TVP Kultura Niedziela, 07.04.2024 08:00 LITURGIA PRAWOSŁAWNA Z SOBORU ŚW. TRÓJCY W HAJNÓWCE 80 min, Polska, 2021 Autor: Katarzyna Popławska Sobór Świętej Trójcy w Hajnówce jest jedną z najokazalszych świątyń prawosławnych w Polsce, przy jego projektowaniu brał udział Jerzy Nowosielski. Przy świątyni toczy się życie parafialne, ale także działalność kulturalna. W Soborze Świętej Trójcy co roku odbywają się przesłuchania międzynarodowego festiwalu Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej. Tego dnia, w trzecią niedzielę Wielkiego Postu, będzie sprawowana Liturgia św. Bazylego Wielkiego, podczas której wierni prawosławni będą mogli wysłuchać fragmentów Pisma Świętego oraz modlitewnie przeżywać Niedzielę adoracji Krzyża Pańskiego. 09:25 MARY ALDWYTH - SZTUKA KOLAŻU (ALDWYTH: FULLY ASSEMBLED) Film dokumentalny, 55 min, USA, 2022 Reżyseria: Olympia Stone Mary Aldwyth to amerykańska artystka współczesna tworząca kolaże i asamblaże. Kolaże, najczęściej wielkoformatowe, powstają z fragmentów zdjęć i tekstów wyciętych z książek o historii sztuki, encyklopedii i innych tekstów historycznych. Natomiast jej asamblaże, zazwyczaj pudełka, to trójwymiarowe kompozycje składane ze znalezionych gotowych przedmiotów codziennego użytku. Olbrzymi wpływ na jej prace miała twórczość Marcela Duchampa. 11:00 OD UCHA DO UCHA - BUJAĆ W OBŁOKACH (FLOATING IN MY MIND) Film animowany, 3 min, Francja, 2013 Reżyseria: Helene Leroux Krótki film animowany. Piękna metaforyczna opowieść o życiu i... balonikach. 11:05 OD UCHA DO UCHA - PARASOLKI (UMBRELLAS) Film animowany, 11 min, Hiszpania/Francja, 2020 Reżyseria: Jose Prats, Álvaro Robles Krótki film animowany. W odległej krainie, gdzie deszcz nigdy nie przestaje padać, 6 - letnia Kyna spędza całe dnie na beztroskiej zabawie pod ochronnym parasolem - brodą ojca Dina. Pewnej nocy, ukochany pies Kyny, Nana, znika. Aby ją znaleźć, Kyna wyruszy w przygodę odkrywania siebie i zmierzy się ze swoim wielkim strachem - deszczem. (opis festiwalowy; kinowtrampkach.pl) 11:25 FRANCUSKIE ŚNIADANIE - THIERRY ŚMIAŁEK S.I - SEZON 1 ODC. 9 (THIERRY LA FRONDE) Serial przygodowo-historyczny, 26 min, Francja, 1963 Reżyseria: Pierre Goudas, Robert Guez Scenariusz: Jacques Harden, Jean - Claude Deret Zdjęcia: Jean - Jacques Guyard, Claude Matalou, Jacques Loiseleux Muzyka: Jacques Loussier Aktorzy: Fernand Bellan, Robert Basil, Celine Leger, Clement Bichu, Jean - Claude Drout Zgodnie z wolą przeora Wielkanoc jest dniem rozejmu. Thierry stosuje się do umowy i zaprzestaje działań przeciwko Chandosowi i Florentowi, posuwając się nawet do wzniesienia wspólnego toastu w gospodzie. Jednak dawne urazy są zbyt silne i na zdradę nie trzeba długo czekać. 12:05 FRANCUSKIE ŚNIADANIE - THIERRY ŚMIAŁEK S.I - SEZON 1 ODC. 10 (THIERRY LA FRONDE) Serial przygodowo-historyczny, 26 min, Francja, 1963 Reżyseria: Pierre Goudas, Robert Guez Scenariusz: Jacques Harden, Jean - Claude Deret Zdjęcia: Jean - Jacques Guyard, Claude Matalou, Jacques Loiseleux Muzyka: Jacques Loussier Aktorzy: Fernand Bellan, Robert Basil, Celine Leger, Clement Bichu, Jean - Claude Drout Zniknięcie dzieci, pogańska religia, celtycki bóg i czarna msza. To wszystko sprawiło, że Thierry rzuca się na pomoc zrozpaczonym wieśniakom. W lesie spotyka Guillaume’ a, starego pustelnika i mędrca, który naprowadza go na trop wyznawców celtyckiego boga Ogmy. 13:25 FANFAN TULIPAN (FANFAN LA TULIPE) Komedia przygodowa, kostiumowa, 96 min, Francja/Włochy 1951 Reżyseria: Christian - Jaque Scenariusz: Rene Follet, Rene Wheeler, Christian - Jaque Zdjęcia: Christian Matras Muzyka: Maurice Thiriet Aktorzy: Gerard Philipe, Gina Lollobrigida, Noel Roquevert, Olivier Hussenot, Marcel Herrand, Jean - Marc Tennberg, Genevieve Page i inni Fanfan Tulipan to postać stworzona przez ludowych bardów, typ żołnierza - samochwały, ucieleśniającego cechy młodego Francuza, kochającego życie, wolność i niezależność, uwielbiającego wino na równi z kobietami i sławą, gotowego zawsze służyć sprawie, którą uzna za słuszną. Szczególną popularność zyskał on w XIX w. , stając się bohaterem poematów, sztuk teatralnych, a nawet operetki. Fanfan z filmu Christian - Jaque'a nie do końca pasuje do tej definicji. Zdecydowanie woli kobiety niż sławę czy nawet wino. Ale to nie umniejsza sympatii, jaką budził u widzów, zwłaszcza że miał urodę i wdzięk Gerarda Philipe'a. Dla francuskiego kina "Fanfan Tulipan" był filmem przełomowym. Tamtejsza kinematografia przeżywała głęboki kryzys i wreszcie powstał obraz, który nie tylko odniósł ogromny sukces kasowy, ale i artystyczny, potwierdzony w 1952 r. Srebrnym Niedźwiedziem na festiwalu w Berlinie i nagrodą za reżyserię na festiwalu w Cannes. Film skrzył się dowcipem i ciętą satyrą, imponował znacznym - jak na ówczesne czasy - rozmachem inscenizacyjnym, błyskotliwą narracją i zrytmizowanym montażem. Twórcy "Fanfana" zręcznie połączyli w jednym dziele przygodowość Alexandra Dumasa, humor braci Marx i romantyzm poezji rycerskiej. Główną pasją młodzieńca zwanego Fanfan Tulipan jest wtajemniczanie młodych dziewcząt w arkana sztuki miłosnej. W końcu ojcowie okolicznych panien zmawiają się i przyłapawszy Fanfana in flagranti postanawiają zmusić go do ożenku z jego kolejną "ofiarą". Umknąwszy w ostatniej chwili sprzed ołtarza, Fanfan chroni się w szeregi królewskiej armii, chytrze zwabiony przez sierżanta werbunkowego i pozostającą z nim w zmowie młodziutką Cygankę Adelinę, która przepowiada rekrutom przyszłość. Proroctwo dla Fanfana rysuje się wyjątkowo efektownie: ma zdobyć nieśmiertelną sławę i poślubić córkę króla! Los Fanfanowi sprzyja. Najpierw ratuje z rąk bandytów podróżujące dyliżansem piękne damy: okazuje się, że to faworyta Ludwika XV, Madame de Pompadour, i córka króla, Henrietta. Wcielony wkrótce do straży królewskiej, młodzieniec usiłuje dopomóc losowi. Zostaje jednak przyłapany w sypialni królewny i skazany na śmierć przez powieszenie. Ratuje go Adelina, której udaje się skruszyć serce króla. Ale w zamian za okazaną łaskę monarcha domaga się od pięknej Cyganki... dowodu wdzięczności. 15:15 KSIĘGA PRZESTRZENI - DOMEK Z OGRÓDKIEM Program edukacyjny, 27 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Zdjęcia: Andrzej Wojciechowski Wykonawcy: Jakub Tolak W odcinku pokazujemy wybór najciekawszych domów jednorodzinnych, śmiałe eksperymenty formalne i ciekawe rozwiązania funkcjonalne w ulubionym gatunku architektonicznym Polaków. Pojawi się dom nominowany do nagrody Mies van der Rohe i osiedle jedynych w swoim rodzaju domów bliźniaczych. W zestawie znajdą się domy o różnych kubaturach i zaprojektowane z wykorzystaniem odmiennych materiałów budowlanych. Przedstawimy: - Rudy Dom w Rudach koło Raciborza (to projekt): obsypany nagrodami, bodaj najsłynniejszy polski dom ostatnich lat, z unikatową elewacją z nierówno wypalonej cegły, - Dom Tetris w Bukownie (Kameleonlab): dom z drewnianą elewacją, którego charakterystyczną cechą są geometryczne moduły, zainspirowane grafiką popularnej gry, - Dom CWA w Podkowie Leśnej (Beczak Beczak): przykład ekonomicznego domu na miarę, łączącego jednak funkcjonalność z nietuzinkową formą, - Dom The Concrete w Izabelinie (Barycz Saramowicz): podwarszawska rezydencja stanowiąca radykalny i bardzo rzadki w budownictwie jednorodzinnym przykład konsekwentnego wykorzystania betonu architektonicznego, - Osiedle Przestrzenie w Krakowie (Horizone): śmiała próba stworzenia nowej typologii i unikatowy przykład rozwiązania schematu domów bliźniaczych. O swoich projektach opowiadać będą: Karol Wawrzyniak (Rudy Dom), Rafał Barycz (The Concrete), Daria Trzepla (Osiedle Przestrzenie), Maciej Beczak (CWA). 15:55 SERIALOWA NOSTALGIA - RODZINA LEŚNIEWSKICH - ODC. 2/7 - IMIENINY Serial przygodowy TVP, 26 min, Polska, 1978 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Łęski, Krystyna Bogler Aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Krystyna Sienkiewicz, Barbara Kraftówna, Tadeusz Kwinta Mama studiowała przed laty na uniwersytecie. Gdy na świat zaczęły przychodzić dzieci, zmuszona była przerwać naukę. Teraz na swoje imieniny otrzymuje najlepsze życzenia - powrotu na studia - oraz najmilszy prezent: zobowiązanie rodziny, że tata i dzieci przejmą na siebie obowiązki i troskę o dom. 16:30 SERIALOWA NOSTALGIA - RODZINA LEŚNIEWSKICH - ODC. 3/7 - DEMOSTENES Serial przygodowy, 25 min, Polska, 1978 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Łęski, Krystyna Bogler Aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Krystyna Sienkiewicz, Barbara Kraftówna, Tadeusz Kwinta Jeden z bliźniaków, Pawełek, ma kłopoty z poprawnym artykułowaniem głoski "r". Pozostali członkowie rodziny starają się pomóc siedmiolatkowi pozbyć się uciążliwej wady wymowy. Sam Bąbel też podejmuje przeróżne próby - heroiczne i zabawne. 20:00 ROB ROY Dramat historyczny, 133 min, Wielka Brytania/USA, 1995 Reżyseria: Michael Caton - Jones Scenariusz: Alan Sharp Aktorzy: Liam Neeson, Jessica Lange, John Hurt, Tim Roth, Eric Stoltz, Andrew Keir, Brian Cox, Brian McCardie, Gilbert Martin i inni Był banitą, słynnym rozbójnikiem, o którego przygodach i wyczynach opowiadano legendy nie tylko w Szkocji. Uważany za szkockiego Robin Hooda, znany był powszechnie jako Rob Roy (Robert Rudy). Naprawdę nazywał się Robert Roy McGregor i był szkockim góralem wywodzącym się ze słynnego klanu. Gdy w 1689 r. aresztowano jego ojca, Robert został mianowany jego następcą. W 1693 r. poślubił Mary z Comar, która urodziła mu pięciu synów. Rob stał się nieocenionym stróżem bydła: chronił je przed kradzieżą, chociaż sam zabierał właścicielom jako okup kilka sztuk dla swojej rodziny i klanu, by mogli przetrwać srogie, szkockie zimy. Punktem zwrotnym w jego życiu stała się pożyczka zaciągnięta u markiza Montrose. Pieniądze zniknęły, a podejrzenie padło na krewnych Roba, mimo że niczego im nie udowodniono. Oskarżony o niespłacenie długu i odsetek Rob miał być osadzony w więzieniu, ale udało mu się uciec na północ z nadzieją, że jego rodzina pozostanie bezpieczna. Tak się jednak nie stało. W 1817 r. Walter Scott uczynił go bohaterem swej powieści, a w czasach współczesnych jego barwnymi dziejami zainteresowali się filmowcy. W 1954 r. reżyser Harold French ukazał go w filmie "Rob Roy, the Highland Rogue", a niemal 40 lat później Michael Caton - Jones ("Ślicznotka z Memphis", "Chłopięcy świat"), Szkot z pochodzenia, powrócił do losów tej postaci, uznając, że historia Rob Roya ma wymiar uniwersalny. "Rob Roy był w równym stopniu szelmą, co bohaterem romantycznym - mówił - ale kluczem do zrozumienia jego postępowania jest pojęcie honoru. Ludzie tacy jak on, członkowie klanu, dotrzymywali złożonej przysięgi bez względu na konsekwencje". Akcja "Rob Roya" zaczyna się w 1713 r. Szkoci niechętnie przystają na narzuconą im unię z Anglią, a postępowanie Anglików w pełni uzasadnia tę wrogość. Robert Roy McGregor zwraca się do markiza Montrose z prośbą o pożyczenie tysiąca funtów, za które chce kupić bydło, a następnie odsprzedać je z zyskiem. Killearn, zausznik markiza, i Archibald Cunningham, pozbawiony zasad moralnych fircyk, o którym krążą plotki, że jest nieślubnym synem markiza, obmyślają chytry plan. Namawiają Montrose'a, by całą sumę w gotówce przekazał przyjacielowi Roba, McDonaldowi. Cunningham zabija McDonalda i kradnie mu pieniądze, a Killearn rozpuszcza plotkę, jakoby McDonald uciekł do Ameryki. Markiz proponuje, że zapomni o nieszczęsnej pożyczce, pod której zastaw Rob dał swoją ziemię, jeśli przywódca klanu McGregorów złoży publicznie fałszywe oświadczenie przeciw rywalowi markiza, księciu Argyll. Rob Roy, człowiek honoru i żelaznych zasad, odmawia i zostaje uznany za wyjętego spod prawa. Ukrywa się, a tymczasem Cunningham najeżdża jego wioskę i gwałci jego żonę. Rob i jego współtowarzysz Alasdair chwytają Killearna. Ten szydzi z Mary, która dotąd nie wyznała mężowi, że została zgwałcona. Teraz jest w ciąży, nie wie jednak, czy dziecko, którego się spodziewa, nie jest dzieckiem znienawidzonego Cunninghama. Alasdair zabija Killearna, ale sam też zostaje wkrótce śmiertelnie ranny. Umierając mówi przyjacielowi o napaści na jego żonę. Schwytany przez Cunninghama Rob Roy zostaje skazany przez markiza na śmierć na szubienicy. Udaje mu się jednak uciec i znaleźć schronienie u księcia Argyll, powiadomionego przez Mary o knowaniach Montrose'a. Za pośrednictwem Argylla Rob wyzywa Cunninghama, mistrza fechtunku, na pojedynek. Jeśli wygra, jego dług zostanie anulowany. Realizacja tego pełnego rozmachu widowiska historyczno - kostiumowego kosztowała ponad 30 mln dolarów. Zdjęcia, zgodnie z decyzją reżysera, powstawały głównie w Szkocji, w malowniczych okolicach Fort William. Przyjemność przebywania wśród wspaniałych krajobrazów, praktycznie nie zmienionych od czasów, w których rozgrywają się ekranowe wydarzenia, psuła fatalna pogoda: obfite deszcze i mgły. Przejmująca, wyrazista opowieść o ludzkich dramatach, której twórcy nadali rytm romantycznej ballady, wymagała zaangażowania aktorów z krwi i kości, a nie młodzieżowych idoli filmów akcji. Dlatego główną rolę powierzono Liamowi Neesonowi, co prawda Irlandczykowi z pochodzenia, nominowanemu do Oscara za "Listę Schindlera", znanemu także z "Nell" czy "Papieża z Greenwich Village". Jego żonę zagrała Jessica Lange (Oscarowa rola w "Tootsie", Złoty Glob za "Blue Sky"). 22:25 WIĘCEJ NIŻ FICKJA - JESZCZE DZIEŃ ŻYCIA (ANOTHER DAY OF LIFE) Film animowany, 85 min, Francja/Polska/Hiszpania/Niemcy/Belgia, 2018 Reżyseria: Damian Nenow, Ral De La Fuente Scenariusz: Ral De La Fuente, Amaia Remirez Muzyka: Mikel Salas Wykonawcy: Marcin Dorociński, Arkadiusz Jakubik, Tomasz Borkowski, Olga Bołądź Historia trzymiesięcznej wyprawy wybitnego reportera Ryszarda Kapuścińskiego do ogarniętej wojną i chaosem Angoli, gdzie linia frontu zmienia się jak w kalejdoskopie. Podczas wyprawy Kapuściński zdaje sobie sprawę, że jest świadkiem wydarzeń, których znaczenie będzie wymagać wyjścia poza rolę obserwatora. To pozwoli mu narodzić się ponownie zarówno jako pisarzowi, jak i człowiekowi. Pod względem formalnym film jest stylizowaną animacją z fragmentami zdjęć dokumentalnych. Przy pomocy narracji animacyjnej opowiedziano historię dziejącą się w przeszłości oraz oddano surrealistyczne realia wojny. Dokument pozwolił autorom uwzględnić pamięć tych, którzy przeżyli, a historii dodać realizmu. 24:00 NOC KRÓTKICH FILMÓW - WE HAVE ONE HEART Film krótkometrażowy, 11 min, Polska, 2020 Reżyseria: Katarzyna Warzecha Scenariusz: Katarzyna Warzecha Zdjęcia: Grzegorz Hartfiel Wykonawcy: Iwo Rajski, Sandra Drzymalska, Marianna Zydek, Jegr Khoshnaw, Tymon Konopka Po śmierci matki Adam odnajduje korespondencję, wymienianą przed laty przez rodziców: Polkę i mieszkającego w Iraku Kurda. Dla Adama to okazja, by dowiedzieć się czegoś więcej o ojcu, którego nigdy nie poznał. Połączenie animacji rysunkowej z materiałami archiwalnymi pozwala przenieść się niemal 40 lat wstecz, poczuć emocje łączące żyjących w różnych częściach świata zakochanych oraz odkryć niezwykłą tajemnicę rodzinną. 00:15 NOC KRÓTKICH FILMÓW - BUTY OJCA (DAD'S SNEAKERS / PAPYNI KROSIVKY / ПАПИНІ КРОСІВКИ) Film krótkometrażowy, 19 min, Ukraina, 2021 Reżyseria: Olha Zhurba Scenariusz: Olha Zhurba Aktorzy: Ihor Oliynyk, Dmytro Buchek, Bohdan Zenchenko, Olga Lyubarova Krótki film fabularny. Trzynastoletni Sasha mieszka w domu dziecka. Los się do niego uśmiecha, gdy pewna Amerykanka decyduje się go adoptować i zabrać ze sobą do USA. Nadchodzi dzień upragnionego wyjazdu. Sasha musi najpierw zamknąć jeden bardzo bolesny rozdział... 00:50 KINO NOCNE - JESTEM NAJLEPSZA. JA, TONYA (I, TONYA) Dramat, film biograficzny, 114 min, USA, 2017 Reżyseria: Craig Gillespie Scenariusz: Steven Rogers Aktorzy: Margot Robbie, Caitlin Carver, Sebastian Stan, Allison Janney, Julianne Nicholson, Paul Walter Hauser, Bobby Cannavale Film nagrodzony Oscarem w kategorii Najlepsza aktorka drugoplanowa - Allison Jenney, która zagrała matkę głównej bohaterki, LaVonę. To historia kariery amerykańskiej łyżwiarki, której marzeniem było zdobyć olimpijski medal. Czas pokaże, że Tonya Harding jest zdolna do wszystkiego, by osiągnąć cel. Akcja filmu rozpoczyna się w latach 70. ubiegłego wieku, w Portland w stanie Oregon. Tonya ma wtedy zaledwie 4 lata, jej matka LaVona zmusza córkę do intensywnych treningów na lodzie. Dziewczyna dorasta w atmosferze wywieranej na niej ogromnej presji. Matka wpaja jej, że musi skupić się jedynie na łyżwiarstwie. Ćwiczenia pod okiem świetnej trenerki Diane Rawlinson przynoszą efekty. Tonya Harding staje się jedną z najlepszych łyżwiarek figurowych w Stanach Zjednoczonych. Jej następny cel to zdobycie olimpijskiego medalu na XVII Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w Lillehammer w 1994 roku. Ale wielkie szanse na zwycięstwo w amerykańskiej drużynie ma również inna utalentowana zawodniczka, Nancy Kerrigann. Ta wktótce zostaje brutalnie zaatakowana przez nieznanego sprawcę. Odniesione obrażenia mogą wykluczyć Kerrigan z olimpiady. Obie zawodniczki jadą jednak do Norwegii. Tymczasem FBI zaczyna podejrzewać, że napaść na Nancy była dokładnie zorganizowana. Wyeliminowanie groźnej rywalki miało utorować Toni Harding drogę do olimpijskiego podium. 03:00 REŻYSERZY - QUENTIN TARANTINO 6/10 SEZON 6 (QUENTIN TARANTINO 6/10 SEZON 6) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Quentina Tarantino, reżysera m.in. filmów: "Pulp Fiction", "Kill Bill" czy "Django".