TVP Dokument Niedziela, 21.04.2024 05:20 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 38 ŁÓDŹ FILMOWA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Nie byłoby polskiego kina bez miasta, które określa się mianem Hollyłódź. Dlatego Radosław Kotarski przybywa do Łodzi, gdzie poznaje tajniki historycznych produkcji filmowych. Przygląda się temu, jak tworzono filmy fabularne, gdzie wyświetlano pierwsze ruchome obrazy i tworzy własną animację w legendarnym studiu Se - Ma - For. Będzie to podróż pełna dawnych, filmowych wspomnień. 05:55 WETERYNARZE Z SERCEM - /73/ 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. 06:30 MAGICZNY KRĄG RAFY KORALOWEJ - ODC. 1 PACYFICZNY PIERŚCIEŃ OGNIA (THE MAGIC CIRCLE OF THE REEF. (1/4) RING OF FIRE) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Robert Fonollosa 4-odcinkowa seria dokumentalna o przyrodzie trójkąta koralowego. Jest to rafa zawierająca największą różnorodność gatunków morskich i koralowców na naszej planecie. Ta rafa stworzyła własny ekosystem i udaje jej się rozwijać pomimo agresji zewnętrznej, tworząc magiczny krąg żywieniowy między gatunkami. Seria pokazuje nam ten magiczny ekosystem; zamkniętego i samowystarczalnego kręgu, który urzeka swoim pięknem i spokojem. Odc. 1 Trójkąt Koralowy obejmuje obszar od Indonezji po Filipiny i Mikronezję. Na powierzchni sześciu milionów kilometrów kwadratowych rozciągają się liczne rafy koralowe. Miejscowe wulkany tworzą część obrzeży Oceanu Spokojnego, zwanych Pacyficznym Pierścieniem Ognia. To rejon silnych kolizji płyt tektonicznych skorupy ziemskiej, powodujących liczne trzęsienia ziemi i dużą aktywność wulkaniczną. W tej strefie o długości 40 tysięcy kilometrów wznosi się 450 wulkanów. Trójkąt Koralowy, jeden z regionów Pacyficznego Pierścienia Ognia o największym zagęszczeniu aktywnych wulkanów, istnieje od 20 milionów lat. Czy Trójkąt Koralowy może pomóc ocalić inne rafy przed śmiertelnym niebezpieczeństwem? Zagrożenie nie zanika, ale jest też nadzieja. 07:30 GUJANA. OSTATNI RAJ (LAST EDEN: GUYANA) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Chris Beard Film dokumentalny. Dołączymy do biologa, filmowca i podróżnika Dana O'Neilla podczas wyprawy w głąb nietkniętych lasów Gujany, wzdłuż rzeki Rewy, do raju, który jest domem dla jednych z najbardziej niezwykłych i dzikich zwierząt na Ziemi, takich jak: jaguar, krokodyl czarny, leniwiec, mrówkojad olbrzymi, boa dusiciel, kapibara, tapir, pirania, wydra olbrzymia. Miejsce, w którym ludzie nigdy się nie pojawiają, więc zwierzęta nie muszą się ich bać. Ale teraz ta nieskazitelna kraina jest zagrożona. Nikt nigdy nie zagłębił się tak daleko w ten niezbadany świat. Aby dotrzeć do celu, Dan musi stawić czoła śmiercionośnym wodospadom, przedzierać się przez gęste zarośla i przetrwać poza lasem deszczowym. To nie jest zwykły film przyrodniczy. Dowody nielegalnego wydobycia złota odkryto niebezpiecznie blisko rzeki Rewy. Czy ta wyprawa może być dla Dana ostatnią szansą na zbadanie niezmienionego od 150 lat lasu i uchwycenie tych niesamowitych zwierząt przed kamerą zanim będzie za późno? 08:25 LEGENDY KONTRA IKONY WSPÓŁCZESNOŚCI - ODC. 2 BOEING B - 314 KONTRA AIRBUS A - 350 (LEGENDS VS MODERN ICONS EP. 2 PLANES: B - THREE - FOURTEEN VS A - THREE - FIFTY) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Mirjam Dolderer Dokumentalna podróż, w której najnowsze światowe osiągnięcia inżynieryjne, zaawansowane technologicznie pojazdy i doskonałe konstrukcje konkurują ze swoimi legendarnymi, historycznymi odpowiednikami. Czy nowoczesny luksusowy statek wycieczkowy może przewyższyć Titanica? Czy stadion Wembley jest lepszy od Koloseum? Każdy odcinek przedstawia jedną "bitwę" między legendą a jej współczesnym odpowiednikiem poprzez połączenie wysokiej jakości autentycznych obrazów, nagrań z rekonstrukcji, punktów widzenia i 3D - CGI w zestawieniu z odkrytymi statystykami, faktami i wymiarami. Odc. 2 - "Boeing B - 314 kontra Airbus A - 350". Boeing B - 314 Clipper, król Atlantyku. Największy samolot lat 30 - tych dwudziestego wieku. Po raz pierwszy zapewniał bezpośrednie loty z USA do Europy. A na pokładzie - pełen luksus. Clipper był latającym czterogwiazdkowym hotelem. 32 metry długości, rozpiętość skrzydeł prawie 47 metrów. Zasięg wynosił 5900 km i był rekordowy. Kabina mieściła 74 pasażerów - pod koniec lat trzydziestych był to absolutny rekord. Jak wypadnie w porównaniu ze współczesną kultową maszyną Airbusem A - 350 - najnowocześniejszym i przyjaznym dla środowiska samolotem długodystansowym naszych czasów. Jego silniki uważa się za najbardziej wydajne na świecie. Supernowoczesna kabina zapewnia maksymalny komfort. Konkurs znakomitości. 09:25 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODC. 3 SZWECJA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 3 - FORESTED LAND - SWEDEN, FROM GÖTALAND TO NORRLAND;) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Szwecja - kaina lasów od Götalandu do Norrlandu. Szwecję charakteryzuje duża różnorodność pejzażu - od zielonych i sielankowych pól na południu, po bezkresne lasy na północy. Na większości obszaru kraju zimy są dość srogie. Dwie trzecie terytorium Szwecji jest pokryte śniegiem przez większą część zimy. Częściowo kraj rolniczy, pełen urokliwych, wiejskich krajobrazów. Jego centrum to przede wszystkim rozległe lasy, głównie iglaste. Cechuje się również urozmaiconą linią brzegową, z plażami pokrytymi drobnym piaskiem na południu i kamienistymi, wspaniałymi archipelagami na zachodzie. Leżąca na Bałtyku wyspa Öland jest rajem dla wędrownych ptaków. Skania jest spichlerzem Szwecji. Od niedawna w tym regionie pojawiły się uprawy winorośli. Na południowym zachodzie półwysep Kullen wżyna się w wody cieśniny Kattegat łączącej Morze Północne z Bałtykiem. W Szwecji mamy coś, co się nazywa prawem dostępu do przyrody, które oznacza, że z przyrody mogą korzystać wszyscy. Szwecja jest trzecim na świecie eksporterem drewna. 10:25 WÓŁ Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1977 Reżyseria: Józef Cyrus Film przedstawia codzienne życie sędziwego rolnika. 10:45 MIASTECZKO Film dokumentalny, 10 min, Polska, 1956 Reżyseria: Jerzy Ziarnik Scenariusz: Krystyna Gryczełowska Zdjęcia: Antoni Staśkiewicz Muzyka: Włodzimierz Kotoński Wykonawcy: Tadeusz Łomnicki Debiutancki film jednego z najważniejszych polskich dokumentalistów z "czarnych dokumentów" nakręcony na prowincji. Scenariusz do niego napisała późniejsza wybitna dokumentalistka Krystyna Gryczełowska. Ten z pozoru liryczno - nostalgiczny dokument o małym miasteczku, które podupada, wyludnia się jak tysiące innych na Kielecczyźnie, skrywał w istocie śmiałą krytykę ówczesnego systemu prawnego i ekonomicznego. "W tym mieście w każdym prawie domu mieszkają ludzie, którzy piszą w ankietach: karany sądownie". 11:00 MISJA ZAMBIA - WOLONTARIUSZKA MAŁGORZATA Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Kot Scenariusz: Piotr Kot Lektor: Grzegorz Szponder Zdjęcia: Ks. Maciej Makuła, Piotr Kot, Robert Jażdżyk Muzyka: Wojciech Mularczyk Misja w Kabwe - Makululu to placówka, na którą od wielu lat przyjeżdżają wolontariusze z Polski. Dzisiaj towarzyszymy Małgosi Kuchcie, która przyjechała tutaj przygotowana przez Salezjański Ośrodek Misyjny w Warszawie. Dużo się dzieje, gdyż trafiliśmy w porze obiadowej. 11:20 MISJA ZAMBIA - PRZYCHODZĄ DO NAS, BY COŚ ZJEŚĆ Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Kot Scenariusz: Piotr Kot Lektor: Grzegorz Szponder Zdjęcia: Robert Jażdżyk, Ks. Maciej Makuła, Piotr Kot Muzyka: Wojciech Mularczyk Slumsy Kabwe zajmują teren kilkudziesięciu kilometrów kwadratowych, gdzie żyją najubożsi mieszkańcy miasta. Głównym źródłem ich utrzymania jest drobny handel. Sprzedają trzcinę cukrową, warzywa, olej, węgiel drzewny służący za opał. Nie mają opieki zdrowotnej ani żadnego socjalnego wsparcia. Ich potrzeby rozeznają miejscowi pracownicy misji, tacy jak Gideon. Małgorzata Kuchta wyjechała na misje jako wolontariuszka z Salezjańskiego Ośrodka Misyjnego w Warszawie. Razem z Gideonem odwiedza podopiecznych placówki misyjnej zamieszkałych na terenie slumsów. 11:40 ZAGINIONA PERŁA ANDALUZJI: MEDINA AZAHARA (WONDER OF ANDALUCIA: MEDINA AZAHARA / MEDINA AZAHARA, THE LOST PEARL OF EL - ANDALUS / MADINAT AL - ZAHRA, LA CITE PERDUE D'AL - ANDALUS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Stephane Begoin, Thomas Marlier Film dokumentalny o zaginionym mieście islamskiej Hiszpanii. Nazywane Wersalem Andaluzji, Medina Azahara jest jednym z najważniejszych islamskich stanowisk archeologicznych na świecie. Uznane za Dziedzictwo Ludzkości, to wyjątkowe miasto kalifalne, zbudowane cztery wieki przed Alhambrą, jest przedmiotem nowej kampanii wykopaliskowej prowadzonej przez zespół międzynarodowych badaczy. Około roku tysięcznego na Półwyspie Iberyjskim, w chrześcijańskiej Europie, rozciągało się muzułmańskie królestwo o nazwie Al - Andalus. Jego potężny kalif wzniósł największy i najdroższy pałac tamtych czasów. Potężny kompleks pałacowy - szczyt artystycznego wyrafinowania i techniki - wyprzedzał swój czas o kilka stuleci. Kalif nadał mu nazwę Lśniącego Miasta - Medina Azahara. Jak wyglądało? Kim był kalif, który je zbudował? Dlaczego wzniósł ten pałac? Lśniące Miasto skrywa do dziś wiele tajemnic. Ostatnie odkrycia skłoniły badaczy do nowych wykopalisk w tym miejscu i w całej Andaluzji. Wkrótce w dziejach baśniowego pałacu rozpocznie się nowy rozdział. 12:40 FASCYNUJĄCE MIEJSCA (2 SEZON) - FASCYNUJĄCY CZAS WIOSNY - NOWY POCZĄTEK (FASCINATING SPRINGTIME - SEASON OF NEW BEGINNINGS) Cykl dokumentalny, 16 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Matthias Breiter, Annette Schreurich Cykl poświęcony środowisku naturalnemu, przyrodzie, krajobrazom i zwierzętom najciekawszych miejsc na świecie. W tym odcinku będziemy świadkami wiosennego przebudzenia przyrody w Europie Środkowej - z kwitnącymi wiśniami w kwietniu ukazuje się w całej swojej krasie. Przyroda się budzi i sygnalizuje czas nowego początku. Wiśnia to jedno z pierwszych zakwitających drzew owocowych - wcześniej lub później w zależności od pogody. Po długiej zimie szybko robi się ciepło i wiele gatunków drzew owocowych zaczyna kwitnąć. Wśród drzew inne stworzenia też rozkoszują się wiosennym ciepłem. Wolne od zimowego kożucha owce, pasą się na łąkach z jagniętami, a w pobliżu szpak poluje na owady. Jagniątka urodziły się kilka tygodni temu i teraz się cieszą pierwszymi, ciepłymi dniami wiosny pod ochroną stada. 13:00 TACY BYLIŚMY - CZERWONE GITARY Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Historia Czerwonych Gitar, czyli zespołu, który jak żaden inny potrafił łączyć rytm, melodię i tekst w wielkie, ponadczasowe przeboje. Dzisiaj wspólnie przypomnimy sobie losy grupy, która sprawiła, że gitary w Polsce już zawsze będą miały tylko jeden kolor. "Tacy byliśmy" to cykl, którego twórcy śledzą losy największych gwiazd polskiej piosenki. W każdym odcinku w nostalgiczny sposób opowiadają, jak twórczość muzycznych idoli wpływała na nasze życie oraz na nas samych. Cykl stanowi niezwykłą i barwną podróż w czasie do lat 70. i 80. minionego stulecia. Przypominamy, jak wyglądało wówczas życie i... jacy byliśmy. 13:30 PODRÓŻE MAŁEJ I DUŻEJ - SEZON III ODC. 9; GRECJA - TESALIA Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Monika z córeczką Laurką (3 lata i 1 miesiąc) lecą do Grecji, aby wznieść się ponad ziemię! Odwiedzą zbudowane na skałach klasztory w Meteorach i wsiądą na rower, by podziwiać piękną panoramę tej części Równiny Tesalskiej. Pokażą też, jak powstają ręcznie pisane ikony. Pojadą w góry, gdzie Laurka po raz pierwszy wsiądzie na konia - sama! I sama przygotuje grecki obiad! Odwiedzą Półwysep Chalkidiki z jego pięknymi, karaibskimi plażami i malowniczo pomalowanym miasteczkiem Afitos. 14:00 SZPIEDZY WŚRÓD ZWIERZĄT S.I - ODC. 2. INTELIGENCJA (SPY IN THE WILD) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: John Downer Miniseria dokumentalna BBC Worldwide. Cztery odcinki opowieści o najsprytniejszych zwierzętach. Fascynujące podobieństwa w sposobach zachowania u zwierząt i ludzi. Przebiegłość, techniki szpiegowskie i oszustwa są tu na porządku dziennym. Kolejne części serii opowiedzą o blaskach i cieniach miłości, różnej inteligencji, odcieniach przyjaźni i łobuzerskich wyczynach w świecie fauny. Zwierzęta kochają, smucą się, oszukują i wymyślają sposoby na osiągnięcie celu zupełnie tak jak my, ludzie. Nowa generacja kamer szpiegowskich ujawni, jak bardzo zwierzęta przypominają nasze zachowania. Jak bystre są zwierzęta, gdy przychodzi im rozwiązywać problemy życiowe? W lasach na Borneo żyje jeden z najbliższych kuzynów człowieka, orangutan. Wspaniałe stworzenia mają 97% naszego DNA. Są to jedne z najinteligentniejszych zwierząt na Ziemi. Sfilmowanie zachowań tych bystrych naczelnych wymaga wyjątkowego szpiega udającego prawdziwego orangutana. Młode orangutany uczą się przez nieustanne badanie otoczenia. W zimnych i surowych warunkach na Alasce zwierzęta również polegają na sprycie, by przeżyć. Wydry morskie gromadzą się tu w grupach unoszących się na wodzie. Bardzo trudno się do nich zbliżyć, dlatego szpieg wydra jest rzadką szansą, by przeprowadzić infiltrację w ich świecie. Poznamy też innych szpiegów w różnych częściach świata. Następnym razem ekipa szpiegów sfilmuje niezwykłą przyjaźń zwierząt. Sprawdzimy, na ile podobna jest ona do naszej, ludzkiej. 15:00 TELESKOP KOSMICZNY ZA 10 MILIARDÓW DOLARÓW (JAMES WEBB: THE $10 BILLION SPACE TELESCOPE) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Anthony Willis Epicka historia ośrodka Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba, zaprojektowanego w celu ujawnienia początków wszechświata. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba ma orbitować milion mil od Ziemi, z możliwością cofania się do początku wszechświata, znajdowania nowych planet i być może wykrywania oznak życia pozaziemskiego. Ten dokument przedstawia niepowodzenia, opóźnienia i rosnące koszty, które nękały projekt od jego powstania 25 lat temu do pierwszych oszałamiających obrazów starożytnego wszechświata w maju 2022 roku. Niesamowita opowieść o najbardziej ambitnym, złożonym i najdroższym eksperymencie naukowym naszych czasów opowiedziana przez pionierów w sercu misji. 16:00 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 14/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 6) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne, dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 17:00 KORNWALIA Z SIMONEM REEVEM - CZĘŚĆ 2 (CORNWALL WITH SIMON REEVE) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2020 Simon Reeve podróżuje po pięknej Kornwalii, spotykając ludzi i miejsca dotknięte pandemią w 2020 roku. Krótkie brytyjskie lato jest dla gospodarki Kornwalii kluczowe, a turystyka ma fundamentalne znaczenie dla życia wielu ludzi. Pandemia w 2020 roku spowodowała niesamowity spokój w tym zwykle tętniącym życiem nadmorskim miejscu. W rezultacie wiele firm walczy o przetrwanie. Simon przygląda się również wyzwaniom środowiskowym, przed którymi stoi Kornwalia i po drodze spotyka wiele wspaniałych dzikich zwierząt, w tym foki szare, młode homary i nowo przywróconą populację bobrów. W tej części podróży po pięknym zakątku kraju natrafia na ludzi, walczących o ochronę przyrody i środowiska. Nie mogą z tego uciec! Także farmerów, próbujących wyżyć ze zrównoważonego rolnictwa. Nie można opowiadać o Kornwalii z pominięciem morza. Kornwalia jest niemal wyspą - 80% hrabstwa jest otoczone wodą. Tu Atlantyk zderza się z wybrzeżem, kształtując ląd i życie. Bioróżnorodność w kraju jest w fatalnym stanie. Pod względem bujności dzikiej przyrody Wielka Brytania jest na 189 miejscu na świecie! Ponad połowa lokalnych gatunków jest zagrożona, a jeden na siedem czeka wymarcie. Wielka Brytania jest jednym z najmniej sprzyjacjących naturze krajów na naszej planecie. 18:05 COVIDOWY REJS (THE COVID CRUISE) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2020 Reżyseria: Mike Downie Dokumentalna opowieść o rejsie statku Diamond Princess w lutym 2020 r. Wszystko, czego doświadcza teraz świat, zmagając się z pandemią koronawirusa, wydarzyło się najpierw na statkach wycieczkowych: szybka infekcja, transmisja asymptotyczna, dystans społeczny, tragiczne i ciężkie konsekwencje dla osób starszych i chorych, pytania dotyczące testowania oraz dylematy dotyczące kwarantanny i izolacji. Podczas gdy wielu naukowców protestowało przeciwko pokładowej kwarantannie ze względu na zagrożenia dla pasażerów, te epidemie zapewniły naukowcom kluczowe wczesne spojrzenie na zachowanie i naturę COVID - 19. Opowiedziane przez pasażerów rejsu. 19:00 KRÓLOWA: WŁADCZYNI I MATKA (THE QUEEN: MONARCH AND MOTHER) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Paul Teverini, Leoni Jameson Muzyka: Stephen Baysted Film dokumentalny o Królowej Elżbiecie - zmarłej 08.09.2022 r. w Balmoral. Film o wspaniałej kobiecie, żonie, matce, monarchini. Film - nekrolog. Elżbieta II była najdłużej panującą władczynią Wielkiej Brytanii. Żyła blisko sto lat, pobiła wszelkie rekordy monarchii i nadała nowy wymiar roli królowej. Oto opowieść o tym, jak królowa musiała godzić sprzeczne role władczyni, matki i głowy rodu. Usłyszymy historie opowiedziane przez osoby, które ją dobrze znały, autorów królewskich biografii, historyków, dziennikarzy i przyjaciół. Najdłużej panujący monarcha brytyjski wcale nie miał być królową. Gdy urodziła się w 1926 - tym roku, jej ojciec, Książę Yorku, był drugi w kolejności do objęcia tronu. Jej dziadek, król Jerzy V przewodził Imperium Brytyjskiemu, a władza spoczywała w rękach mężczyzn. Elżbieta odziedziczyła po matce zdecydowanie, poznała też, że bycie miłym daje pewną władzę. Silny wpływ na młodą księżniczkę miała także jej guwernantka, Marion Crawford. Elżbieta nie otrzymała wykształcenia odpowiedniego dla władcy, bo nie spodziewano się, że zostanie królową. Wszystko odmienił rok 1936. W styczniu zmarł Jerzy V. Królem został jej wuj, Edward VIII, abdykował jednak po jedenastu miesiącach, by poślubić amerykańską rozwódkę, Wallis Simpson. Nowym królem został więc ojciec Elżbiety. Kiedy zmarł, Elżbieta została królową w wieku zaledwie 25 lat. Gdy wyszła z samolotu lecącego z Kenii, przywitał ją premier Winston Churchill i gabinet w całości złożony z mężczyzn. Długoletnie panowanie królowej poświęcone było w całości służbie dla kraju. Królowa żyła w czasie drugiej wojny światowej, w czasie lądowania człowieka na Księżycu i w czasach rewolucji cyfrowej. Miała 90 lat, gdy zamieściła swojego pierwszego tweeta. Dla młodych i starych królowa jest przykładem ciągłości, trwałości i pewności. W czasie swojego panowania królowa była źródłem inspiracji dla kobiet jej pokolenia. Brytyjczycy mówią, że przyniosła im coś więcej, niż można by oczekiwać, była obiektem ogólnoświatowej fascynacji i nigdy nie zawiodła rodaków, pełniąc swoją służbę dla kraju. 20:00 WOJNA ŚWIATÓW Film dokumentalny, 78 min, Polska, 2020 Reżyseria: Krzysztof Talczewski, Mirosław Bork Scenariusz: Mirosław Bork Lektor: Piotr Borowiec Muzyka: Krzesimir Dębski Film dokumentalny oparty na zrekonstruowanych filmach archiwalnych z wojny polsko - sowieckiej 1920 roku, zakończonej jednym z największych sukcesów militarnych narodu polskiego. W "Wojnie światów" wykorzystane zostały również nagrania radiowe, relacje uczestników i świadków wydarzeń, a także archiwalne świadectwa materialne, które przetrwały do naszych czasów: fotografie, rozkazy oraz zapisy tajnych raportów. Telewizja Polska przeprowadziła cyfrową rekonstrukcję stuletnich, niepublikowanych dotąd archiwalnych filmów, m. in. z Rosji, Francji, Wielkiej Brytanii, Czech, Węgier i USA. W sierpniu 1920 roku stoczona została jedna z ważniejszych dla Polski bitew - Bitwa Warszawska, zwana "Cudem nad Wisłą". Wojna polsko - sowiecka zaczęła się jednak dużo wcześniej, skończyła dużo później i nie ograniczała się do obrony Warszawy; przeciwnie toczyła się na terenie od Smoleńska do Warszawy, od Płocka do Lwowa. Nie była cudem, tylko efektem znakomitej synchronizacji dowodzenia, wywiadu i waleczności żołnierzy. Jak dramatyczna była sytuacja, świadczą decyzje władz z lipca roku 1920 o ewakuacji placówek dyplomatycznych i archiwów oraz pośpieszna ucieczka części przedsiębiorców. Nie wszyscy jednak wyjechali. Warszawiacy szykowali się do obrony miasta. Wzorem pospolitego ruszenia sprzed wieków, odbywał się stutysięczny ochotniczy zaciąg. Na froncie miało zmierzyć się ze sobą ok. 450 tysięcy żołnierzy polskich z blisko milionową armią sowiecką. Sir Edgar Vincent d’Abernon, ambasador Imperium Brytyjskiego w Berlinie, w roku 1920 przewodniczący Misji Ententy w Polsce, zaliczał Bitwę Warszawską do przełomowych wydarzeń w historii świata. Postrzegał wojnę polsko - bolszewicką nie tylko w wymiarze politycznym, czyli walkę o dominację w regionie. Był to również konflikt w wymiarze ideologicznym - starcie młodego państwa budującego demokratyczne fundamenty z totalitarnym bolszewizmem, systemem zmierzającym do zburzenia starego świata. 21:35 NIEOPOWIEDZIANE AUSCHWITZ: W KOLORZE - CZĘŚĆ 2. (AUSCHWITZ UNTOLD: IN COLOUR) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: David Shulman Dwuczęściowy film dokumentalny, który opowiada o wyzwoleniu Auschwitz (po raz pierwszy w kolorze). Wprowadzając kolory do oryginalnych czarno - białych archiwaliów i przedstawiając historie ocalałych, dokument ten ożywia i upamiętnia tych, którzy zostali zamordowani w obozie koncentracyjnym. To zarówno pomnik, jak i przestroga dla świata w czasach, gdy pamięć o Holokauście staje się coraz bardziej abstrakcyjna i odległa. Dokument to zarówno świadectwo, jak i kolorowe archiwum mające dostarczyć narracji, która wzruszy i zmusi widzów do refleksji. Część 2. Zdjęcia z Auschwitz, Treblinki. Nazistowskie próby anihilacji narodu żydowskiego były dokumentowane na czarno - białej kliszy. Ale obecnie niektóre z tych obrazów po raz pierwszy zyskały kolor. Auschwitz to miejsce, o którym nigdy nie można zapomnieć. Bydlęce wagony wypełnione kilkoma tysiącami osób przybyły do najsłynniejszego niemieckiego obozu zagłady. Te fotografie w oryginale były czarno - białe. Stanowią część albumu zdjęć wykonanych przez oficjalnego fotografa obozu Auschwitz. To jedyna dokumentacja fotograficzna przedstawiająca Żydów przybywających do niemieckiego obozu zagłady. Auschwitz był tylko jednym z całej siedzi obozów koncentracyjnych w okupowanej przez Niemców Europie. Oprócz Żydów przywożono tu Polaków oraz przedstawicieli innych narodowości, przeciwników politycznych, nawet osoby niepełnosprawne. W 1943 zbudowano nową rampę. Były to przygotowania do przyjęcia transportu blisko pół miliona węgierskich Żydów, który miał przybyć wiosną '44. Koloryzacja upodabnia zdjęcie do rzeczywistości. Auschwitz to miejsce, o którym nigdy nie można zapomnieć. 22:35 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JERZY KISIELEWSKI Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Bohaterem odcinka jest dziennikarz radiowy i telewizyjny, Jerzy Kisielewski, syn znanego pisarza i felietonisty, Stefana Kisielewskiego, oraz brat tragicznie zmarłego pianisty, Wacława Kisielewskiego. Jerzy Kisielewski opowiada o dzieciństwie i dorastaniu w artystycznej rodzinie, pełnej mocnych osobowości. 23:15 MAREK EDELMAN...I BYŁA MIŁOŚĆ W GETCIE Film dokumentalny, 80 min, Polska/Niemcy, 2018 Reżyseria: Jolanta Dylewska, Andrzej Wajda Marek Edelman, przywódca powstania w Getcie Warszawskim, lekarz, działacz, obrońca. "Dlaczego nikt mnie nie pyta, czy w getcie była miłość"? - mówił krótko przed śmiercią w 2009 roku Marek Edelman. Jego wspomnienia życia i relacji międzyludzkich w getcie. Dla niego życie i wolność były największymi wartościami. Jak się okazuje, w tym piekle okupacji istniało dobro, piękno i miłość. Było największą wartością, większą nawet niż samo życie. Nienawiść była łatwa. Miłość wymagała wysiłku i poświęcenia. "I była miłość w getcie" - to cytat z książki Marka Edelmana, który opisuje w niej miłość będącą ratunkiem; wyzwoleniem od strachu, wartością nadającą życiu sens. Jolanta Dylewska postanawia przełożyć jego literackie wyznania na język filmowy. Przybliża historię ludzi żyjących, kochających i umierających w warszawskim getcie. Opowiada o miłości matczynej, braterskiej, korczakowskiej. Film zawiera również archiwalne materiały filmowe pochodzące z warszawskiego getta. W scenach dramatycznych inscenizujących sekwencje opowiadania Edelmana występują między innymi: Aleksandra Popławska, Piotr Żurawski, Kamilla Baar. Wszystkie sceny były nagrywane na terenie dawnego getta w Warszawie. 00:40 W DRODZE Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2004 Reżyseria: Maciej Adamek Scenariusz: Maciej Adamek Zdjęcia: Artur Żurawski Bohaterami dokumentu są Józef i Basia - małżeństwo bezdomnych. Film opowiada o ich wędrówce po Polsce w poszukiwaniu własnego domu. W tym dokumentalnym "kinie drogi" bohaterowie spotykają różnych ludzi i z ich pomocą starają się znaleźć własny kąt. Cały ich majątek mieści się w dwóch torbach, a gdy nie mają pieniędzy, zawsze mogą coś znaleźć na śmietnikach. Śpią w zrujnowanych domach i lesie. Po drodze opowiadają o swoim dotychczasowym życiu, wieloletniej bezdomności i swoim związku. Okazuje się jednak, że to nie dom jest dla nich najważniejszy, ale to, że mogą być razem. Dopóki są razem, wszystko jeszcze może im się w życiu udać. 01:20 ... DYMNY... DYMNY... Film dokumentalny, 59 min, Polska, 1982 Scenariusz: Jolanta Słobodzian Zdjęcia: Ryszard Lenczewski, Stanisław Śliskowski, Andrzej Jeziorek Film dokumentalny podejmujący próbę przybliżenia sylwetki Wiesława Dymnego, twórcy wszechstronnego - plastyka, poety, pisarza, aktora, autora tekstów piosenek i monologów kabaretowych - zmarłego tragicznie w 1981 roku. Obraz Dymnego - jako artysty i człowieka - wyłania się powoli z całonocnej rozmowy i wspomnień jego przyjaciół, wspomnień czasami nieskładnych, fragmentarycznych, subiektywnych, czasami żywych i wyraźnych. Spotkaniu temu towarzyszą rzucane na zawieszone płótno obrazy: zdjęcia Dymnego, fragmenty filmów z jego udziałem, jego monologi oraz - zza kadru - jego poezja w wykonaniu autora i Jerzego Treli, a także piosenki śpiewane przez Ewę Demarczyk i Edwarda Lubaszenkę. Uzupełnieniem wspomnień są fragmenty spektaklu Dymnego "Polska karczma żydowska" do muzyki Jana Kantego Pawluśkiewicza w reżyserii Andrzeja Maja, w wykonaniu aktorów Starego Teatru w Krakowie. 02:25 OSTRZEGAMY, TRUCIZNA! Film dokumentalny, 18 min, Polska, 1950 Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński Scenariusz: Eugeniusz Wilczkowski, Zbigniew Kuźmiński Muzyka: Witold Krzemieński Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Ostrzega przed tragicznymi skutkami nadużywania alkoholu. Na przykładzie prowadzonych w okresie Polski Ludowej programów walki z alkoholizmem twórcy ukazują jego zgubny wpływ na życie jednostek w społeczeństwie. Film wskazuje na zagrożenia, które powoduje spożywanie wódki, takie jak: niszczenie organów organizmu ludzkiego, negatywny wpływ na zdrowie psychiczne i życie rodzinne, niezdolność do pracy, czy wypadki samochodowe. Twórcy zwracają uwagę na to jak duże straty społeczne i jak wiele tragedii ludzkich jest skutkiem pijaństwa i nakłania do wspólnej walki z nim. Głos lektora uzupełniony został krótkimi uwagami ze strony występujących postaci, członków komitetu do walki z alkoholizmem. Obraz wzbogacają animowane zdjęcia biologicznych narządów organizmu ludzkiego, ukazujących negatywny wpływ alkoholu na zdrowie człowieka. 02:45 DLATEGO ZROBIŁEM FILM Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2001 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Antoni Krauze Zdjęcia: Jacek Knopp, Jacek Petrycki Wykonawcy: Bohdan Kosiński, Paweł Kędzierski, Maciej Kosiński, Marcel Łoziński, Maciej Szumowski, Tomasz Zygadło Film przedstawia sylwetkę Bohdana Kosińskiego, znanego reżysera dokumentalisty. Bohdan Kosiński, człowiek o dwóch pasjach - astronomia i film opowiada o swojej twórczości i skomplikowanym życiorysie. Film wzbogacają fragmenty najbardziej znanych filmów Kosińskiego: "Lubelska starówka". "100 lat". "Temat sportowy". "Na torach". "Budowałem miasto". "Poręczenie". "Parada wspomnień". "Szkic etnograficzny". "Przerwany film". "Salwa".