TVP Historia Środa, 03.04.2024 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 3 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1849 - zmarł Juliusz Słowacki; 1933 - pierwszy przelot samolotem nad Mount Everest; 1948 - Harry Truman podpisał tzw "Plan Marshalla"; 1981 - ukazał się pierwszy numer "Tygodnika Solidarność"; 07:10 WOJENNE DZIEWCZYNY S.I - ODC. 10 Serial wojenny TVP, 43 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Danuta Stenka odc. 10 Dziewczyny szantażują Dietriecha i żądają współpracy z podziemiem. A on, nie mając wyjścia, zgadza się. Ewka decyduje, że przez jakiś czas zamieszkają razem w mieszkaniu pani Felicji. Dziewczyny spotykają Malinę, który prosi Ewkę o wyrobienie kenkart dla dwojga Żydów z getta. Nocą do kamienicy wpadają Niemcy. Przerażone Ewka i Marysia w ostatniej chwili uciekają przewodem kanałowym. Stefan wyznaje miłość Irce. Ta jednak zdecydowanie odrzuca jego zaloty. Następnego dnia rano dziewczyny spotykają się u Dietricha, aby uzyskać obiecane kody do zaszyfrowanej wiadomości. Okazuje się jednak, że Dietrich, chcąc uniknąć skandalu, popełnił samobójstwo. Wymykają się z mieszkania, ale Marysia postanawia tam wrócić. Nadal udaje służącą, boi się, że jej nagłe zniknięcie może wzbudzić podejrzenia Niemców. Nie jest jednak bezpieczna. Okazuje się, że Dietrich zatrudnił ją jako gosposię, bo pracowała u Szczęsnych, czyli u narzeczonej Kamila, który jako szpieg od dawna jest poszukiwany przez Niemców. Chciał dowiedzieć się czegoś o Irce i Kamilu. Oficerowie Abwehry chcą ją znaleźć, zanim zrobi to gestapo, które tymczasem bezskutecznie poszukuje zaginionego bez wieści Kleima. Dom w Klarysewie przestał być bezpieczny, wszyscy muszą się wyprowadzić. Jedynie Matka Witka i Irki nie zgadza się na wyprowadzkę. Witek proponuje Ewce, aby zamieszkali razem, lecz spotyka się ze stanowczą odmową. Dziewczyny zamieszkują razem w konspiracyjnym mieszkaniu. 08:25 HISTORIA POLSKI - ŚWIĘTY UŚMIECHNIĘTY Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2012 Reżyseria: Piotr Kot Scenariusz: Piotr Kot 2 kwietnia mija kolejna rocznica śmierci wielkiego Polaka Jana Pawła II. Papieża, ale także kapłana, wychowawcy młodych, przewodnika narodów. Zmarły w 2005 r. Jan Paweł II pozostawił Polakom wielkie dziedzictwo, z którego powinniśmy nauczyć się korzystać. Film bez lektorskiego komentarza przypomina najważniejsze, najbardziej radosne wypowiedzi Jana Pawła II podczas pielgrzymek do ojczyzny. Pomimo upływającego czasu są to słowa wciąż aktualne, choć nie zawsze brane przez nas "do serca". Film przedstawia wyjątkowy portret Jana Pawła II, papieża, który prowadził miliony ludzi i pozostawił trwały ślad we współczesnej historii. Zapis słów papieża Polaka daje nam możliwość obcowania z Janem Pawłem II, przypomina nam osobisty ton jego wypowiedzi, a przede wszystkim te wzniosłe i radosne chwile, które dane nam było przeżyć dzięki niemu. 09:10 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA "FOXLEY" Widowisko historyczne, 49 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Piotr Grabowski -Thornley, Tomasz Sapryk-Jeleń, Dariusz Jakubowski-Hombro, Jan Wieczorkowski-Szalewski, Henryk Majcherek-Churhill Po torach toczy się drezyna Banschutzu. Żołnierze oświetlają latarkami tor i pobocze. Nic nie przykuwa ich uwagi ani nie wzbudza podejrzeń. Lecz gdy wehikuł odjeżdża w mrok, z zarośli wyłaniają się dwie postaci. Owi tajemniczy ludzie szybko podkładają pod szyny ładunki wybuchowe, łączą je przewodami z zapalarką, zacierają ślady i dołączają do ukrytych wśród drzew kolegów. W samą porę - pociąg już nadjeżdża. Ciemności rozświetla ostry błysk, w huku detonacji i łoskocie wywracających się wagonów ginie trzask serii partyzanckiej broni. Żołnierze polskiego podziemia uderzali tysiące razy na niemieckie transporty wojskowe, lecz akcja wykonana jesienią 1941roku między stacjami Freidorf i Schwarzwasser na Pomorzu zasługuje na szczególną uwagę. Nie tylko z powodu znacznych strat poniesionych przez wroga, ale przypuszczalnego celu ataku. Tamtej nocy, po tych samych torach, miał bowiem jechać nieporównanie ważniejszy skład "Amerika" - osobisty pociąg Adolfa Hitlera! Nim fuehrer na dobre zaszył się w skalistym Berchtengaden, w bunkrach Wilczego Szańca w Gierłoży i na koniec w schronach Kancelarii Rzeszy, często i chętnie podróżował. Najchętniej - koleją. Odwiedzał oddziały na froncie, pokrzepiał żołnierzy, odznaczał lub rugał generałów, zbierał hołdy, pomagał sztabowcom, ku ich utrapieniu, prowadzić operacje wojenne. W specjalnym pociągu "Amerika" przemianowanym w roku 1943 na "Brandenburg" i napędzanym przez dwie potężne lokomotywy spalinowe było kilka pancernych salonek dla Hitlera i jego świty, wagony restauracyjne, konferencyjne, łazienkowe, prasowe, ochrony oraz z bronią przeciwlotniczą. Przed wodzowskim składem pędziła lokomotywa z wypełnionymi piaskiem platformami lub inny pociąg, by detonować ewentualne miny. Czy taki przypadek nastąpił na Pomorzu? Polski wywiad zawiadomił sojuszników, że była to zwykła operacja sabotażowa, niezwiązana z osobą Hitlera. Lecz udana akcja nasunęła brytyjskiemu SOE, czyli Zarządowi Operacji Specjalnych, pomysł zaatakowania fuehrera podczas podróży pociągiem, samolotem - wielkim Focke Wulfem FW 200 lub opancerzonym mercedesem. Z powodu doskonałej ochrony pojazdów, a zwłaszcza ich głównego pasażera, te plany spaliły na panewce. Specjaliści z SOE zaczęli wtedy rozważać szanse zlikwidowania przywódcy Trzeciej Rzeszy w pobliżu jego rezydencji "Berghof" w Alpach Bawarskich. Zamachu miał dokonać snajper przebrany w mundur niemieckiego strzelca górskiego, a pociski wypełnione rtęcią wykluczyć wszelkie szanse medyków na ocalenie postrzelonej ofiary... 10:10 HISTORIA POLSKIEGO MUNDURU Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Autor: Włodzimierz Gołaszewski Film jest opowieścią o historii, tradycji, funkcji i formie umundurowania polskiego żołnierza. Historia obejmuje okres od XVI w. po dzień dzisiejszy. Zdjęcia zrealizowano w Warszawie w Muzeum WP, w Krakowie, w magazynach i pracowniach mundurów historycznych i współczesnych w Warszawie i Poznaniu, w atelier i studio Fundacji Proscenium oraz plenerach mazowieckich. 11:00 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODCINEK 1. NORWEGIA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 1 - LAND OF FJORDS - NORWAY, BETWEEN FJORDS AND MOUNTAINS) Cykl dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Seria geograficzno - podróżnicza o krajach na północy Europy. 4 kraje, 5 narodów i 5 części. Terytoria nordyckie są potężnym bodźcem dla wyobraźni, miejscami, które przywołują rozległe i nieskończone dzikie przestrzenie, bogatą i zachwycającą przyrodę, utrwalone mity i tradycje. Stanowią odę do potęgi Ziemi i żywiołów, które ludzie szanują i czczą przez całe życie, świadomi, że są tylko niewielką częścią tego świata. Odcinek 1 - "Norwegia - kraina fiordów i gór". Położona w północnej Europie Norwegia słynie z zachwycających krajobrazów. Głębokie przybrzeżne doliny były zanurzone w wodach morskich, gdy cofnęła się czapa polarna, mniej niż dziesięć tysięcy lat temu. Norwegia niemal w całości jest pokryta pasmem Alp Skandynawskich, a chropowate formy rzeczywiście zawdzięcza topografii i zlodowaceniom, które pojawiały się regularnie przez ponad dwa i pół miliona lat. Norweski krajobraz wciąż nosi ślady tej trudnej historii geologicznej, szczególnie na zachodzie: prehistoryczne lodowce, takie jak Folgefonna, niezliczone górskie jeziora z krystalicznie czystą wodą i alpejskie doliny wyrzeźbione w rynny oraz oszałamiające szczyty. 12:00 WOJOWNICY CZASU - PIERWSZA POLSKA BITWA CZYLI TCZEW 1807 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Jesienią 1806 roku wojna zagościła w dawnych, przedrozbiorowych granicach Rzeczypospolitej. Armie Napoleona Bonapartego w kampanii prowadzonej przeciwko pruskiemu królowi Fryderykowi Wilhelmowi zapędziły się na Prusy, aby zająć Gdańsk. Po drodze był jednak jeszcze Tczew, którego zdobycie przypadło najwierniejszym aliantom Cesarza Francuzów - Polakom. 12:35 GAZDA Z DIABELNEJ - ODC. 2 Serial dla młodych widzów TVP, 49 min, Polska, 1979 Reżyseria: Grzegorz Warchoł Scenariusz: Cezary Chlebowski Zdjęcia: Jan Hesse Wykonawcy: Janusz Zerbst, Iwona Bielska, Irena Laskowska, Wirgiliusz Gryń, Konrad Wlazło, Maciej Śliwowski, Zbigniew Buczkowski, Jan Krzyżanowski, Adam Probosz i inni Niemieccy dywersanci rozkręcają tory, ostrzeliwują pociąg z osadnikami. Jeden z nich, młody człowiek, wyskakuje z wagonu i wdaje się w walkę z napastnikami. Wychodzi z potyczki cało i szuka bezpiecznego schronienia. Wreszcie dociera do opuszczonego schroniska. Gdy ogląda zniszczony budynek, ktoś zadaje mu potężny cios kijem w głowę. Na szczęście uderzenie, choć bolesne, nie jest niebezpieczne. Wkrótce Janek odkrywa sprawcę pobicia. Przebywający w schronisku drwal przyznaje się do tego czynu. 13:30 W SŁUŻBIE PODZIEMNEGO PAŃSTWA - KSIĄŻKI NA WOJNIE Cykl dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jolanta Buratowska - Palka Scenariusz: Jolanta Buratowska - Palka, Marek Szczepanek Zdjęcia: Jakub Palka Lektor: Krzysztof Gadacz Opowieść o losach pracowników Biblioteki Jagiellońskiej i zbiorów bibliotecznych w okresie II wojny światowej oraz tworzenia unikatowego zbioru prasy podziemnej. W filmie wykorzystano m.in. filmowe nagrania amatorskie z przenoszenia w 1940 r. zbiorów do nowej siedziby mieszczącej się w nowym gmachu przy Al. Mickiewicza, a także nagrane w latach 70. opowieści pracowników BJ. Historia Biblioteki Jagiellońskiej pod okupacją niemiecką omawiana na tle wojennych zniszczeń księgozbiorów, a także dążenie do ocalenia ich części w trosce o zachowanie dziedzictwa tożsamościowego narodu. 14:20 TERROR! - ODC. 1. HOTEL - JEROZOLIMA, 1946 R. (1. HOTEL - JEROZOLIMA) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy/Wielka Brytania/Niderlandy (Holandia), 2019 Reżyseria: Joey Boink Ta wciągająca seria przybliża historie największych ataków terrorystycznych, które zmieniły świat. Wywiady ze świadkami, materiały archiwalne i rekonstrukcje pozwolą na dokładną analizę tych dramatycznych wydarzeń. Ich znaczenie staje się oczywiste tylko wtedy, gdy spojrzy się na nie z wielu perspektyw, umieszczając je w kontekście historycznym, a co najważniejsze, dzięki dokładnemu przyjrzeniu się ekonomii terroryzmu. Czołowi eksperci wypowiedzą się też na temat zmian dotyczących zjawiska terroryzmu na przestrzeni lat i jak wyglądał proces jego radykalizacji i deradykalizacji. 15:20 PAN WOŁODYJOWSKI CZ. I Film historyczny, 75 min, Polska, 1968 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jerzy Lutowski, Jerzy Hoffman Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Andrzej Markowski Aktorzy: Magdalena Zawadzka, Tadeusz Łomnicki, Mieczysław Pawlikowski, Hanka Bielicka, Barbara Brylska, Irena Karel, Jan Nowicki, Daniel Olbrychski, Marek Perepeczko, Mariusz Dmochowski, Władysław Hańcza, Gustaw Lutkiewicz, Tadeusz Schmidt, Andrzej Szczepkowski, Leonard Andrzejewski Ekranizacja powieści Henryka Sienkiewicza zrealizowana z wielkim rozmachem i olbrzymim nakładem środków finansowych. Koszt produkcji osiągnął zawrotną, jak na owe czasy, sumę 40 milionów złotych. Na potrzeby filmu wzniesiono kilka ogromnych dekoracji plenerowych. W ruinach zamku w Chęcinach została zrekonstruowana twierdza kamieniecka, wybudowano miasteczko Raszków oraz fortyfikację chreptiowską. Zdjęcia były kręcone m. in. w Bieszczadach, w okolicach Białego Boru w województwie koszalińskim, a także w Związku Radzieckim w ruinach XVI - wiecznego grodu tatarskiego oraz w halach łódzkiej wytwórni filmowej. W niektórych scenach brało udział po kilka tysięcy statystów, ubranych w kostiumy zaprojektowane z ogromną dbałością o szczegóły. W tytułowego bohatera filmu znakomicie wcielił się Tadeusz Łomnicki. Aby solidnie przygotować się do roli "małego rycerza", aktor poświęcił pół roku na naukę jazdy konno, ponadto przez rok zgłębiał tajniki szermierki. Niezapomnianą kreację stworzyła również Magdalena Zawadzka, odtwórczyni Baśki, wiernej towarzyszki życia pana Michała. Jak pisali recenzenci, wszystkie role w filmie zagrane były po mistrzowsku, nawet epizodyczne urosły do rangi pierwszoplanowych. Cała prasa w nieskończoność chwaliła Mieczysława Pawlikowskiego jako dobrodusznego, pełnego humoru Zagłobę, Barbarę Brylską jako romantyczną Krzysię, a także zakochanego w niej do nieprzytomności Ketlinga, czyli Jana Nowickiego, czy wreszcie Hankę Bielicką jako wspaniałą stolnikową i innych. Dużo się mówiło i pisało o młodym aktorze Danielu Olbrychskim, który na długo pozostał w pamięci widzów jako niezrównany, okrutny Azja Tuhajbejowicz. Uroczysta prapremiera "Pana Wołodyjowskiego" odbyła się 26 marca 1969 roku w Kielcach, a premiera - dwa dni później w Warszawie. Przygotowano 70 kopii filmu, co pozwoliło na szerokie rozpowszechnianie. "Pan Wołodyjowski" bił rekordy popularności i uznawany był podówczas za najbardziej kasową produkcję w historii kina polskiego. 16:40 PAN WOŁODYJOWSKI CZ. II Film historyczny, 77 min, Polska, 1968 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Andrzej Markowski Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Jan Nowicki, Daniel Olbrychski, Mariusz Dmochowski, Marek Perepeczko, Irena Karel Dalszy ciąg przygód pana Michała Wołodyjowskiego. Basię Wołodyjowską porywa zakochany w niej Tatar Azja, syn Tuhaj - Beja. Basia rani go i ucieka, udaje jej się wrócić do Chreptiowa. Wściekły Azja napada na Raszków, zabija dziedzica Nowowiejskiego, a jego córkę - swą dawną miłość - oddaje własnym żołnierzom. Młody Nowowiejski krwawo mści się za śmierć ojca i hańbę siostry. Kiedy Turcy ruszają na Kamieniec Podolski, Wołodyjowski i Ketling wysadzają twierdzę, aby nie oddać jej wrogom. 18:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - EBEN EMAEL CZ 2 Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia historię zdobycia przez niemieckich spadochroniarzy fortu Eben Emael, pełniącego kluczową rolę w belgijskim systemie obronnym. Fort ten, zbudowany w newralgicznym miejscu połączenia Mozy z Kanałem Alberta, miał w maju 1940 roku zagrodzić drogę wojskom niemieckim w ich pochodzie w głąb Belgii i Francji. Opanowanie fortu przez niemieckich spadochroniarzy pozwoliło na sforsowanie Kanału Alberta przez główne siły niemieckie i w konsekwencji szybkie opanowanie Belgii. W drugiej części Bogusław Wołoszański kontynuuje oprowadzanie po zabudowaniach fortu Eben Emael. Na zakończenie audycji spotkanie z telewidzami w ramach Klubu Encyklopedii II Wojny Światowej. 18:45 EKSPERTYZA - BADANIE SZCZĄTKÓW GENERAŁA SIKORSKIEGO 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Kamiński, Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Ponowna ekshumacja szczątków generała Władysława Sikorskiego w listopadzie 2008 roku miała dać odpowiedź na szereg nasuwających się od lat wątpliwości. Czy generał został otruty lub zastrzelony przed znalezieniem się na pokładzie liberatora? Czy też jego śmierć nastąpiła w wyniku katastrofy lotniczej? Krakowski Instytut Ekspertyz Sądowych wspólnie z m.in. Zakładem Medycyny Sądowej CM UJ przeprowadził szereg badań kryminalistycznych, w tym: toksykologicznych i genetycznych. Przebadano szczątki generała, ustalono nawet gatunek drewna, którego elementy znaleziono wbite w czaszkę Sikorskiego. Stworzono też jego tzw. portret przyżyciowy. Zamierzano ustalić wygląd generała tuż przed śmiercią. Antropolog z IES zweryfikował w ten sposób metodę stosowaną przez sobie podczas wcześniejszych badań. Czy o śmierci generała Sikorskiego wiemy już wszystko? 19:10 WOJENNE DZIEWCZYNY S.I - ODC. 11 Serial wojenny TVP, 41 min, Polska, 2016 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Vanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Danuta Stenka, Łukasz Lewandowski, Marek Gierszał, This Maag, Katrin Buhring, Marek Ślosarski, Maria Dębska odc. 11 Malina zabiera Marysię do getta, aby spotkała się z ojcem i siostrą. Na miejscu Marysia z przerażeniem obserwuje nieludzkie warunki, w jakich żyją. Kiedy wychodzą z getta, trafiają na szmalcowników. Marysi udaje się zbiec, dzięki pomocy Franka, który wpuszcza ją do swojego mieszkania, aby przeczekała obławę. Ewa idzie na spotkanie do fotografa, czyli skrzynki kontaktowej. Zastaje tam Witka, który wyznaje jej miłość. Dziewczyny stają na odprawie przed majorem Alfą. Udaje im się uniknąć sądu, ale za niesubordynację zostają odsunięte od wszystkich działań konspiracyjnych. Tymczasem do Warszawy przyjeżdża Margarethe Von Losein, siostra Dietricha. Postanawia samodzielnie wyjaśnić zagadkę samobójczej śmierci brata. Gdy wraca do pensjonatu, w którym się zatrzymała, czeka na nią oficer gestapo, Schulze. On również prowadzi śledztwo w sprawie Dietricha, a także zaginionego Kleima. Proponuje Margaret współpracę. Według niego kluczem do zagadki jest Alicja Janiak. Ewa chce kolejny raz udać się do mecenasa Kasprzyckiego, aby wydobyć od niego pieniądze, które ukradł rodzinie Joachimów. Marysia próbuje wyprowadzić z getta rodzinę. 23:05 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA "FOXLEY" Widowisko historyczne, 49 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Piotr Grabowski -Thornley, Tomasz Sapryk-Jeleń, Dariusz Jakubowski-Hombro, Jan Wieczorkowski-Szalewski, Henryk Majcherek-Churhill Po torach toczy się drezyna Banschutzu. Żołnierze oświetlają latarkami tor i pobocze. Nic nie przykuwa ich uwagi ani nie wzbudza podejrzeń. Lecz gdy wehikuł odjeżdża w mrok, z zarośli wyłaniają się dwie postaci. Owi tajemniczy ludzie szybko podkładają pod szyny ładunki wybuchowe, łączą je przewodami z zapalarką, zacierają ślady i dołączają do ukrytych wśród drzew kolegów. W samą porę - pociąg już nadjeżdża. Ciemności rozświetla ostry błysk, w huku detonacji i łoskocie wywracających się wagonów ginie trzask serii partyzanckiej broni. Żołnierze polskiego podziemia uderzali tysiące razy na niemieckie transporty wojskowe, lecz akcja wykonana jesienią 1941roku między stacjami Freidorf i Schwarzwasser na Pomorzu zasługuje na szczególną uwagę. Nie tylko z powodu znacznych strat poniesionych przez wroga, ale przypuszczalnego celu ataku. Tamtej nocy, po tych samych torach, miał bowiem jechać nieporównanie ważniejszy skład "Amerika" - osobisty pociąg Adolfa Hitlera! Nim fuehrer na dobre zaszył się w skalistym Berchtengaden, w bunkrach Wilczego Szańca w Gierłoży i na koniec w schronach Kancelarii Rzeszy, często i chętnie podróżował. Najchętniej - koleją. Odwiedzał oddziały na froncie, pokrzepiał żołnierzy, odznaczał lub rugał generałów, zbierał hołdy, pomagał sztabowcom, ku ich utrapieniu, prowadzić operacje wojenne. W specjalnym pociągu "Amerika" przemianowanym w roku 1943 na "Brandenburg" i napędzanym przez dwie potężne lokomotywy spalinowe było kilka pancernych salonek dla Hitlera i jego świty, wagony restauracyjne, konferencyjne, łazienkowe, prasowe, ochrony oraz z bronią przeciwlotniczą. Przed wodzowskim składem pędziła lokomotywa z wypełnionymi piaskiem platformami lub inny pociąg, by detonować ewentualne miny. Czy taki przypadek nastąpił na Pomorzu? Polski wywiad zawiadomił sojuszników, że była to zwykła operacja sabotażowa, niezwiązana z osobą Hitlera. Lecz udana akcja nasunęła brytyjskiemu SOE, czyli Zarządowi Operacji Specjalnych, pomysł zaatakowania fuehrera podczas podróży pociągiem, samolotem - wielkim Focke Wulfem FW 200 lub opancerzonym mercedesem. Z powodu doskonałej ochrony pojazdów, a zwłaszcza ich głównego pasażera, te plany spaliły na panewce. Specjaliści z SOE zaczęli wtedy rozważać szanse zlikwidowania przywódcy Trzeciej Rzeszy w pobliżu jego rezydencji "Berghof" w Alpach Bawarskich. Zamachu miał dokonać snajper przebrany w mundur niemieckiego strzelca górskiego, a pociski wypełnione rtęcią wykluczyć wszelkie szanse medyków na ocalenie postrzelonej ofiary... 00:30 HISTORIA KOWALSKICH Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2008 Reżyseria: Arkadiusz Gołębiewski, Maciej Pawlicki Scenariusz: Arkadiusz Gołębiewski, Maciej Pawlicki Aktorzy: Maja Barełkowska, Artur Lis, Jolanta Grusznic - Nowicka, Wenanty Nosul, Ewelina Gnysińska, Maciej Rayzacher, Jerzy Pożarowski, Stefan Knothe, Ireneusz Dydliński, Mikołaj Muller, Dymitr Hołówko, Krzysztof Gostkiewicz, Wiesława Gutowska - Siemianowska, Wojciech Glanc, Andrzej Pośniak Zdjęcia: Tomasz Madejski, Adam Palenta Muzyka: Marcin Pospieszalski Fabularyzowany dokument Arkadiusza Gołębiewskiego i Macieja Pawlickiego był prezentowany podczas 34. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Na przykładzie historii Kowalskich i innych rodzin zamordowanych przez niemieckie oddziały SS za pomoc Żydom, twórcy podejmują próbę rekonstrukcji życia typowego polskiego miasteczka oraz stosunków polsko - żydowskich w latach okupacji. Relacje naocznych świadków tamtych wydarzeń przeplatają się z fragmentami inscenizowanymi. Polska i Ukraina były jedynymi krajami w Europie, gdzie Niemcy za pomoc udzieloną Żydowi karali śmiercią całe rodziny. Miejscem akcji filmu jest wieś Ciepielów koło Radomia, a główny wątek koncentruje się wokół tragedii Bronisławy i Adama Kowalskich, którzy za udzielenie pomocy żydowskim sąsiadom zapłacili najwyższą cenę: zginęli wraz z pięciorgiem swoich małych dzieci. 6 grudnia 1942 roku stał się jednym z najczarniejszych dni w historii tej wioski. Niemieccy żandarmi, którzy zaledwie kilka tygodni wcześniej w opustoszałym majątku Ciepielów utworzyli posterunek, rankiem zorganizowali obławę na rodziny Kowalskich, Obuchiewiczów, Skoczylasów i dwie rodziny Kosiorów. Dowodzeni przez Carla Bruno esesmani za ukrywanie Żydów spalili żywcem 34 Polaków. W Ciepielowie, typowym polskim miasteczku, przed wojną żyła w symbiozie społeczność polska i znacznie liczniejsza - żydowska. Mimo różnic kulturowych i wyznaniowych rodziły się wielkie przyjaźnie i miłości. Starsi również żyli w dobrych stosunkach z sąsiadami, choć zdarzali się i tacy, którym Żydzi w polskim miasteczku zawadzali. O mordzie sprzed 67 lat nie mówiło się dotąd wiele, ta bulwersująca sprawa owiana była milczeniem. We wspomnieniach krewnych osób pomordowanych sprawa ta ciągle jednak wywołuje silne emocje. 01:40 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DALEKO NA WSCHODZIE CZ. 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Druga część programu o wydarzeniach na Dalekim Wschodzie w 1945 roku. Bogusław Wołoszański próbuje odpowiedzić na pytanie, czy przystąpienie ZSRR do wojny na Dalekim Wschodzie przeważyło szalę zwyciestwa i zmusiło Japonię do kapitulacji. Wojna na Pacyfiku, przygotowania ZSRR do wojny, walki oraz kapitulacja Japonii ilustrowana jest fragmentami archiwalnych materiałów filmowych.