TVP Kultura Środa, 10.04.2024 08:25 SŁOWOBRANIE Magazyn, 24 min, Polska, 2023 Gośćmi Katarzyny Sanockiej i Krzysztofa Grzybowskiego są Marta Motyl - historyk sztuki, autorka książki pt. "Sztuka świętowania"; to książka o znakomitych dziełach sztuki przedstawiających uczty, tańce, maskarady i nie tylko... oraz Wojciech Przylipiak - autor książki pt. "Zakupy w PRL. W kolejce po wszystko"; to opowieść o zakupowej rzeczywistości okresu 1945 - 1989. To świat wiejskich GS - ów i przeszklonych domów handlowych, prywatny handel i państwowe molochy. Pewex, Moda Polska i towary spod lady. 09:05 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 21/24 Serial sensacyjny, wojenny, 59 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Janusz Bukowski, Olaf Lubaszenko, Piotr Krukowski, Maciej Dobaniewicz, Maria Probosz, Andrzej Staszczyk, January Brunow, Maciej Orłoś, Maciej Robakiewicz, Andrzej Konic, Gustaw Lutkiewicz, Tomasz Budyta, Bohdana Majda Rok 1937. W Świnoujściu Niemcy planują budowę ośrodka do badań nad nową bronią rakietową. Materiałów dostarcza bytomska huta, a odpowiedzialnością za terminowe wykonanie konstrukcji stalowych wysyłanych do Swinemunde zostaje obarczony inspektor Kriegsmarine Alex Radisch. Macket, informator Czarka, przekazuje mu wiadomości o działalności Radischa. Czarek postanawia zdobyć dokumenty dotyczące nowej broni. Na jego polecenie agentka Hilda bez trudu uwodzi Aleksa i spędza z nim noc. Niebawem Polacy mają zdjęcia kompromitujące Radischa oraz fotokopie tajnych dokumentów z jego teczki. Zawierają one wykaz fabryk na Penemunde. Z informacji, jakie zdobył Czarek, wynika że przodkowie Radischa pochodzili z Wielkopolski, on sam Polaków darzy sympatią, a w Szamotułach mieszka jego kuzyn Robert Walter. Czarek odnajduje Roberta i proponuje mu pracę dla polskiego wywiadu, co wiązałoby się z wyjazdem do Berlina i nawiązaniem kontaktu z Aleksem. Zdjęciami szantażuje Radischa, który też przystaje na współpracę. Dwaj kuzyni działają w Berlinie bardzo sprawnie. Wkrótce wywiadowi polskiemu wiadomo, że Swinemunde jest tylko zapleczem dla tajnego ośrodka badań, jaki powstaje w głębi wyspy, w Penemunde. Ma nim kierować dr Riedel, naukowiec z instytutu prof. Wanderaw Jenie. Czarek odnajduje swojego kolegę Rajmunda, który robił doktorat u prof. Wandera, i prosi go o nawiązanie kontaktów ze znajomymi niemieckimi naukowcami. 15:05 PO CO NAM ARCHITEKCI? (THE IMPORTANCE OF BEING AN ARCHITECT) Film dokumentalny, 69 min, Włochy, 2021 Reżyseria: Giorgio Ferrero, Federico Biasin Muzyka: Giorgio Ferrero, Rodolfo Mongitore Film dokumentalny, który przedstawia pracę współczesnych włoskich architektów i wyzwania, jakie przed nimi stoją podczas projektowania architektury przyszłości. Ich celem jest tworzenie takich miejsc, gdzie ludzie chętnie przebywają i gdzie czują się dobrze. Jednym z nich jest Antonio Citterio, włoski projektant i architekt zafascynowany projektami z lat 40. i 50. XX wieku, w których najistotniejsze były dobre materiały i wygoda. Jego prace doskonale komponują się z naturą, a ich celem jest nadanie projektowi takiego charakteru, by dodać prostocie ciepła. 16:40 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 22/24 Serial sensacyjny, wojenny, 60 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Andrzej Staszczyk, Bogdan Ferenc, Jacek Sobala, Zbigniew Borek, Witold Bieliński, Joanna Ciemniewska, Paweł Galia, Mariusz Gorczyński, Małgorzata Kaczmarska, Ewa Serwa, Ewa Wawrzoń Dawny kolega Czarka, prof. Rajmund Wolta, na prośbę wywiadu polskiego jedzie do Jeny. Ma się zorientować, czym zajmuje się jego dawny instytut. Obserwuje go polski agent mający łączność z Czarkiem. Rajmund, jak go pouczono, przedstawia się w telefonach przezwiskiem z doktoranckich czasów: Schwarzkopf. Pozostawia jednak wszędzie tropy. Mieszka w dawnym pensjonacie, wydzwania do Instytutu w poszukiwaniu prof. Wandera i innych naukowców. Wander od dawna pozostaje w areszcie domowym. Weissinstitut jest pilnie strzeżony i "prof. Schwarzkopf" zostaje natychmiast zauważony przez gestapo oraz Relkego. Rajmund nic nie dostrzega zajęty poszukiwaniami wycofanych prac Wandera. W uniwersyteckiej bibliotece znajduje omówienia wszystkich opatentowanych odkryć naukowych. Widziany przez mnóstwo osób nie wie, że właśnie został rozpoznany w rejestrach doktorantów instytutu jako Rajmund Wolta. Czarek, na wezwanie swojego agenta, przyjeżdża do Jeny i ratuje Rajmunda przed aresztowaniem. 17:55 RZECZ POLSKA S.I - FOTEL 366 JÓZEFA CHIEROWSKIEGO Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości! Cykl TVP Kultura to propozycja przyjrzenia się krajowej sztuce projektowania. Jest to zarówno odpowiedź na obserwowaną od jakiegoś czasu modę na przedmioty vintage, jak i promocja najciekawszych nowych rozwiązań projektowych. Choć polski design w ostatnich latach staje się jednym z naszych eksportowych hitów, to wciąż zbyt mało się o nim mówi. Program opowiada o konkretnych przedmiotach, rekonstruując historię ich powstania, pokazując ich funkcję w przestrzeni, przedstawiając twórców i projektantów. Ta opowieść o rzeczach jest również opowieścią o najnowszej historii Polski. W tym odcinku fotel 366 zaprojektowany przez Józefa Mariana Chierowskiego. Fotel określany jest ikoną designu PRL - owskiego. 18:20 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - STANISŁAW WYSPIAŃSKI Magazyn, 6 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Magdalena Laskowska Stanisław Wyspiański był malarzem, rysownikiem i grafikiem. Zajmował się witrażownictwem, sztuką książki, malarstwem ściennym, projektowaniem mebli i wystroju wnętrz. Był również wybitnym dramaturgiem i poetą. Projekt witrażu "Apollo" powstał do znajdującego się w Krakowie Domu Towarzystwa Lekarskiego. Dzieło Wyspiańskiego charakteryzuje się złożoną symboliką, możliwą do odczytania przez teksty naukowe, filozoficzne, jak i motywy literackie. Ideę dzieła przedstawia Magdalena Laskowska. 18:35 EDVARD MUNCH, NIEMY KRZYK (EDVARD MUNCH, THE SCREAM OF LIFE.) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Erik Poppe Edvard Munch - norweski malarz i grafik uznawany za jednego z prekursorów ekspresjonizmu. Jego najbardziej rozpoznawanym dziełem jest Krzyk z 1893 roku. Był malarzem emocji, które potrafił wyrazić z niezrównaną mocą. Jego twórczość skoncentrowana jest na temacie natury, od najwcześniejszych obrazów, przedstawiających pejzaże norweskie, przez symboliczne, będące wyrazem ludzkich uczuć, po metaforyczne przedstawiające cykl życia. 22:00 PROFESOR T S. 1 ODC. 2 - RYBKA ZWANA WALTEREM (PROFESSOR T - A FISH CALLED WALTER) Serial kryminalny, 46 min, Niemcy/Wielka Brytania/Belgia, 2020 Na bankiecie w muzeum otruto bibliotekarza. Zachodzi podejrzenie, że to nie on miał być ofiarą. Profesor T. ma pomóc policji w zawężeniu listy potencjalnych podejrzanych. 02:25 POROZMAWIAJ Z NIĄ (HABLE CON ELLA / PARLE AVEC ELLE) Dramat psychologiczno-obyczajowy, 108 min, Hiszpania 2002 Scenariusz i reżyseria: Pedro Almodovar Aktorzy: Javier Camara, Dario Grandinetti, Leonor Watling, Rosario Flores, Geraldine Chaplin, Mariola Fuentes, Roberto Alvarez i inni Każdy z filmów Pedro Almodovara na długo zapada w pamięć. Nawet jego zdecydowani przeciwnicy nie pozostają obojętni na twórczość reżysera z La Manchy. Bo też słynny Hiszpan potrafi opowiadać o sprawach najważniejszych dla każdego człowieka: miłości i pożądaniu, ale także o samotności, rozpaczy i cierpieniu, w sobie tylko właściwy, dość przewrotny sposób. Te wszystkie elementy odnajdujemy również w dramacie "Porozmawiaj z nią", choć jednocześnie jest to film nietypowy dla tego twórcy: porzuca on bowiem świat kobiet, które dominują w jego obrazach, by skupić się na mężczyznach – zresztą bardzo różniących się od siebie - i pokazać ich odmienne podejścia do partnerek, rozwój ich przyjaźni, dalsze koleje losu. To piękne, przejmujące dzieło doceniła Amerykańska Akademia Filmowa, przyznając mu w 2003 r. Oscara za scenariusz. Ponadto film otrzymał dwie nagrody BAFTA – dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego i za scenariusz, a także Złoty Glob dla najlepszego filmu zagranicznego, Cezara i Europejską Nagrodę Filmową dla najlepszego filmu europejskiego oraz rozliczne wyróżnienia branżowe. Poznajemy obu bohaterów w chwili, gdy w jednym z madryckich teatrów oglądają spektakl baletowy w wykonaniu słynnej Piny Bausch. Nie znają się i tylko przypadek sprawił, że zajmują na widowni sąsiednie miejsca. Jeden z nich, Benigno, jest pielęgniarzem w szpitalu. Przez długie lata, aż do jej śmierci, opiekował się swoją ciężko chorą matką. Teraz z równie wielkim oddaniem zajmuje się młodą baletnicą Alicią, która potrącona przez samochód zapadła w śpiączkę. Benigno zakochał się w niej cztery lata wcześniej, gdy z okien swojego mieszkania obserwował ją podczas prób w sali baletowej. Próbując zbliżyć się do dziewczyny, umówił się nawet na wizytę u jej ojca, psychoanalityka, lecz Alicia nie zwróciła na niego uwagi. Od czasu jej wypadku Benigno regularnie chodzi na spektakle baletowe i ogląda nieme filmy, a w szpitalu stale mówi do Alicii, uśmiecha się do niej, pokazuje jej zdjęcia, głęboko wierząc, że dziewczyna mimo wszystko ma z nim kontakt. O swojej dziwnej miłości Benigno opowiada dziennikarzowi i pisarzowi Marcowi, którego kochanka Lydia, torreadorka, poturbowana na arenie przez rozjuszonego byka, również zapada w śpiączkę i trafia do tego samego szpitala. Ale w przeciwieństwie do Benigna Marco nie potrafi odezwać się do swojej ukochanej ani słowem, nie chce jej dotykać. Z czasem odkrywa też, że Lydia miała zamiar go porzucić i wrócić do swego poprzedniego partnera. Nie zdążyła jednak powiedzieć o tym Marcowi. Tymczasem wielka, niespełniona dotąd miłość Benigna do Alicii popycha pielęgniarza do karygodnego, niemoralnego czynu, za który zapłaci on najwyższą cenę, nieświadom, że jego występek przyniesie dziewczynie ocalenie.