TVP Dokument Środa, 17.04.2024 05:15 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 34 BIAŁE ZŁOTO Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Dlaczego ceny słone to ceny wysokie? Jak ciężka była beczka soli, którą musieliśmy z kimś zjeść, aby dobrze go poznać? Czym jest tajemniczy kłapeć? Radosław Kotarski wyrusza do Bochni, aby odpowiedzieć na te pytania i przekonać się, jak trudna była praca dawnych górników, którzy z narażeniem życia walczyli o wydobywanie soli. Poza tym, przejeżdża podziemną kolejką przez sam środek bocheńskiej kaplicy. Eksploruje również podziemne korytarze i wczołguje się w nieczynne komory górnicze. Będzie to słone spotkanie pełne kurzu i brudu. 05:50 WETERYNARZE Z SERCEM - /69/ Reality show, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Gościmy dzisiaj szczurka Tłustogona, który mimo że nie jest zachwycony wizytą w gabinecie weterynaryjnym, dzielnie radzi sobie ze stresem. Wbrew obiegowej opinii szczurki nie są zwierzętami bezobsługowymi. Wymagają troskliwej opieki i obserwacji. Odwiedzamy też Fundację Zwierzęta Podhala, która powstała z potrzeby kochania tych niekochanych, a jej celem jest ratowanie podhalańskich zwierząt. Dla jednego z podopiecznych, psiaka Michelle, szukamy dzisiaj domu. Do naszego Kącika Adopcyjnego trafili też ze schroniska w Nowym Dworze Mazowieckim, gdzie dzieci czytają książki psiakom, wyedukowani Kamyczek i Szami. I jeszcze pacjent, jakiego w programie dotąd nie mieliśmy. To walabia Perełka z rodziny kangurowatych. 06:25 DZICY LOKATORZY MIAMI (MIAMI WILD) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2021 Reżyseria: Nathan Dappen, Neil Losin Film dokumentalny o Miami i wspaniałej, dzikiej przyrodzie w tym mieście i w jego okolicy. Miasto powstało w 1896 - m zyskując miano "magicznego". Urosło bowiem z małej osady na moczarach do rozmiarów metropolii niemal z dnia na dzień. Miami tętni życiem. Lokalnym i napływowym. Przybysze dostosowują do warunków, a miejscowi do nowych sąsiadów. To najbardziej szalone miasto Stanów Zjednoczonych. Tutaj Natura to nie tylko szczury i gołębie. Nigdy nie wiadomo, co ujrzymy za rogiem. Ta metropolia południowej Florydy stała się domem dla papug, pawi, lisów, jaszczurek i gigantycznych niebieskich krabów lądowych, które migrują ze swoich ziemskich nor do płytkich wód Zatoki Biscayne. W skomplikowanej sieci kanałów przecinających miasto można spotkać manaty, aligatory i krokodyle. Tropikalne ryby akwariowe, wypuszczane do miejskich dróg wodnych przez zmęczonych opieką właścicieli, rozwijają się tu wraz z kolorowymi pielęgnicami i Gambuzją. Nawet stado koczkodanów pochodzących z Afryki Wschodniej przetrwało dziesięciolecia w gęstych lasach namorzynowych w pobliżu lotniska Fort Lauderdale. Gdy w słonecznym Miami zapada zmrok, nietoperze wyłaniają się z kryjówek na strychach, by polować na zdobycz, a lądowe drapieżniki, takie jak szop pracz, lis szary i kojot, polują na wszystko, co mogą znaleźć. To najbarwniejsza, najbardziej egzotyczna i zaskakująca metropolia Stanów Zjednoczonych. Miasto znane jako "szalone Miami". 07:25 WSZYSTKO O TORBACZACH - ODC. 2 OD PUSTYNI PO NIEBO (THE WONDERS OF MARSUPIALS FROM THE DESERTS TO THE SKIES) Film dokumentalny, 49 min, Australia, 2016 Reżyseria: Edward Saltau, Daniel Hunter Trzyczęściowa seria dokumentalna o torbaczach, badająca ich ewolucję, dzięki której poradziły sobie z wyjątkowymi i trudnymi wyzwaniami życia w Australii. Wizualna uczta oszałamiających australijskich krajobrazów. Seria przedstawia kangura rudego, koale, niełazy tygrysie, bandykoty, potaroo i nie tylko. Spotkamy największe i najmniejsze torbacze, a także najrzadsze i odnoszące największe sukcesy. Oprócz spotkania z niesamowitą różnorodnością australijskich torbaczy, dowiemy się, jak powstały te stworzenia i jak przybyły na ten ogromny, wyspiarski kontynent. Część 2 - "Od pustyni po niebo". Znalezienie chłodniejszego miejsca na pustyni jest prawdziwym wyzwaniem. Życie pod ziemią to sposób przetrwania, pozwalający zwierzętom chłodzić się i nie tracić za dużo płynów. Najlepiej się to udaje wombatowcom szerokogłowym. Samiec kopie sobie dom. To ciężka praca, ale musi ją dobrze wykonać, bo od tego zależy jego życie. Spędza 75% czasu pod ziemią. Duże pazury i silne łapy pomagają w wykopie. Tam w dole jest znacznie chłodniej... Popołudniu temperatura się obniża i pora żerować - bo kopanie bardzo uszczupliło mu rezerwy energii. Jego sekret kryje się pod ziemią. Wielu szuka schronienia pod ziemią, ale są tacy, co mierzą wyżej. Workolotokształtne to jedne z najbardziej różniących się od reszty grup torbaczy. Są znakomicie przystosowane do życia w koronach drzew. 08:25 WIELKIE WYZWANIE AUSTRALIJSKIEJ PSZCZOŁY MIODNEJ - CZĘŚĆ 1. (THE GREAT BEE CHALLENGE) Film dokumentalny, 59 min, Australia, 2019 Reżyseria: Paul West W tym dwu częściowym filmie dokumentalnym poznamy lepiej życie pszczół, ich naturę oraz zagrożenia jakie doprowadzają do zmniejszenia się populacji tych zwierząt. Australijczycy współdzielą kraj z miliardami pięknych, pracowitych i delikatnych stworzeń. I bardzo chcą im pomóc. Okazuje się, że Australijczycy naprawdę interesują się pszczołami. Cztery rodziny będą rywalizować ze sobą, aby zbudować dobrze prosperujące ule, które wyprodukują pyszny miód. Miód od zwycięskiego zespołu zostanie użyty w popisowym daniu przez uznanego szefa kuchni Petera Gilmore'a z renomowanej restauracji Bennelong w Sydney Opera House. Zespoły początkujących pszczelarzy zagłębiają się w najnowszą naukę o komunikacji, mózgach i zachowaniu pszczół, ucząc się i napotykając na różnego rodzaju wyzwania. Film dostał wiele nagród na festiwalach filmowych. Część 1. Narodziny pszczoły to prawdziwy cud. Istnieją na Ziemi od około 130 - tu milionów lat. Ocenia się, że dzięki zapylaniu przyczyniają się do produkcji jednej trzeciej naszej żywności, dlatego są tak cenne. W Australii żyje ponad 1600 gatunków pszczół. Europejską pszczołę miodną sprowadzono w 1822 - gim roku, produkuje duże ilości miodu, chociaż ma pewne wady. Pszczoły wytworzyły niezwykle złożony sposób porozumiewania się. Są delikatne, mogą być zestresowane i podatne na choroby. Ogólnie pszczoły australijskie mają się lepiej od europejskich czy północnoamerykańskich. Mózg pszczeli jest około pół miliona razy mniejszy od ludzkiego. Pszczoły mają jednak niezwykłe zdolności poznawcze, zwłaszcza na podstawie tego, co widzą. Rozróżniają różne gatunki kwiatów, otoczenie, a nawet ludzkie twarze. Badacze dowiedli, że pszczoły potrafią znacznie więcej. 09:30 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - KOREA POŁUDNIOWA JAKIEJ NIE ZNAMY (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 10:35 PLEBISCYT Film dokumentalny, 21 min, Polska, 1971 Scenariusz: Zbigniew Bożyczko, Jerzy Bałłaban Zdjęcia: Norbert Boronowski Z tryptykiem powstańczym wiąże się nierozerwalnie obraz plebiscytu górnośląskiego, który został przeprowadzony 20 marca 1921 roku. Poprzedziły go dwa powstania śląskie, w których wzięła udział część ludności Górnego Śląska, domagając się przyłączenia tego regionu do Polski. Plebiscyt został z góry przesądzony postanowieniami artykułu 88 Traktatu Wersalskiego, który stanowił, że o przyszłej przynależności państwowej tego regionu ma zadecydować plebiscyt ludności Górnego Śląska. Plebiscyt został nie tylko narzucony, ale postawił też stronę polską w niekorzystnej sytuacji. Wspomnienia uczestników tamtych wydarzeń, ilustrowane ikonografią z tamtego okresu. 11:05 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - BEATA I ADA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Beata Bysko od dzieciństwa zakochana w strojach żywieckich, psychofanka. Od lat szuka, odnawia, rekonstruuje, odtwarza, konserwuje, haftuje. Ada Bysko skończyła historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, na plecach ma wytatuowany plan kościoła Hagia Sofia w Stambule. Konserwatywna z zasadami dziewczyna. Na co dzień ubiera się w stylu retro, ponieważ uważa go za kobiecy. W opowieści o nich pokażemy życie tej dwójki kobiet, pokażemy je podczas szaleństwa ubierania i tańca. 11:40 NA RATUNEK NOTRE DAME - CZĘŚĆ 2. (SAVING NOTRE DAME / SAUVER NOTRE DAME) Film dokumentalny, 55 min, Francja, 2020 Reżyseria: Quentin Domart, Charlene Gravel Część druga filmu dokumentalnego. Kiedy 15 kwietnia 2019 roku wybuchł pożar Katedry Notre Dame, świat wstrzymał oddech. Ogień ugaszono, ale wszyscy byli przerażeni ogromem zniszczeń. Katedra nadal stoi, ale ogólna stabilność budynku została osłabiona. Archeolodzy badali każdy kawałek zwęglonego gruzu, aby dowiedzieć się więcej o konstrukcji budynku, podczas gdy technicy, kamieniarze i stolarze, pod nadzorem głównego architekta Notre - Dame, cały czas pracują niestrudzenie, aby wzmocnić pozostałą konstrukcję, zanim będzie zbyt późno. Ten kluczowy etap jest pełen niebezpieczeństw, ale jest niezbędny do odrodzenia Notre - Dame. W filmie ukazano prace po 53 i 252 dniach od pożaru. 12:40 NIEBO BEZ GWIAZD Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2017 Reżyseria: Katarzyna Dąbkowska - Kułacz Scenariusz: Katarzyna Dąbkowska - Kułacz Zdjęcia: Grzegorz Hartwiel, Piotr Chodura, katarzyna Dąbkowska - Kułacz, Michał Rytel - Przełomiec, Jakub Stolecki Muzyka: Hubert Kułacz Historia o ojcu i synu. Robert, który wskutek choroby niedługo zupełnie straci wzrok wraz ze swoim 5 - letnim synem, również słabo widzącym, wyrusza w podróż po Polsce. Robert chce odwiedzić te miejsca, które zobaczy po raz pierwszy i ostatni, ale najważniejsze dla niego jest to, że będzie mógł nauczyć syna rzeczy, których już później nie będzie mógł mu pokazać. To, co w tej historii najbardziej porusza, to sposób, w jaki ojciec przekazuje dziecku wiedzę, uczy życia, ale przede wszystkim ich wyjątkowa relacja, którą można by opisać, parafrazując znane powiedzenie: miłość jest niewidoczna dla oczu. 13:45 DZIKIE NIDERLANDY - KRAJ PONIŻEJ POZIOMU MORZA (WILD NETHERLANDS - A COUNTRY BELOW SEA LEVEL) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Hans Peter Kuttler Film dokumentalny o dzikiej przyrodzie Holandii. Niewiele krajów europejskich jest tak blisko związanych z morzem jak ten. Z linią brzegową o długości 2000 km. , a prawie połowa leży poniżej poziomu morza. Bez ochrony Holandia zostałaby całkowicie zalana przez Morze Północne. Ale Holendrzy są w swoim żywiole, jeśli chodzi o morze. Jeszcze sto lat temu pompowali wodę z nizin z powrotem do kanałów za groblami. Później zbudowali nowoczesne zapory przeciwpowodziowe i ogromne tamy, a nawet mozolnie odzyskali duże obszary z bezlitosnego morza. Stworzyli krainę, gdzie walczą dzikie konie, a lisy budują swoje nory. Holandia jest pełna zdumiewającej przyrody, od fok i warzęch, jeleni i danieli, błotniaków bagiennych, po bobry, a nawet wydry. A wszystko to w jednym z najgęściej zaludnionych krajów Europy. 14:40 WSZYSTKO O TORBACZACH - ODC. 3 W ZAGROŻENIU (THE WONDERS OF MARSUPIALS MARSUPIALS ON THE BRINK) Cykl dokumentalny, 49 min, Australia, 2016 Reżyseria: Edward Saltau, Daniel Hunter Trzyczęściowa seria dokumentalna o torbaczach, badająca ich ewolucję, dzięki której poradziły sobie z wyjątkowymi i trudnymi wyzwaniami życia w Australii. Wizualna uczta oszałamiających australijskich krajobrazów. Seria przedstawia kangura rudego, koale, niełazy tygrysie, bandykoty, potaroo i nie tylko. Spotkamy największe i najmniejsze torbacze, a także najrzadsze i odnoszące największe sukcesy. Oprócz spotkania z niesamowitą różnorodnością australijskich torbaczy, dowiemy się, jak powstały te stworzenia i jak przybyły na ten ogromny, wyspiarski kontynent. Część 3 - "W zagrożeniu". Koala jest ikoną torbaczy australijskich. Powszechnie uważa się go za milutkie stworzenie, żyjące na drzewie, przesypiające cały dzień. Koala zdołał znaleźć sobie niszę dla siebie w koronach drzew. Torby lęgowe u torbaczy różnią się między gatunkami - a koala ma torbę otwierającą się ku tyłowi. Dziwne jak na nadrzewne ssaki, ale jest ku temu powód. Gdy maleństwo jest już tak duże, by przejść z mleka matki na liście - matka karmi go papką z rozmiękłych odchodów. Dla koali zaczyna brakować miejsca. Powszechną cechą ewolucyjną torbaczy jest ich zdolność przystosowania swojej diety do ciągle zmieniającego się otoczenia. Układ trawienny koali, pozwalający mu konsumować trujące liście, czy nieustannie rosnące zęby wombata - to typowe przykłady. Torbacze świetnie się mają w każdym ekosystemie i habitacie w Australii. Ich niezwykła różnorodność jest odbiciem inteligentnej adaptacji i wyjątkowych rozwiązań dla pokonania wyzwań w najtrudniejszych środowiskach na Ziemi. 15:40 WIELKIE WYZWANIE AUSTRALIJSKIEJ PSZCZOŁY MIODNEJ - CZEŚĆ 2. (THE GREAT BEE CHALLENGE) Cykl dokumentalny, 55 min, Australia, 2019 Reżyseria: Paul West W tym dwu częściowym filmie dokumentalnym poznamy lepiej życie pszczół, ich naturę oraz zagrożenia jakie doprowadzają do zmniejszenia się populacji tych zwierząt. Australijczycy współdzielą kraj z miliardami pięknych, pracowitych i delikatnych stworzeń. I bardzo chcą im pomóc. Okazuje się, że Australijczycy naprawdę interesują się pszczołami. Cztery rodziny będą rywalizować ze sobą, aby zbudować dobrze prosperujące ule, które wyprodukują pyszny miód. Miód od zwycięskiego zespołu zostanie użyty w popisowym daniu przez uznanego szefa kuchni Petera Gilmore'a z renomowanej restauracji Bennelong w Sydney Opera House. Zespoły początkujących pszczelarzy zagłębiają się w najnowszą naukę o komunikacji, mózgach i zachowaniu pszczół, ucząc się i napotykając na różnego rodzaju wyzwania. Film dostał wiele nagród na festiwalach filmowych. Część 2. Pszczoły. Ich zdrowie jest tak cenne, bo dzięki zapylaniu przyczyniają się do produkcji jednej trzeciej żywności. Nasi uczestnicy bardzo się starają i oczywiście pragną zwyciężyć. To już końcowy etap zawodów - będziemy śledzić postępy wszystkich ekip. Każdy zespół zaczął od jednego ula, ale dobierał drugi i trzeci, by mógł zebrać jak najwięcej miodu. O dziwo, na czele są pszczelarze miejscy. Tym na prowincji idzie znacznie wolniej. W mieście i na wsi pszczoły szukają cennego nektaru na dużych powierzchniach. Przeciętna robotnica w ciągu swojego życia pokonuje odległość około pięciuset kilometrów, by wyprodukować jedną dziesiątą łyżeczki miodu. Pszczoły są starożytne, adaptują się, są inteligentne i stanowią ważną część naszego świata. Może ten konkurs przyczyni się do wzrostu uznania dla tych niezwykłych stworzeń i dowiedzie, że Australia zarówno na wsi i w mieście zapewni im przyjazne środowisko. Zresztą, musimy wszyscy pokochać pszczoły. 16:50 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - LAZUROWE WYBRZEŻE. KRAINA PIĘKNA I LUKSUSU (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 17:50 FONTAINBLEAU - PRAWDZIWY DOM FRANCUSKICH MONARCHÓW (FONTAINBLEAU: THE PALACE OF THE CENTURIES / FONTAINEBLEAU - LA VRAIE DEMEURE DES ROIS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2023 Reżyseria: Stphane Bgoin, Thomas Marlier Film dokumentalny - saga o odkrywaniu jednego z klejnotów królewskiej architektury w Europie. Pośrodku gęstego lasu wznosi się pałac, który widział wszystkich władców Francji. Kryją się w nim największe arcydzieła renesansu, baroku i epoki Cesarstwa. Był sceną wielkich, historycznych wydarzeń, lecz także - królewskich kłótni, rywalizacji i bardziej lub mniej sekretnych związków miłosnych. Powstał w średniowieczu, pięćset lat przed Wersalem. Zmieniał się, by nadążyć za ambicjami kolejnych królów i cesarzy. Rozbudowywano go przez ponad osiemset lat. Obecnie liczy blisko tysiąc pięćset pomieszczeń. Zarówno małe, ukryte komnaty, jak i wspaniała królewska galeria mają związek z najsłynniejszymi kartami historii Francji. Napoleon nazywał Fontainbleau "pałacem stuleci". Losy tej okazałej budowli również są wyjątkowe. W czasie Rewolucji i w okresie Terroru pałac stał się symbolem monarchii, o której lud chciał zapomnieć na zawsze. Nieprzerwanie zamieszkany przez królów i cesarzy - od Franciszka I po Napoleona III - był świadkiem niezliczonych ważnych wydarzeń historycznych, bliski zniszczenia podczas Rewolucji. Prawdziwe architektoniczne mille - feuille, odzwierciedla zmiany artystyczne, społeczne i polityczne na przestrzeni wieków, od wielkich mistrzów włoskiego renesansu po wybitnych artystów Napoleona. Historia tego imponującego zamku opowiedziana jest z punktu widzenia Charlesa Perciera, młodego architekta z końca XVIII wieku, który w obliczu rewolucyjnej przemocy walczył przeciwko niszczeniu tego skarbu dziedzictwa narodowego i o zachowanie zgromadzonych tam arcydzieł. Umiejętnie łącząc sekwencje fabularne, rekonstrukcje 3D i efekty specjalne, ten dokument ożywia liczący 1500 pokoi budynek, odkrywając wspaniałość jego wystroju i tajemnice jego historii. 18:55 HENRYK WARS - PIEŚNIARZ WARSZAWY Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Wiesław Dąbrowski Scenariusz: Wiesław Dąbrowski Zdjęcia: Kamil Dąbrowski, Jan Komasa, Zbigniew Mazur, Piotr Rejmer Wykonawcy: Irena Santor, Hanka Ordonówna, Eugeniusz Bodo, Aleksander Żabczyński, Andrzej Piszczatowski, Jan Kobuszewski, Bohdan Łazuka, Jadwiga Andrzejewska, Maria Winiarska, Barbara Winiarska, Anna Janta, Barbara Rylska, Hanna Banaszak, Maria Pakulnis, Jadwiga Barańska Film dokumentalny o wielkim polskim kompozytorze Henryku Warsie, którego twórczość i piosenki są powszechnie znane i do dziś chętnie wykonywane. Wars był również kompozytorem muzyki filmowej do ponad 50 filmów zrealizowanych w Polsce (przed wojną) i ponad 60 w Hollywood (po wojnie), co zapewniło mu trwałe miejsce w literaturze muzycznej. Film został zrealizowany w 2007 roku. Autorów filmu zainspirowało odkrycie nieznanych dotychczas utworów muzyki poważnej skomponowanych przez Warsa. 20:00 HISTORIA BRONI - WALKA WRĘCZ. ODC. 3/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. "Historia broni" to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 21:10 DEMONY NEAPOLU (CAMORRA, NAPLES' MAFIA / CAMORRA, HISTOIRE DE LA MAFIA NEAPOLITAINE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Anne Veron Film dokumentalny o historii mafii. Chaotyczna i brutalna Camorra fascynuje, rzuca wyzwanie i stawia pytania. Przedmieście Neapolu - Scampia. Budynki w kształcie żagli są znane na całym świecie z serialu Gomorra. Stały się symbolem Camorry - neapolitańskiej mafii. Stopniowo mafia przerobiła budynki na swoje potrzeby. Zamontowała pancerne drzwi, wydrążyła przejścia podziemne. Miała do dyspozycji armię fachowców, elektryków i spawaczy. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych Scampia stała się narkotykową fortecą. W owych czasach dzielnica była w Europie ważnym ośrodkiem handlu narkotykami. Na jego czele stał Paolo di Lauro, tajemnicza postać należąca do starej Camorry. Pod przykrywką handlarza ubraniami przemierzał całe Włochy. Przez dziesięć lat w dzielnicy spokojnie handlowano narkotykami i zarabiano krocie. Ale w 2004 - tym roku Scampię zalała fala przemocy. Historia Neapolu jest jak samo miasto: chaotyczna i fascynująca. Pociągająca i przerażająca. Obecnie Neapol rozkwita. Rozwijająca się turystyka nadała mu nowy impuls. Ale w wąskich uliczkach duch Camorry nie zniknął. Trudno powiedzieć, czy niepokorny Neapol uwolni się kiedyś od tego dziedzictwa. 22:15 OGRÓD Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bruno Brejt Scenariusz: Szymon Czerwiński, Bruno Brejt Zdjęcia: Egor Efimov Muzyka: Szymon Orłowski To opowieść o warszawskim ogrodzie zoologicznym, o jego mieszkańcach i pracownikach. W filmie zestawiono dwie rzeczywistości: kolorowa i pełna radości warstwa widoczna dla zwiedzających z odmiennym zapleczem ogrodu, gdzie 24 godziny na dobę pracuje personel, opiekunowie i lekarze. To tu przy warszawskim ogrodzie zoologicznym funkcjonuje unikalny ośrodek rehabilitacji w Polsce. O roli ogrodów dziś -opowiada kierownik działu rehabilitacji dzikich zwierząt, doktor Agnieszka Czujkowska. 23:15 CZARNA WOŁGA - ODC. 2 ŚMIERĆ JANA GERHARDA Cykl dokumentalny, 39 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka, Przemysław Semczuk Zdjęcia: Andrzej Misaczek, Michał Bożek Wykonawcy: Przemysław Semczuk 20 sierpnia 1971 roku Dziennik Telewizyjny informuje o morderstwie Jana Gerharda - posła na Sejm, redaktora naczelnego Forum i autora książki "Łuny w Bieszczadach". Zakrojone na dużą skalę śledztwo prowadzone jest w kierunku politycznym, choć milicja odkrywa mnóstwo wątków obyczajowych. Śledczy i prokuratura skupiają się na wojennej i powojennej przeszłości ofiary. Po kilku miesiącach mordercy zostają ujęci, a motywy zbrodni okazują się banalne: miłość do kobiety i chciwość. 00:05 BYŁYŚMY PESTKAMI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2005 Reżyseria: Hanna Kramarczuk Scenariusz: Hanna Kramarczuk Zdjęcia: Adam Fręśko Film opowiada o mało znanej Pomocniczej Służbie Kobiet i losach jej uczestniczek: Danucie Gradosielskiej, Walentynie Sawickiej, Józefie Sobieskiej i Elżbiecie Luli Piekarskiej. Kobiet, które znalazły swoją drugą ojczyznę w Anglii. Służyły w różnych formacjach: w siłach powietrznych, transporcie, szpitalach, obsługiwały dalekopisy. Niemal wszystkie pochodziły z dawnych polskich Kresów. Prawie wszystkie mają tożsame życiorysy: wywózka przez Sowietów na Wschód, za Ural, do Kazachstanu, na Syberię. Potem Armia Andersa, Persja, Irak, Palestyna, Egipt, Włochy. I jeszcze jedno je połączyło: Pomocnicza Służba Kobiet. Nazywają się Pestkami. 01:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - TAJEMNICA W BETONIE ZAKLĘTA Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Tajemnica w betonie zaklęta" Tajemnica ma dziwną naturę. Przez dziesiątki potrafi tkwić niezauważona w ciszy i mroku, aż nagle z niewiadomych przyczyn postanawia z tym skończyć. Ta, o której chcemy dziś opowiedzieć, tkwiła od końca wojny w niepozornych, betonowych słupach domowego ogrodzenia. Wraz z kolegami z Muzeum Broni Pancernej rozbijemy dziś sporą ilość betonu, by dostać się do zatopionych w nim części amerykańskiego samolotu Bell P - 39 Airacobra, samolotu myśliwskiego zaprojektowanego w zakładach Bell Aircraft. To jednak nie wszystkie odzyskane sprzęty. Wśród betonowej masy znalazły się także karabiny maszynowe będące na wyposażeniu niemieckich samolotów rozpoznawczych. Wszystkie odkryte militaria zostają poddane właściwej konserwacji, a następnie znajdą się na ekspozycji Muzeum Broni Pancernej. Tym razem będziemy też mieli okazję uczestniczyć w pierwszym uruchomieniu rekonstruowanego tu czołgu M4 Sherman. 01:40 AURUM. MIŁOŚĆ I MIECZ Film dokumentalny, 34 min, Polska, 1972 Reżyseria: Andrzej Chiczewski Scenariusz: Andrzej Chiczewski Zdjęcia: Henryk Kucharski, Andrzej Żydaczewski Lektor: Czesław Byszewski, Andrzej Siedlecki Historia złota i pieniądza. Od Złotego Cielca, poprzez starożytnych Greków i Rzymian; średniowieczny traktat Kopernika o złym pieniądzu, hiszpańskie galeony z Nowego Świata i wielką inflację. Mapy, ryciny, malarstwo, monety, banknoty, fragmenty "Gorączki złota" i unikatowe nagranie kamerą z czasu odkrycia Klondike. Angielskie i francuskie kroniki z przełomu XIX i XX w. 02:25 DAMSKO - MĘSKIE SPRAWY Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2000 Reżyseria: Ewa Borzęcka Scenariusz: Ewa Borzęcka Zdjęcia: Aleksaner Pawłowicz Muzyka: Adam Niemiec "To nie jest dla mnie klasyczna kobieta, jeżeli z otwartością wychodzi. Bo rzecz namiętna i tajemnicza powinna być przytrzymana dla osobistego partnera u kobiety". Te zdania wprawdzie przywodzą na myśl dialogi ze słynnego "Rejsu" Piwowskiego, padają jednak w filmie dokumentalnym, na samym jego początku, niejako sygnalizując, czego widz może się spodziewać. Z pozoru. Ewa Borzęcka - jak zawsze - zaskakuje swoim kolejnym dokumentem. On rzeczywiście nieco śmieszy, jak stylistyka zacytowanych na początku zdań. Budzi jednak złożoną mieszaninę odczuć: sympatię, zaskoczenie, rozbawienie, zdumienie, współczucie... Borzęcka nakręciła film o miłości. W tego rodzaju filmach fabularnych bohaterowie są zazwyczaj młodzi, piękni i bogaci, a przynajmniej posiadają co dwie z tych cech. Bohaterowie "Damsko - męskich spraw" - przeciwnie. Nie są ani młodzi, ani bogaci, ani piękni. Chwilami jednak piękni się stają. Dzięki miłości, która rozpromienia ich twarze, łagodzi zmarszczki, ujmuje lat i dolegliwości. Niesie radość. Ucisza gniew i rozpacz. Borzęcka swoich bohaterów znalazła w klubach seniora - miejscach, w których ludzie starsi, najczęściej samotni, próbują wyjść z kręgu osamotnienia, zabawić się, a zwłaszcza znaleźć kogoś bliskiego, kogo można by pokochać i kto by pokochał. Spośród nich wszystkich najbardziej przykuwa uwagę królująca na parkiecie pani Alicja, obiekt rozmów bywalczyń i bywalców klubu. Jest jak kariatyda. Wydaje się silna i niezależna, a jednak nie wystarcza jej towarzystwo ukochanej suczki. Rozpaczliwie pragnie być z kimś. Mimo wcześniejszych nieudanych związków. Bohaterowie Borzęckiej są pełnokrwiści, nie przebierają w słowach, nie ukrywają swych dążeń i pragnień. Bywają chwilami pokraczni i karykaturalni. To jednak bardzo powierzchowne, naskórkowe wrażenie. Trzeba się im przyjrzeć z uwagą, a przede wszystkim bez uprzedzeń. Jest w nich głęboka, uniwersalna prawda o ludzkiej kondycji, choć może nie do końca chcielibyśmy to przyznać. Są w tym filmie świetne dialogi pań o panach i panów o paniach. Są kapitalne sceny, jak scena zazdrości rozgrywana podczas zda się nie mającej końca wędrówki po ciasnych, brudnych schodach. A potem pogodzenie się nad dwiema miseczkami różowych i białych robaków, "które nie znają seksu", i wspólna wyprawa na ryby, nad Wisłę. Odwiedziny u pani Marii, kiedy bywalec stołówki pomocy społecznej przynosi jej obiad i przekonuje, że powinna wybrać się na tańce, mimo swoich 92 lat. Koniec zakrapianej alkoholem wizyty pani Alicji i pana Wiesława, kiedy zdegustowana bałaganem kobieta zabiera się do mycia okien i podłogi. Wzruszający wieczór dziewięćdziesiątych urodzin pana Mieczysława, tak szczęśliwego w związku ze swą żoną. Naprawdę warto obejrzeć ten film. Być może jak inne dokumenty Borzęckiej wywoła kontrowersje. Nikogo jednak nie pozostawi obojętnym.