią koronawirusa, mikroturystyka staje się jednym z popandemicznych kierunków rozwoju, który, jak się wydaje, będzie przez najbliższe lata preferowanym przez Polaków sposobem na spędzanie wolnego czasu. 09:40 RODZINKA.PL - ODC. 247 "KOBITA MI ZWARIOWAŁA" SEZON 13 Serial komediowy TVP, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Patrick Yoka Scenariusz: Jacques Davidts, Karol Klementewicz, Patrick Yoka Zdjęcia: Marcin Figurski Aktorzy: Magdalena Stużyńska, Olga Kalicka, Małgorzata Kożuchowska, Tomasz Karolak, Maciej Musiał, Adam Zdrójkowski, Mateusz Pawłowski, Agata Kulesza, Julia Wieniawa - Narkiewicz, Wiktoria Gąsiewska Magda w pośpiechu plami koszulę. Postanawia bez pytania założyć bluzkę Natalii. Kacper ogląda nocą horror. Przychodzi przestraszony do rodziców, jednak szybko żałuje tej decyzji. Paula odwiedza Kubę, przychodzi po pożyczone pieniądze. Kuba z początku wymiguje się od spłaty długu, jednak Kacper szybko rozwiązuje problem. Magda pociesza Kubę aż za bardzo. 10:15 RODZINKA.PL - ODC. 248 "ŻURAW I CZAPLA" SEZON 13 Serial komediowy TVP, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Patrick Yoka Scenariusz: Jacques Davidts, Karol Klementewicz, Patrick Yoka Zdjęcia: Marcin Figurski Aktorzy: Olga Kalicka, Małgorzata Kożuchowska, Tomasz Karolak, Maciej Musiał, Adam Zdrójkowski, Mateusz Pawłowski, Jacek Braciak, Agata Kulesza, Julia Wieniawa - Narkiewicz, Krzysztof Dracz, Agnieszka Wosińska Do domu Boskich przybywa lekarz. Natalia i Ludwik dowiadują się, na co choruje Kacper. Paula dostaje zaproszenie na kawę od Natalii. Ludwik nie wie, jak upomnieć się o pieniądze za projekt altany zlecony przez ojca Magdy. Natalia żali się Ludwikowi, że oddalają się od siebie. Maria i Marek kłócą się przy stole, Marek wychodzi. Magda, Tomek oraz przyszli teściowie postanawiają spędzić razem wieczór. Tuż przed wyjściem, Natalii zacina się zamek w spodniach. 10:45 WĘDRÓWKI PO KORNWALII I HRABSTWIE DEVON Z JULIĄ BRADBURY - ODC. 1 (JULIA BRADBURY’S CORNWALL WALKS) Cykl dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Chris Williams Prowadzący: Julia Bradbury Julia Bradbury odkrywa jedne z najlepszych tras spacerowych w West Country w Wielkiej Brytanii, szukając spektakularnych krajobrazów, próbując legendarnych potraw regionu i poznając ludzi, dzięki którym Kornwalia i Devon są tak wyjątkowe. 11:15 WĘDRÓWKI PO KORNWALII I HRABSTWIE DEVON Z JULIĄ BRADBURY - ODC. 2 (JULIA BRADBURY’S CORNWALL WALKS) Cykl dokumentalny, 21 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Chris Williams Prowadzący: Julia Bradbury Julia Bradbury odkrywa jedne z najlepszych tras spacerowych w West Country w Wielkiej Brytanii, szukając spektakularnych krajobrazów, próbując legendarnych potraw regionu i poznając ludzi, dzięki którym Kornwalia i Devon są tak wyjątkowe. 11:45 VITO ODKRYWA POLSKĘ - ODC. 6 SEZON I - ZAMOŚĆ I ROZTOCZE Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Prowadzący: Vito Raho Vito Raho to urodzony w Apulii, regionie w południowych Włoszech, fotograf, podróżnik i przewodnik turystyczny. Przez całe życie był typem niespokojnego ducha i odwiedził kilkadziesiąt państw, z czego w kilkunastu mieszkał na stałe. Pomaga mu w tym wielka inteligencja lingwistyczna i łatwość w zjednywaniu sobie ludzi. Vito chce wybrać się w kolejną podróż i sprawdzić, czy byłby w stanie zostać na dłużej w Polsce. Tym razem Vito szuka renesansowych śladów w Zamościu. Odwiedza miasto idealne, stworzone przez Jana Zamoyskiego i zupełnie się nie dziwi, że czuje się jak u siebie, gdyż za architekturę tego miasta odpowiadają renesansowi architekci. Wybiera się też na zielone Roztocze, by poczuć magię tutejszej dzikiej natury. Dowie się również, jak na Roztoczu uprawia się aromatyczne zioła, ponieważ odwiedzi i popracuje w ekologicznym gospodarstwie. 12:15 MAKŁOWICZ W PODRÓŻY - MAKŁOWICZ W PODRÓŻY. PODRÓŻ 47 CHORWACJA "LASTOVO I MLJET" (182) Magazyn kulinarny, 25 min, Polska, 2015 Autor: Robert Makłowicz Reżyseria: Paweł Lesisz Scenariusz: Paweł Lesisz Prowadzący: Robert Makłowicz Mało jest krajów takich jak Chorwacja - z bogato rozwiniętą linią brzegową i tyloma wyspami wymagającymi połączeń promowych. Największą i najbardziej oddaloną od lądu jest dalmacka wyspa Lastovo. Historia Lastova w telegraficznym skrócie przedstawia się następująco. Do wojen napoleońskich wyspa należała do Republiki Dubrownickiej. Potem wchodziła w skład utworzonych przez Napoleona Prowincji Iliryjskich. Po kongresie wiedeńskim w 1815 r. należała do Austrii, a od 1867 r. do Austro-Węgier. W okresie dwudziestolecia międzywojennego były tu Włochy. Po II wojnie, w czasach Jugosławii, Lastovo było bazą marynarki wojennej. Do dziś pozostały na wyspie wykute w skałach tunele, w których cumowały kutry rakietowe i okręty podwodne. W tamtych czasach cudzoziemcy, ale też i Jugosłowianie mieli zakaz wstępu na wyspę. Dziś armię wypiera sztuka. Na wyspie odbędzie się bowiem koncert muzyki Szostakowicza - widzowie siedzą na łodziach, a kwartet smyczkowy ulokował się na skałach. Stolicą wyspy jest niewielkie miasto o tej samej nazwie, malowniczo położone na wzgórzach. Miasto usytuowane jest w głębi lądu, a nie na wybrzeżu, bo to właśnie z morza przychodziło niebezpieczeństwo. W stolicy Robert podziwia architekturę z czasów Republiki Dubrownickiej i słynne lastowskie fumari, czyli ozdobne kominy. Komin to po chorwacku dimnjak, ale tutaj nazywa się go z włoska fumar. Fumary to symbol miasteczka. Ich wysokość pełni funkcję praktyczną, zapewnia lepszy cug. Niegdyś był to również symbol statusu społecznego. Wody wokół Lastova są najżyźniejsze na Adriatyku, dlatego mieszkańcy wyspy od zawsze łowili ryby. Dziś też łowią, ale przede wszystkim obsługują turystów. Robert zwiedza wioskę rybacką o nazwie Lucica, niegdyś morskie okno na świat stolicy wyspy. Wioska i latarnia morska z XIX wieku to obiekty tzw. turystyki kwalifikowanej - w dawnych domach rybaków można dziś spędzać wakacje. Zatoczka Solitudo - w sezonie aż roi się tu od jachtów i katamaranów. Cumują przy nabrzeżu i przy bojach, zajmując całą przestrzeń. W zatoce jest hotel z restauracją, gdzie Robert degustuje zupę rybną i miejscowe specjały. A co się tutaj jada? Na całej wyspie nie ma ani jednego supermarketu, są tylko niewielkie sklepiki. W nich produkty przywożone promem - w puszkach albo kartonach. Ale podstawą menu są rzeczy lokalne. Oliwa (na wyspie rosną dwie endemiczne odmiany oliwek: piculja i lastovka), wino, smażone kalmary, langustynki, drapieżna ryba skorpena i ziemniaki z blitwą, czyli botwiną. Claudio Magris, włoski eseista, pisał o śródziemnomorskich mikrokosmosach kultywujących swą odrębną tradycję, niepodatnych na wpływy. Lastovo to doskonały tego przykład. Niewielka wyspa: niezmieniona przyroda, architektura jak z Republiki Dubrownickiej i własny język - dialekt dalmacki z wpływami włoskimi. Każdy kamień tutaj, każde tutejsze słowo, warte są więcej niż tona złota. Z Lastova Robert płynie na wyspę Mljet uznawaną za najzieleńszą wyspę Adriatyku; niektórzy twierdzą, że w ogóle Śródziemnomorza. A to dzięki odwiecznym lasom piniowym. Wszędzie czuć tu zapach żywicy i miodu. Stąd zresztą nazwa wyspy Mljet. W roku 1960 na Mljecie ustanowiono park narodowy. Atrakcją wyspy jest też słone Wielkie Jezioro, na środku którego, na małej wysepce, już w XII wieku założyli klasztor benedyktyni z Gargano w Apulii. A co jadali tutejsi wyspiarze? Nie ryby. Te sprzedawali. Podstawą ich jadłospisu była ośmiornica, która jest też daniem odcinka. Na kamiennym nabrzeżu Robert gotuje ośmiornicę na czerwono. Atrakcją Mljetu są też piaszczyste plaże, co w Dalmacji, nad Adriatykiem jest prawdziwą rzadkością. Jaka jest główna różnica między Lastovem a Mljetem? Na Mljecie nie ma miast, same sioła. Robert podziwia nadmorską wioskę Polace. Już Rzymianie traktowali ją letniskowo i rekreacyjnie. Swój pałac miał tu cesarz August. Nadal stoi tutaj pałac prefekta Pierusa z II wieku po Chrystusie. Niegdysiejsza pałacowa brama jest fragmentem tutejszej arterii komunikacyjnej. Mieszczą się w niej nawet autobusy. Zanim Robert odpłynie z Mljetu ostatnim promem, czeka go jeszcze atrakcja o charakterze kulinarnym. Na tarasie leśnej restauracji, nad plażą, degustuje tutejsze przysmaki: ośmiornicę duszoną pod kopułą oraz przystawki: solone sardele, sardynki, kozi ser i szynkę prsut w plastrach. I to już jest koniec tej dalmatyńskiej wyspiarskiej Odysei. 12:50 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 6 SEZON I - CZERWONY DWÓR I WILLA ATMA Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel-Bułecka Wykonawcy: Sebastian Karpiel-Bułecka Czerwony Dwór, który odwiedza Sebastian, początkowo nosił nazwę Władysławka, od imienia męża fundatorki willi - Oktawii Lewandowskiej. Widać tu charakterystyczne bogate zdobienia, otwarty dach, a we wnętrzu duże i jasne pomieszczenia. Twórca budynku, Wojciech Roj, był bliskim współpracownikiem "ojca stylu zakopiańskiego", czyli Stanisława Witkiewicza. Czerwony Dwór jest większy, bardziej przestronny, niż Willa Koliba (pierwszy budynek w stylu zakopiańskim). Ma wystawne wyposażenie i mnóstwo misternych zdobień, wykonanych przez najlepszych snycerzy w regionie. Dwór gościł najznamienitszych przedstawicieli polskiej kultury - Zofię Nałkowska, braci Malczewskich czy Karola Szymanowskiego. I to właśnie nazwisko polskiego kompozytora, osiadłego na Podhalu łączy Czerwony Dwór ze stojącą kilkanaście metrów obok Willą Atmą, czyli mieszkaniem Szymanowskiego. Oprócz muzyki wspólnym mianownikiem dla obu willi były charakterystyczne dla stylu witkiewiczowskiego kafle na piecach kaflowych w góralskich chałupach. O metodzie wypalania i szczególnym wzorze na kaflach opowiada ceramik - Wiktor Polak. 13:25 NA TROPIE PRZYPRAW. PIKANTNIE I SŁODKO. - KUMIN 22 min, Polska, 2021 Magazyn Blok kulturalno - kulinarny przedstawiający historie, anegdoty związane z przyprawami. Ciekawa narracja prowadzących połączona z przygotowaniem potraw z przyprawami. 14:00 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 5/18 - OSTATNIA SZANSA Serial sensacyjny, wojenny, 53 min, Polska, 1967 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych (właśc. Andrzej Szypulski), Zbigniew Safjan Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Ewa Wiśniewska, Iga Cembrzyńska, Ignacy Gogolewski, Krzysztof Chamiec, Mariusz Dmochowski, Bronisław Pawlik, Marian Łącz, Jolanta Zykun, Sylwester Przedwojewski, Józef Zbiróg Kloss otrzymuje zadanie wydobycia planów nowych konstrukcji wojskowych od przebywającego w Warszawie prof. von Henninga. Sturmbannführer Lothar podejrzewa o zdradę kapitana Willego Ruperta, który pije i przegrywa duże sumy. Kloss uwodzi córkę profesora, Benitę, by w jej towarzystwie dostać się do willi. Kiedy wydaje mu się, że Benita jest pod działaniem środka usypiającego i on może już przystąpić do swojej roboty, dziewczyna bierze go na muszkę. Z pomocą przychodzi Klossowi agentka Anna, ale dotychczasowy plan się wali. Teraz trzeba wywieźć z Warszawy i Annę z planami, i Benitę, która zdemaskowała Klossa. Nieoczekiwanie pomaga im Rupert. 15:05 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 6/18 - ŻELAZNY KRZYŻ Serial sensacyjny, wojenny, 58 min, Polska, 1968 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Andrzej Zbych (właśc. Andrzej Szypulski), Zbigniew Safjan Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Władysław Hańcza, Tadeusz Białoszczyński, Gustaw Lutkiewicz, Ignacy Machowski, Bronisław Pawlik, Seweryn Butrym, Leonard Andrzejewski, Zygmunt Maciejewski, Tadeusz Kosudarski, Jerzy Braszka Hrabia Edwin Wąsowski, członek polskiego ruchu oporu, uchodzi za Austriaka. Jest właścicielem wspaniałego majątku, wydaje przyjęcia i polowania, na których bywa wielu niemieckich generałów i dygnitarzy. Pewnego wieczoru Niemcy przypadkiem odkrywają u Wąsowskiego skrytkę z materiałami szpiegowskimi i dolarami. Hrabia zostaje aresztowany. Kloss daje mu do zrozumienia, że nie można go uratować, natomiast on może pogrążyć wielu Niemców. Wąsowski pojmuje to i opowiada prowadzącemu śledztwo Hauptsturmführerowi Lohse o spisku na życie Hitlera, w którym brali udział generałowie i pułkownicy. Wszyscy zostają straceni. Za wykrycie "tajnego sprzysiężenia" Kloss otrzymuje Żelazny Krzyż. 16:10 SERIALOVE WSPOMNIENIA - ODC. 6 - PROF. ALEKSANDRA GÓRSKA Felieton, 6 min, Polska, 2021 Prowadzący: Marta Manowska W rozmowach Marty Manowskiej porównamy życie serialowe z rzeczywistością. Podążymy za historią, przeżyciami i odkryjemy nieznane sceny oraz wspomnienia z serialowych planów. Gościem odcinka będzie prof. Aleksandra Górska, czyli babcia Lucyna Wielicka z serialu "Ojciec Mateusz". 16:25 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - KUCHNIA POLESIA Magazyn kulinarny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Adam Kubiak, Piotr Janczar Prowadzący: Karol Okrasa W tym odcinku Karol Okrasa zaprasza widzów w okolice Poleskiego Parku Narodowego. Obecnie tylko niewielka, zachodnia część Polesia znajduje się w granicach obecnej Polski. Przed II wojną światową poleskie było jednym z najbiedniejszych województw ówczesnej Rzeczpospolitej. Większą część jego obszaru zajmowały bezkresne błota i bagna, a do wielu wiosek nie było dostępu przez większą część roku. Podczas spisów ludności ponad 60 procent mieszkańców deklarowało, że posługuje się językiem "tutejszym". Bieda Poleszuków była przysłowiowa. Biedna była też miejscowa kuchnia, potrawy były skromne, przyrządzone z najprostszych składników. Przykładem mogą tu być choćby zupa czy kisiel z owsa, najtańszego zboża. W zamożnej Wielkopolsce owsem żywiły się konie, a na Polesiu ludzie. Epokę cyklicznych głodów zakończyło dopiero masowe wprowadzenie uprawy ziemniaka w połowie XIX wieku. I od tego czasu ta smaczna bulwa zaczęła dominować w poleskim jadłospisie. Poleskie potrawy to właśnie ziemniaki, kasza gryczana, pierogi, pyzy, dzikie zioła. A jakie propozycje inspirowane poleską kuchnią przygotuje Karol Okrasa? Dania: 1/ Żeberka wieprzowe zapiekane w ziemniakach z burakami; 2/ Placki z ziemniaków, kaszy gryczanej i kapusty z wędzoną śmietaną; 3/ Słodkie kulki ziemniaczano-serowe z kaszą. 17:00 POSTAW NA MILION S.XXV - ODC. 301 Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Konrad Smuga Prowadzący: Łukasz Nowicki Teleturniej dla widzów o stalowych nerwach. Milion złotych w gotówce, dwóch uczestników i tylko 8 pytań do końca gry - zadanie wydaje się proste, ale czy gracze będą w stanie zachować zimną krew i ocalić milion? Już kolejny sezon w Telewizji Polskiej będzie można oglądać światowy hit firmy Endemol, produkowany w kilkunastu krajach, emocjonujący teleturniej "Postaw na milion". Dwóch dobrze znających się uczestników, rodzina, przyjaciele, partnerzy lub znajomi z pracy stają do gry jako drużyna. Zanim usłyszą pierwsze pytanie, dostaną milion złotych w gotówce. Czy będą umieli go zatrzymać? Zobacz, jak miesza się wiedza, ryzyko i wielkie pieniądze. Wejdź do gry z Łukaszem Nowickim i postaw na milion. 18:00 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 3/21 - DZIWNY WYPADEK Serial kryminalny TVP, 47 min, Polska, 1976 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Zdzisław Kozień, Wanda Koczewska, Zdzisław Tobiasz, Jan Machulski, Maciej Góraj, Aleksandra Leszczyńska, Maria Czubasiewicz, Dorota Kawęcka, Elżbieta Dmochowska, Sławomir Lindner Porucznicy Borewicz i Zubek otrzymują zgłoszenie wypadku samochodowego, spowodowanego przez docenta Weredę. W wyniku kraksy zginęła młoda dziewczyna, Jolka Holsztyńska. W zeznaniach Weredy nic się nie zgadza. Idąc tropem Jolki, Borewicz odkrywa jej powiązania z gangiem złodziei samochodów. Okazuje się, że kryminalista Dudziak, posługujący się dowodem na nazwisko Wolniak, ma warsztat, w którym przerabia skradzione wozy. Współpracuje z dziadkiem Jolki. Dziewczyna została przez nich zamordowana, gdyż odkryła ten proceder. Jej zwłoki podrzucono na jezdnię, by upozorować wypadek. A Wereda miał zupełnie inny powód, by plątać się w zeznaniach. 19:00 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 4/21 - 300 TYSIĘCY W NOWYCH BANKNOTACH Serial kryminalny TVP, 49 min, Polska, 1976 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Zdzisław Kozień, Barbara Brylska, Zdzisław Tobiasz, Halina Rasiakówna, Mieczysław Milecki, Marek Lewandowski, Hanna Orsztynowicz, Dorota Kawęcka, Wojciech Wysocki, Marek Obertyn, Wiktor Nanowski Szantażysta żąda od reżysera Sucheckiego 300 tys. zł, grozi, że w przeciwnym wypadku ujawni kompromitujące go materiały. Zdesperowany Suchecki zgłasza się na milicję. Porucznik Borewicz typuje krąg podejrzanych: kochanka Sucheckiego, jego córka, syn, kasjerka PKO i jej chłopak oraz dawny narzeczony kochanki Sucheckiego. Niespodziewanie reżyser zostaje zamordowany. Milicja organizuje zasadzkę - pieniądze podejmuje jednak wyszkolony owczarek. Borewicz zaczyna więc szukać sprawcy wśród treserów psów. 20:00 W TAJNEJ SŁUŻBIE JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI (ON HER MAJESTY'S SECRET SERVICE) Film sensacyjny, 136 min, Wielka Brytania, 1969 Reżyseria: Peter Hunt Scenariusz: Richard Maibaum Aktorzy: George Lazenby, Diana Rigg, Telly Savalas, Ilse Steppat, Gabriele Ferzetti, Yuri Borienko, Bernard Horsfall, George Baker i inni W 1969 r. Sean Connery uznał, że pięć występów w roli superagenta 007 zapewniło mu już wystarczającą sławę i postanowił zerwać ostatecznie z tą postacią. Przerażeni producenci zaczęli gorączkowo poszukiwać jego następcy. Ich wybór padł na 30 - letniego aktora australijskiego George'a Lazenby'ego, który występował dotąd w rodzimej telewizji, także w reklamówkach. James Bond miał być jego debiutem w europejskim kinie. Rzucony od razu na głęboką wodę Lazenby poradził sobie wprawdzie całkiem dobrze, ale nie przypadł do gustu ani publiczności przyzwyczajonej do Connery'ego, ani producentom i jego gwiazda szybko zgasła. Niechęci odbiorców nie złagodziła nawet jego ekranowa partnerka, piękna Diana Rigg, wówczas bardzo popularna dzięki prezentowanemu swego czasu także w Polsce serialowi kryminalnemu "Rewolwer i melonik". Film "W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości" był zresztą "bondem" nietypowym nie tylko ze względu na pierwszą wtedy zmianę odtwórcy głównej roli. Obraz okazał się też najbardziej melodramatyczny. Przeżywający liczne romanse superagent tym razem zakochiwał się "na poważnie", a nawet żenił ze swą wybranką. Niestety, ich związek zakończył się tragicznie. Zdjęcia do filmu kręcono w Szwajcarii, Anglii i Portugalii, a nastrojową piosenkę "We Have All the Time in the World" śpiewa sam Louis Armstrong. James Bond od dawna usiłuje rozpracować tajną międzynarodową organizację przestępczą "Widmo", na której czele stoi obłąkany miliarder Stavros Blofeld. Kolejny ślad wiedzie Bonda na portugalskie wybrzeże, gdzie 007 ratuje od samobójczej śmierci śliczną dziewczynę, Tracy, nałogową hazardzistkę i córkę Marca Draco, szefa zbrodniczego syndykatu. Wkrótce Bond ponownie przychodzi dziewczynie z pomocą, spłacając jej wysoki dług hazardowy. Z wdzięczności Tracy wręcza mu klucz do swego pokoju. Nowy kochanek córki zostaje niebawem sprowadzony przed oblicze Draco, który proponuje agentowi milion dolarów w zamian za poślubienie rozkapryszonej panny. Bond odrzuca pieniądze, prosi przyszłego teścia o pomoc w odnalezieniu Blofelda. Wykorzystując swe międzynarodowe kontakty, Draco dowiaduje się, że Blofeld przebywa w Szwajcarii, gdzie zabiega o przyznanie mu tytułu szlacheckiego. W jednym z tamtejszych kurortów narciarskich znajduje się również kierowany przez niego tajemniczy Instytut Badań Fizjologicznych. Bond dostaje się do wnętrza i odkrywa, że w rzeczywistości jest to tajne laboratorium chemiczne, gdzie pracownicy Blofeldapracują nad groźną substancją, która ma zniszczyć życie roślin i zwierząt na Ziemi. Blofeld i jego pomocnica Irma postanawiają zlikwidować intruza, ale Bondowi udaje się wymknąć. Tracy, która przybyła ukochanemu z odsieczą, musi uciekać wraz z nim. Blofeld szykuje na nich zasadzkę. 00:20 INSTYNKT - ODC. 6 "BILET DO SŁAWY" Serial kryminalny TVP, 42 min, Polska, 2011 Reżyseria: Patryk Vega Scenariusz: Andrzej Gołda Aktorzy: Paweł Królikowski, Danuta Stenka, Szymon Bobrowski Komisarz Oster i Tarkowski są przesłuchiwani przez prokuratora Wójcika, który prowadzi wewnętrzne śledztwo w sprawie tajemniczej śmierci Hartmana. Przesłuchanie przerywa telefon "z góry". Są zastrzeżenia do pytań zadawanych przez prokuratora. Za tą interwencją stoi Kulawy. Na pobliskich nieużytkach zostaje znalezione ciało listonosza. Sekcja zwłok wskazuje, że mężczyzna zginął od uderzeń tępym narzędziem w tył głowy. Zatrzymani mają jednak żelazne alibi. Na ubraniu listonosza policjanci znajdują plamę o specyficznym składzie chemicznym. Trop prowadzi do pobliskiego szpitala, gdzie lekarze przepisywali pacjentom ten specyfik. Komisarz Oster prosi o listę pacjentów. Okazuje się, że w ostatnim miesiącu ten lek przepisano tylko jednej osobie- babci Przemka. Policjanci zatrzymują Przemka i jego dziewczynę. Rogoż zabiera Oster do leśniczówki, którą opiekował się pod jej nieobecność. Tam dochodzi do próby zbliżenia. Rogoż wciąż kocha byłą żonę, ale pani komisarz nie chce wracać do przeszłości. Po powrocie do miasta Oster wyprowadza się od byłego męża. 01:15 INSTYNKT - ODC. 7 "KLĄTWA" Serial kryminalny TVP, 42 min, Polska, 2011 Reżyseria: Patryk Vega Scenariusz: Andrzej Gołda Aktorzy: Paweł Królikowski, Danuta Stenka, Szymon Bobrowski Z balkonu na ostatnim piętrze wieżowca wypada 40 - letnia Magda Janik, instruktorka w miejscowym domu kultury. W mieszkaniu ofiary policjanci znajdują ręcznik ze śladami krwi, a na frontowych drzwiach krwawy odcisk dłoni. Sąsiadka ofiary widziała, jak pół godziny przed tragicznym zdarzeniem dobijał się do niej jakiś mężczyzna. Jej koleżanka wskazuje Kacpra, jednego z wychowanków, który był z Magdą najbliżej. Komisarz Oster jedzie na spotkanie z Kacprem, którego łączył z Magdą intymny związek. W domu kultury spotyka matkę Kacpra. Kobieta dziwnie się zachowuje. W rozmowie z bratem Magdy, Oster orientuje się, że to on dobijał się do drzwi siostry. Janik przyznaje, że próbował ją odszukać. Chciał przekonać Magdę, aby wybaczyła ojcu i braciom, że przed laty wyrzucili ją z domu, kiedy była w ciąży. Janik wierzy, że tylko siostra może zdjąć klątwę z rodziny. W trakcie przesłuchania Kacpra na komendzie policjanci dowiadują się, że w dniu śmierci chłopak był u Magdy. Doszło między nimi do zbliżenia. W prywatnym śledztwie Ola trafia za Oster do szpitala. Pani komisarz spotyka się z doktorem Kalitą. Przed szpitalem dołącza do Oli Wójcik. Oboje próbują się włamać się do szpitalnego archiwum. 02:15 INSTYNKT - ODC. 8 "WIATR WE WŁOSACH" Serial kryminalny TVP, 44 min, Polska, 2011 Reżyseria: Patryk Vega Scenariusz: Andrzej Gołda Aktorzy: Paweł Królikowski, Danuta Stenka, Szymon Bobrowski Pod mostem w podwarszawskiej wsi przypadkowy przechodzień znajduje ciało Anety Lato, pracownicy salonu sprzedaży telefonów komórkowych w stolicy. Ofiara miała złamany kręgosłup i była nafaszerowana kokainą. Kierownik salonu Kremer niedawno musiał zwolnić Anetę, po kolejnej awanturze z klientem i nadpobudliwym zachowaniu pracownicy. Komisarz Oster przepytuje personel salonu. Młody sprzedawca mówi o Izie, która kręciła się przy szafce ofiary. Ktoś inny widział Anetę w dniu jej śmierci, jak odjeżdżała z pracy na motorze. Wizyta w domu Izy rzuca nowe światło na sprawę. Policjanci znajdują u niej te same środki psychotropowe, którymi była nafaszerowana Aneta. Przesłuchiwana Iza przyznaje się do winy, że podtruwała kolejne dziewczyny. Zaprzecza jednak, że miała coś wspólnego ze śmiercią Anety. Policjanci docierają do chłopaka Anety, Darka Siudy, który ma za sobą przeszłość kryminalną. Jest przesłuchiwany i nie ma dobrego alibi. Siuda atakuje Wójcika, a następnie barykaduje się w pokoju przesłuchań. Dopiero negocjacje z komisarz Oster i interwencja grupy AT doprowadzają do jego obezwładnienia. Oster wątpi jednak w winnę Darka. Tymczasem Ola spotyka się w szpitalu z doktorem Kalitą, chce od niego wyciągnąć informacje o komisarz Oster. Wspólne śledztwo Oli i Wójcika mylnie odczytuje Tarkowski. Staje się zazdrosny. 03:10 INSTYNKT - ODC. 9 "SĄSIEDZI" Serial kryminalny TVP, 42 min, Polska, 2011 Reżyseria: Patryk Vega Scenariusz: Andrzej Gołda Aktorzy: Paweł Królikowski, Danuta Stenka, Szymon Bobrowski W mieszkaniu znaleziono ciało Adama Chojeckiego, znanego komentatora sportowego. Mężczyzna był nagi w wannie. Zginął od porażenia prądem z suszarki. Po przybyciu policjantów na miejscu zdarzenia była jego kochanka. Kobieta znalazła ciało. Była umówiona z Chojeckim. Uprzejmy i kulturalny mężczyzna był lubiany przez sąsiadów. Wszyscy też wiedzieli, że kręciło się wokół niego wiele kobiet. Policjanci docierają do kolejnych narzeczonych Chojeckiego. Okazuje się, że szukał towarzystwa kobiet, co kompensowało mu utratę popularności po zakończeniu kariery telewizyjnej. Nie snuł jednak poważnych rodzinnych planów. Często kończył romanse w momencie, kiedy kobieta zaczynała oczekiwać czegoś więcej. W mieszkaniu Chojeckiego technicy znajdują linie papilarne osoby o małych dłoniach. Komisarz Oster zostaje w zaplombowanym mieszkaniu ofiary. W nocy ktoś, kto ma klucze, wchodzi do środka. Niestety, zostaje spłoszony przez Oster. Ola kontynuuje swoje prywatne śledztwo i wykrada ze szpitala akta komisarz Oster. Gdy dociera z nimi do domu, zostaje zaatakowana przez tajemniczych napastników. 04:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 101 ŁOMŻA Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Agnieszka Grabarska Scenariusz: Agnieszka Grabarska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W tym odcinku odwiedzamy Łomżę, która w 2018 roku obchodziła swoje 600. urodziny. Choć leży w województwie podlaskim, ulokowana jest historycznie i geograficznie na Mazowszu, w środkowym biegu Narwi na malowniczej Nizinie Mazowieckiej. W 1418 roku Łomża uzyskało prawa miejskie, ale gród - pierwowzór miasta - istniał już na wiele lat przed tą datą. Dziś można tutaj wznieść się w przestworza, a to za sprawą mistrzów motoparalotniarstwa, którzy odnoszą liczne zwycięstwa. Miasto rozsławia również Teatr Lalki i Aktora oraz Międzynarodowy Festiwal Teatralny Walizka. Warto obejrzenia jest też niezwykła ruchoma szopka w klasztorze kapucynów - odnajdziemy w niej postaci wielu wybitnych Polaków. 15 km za miastem, w Nowogrodzie możemy odetchnąć wspomnieniem wsi kurpiowskiej. Na terenie 3, 5 hektara znajduje się muzeum na wolnym powietrzu - jedno z najstarszych tego typu w Polsce. Jego twórca Adam Chętnik założył też muzeum w Łomży, w którym znajduje się m.in. bogata ekspozycja bursztynu, narzędzi do obróbki i prezentacja biżuterii bursztynowej. To nawiązanie do tradycji wydobycia na Kurpiach bursztynu kopalnego. Turyści nie mogą przejść obojętnie koło najbardziej znanej łomżynianki, Hanki Bielickiej, która ma tutaj swój pomnik ławeczkę. Aktorka znana była ze swojego nietuzinkowego poczuciu humoru i zamiłowania do kapeluszy. Nawiązując do jej kolekcjonerskiej miłości, na dwóch rondach utworzono ogromne kwiatowe kapelusze.