TVP Nauka Piątek, 12.04.2024 06:10 ASTRONARIUM - (76) - NAJCIEKAWSZE ROZMOWY 2018 Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Lądowanie na Marsie, wybuchy supernowych czy historia początku Wszechświata - astronomia nieustannie dostarcza fascynujących tematów do rozmowy. My każdego roku zajmujemy się ich pokazywaniem. W tym programie przypomnimy, o czym mówiliśmy w roku 2018. I pokażemy nowe fragmenty rozmów z udziałem wybitnych badaczy kosmosu. 06:40 BILANS ZDROWIA Magazyn, 19 min, Polska, 2022 Obrzęk limfatyczny to jedno z najczęstszych schorzeń układu limfatycznego, które wywołane jest zastojem chłonki. W efekcie powstaje zjawisko obrzęku skóry oraz tkanek podskórnych. W tym odcinku mówić będziemy o obrzęku, zwanym też obrzękiem chłonnym. W magazynie także temat pediatryczny. Będzie o drgawkach gorączkowych: czym się charakteryzują i czy mogą być groźnie? Będziemy także na zjeździe Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych. 07:20 ZAŚMIECONE NIEBO 23 min, Polska, 2023 Autorzy filmu próbują odpowiedzieć na pytanie, czy nocne niebo rozjaśnione milionami latarni stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia. Czy ma to również wpływ na świat roślin i zwierząt? Wyniki badań medycznych wskazują, że nocne sztuczne oświetlenie może być czynnikiem powodującym raka piersi poprzez zmniejszanie ilości wytwarzanego nocą hormonu melatoniny. W Polsce prowadzone są badania i obserwacje najbliższej przestrzeni wokółziemskiej. W Obserwatorium Astronomicznym w Truszczynach znajduje się jeden z kilku elementów europejskiego systemu obserwacji satelitów na niskich orbitach, ich trajektorii i wejść do ziemskiej atmosfery. Od kilku lat zbierane są dane na temat krążących wokół Ziemi satelitów. Dane te wskazują na znaczne zagęszczenie kosmicznych śmieci na orbicie i rosnący problem w tym zakresie. W filmie widzimy unikalne obrazy nocnego nieba, które są już praktycznie niedostępne w Polsce. Pokazujemy ogromną liczbę satelitów, których ślady przecinają nocne niebo. W filmie występują najlepsi polscy i zagraniczni eksperci zajmujący się tą tematyką. 07:50 POLSKIE PARKI NARODOWE - BIAŁOWIESKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 10:25 DZIKA POLSKA - GDY NAŁOŻĘ POROŻE Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Jesienny las jest areną godów jeleniowatych. Nadszedł wrzesień, a wraz z nim jedno z najpiękniejszych zjawisk w polskiej przyrodzie - rykowisko. To szczególny okres nie tylko dla jeleni, ale także dla miłośnika przyrody. Czas, który bardzo mocno zapada w pamięć. I właśnie ten moment z życia jeleni pokazany jest w tym odcinku. Rykowisko jeleni uznawane jest za jeden z najwspanialszych akordów jesiennych puszcz i lasów. Samce zaczynają swój wyjątkowo głośny koncert tuż przed zachodem słońca, a kończą o świcie. Najsilniejsze byki gromadzą wokół siebie stada łań, a następnie bronią je przed zakusami innych byków. Jeśli dojdzie do spotkania dwóch równorzędnych samców, często kończy się ono zaciekłą walką. 10:55 CZY WIESZ, ŻE? - /169/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 11:30 BILANS ZDROWIA Magazyn, 19 min, Polska, 2022 Obrzęk limfatyczny to jedno z najczęstszych schorzeń układu limfatycznego, które wywołane jest zastojem chłonki. W efekcie powstaje zjawisko obrzęku skóry oraz tkanek podskórnych. W tym odcinku mówić będziemy o obrzęku, zwanym też obrzękiem chłonnym. W magazynie także temat pediatryczny. Będzie o drgawkach gorączkowych: czym się charakteryzują i czy mogą być groźnie? Będziemy także na zjeździe Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych. 12:00 ZAŚMIECONE NIEBO 23 min, Polska, 2023 Autorzy filmu próbują odpowiedzieć na pytanie, czy nocne niebo rozjaśnione milionami latarni stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia. Czy ma to również wpływ na świat roślin i zwierząt? Wyniki badań medycznych wskazują, że nocne sztuczne oświetlenie może być czynnikiem powodującym raka piersi poprzez zmniejszanie ilości wytwarzanego nocą hormonu melatoniny. W Polsce prowadzone są badania i obserwacje najbliższej przestrzeni wokółziemskiej. W Obserwatorium Astronomicznym w Truszczynach znajduje się jeden z kilku elementów europejskiego systemu obserwacji satelitów na niskich orbitach, ich trajektorii i wejść do ziemskiej atmosfery. Od kilku lat zbierane są dane na temat krążących wokół Ziemi satelitów. Dane te wskazują na znaczne zagęszczenie kosmicznych śmieci na orbicie i rosnący problem w tym zakresie. W filmie widzimy unikalne obrazy nocnego nieba, które są już praktycznie niedostępne w Polsce. Pokazujemy ogromną liczbę satelitów, których ślady przecinają nocne niebo. W filmie występują najlepsi polscy i zagraniczni eksperci zajmujący się tą tematyką. 12:40 POLSKIE PARKI NARODOWE - BIAŁOWIESKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 13:15 CZY WIESZ, ŻE? - /170/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 14:50 WIELKIE WYNALAZKI - /10/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niderlandy (Holandia)/Niemcy, 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 15:50 DZIKA POLSKA - POŻERACZ SŁOŃC Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Tym razem wyruszyliśmy na Podlasie, na spotkanie z Wiktorem Wołkowem, uznanym na całym świecie artystą fotografikiem. Specjalizuje się on w fotografii pejzażu i przyrody Polski północno-wschodniej. Od lat utrwala na kliszy i ukazuje piękno Podlasia. Udział w licznych konkursach ogólnopolskich i międzynarodowych przyniósł mu ponad 100 nagród i wyróżnień. Na swoim koncie ma szereg wystaw indywidualnych i albumów autorskich. Jednym z tematów jego zdjęć jest rzeka Biebrza - jedyna w Europie nizinna rzeka zachowana w naturalnym stanie, kraina bobrów, niedostępnych bagien i mokradeł, raj niezliczonych gatunków ptaków. Właśnie nad Biebrzą ekipa "Dzikiej Polski" miała przyjemność porozmawiać z jej wielkim miłośnikiem i wspaniałym fotografikiem. Poza tym jego tematem "numer jeden" jest słońce, od którego, jak mówi, nie może się wyzwolić. Szczególnie fascynuje go jego wschód, który - według szamanów - przynosi bardzo pozytywną energię dla organizmu. Zapraszamy na wschód słońca nad Biebrzą z Wiktorem Wołkowem. 16:25 CZY WIESZ, ŻE? - /171/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 17:00 ASTRONARIUM - (77) - CZARNE DZIURY Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Czarne dziury, jedne z największych zagadek Wszechświata. Obiekty o tak silnej grawitacji, że nie jest z nich w stanie uciec nawet światło. W tym programie sprawdzimy, co wiadomo na temat czarnych dziur. I jakie są wyniki najnowszych badań tych niezwykłych obiektów. 17:30 PODRÓŻ PRZEZ ŻYCIE CZ. 4. WŁADZA (LIFE STORY) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2014 Kolejny odcinek serialu dokumentalnego BBC Worldwide o życiu na Ziemi. Każda część to spojrzenie na życie z innego punktu widzenia: szczęścia, wiedzy, bezpieczeństwa, władzy, miłości i nieśmiertelności. Zobaczymy, jak każdego dnia zwierzęta i inne organizmy muszą mierzyć się z triumfem i tragedią, humorem i radością. Serial przedstawia historie z ich życia w najdrobniejszych szczegółach, prezentując ich siłę i fascynującą pomysłowość. Będziemy świadkami rozmaitych dramatów i napięć świata przyrody oraz niezwykłej chęci do życia. Nowatorstwo tego serialu to przede wszystkim zastosowanie niesamowitej techniki zarówno filmowania, jak i montażu, użycie efektów specjalnych i wielu innych zabiegów, które pozwolą zobaczyć życie w niespotykanym dotąd świetle. 18:30 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - PRZEZ DZIURKĘ OD KLUCZA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Gołąb - Kocięcka Scenariusz: Marta Gołąb - Kocięcka, Ireneusz Iwański Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Gospodarzem programu jest doktor Łukasz Grabarczyk, jedyny polski neurochirurg operujący w wojennych szpitalach w Ukrainie, wieloletni szef kliniki Budzik w Olsztynie, absolwent Uniwersytetu we Freiburgu, który swoje umiejętności doskonalił w USA i Japonii. Poprowadzi widzów przez tajniki nowatorskich operacji dokonywanych w polskich szpitalach, pokazując pracę lekarzy, nowoczesne technologie medyczne i procedury umożliwiające sprawny przebieg zabiegów. 19:00 ZAŚMIECONE NIEBO 23 min, Polska, 2023 Autorzy filmu próbują odpowiedzieć na pytanie, czy nocne niebo rozjaśnione milionami latarni stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia. Czy ma to również wpływ na świat roślin i zwierząt? Wyniki badań medycznych wskazują, że nocne sztuczne oświetlenie może być czynnikiem powodującym raka piersi poprzez zmniejszanie ilości wytwarzanego nocą hormonu melatoniny. W Polsce prowadzone są badania i obserwacje najbliższej przestrzeni wokółziemskiej. W Obserwatorium Astronomicznym w Truszczynach znajduje się jeden z kilku elementów europejskiego systemu obserwacji satelitów na niskich orbitach, ich trajektorii i wejść do ziemskiej atmosfery. Od kilku lat zbierane są dane na temat krążących wokół Ziemi satelitów. Dane te wskazują na znaczne zagęszczenie kosmicznych śmieci na orbicie i rosnący problem w tym zakresie. W filmie widzimy unikalne obrazy nocnego nieba, które są już praktycznie niedostępne w Polsce. Pokazujemy ogromną liczbę satelitów, których ślady przecinają nocne niebo. W filmie występują najlepsi polscy i zagraniczni eksperci zajmujący się tą tematyką. 19:30 PRZYRODNIK NA TROPIE - /7/ - ZWIERZĘTA SYNANTROPIJNE Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Łukasz Bożycki, młody biolog i uznany w świecie fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny i swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. Projekt znakomicie propaguje wiedzę o polskiej przyrodzie, uzupełniając ją o nieznane, często zaskakujące wątki relacji między zwierzętami. Sieć powiązań w przyrodzie możemy odnaleźć dosłownie wszędzie. W tym odcinku Łukasz Bożycki będzie tropił wszystkie te zwierzęta, które postanowiły żyć w naszych domach i mieszkaniach. Część z nich wywołuje u nas okrzyki obrzydzenia. Inne z kolei nauczyły się żyć w sposób zupełnie przez nas niezauważony. Zwierzęta synantropijne, żyjące razem z człowiekiem, ukradkiem korzystają z naszych włosów, ubrań, książek, roślin domowych, produktów spożywczych, owoców, a także materacy. 20:00 TAJEMNICE PIRAMID - GROBOWIEC TAJEMNIC /2/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 21:05 WIELKIE WYNALAZKI - /1/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 22:15 ZAŚMIECONE NIEBO 23 min, Polska, 2023 Autorzy filmu próbują odpowiedzieć na pytanie, czy nocne niebo rozjaśnione milionami latarni stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia. Czy ma to również wpływ na świat roślin i zwierząt? Wyniki badań medycznych wskazują, że nocne sztuczne oświetlenie może być czynnikiem powodującym raka piersi poprzez zmniejszanie ilości wytwarzanego nocą hormonu melatoniny. W Polsce prowadzone są badania i obserwacje najbliższej przestrzeni wokółziemskiej. W Obserwatorium Astronomicznym w Truszczynach znajduje się jeden z kilku elementów europejskiego systemu obserwacji satelitów na niskich orbitach, ich trajektorii i wejść do ziemskiej atmosfery. Od kilku lat zbierane są dane na temat krążących wokół Ziemi satelitów. Dane te wskazują na znaczne zagęszczenie kosmicznych śmieci na orbicie i rosnący problem w tym zakresie. W filmie widzimy unikalne obrazy nocnego nieba, które są już praktycznie niedostępne w Polsce. Pokazujemy ogromną liczbę satelitów, których ślady przecinają nocne niebo. W filmie występują najlepsi polscy i zagraniczni eksperci zajmujący się tą tematyką. 22:50 PODRÓŻ PRZEZ ŻYCIE CZ. 4. WŁADZA (LIFE STORY) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2014 Kolejny odcinek serialu dokumentalnego BBC Worldwide o życiu na Ziemi. Każda część to spojrzenie na życie z innego punktu widzenia: szczęścia, wiedzy, bezpieczeństwa, władzy, miłości i nieśmiertelności. Zobaczymy, jak każdego dnia zwierzęta i inne organizmy muszą mierzyć się z triumfem i tragedią, humorem i radością. Serial przedstawia historie z ich życia w najdrobniejszych szczegółach, prezentując ich siłę i fascynującą pomysłowość. Będziemy świadkami rozmaitych dramatów i napięć świata przyrody oraz niezwykłej chęci do życia. Nowatorstwo tego serialu to przede wszystkim zastosowanie niesamowitej techniki zarówno filmowania, jak i montażu, użycie efektów specjalnych i wielu innych zabiegów, które pozwolą zobaczyć życie w niespotykanym dotąd świetle. 23:55 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - PRZEZ DZIURKĘ OD KLUCZA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Gołąb - Kocięcka Scenariusz: Marta Gołąb - Kocięcka, Ireneusz Iwański Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Gospodarzem programu jest doktor Łukasz Grabarczyk, jedyny polski neurochirurg operujący w wojennych szpitalach w Ukrainie, wieloletni szef kliniki Budzik w Olsztynie, absolwent Uniwersytetu we Freiburgu, który swoje umiejętności doskonalił w USA i Japonii. Poprowadzi widzów przez tajniki nowatorskich operacji dokonywanych w polskich szpitalach, pokazując pracę lekarzy, nowoczesne technologie medyczne i procedury umożliwiające sprawny przebieg zabiegów. 00:35 PRZYRODNIK NA TROPIE - /7/ - ZWIERZĘTA SYNANTROPIJNE Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Łukasz Bożycki, młody biolog i uznany w świecie fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny i swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. Projekt znakomicie propaguje wiedzę o polskiej przyrodzie, uzupełniając ją o nieznane, często zaskakujące wątki relacji między zwierzętami. Sieć powiązań w przyrodzie możemy odnaleźć dosłownie wszędzie. W tym odcinku Łukasz Bożycki będzie tropił wszystkie te zwierzęta, które postanowiły żyć w naszych domach i mieszkaniach. Część z nich wywołuje u nas okrzyki obrzydzenia. Inne z kolei nauczyły się żyć w sposób zupełnie przez nas niezauważony. Zwierzęta synantropijne, żyjące razem z człowiekiem, ukradkiem korzystają z naszych włosów, ubrań, książek, roślin domowych, produktów spożywczych, owoców, a także materacy. 01:10 TAJEMNICE PIRAMID - GROBOWIEC TAJEMNIC /2/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 02:15 ZAŚMIECONE NIEBO 23 min, Polska, 2023 Autorzy filmu próbują odpowiedzieć na pytanie, czy nocne niebo rozjaśnione milionami latarni stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia. Czy ma to również wpływ na świat roślin i zwierząt? Wyniki badań medycznych wskazują, że nocne sztuczne oświetlenie może być czynnikiem powodującym raka piersi poprzez zmniejszanie ilości wytwarzanego nocą hormonu melatoniny. W Polsce prowadzone są badania i obserwacje najbliższej przestrzeni wokółziemskiej. W Obserwatorium Astronomicznym w Truszczynach znajduje się jeden z kilku elementów europejskiego systemu obserwacji satelitów na niskich orbitach, ich trajektorii i wejść do ziemskiej atmosfery. Od kilku lat zbierane są dane na temat krążących wokół Ziemi satelitów. Dane te wskazują na znaczne zagęszczenie kosmicznych śmieci na orbicie i rosnący problem w tym zakresie. W filmie widzimy unikalne obrazy nocnego nieba, które są już praktycznie niedostępne w Polsce. Pokazujemy ogromną liczbę satelitów, których ślady przecinają nocne niebo. W filmie występują najlepsi polscy i zagraniczni eksperci zajmujący się tą tematyką.