TVP Historia Poniedziałek, 15.04.2024 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 15 KWIETNIA. ODC. 533 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1874 - wystawa impresjonistów w Paryżu; 1945 - ukazał się pierwszy numer "Przekroju"; 1970 - sejm PRL skorygował postanowienia KK - upatrywano w tym narzędzie walki z politycznymi przeciwnikami; 1978 - pogrzeb Kazimierza Wierzyńskiego na Powązkach; 07:10 WOJENNE DZIEWCZYNY S.II - ODC. 18 (SERIA II ODC. 5) Serial wojenny TVP, 42 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Ewa Popiołek Aktorzy: Aleksandra Pisula, Marta Mazurek, Vanessa Aleksander, Michał Czernecki, Józef Pawłowski, Katrin Buhring, This Maag, Sebastian Jasnoch Doktor Andrzej zabiera Konstantego do szpitala. Marysia bandażuje głowę i twarz ojcu, by nie zdradzała żydowskiego pochodzenia. W siedzibie Abwehry Margarethe otrzymuje informację o śmierci Orszy. Ustala, że numer rozkazu wyjazdu należał do Strochowa mieszkającego w hotelu Europejskim. Wściekła na nieudolność gestapo Niemka, udaje się tam i przeprowadza śledztwo. Nakłania Zuzię do współpracy, szantażując wywiezieniem matki do Auschwitz. Natalia Wieleżyńska dostaje od listonosza donos na Marysię, który napisała jej córka Kasia. Dzięki działalności podziemia list nie dociera do gestapo, dpkąd został zaadresowany przez zazdrosną o Andrzeja dziewczynę. Kobieta nie może uwierzyć w to, że jej córka była gotowa sięgnąć po tak radykalne środki, by pozbyć się konkurentki. Z radiostacji ukrytej w piwnicy, radiotelegrafista odbiera wiadomość o śmierci Orszy. Alfa zrywa siatkę i wydaje zakaz kontaktowania się z hotelem. Andrzej proponuje Marysi tymczasowe zamieszkanie w pawilonie szpitalnym. Ze względu na donos Kasi, kobieta nie może wrócić do mieszkania Wieleżyńskiej. Irena wbrew rozkazowi Alfy udaje się do hotelu, by ostrzec Zuzię. Przed budynkiem czeka na nią Kamil. Po chwili zjawiają się Niemcy. 08:20 HISTORIA POLSKI - OSTATNI ŚWIADEK Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2005 Reżyseria: Paweł Woldan Scenariusz: Paweł Woldan Zdjęcia: Andrzej Adamczak Muzyka: Andrzej Krauze Filmowa opowieść o zmarłym w 1997 r. w wieku 98 lat Stanisławie Swianiewiczu, profesorze ekonomii Uniwersytetu Wileńskiego, gorącym patriocie i prawym, dzielnym człowieku. Urodzony w stolicy Inflant, Dźwińsku, syn budowniczego kolei i nauczycielki niemieckiego, młody Swianiewicz brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej 1920 r. i został nawet odznaczony Krzyżem Walecznych. Studia rozpoczęte w Moskwie przed rewolucją październikową kontynuował po powrocie do cywila na otwartym po 87 latach przerwy Uniwersytecie Wileńskim. Tam poznał też swą przyszłą żonę, Olimpię. Ekonomista, ale także dziennikarz i publicysta polityczny, był Swianiewicz zwolennikiem federalistycznych idei Piłsudskiego, zdecydowanym przeciwnikiem przyłączenia Wilna do Polski. Uważał je bowiem za miasto bardzo litewskie. Przy jego współudziale powstał tam Instytut Naukowo - Badawczy Europy Środkowo - Wschodniej. Ale jego długie i bogate życie naznaczyło w największym stopniu jedno wojenne doświadczenie. Gdy wybuchła II wojna, powołany do wojska Swianiewicz wyruszył jako dowódca kompanii gospodarczej na front. Niestety, pod koniec września on i tysiące jego towarzyszy znalazło się w sowieckiej niewoli. W pierwszych dniach listopada 1939 r. trafił do obozu w Kozielsku, skąd kilka miesięcy później wraz z innymi oficerami ruszył pociągiem w kierunku Smoleńska. Na stacji Gniazdowo nieoczekiwanie wywołano go, umieszczono w innym wagonie. Stamtąd obserwował, jak jego współtowarzyszy podróży ładowano do autobusu z zamalowanymi szybami i dokądś wywożono. Autobus kursował wiele razy, wożąc kolejne grupy. Nigdy więcej ich nie ujrzał. Sam trafił najpierw do więzienia w Smoleńsku, później do moskiewskiej Łubianki. Bezpodstawnie oskarżony o szpiegostwo, został skazany na 8 lat łagru i wywieziony na daleką północ, do okręgu Komi. Miesiącami cierpiał głód, harował ponad siły, o mało nie umarł z wycieńczenia. Udało mu się stamtąd wydostać dopiero w kwietniu 1942 r. na mocy porozumienia Sikorski - Majski, umożliwiającego Polakom wstępowanie do armii gen. Andersa. Na próżno usiłował się dowiedzieć, co się stało z tysiącami jego kolegów z Kozielska. Dopiero kiedy w kwietniu 1943 r. berlińskie radio podało wiadomość o wykryciu zbiorowych mogił polskich niedaleko Smoleńska, domyślił się prawdy. Pod wpływem tego doświadczenia przystąpił do spisywania swoich wspomnień - on, ostatni świadek wydarzeń poprzedzających katyńską masakrę, która zdaniem profesora była zemstą Rosjan za przegraną 1920 r. W końcu 1943 r. został doradcą rządu polskiego w Londynie. Po wojnie nie mógł już wrócić do kraju, a próba ściągnięcia do siebie rodziny skończyła się niepowodzeniem. Swianiewicz musiał więc sam rozpocząć nowe życie. Zaczął wykładać na angielskich uczelniach, przez parę lat przebywał na Dalekim Wschodzie jako rzeczoznawca UNESCO, a w 1958 r. został wykładowcą London School of Economics. Po 18 latach rozłąki spotkał się wreszcie z żoną i dziećmi. W Wielkiej Brytanii wydał m.in. książkę o działalności NKWD, ale dziełem jego życia pozostanie opublikowana w paryskiej "Kulturze" książka "W cieniu Katynia" - rzetelna, prawdziwa, obiektywna. Od 1963 r. aż do emerytury był związany z uniwersytetem St. Mary's w kanadyjskim Halifaxie. Do Polski przyjechał dopiero po zmianie ustroju, ale już nie zdecydował się na zamieszkanie tu na stałe. Pochowano go koło ukochanej żony w Halifaxie. W filmie o profesorze Swianiewiczu mówią m.in. Czesław Miłosz i prof. Stanisław Stomma, którzy znali go z czasów wileńskich, a wypowiedzi nagrali na krótko przed śmiercią, oraz dzieci profesora: Bernadetta, Maria i Witold. W filmie wykorzystano archiwum rodzinne Swianiewiczów, liczne materiały archiwalne oraz zdjęcia inscenizowane. 09:25 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICZY ZAMEK Cykl dokumentalny, 48 min, Polska, 2004 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Krzysztof Dracz, Rafał Mohr, Radosław Pazura, Andrzej Szopa, Jerzy Schejbal, Dorota Deląg, Andrzej Szczytko, Eryk Lubos Zdjęcia: Waldek Szmidt W 1945 roku, gdy klęska Rzeszy była już właściwie przesądzona, zachodni wojskowi i politycy coraz baczniej przyglądali się dotychczasowemu radzieckiemu sprzymierzeńcy, a w najbliższej przyszłości - potencjalnemu rywalowi lub wręcz wrogowi. Alianci przechowywali ogromne ilości niezłamanych radzieckich szyfrogramów. Gdyby udało się zdobyć niemiecki "Aparat" i odczytać komunikaty, można by nie tylko zweryfikować intencje sojusznika, lecz także ujawnić jego agenturę na Zachodzie. Rozpoczęła się tajna, amerykańsko - radziecko - niemiecka rozgrywka o cenne trofeum. 10:25 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 3 LODOWIEC ALETSCHGLETSCHER (UNTAMED SWITZERLAND 03. THE GREAT ALETSCH GLACIER / WILDE SCHWEIZ 03. ALETSCHGLETSCHER) Serial dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku trzecim - Aletschgletscher. Grosser Aletschgletscher, największy lodowiec Alp leży w Alpach Berneńskich, w kantonie Valais w Szwajcarii. Aletsch ma długość 23, 6 km (2002 r.), zajmuje powierzchnię 117, 6 km² i składa się z ok. 27 mld ton lodu. U schyłku małej epoki lodowej w roku 1850 lodowiec miał długość 27 km. Lodowiec jest objęty rezerwatem znajdującym się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, razem ze szczytami Bietschhorn i Jungfrau. 11:20 ŻYCIORYSY ODZYSKANE - STANISŁAW GŁĄBIŃSKI Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Mielech Scenariusz: Piotr Mielech Stanisław Głąbiński (25.02.1862 - 14.08.1941). Urodzony w drobnomieszczańskiej rodzinie w Skolem koło Lwowa, w rodzinie lokalnego urzędnika; ojciec Stanisława pochodził z Nowego Targu, z rodziny góralskiej, trudniącej się wypasem owiec; ukończył gimnazjum w Samborze i Wydział Prawa Uniwersytetu Lwowskiego; był ekonomistą (autorem licznych prac z tej dziedziny), wykładowcą akademickim na Uniwersytecie Lwowskim (a w latach 1908 - 1909 jego rektorem), parlamentarzystą (jako poseł na Sejm Krajowego Galicji, poseł na Sejm Krajowy Bukowiny, poseł do austriackiej Rady Państwa, wreszcie w odrodzonej Polsce poseł na Sejm Ustawodawczy i Sejm I kadencji, oraz senator II i III kadencji - przez niemal cały czas kariery parlamentarnej, kierując różnymi klubami parlamentarnymi); członek minister kolei w rządzie austriackim, minister spraw zagranicznych w rządzie Rady Regencyjnej, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego w drugim rządzie Wincentego Witosa; członek licznych organizacji samorządu gospodarczego, towarzystw kredytowych, Macierzy Szkolnej Śląska Cieszyńskiego itp. działacz i prezes Stronnictwa Narodowo - Demokratycznego; jesienią 1939 r. aresztowany przez NKWD, więziony między innymi na Łubiance w Moskwie, w czerwcu 1941 r. skazany na osiem lat więzienia, zmarł w sierpniu tego roku w więzieniu w Charkowie. 11:50 DROGA - ODC. 4/6 - PASAŻER Z NOŻEM W KIESZENI Serial obyczajowy TVP, 52 min, Polska, 1973 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Andrzej Ramlau, Jacek Stachlewski Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Teresa Szmigielówna, Bronisław Pawlik, Mieczysław Hryniewicz, Beata Torchalska, Wanda Ostrowska, Jolanta Lothe, Wirgiliusz Gryń, Paweł Braun, Andrzej Gazdeczka Marian Szyguła zatrzymuje się na chwilę, by zabrać do swego wozu młodego autostopowicza. Chłopak jest zbiegiem z domu poprawczego. Twierdzi, że znalazł się tam przypadkiem, niesłusznie posądzony o kradzież. Marianek postanawia wyjaśnić sprawę. W rezultacie zostaje kuratorem chłopca. 12:50 GALICJA. MIASTA I LUDZIE - ODC. 4 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2019 Scenariusz: Natasza Ziółkowska - Kurczuk Cykl reportaży: "Galicja. Miasta i ludzie" jest niejako kontynuacją poprzedniej serii: "Lwów: miasto i ludzie Niepodległej". Cykl będzie skupiać się geograficznie na terytoriach, które określamy mianem Wschodniej Galicji (Podole i Pokucie), czyli na wschód i południe od Lwowa. W tym cyklu prześledzimy dzieje wybranych miast i regionów, historyczne i kulturotwórcze tradycje polskie, dążenia galicyjskich pokoleń Polaków do niepodległości, przedstawimy wybitnych ludzi związanych z tymi miejscami, pokażemy walory przyrody, a także dawne tradycje społeczności żydowskiej, ormiańskiej i rusińskich górali: Bojków i Huculi (te ostatnie opisywał m.in. Stanisław Vincenz) i innych. Ukazane zostaną wybitne postacie polskich historyków, społeczników, geografów, etnografów, literatów, artystów, przemysłowców, naukowców, ludzi związanych z gospodarką, krajoznawców - ich dzieła i dorobek, dążenia do niepodległości Rzeczypospolitej. Wschodnia Galicja to nie tylko Lwów, ale interesujące Podole, Pokucie czy Bukowina. Ukazane zostaną lokalne historyczne tradycje i lokalna odmienność tych ziem, a także - choć cząstkowo - losy ziemiaństwa polskiego i wielkich rodów magnackich na tych terenach. Wypowiedzi, świadectwa, opowieści, wydarzenia, twarze osób umówionych i przypadkowo napotkanych. W reportażach zastosowana zostanie metoda swego rodzaju przewodnika po tych terenach śladami Polaków, wartości kulturowych i historycznych. Będzie to też okazja do pokazania obiektów i miejsc, które pozostały po dawnej świetności. W każdym odcinku znajdą się sekwencje archiwalne i ikonograficzne dotyczące omawianych miejsc i postaci. Proponowane miasta, miejsca, postaci będą układały się w odcinki pomyślane tematycznie i geograficznie. 13:20 GALERIA WIDMO - PIĘKNA MADONNA Z TORUNIA Serial dokumentalny, 7 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska GALERIA WIDMO prezentuje animowaną historię zaginionego w czasach II wojny światowej mistrzowskiego dzieła przełomu XIX i XV wieku, gotyckiej rzeźby PIĘKNA MADONNA z TORUNIA, przedstawiającej Marię i dzieciątko Jezus. 13:35 RANCZO WILKOWYJE Komedia, 94 min, Polska, 2007 Reżyseria: Wojciech Adamczyk Scenariusz: Robert Brutter, Jerzy Niemczuk Zdjęcia: Włodzimierz Głodek Muzyka: Krzesimir Dębski, Radzimir Dębski Aktorzy: Ilona Ostrowska, Paweł Królikowski, Cezary Żak, Artur Barciś, Radoslaw Pazura, Marta Lipińska, Franciszek Pieczka, Piotr Pręgowski, Katarzyna Żak, Sylwester Maciejewski, Dorota Nowakowska, Violetta Arlak, Grzegorz Wons, Dorota Chotecka - Pazura Kinowa wersja perypetii mieszkańców gminy Wilkowyje nawiązująca do licznych wydarzeń we wsi przedstawionych wcześniej w serialu emitowanym na antenie Jedynki, który cieszył się ogromną popularnością wśród widzów. Do Wilkowyj nieoczekiwanie wraca Czerepach, który odszedł stamtąd w niesławie po aferze z lokalnym radiem. Teraz, niestety, znów triumfuje, gdyż przybywa jako kontroler Izby Obrachunkowej. Wystraszony nie na żarty wójt nakazuje sekretarzowi Dudzie przygotować kilka fałszywych dokumentów, które mają odwrócić uwagę kontrolera od prawdziwych przekrętów. Ale Czerepach, który doskonale zna zakulisowe gry wójta i metody jego działania, nie daje się na to nabrać. Sam wcześniej maczał palce w finansowych matactwach przełożonego. Odrzuca nawet propozycję łapówki. Możliwość upokorzenia wójta jest dla niego cenniejsza niż pieniądze. Wójt szuka więc pomocy u Więcławskiego, głównego beneficjenta gminnych zleceń, teraz jednak zbyt przerażonego, żeby coś wymyślić. Wójt dochodzi więc do wniosku, że jedynym sposobem na pozbycie się dociekliwego kontrolera będzie zabicie go. Lucy i Kusy cieszą się swoją miłością, szczęśliwi w malowniczym dworku. Idyllę zakłóca im Czerepach, który poszukuje u nich pokoju na czas kontroli w gminie. Lucy niezbyt chętnie wynajmuje mu pokój na poddaszu. Ale na tym nie kończą się przykre niespodzianki. Oto bowiem pewnego dnia w domu Lucy zjawia się kolejny nieproszony gość - jej były mąż Louis. Mężczyzna oświadcza Lucy, że nadal ją kocha, żyć bez niej nie może, a co więcej nadal jest jej mężem, gdyż formalności rozwodowe nie zostały sfinalizowane. Na wieść o tym Kusy postanawia usunąć się z życia ukochanej, chociaż Lucy zapewnia go, że Louisa od dawna nie kocha i nie chce go więcej widzieć. Do Kusego to jednak nie przemawia: wyprowadza się z dworku i co gorsza, znów zaczyna pić. W słuszności decyzji o odejściu od Lucy utwierdza go proboszcz, który twierdzi, że nie ma on prawa rozbijać małżeństwa. Bywalcy ławeczki mają ciągłe problemy ze zdobyciem pieniędzy na piwo lub wino, a sklepowa Więcławska uparcie odmawia sprzedaży na krechę nawet tak niezbędnych im towarów. Ławeczkowi postanawiają zatem otworzyć swoją budkę z piwem. Dostają nawet niezbędne dofinansowanie z urzędu gminy. Szybko jednak się przekonują, że prowadzenie własnego biznesu to ciężki kawałek chleba. Już nawet pić się nie chce. Louis uwodzi wilkowyjskie kobiety swoją wysportowaną sylwetką i czarującym amerykańskim uśmiechem. I tylko Lucy wciąż jest odporna na jego urok, chociaż były/aktualny małżonek stale ją zapewnia o swoim uczuciu. W końcu zdesperowana kobieta wyrzuca jego rzeczy z domu. Niezrażony Louis zamieszkuje w dawnej komórce Kusego i nadal zabiega o względy Lucy. Tymczasem wszędobylskie dzieci Solejuków donoszą Kusemu, że Amerykanin w swoich działaniach kieruje się niekoniecznie miłością i ma we wsi wspólnika. 15:20 EARTH FROM SPACE - (EARTH FROM SPACE. 2. PATTERNED PLANET) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Barny Revill, Chloe Sarosh Wykonawcy: Janusz Szydłowski Odcinek: 2. Patterned Planet U wybrzeży lądów w strefach tropikalnych często występują rafy koralowe. Na pierwszy rzut oka ich kształty wydają się zupełnie przypadkowe. Istnieją w nich jednak pewne stałe elementy - jasne kręgi otaczające ciemną plamę koralowców. Dzięki zdjęciom satelitarnym naukowcy znaleźli ten charakterystyczny kształt w rafach koralowych na całym świecie. Zrozumienie mechanizmu ich powstawania pozwala lepiej ocenić stan oceanów i stan zdrowia zwierząt zamieszkujących rafy koralowe. Ryby, których życie jest związane z rafą, w różny sposób znajdują pożywienie. Niektóre żerują bezpośrednio na koralowcach. Inne przeszukują dno morskie wokół rafy. Ale żerowanie w otwartej przestrzeni bywa niebezpieczne. Drapieżniki takie jak grańce koralowe czy rekiny patrolują okolice rafy. Dlatego małe ryby tylko wyjątkowo się od niej oddalają. Pilnują, żeby bezpieczne schronienie zawsze było w pobliżu. Z czasem dno wokół każdego fragmentu rafy zostaje ogołocone z pożywienia. Powstają w ten sposób jasne kręgi gołego piasku. Przez miliony lat siły przyrody kształtowały ziemski krajobraz. Ale teraz to my decydujemy o tym, jak w przyszłości będzie wyglądała nasza planeta. 16:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PODWODNA WOJNA CZ 3 Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 1991 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Lektor: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Tematem odcinka jest przebieg Bitwy o Atlantyk. 16:50 HISTORIA POLSKI - LAS KATYŃSKI (LAS KATYŃSKI) Film dokumentalny, 53 min, Polska/Francja 1990 Scenariusz i reżyseria: Marcel Łoziński Zdjęcia: Jacek Petrycki, Andrzej Adamczak, Witold Stok Opracowanie muzyczne: Danuta Zankowska Ten dokument powstał z inspiracji Andrzeja Wajdy. Marcel Łoziński przypomina w nim o zbrodni dokonanej przez NKWD w Katyniu w 1940 roku. Opowiada o zamordowaniu kilku tysięcy polskich oficerów i policjantów internowanych w ZSRR we wrześniu 1939 roku. Odsłania próby ukrycia prawdy o tym zbrodniczym czynie, przypisywanym przez Rosjan Niemcom. Swoją opowieść buduje Łoziński z relacji ludzi, którzy przebywali w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie, skąd Polaków wywieziono do lasów katyńskich na śmierć, oraz tych, którzy z tragedią zetknęli się bezpośrednio. Ich wypowiedzi wplata w obrazy podróży, a właściwie pielgrzymki grupy członków Rodziny Katyńskiej jadących wreszcie oddać swym bliskim - po półwieczu - ostatnią posługę. 18:40 NIEZWYKŁE HISTORIE BIAŁO - CZERWONYCH - ELŻBIETA DUŃSKA - KRZESIŃSKA Reportaż, 14 min, Polska, 2019 Scenariusz: Krzysztof Miklas Zdjęcia: Robert Jażdżyk Prowadzący: Krzysztof Miklas Celem cyklu jest przybliżenie sylwetek wybitnych polskich sportowców, którzy byli zarazem wielkimi polskimi patriotami, czasem oddając życie za Ojczyznę. Bohaterką odcinka jest Elżbieta Krzesińska (1934 - 2015). Nazywana była Złotą Elą, a to z tej racji, że na igrzyskach olimpijskich w Melbourne w 1956 roku zdobyła złoty medal w skoku w dal. Cztery lata później, w Rzymie, została wicemistrzynią olimpijską. Była też rekordzistką świata w tej lekkoatletycznej konkurencji. Urodzona 11 listopada, 26 lat po odzyskaniu przez Polską niepodległości zawsze twierdziła, że data urodzenia szczególnie ją zobowiązuje do umiłowania Ojczyzny, wykazywania się patriotyzmem. Była niezwykle uzdolniona sportowo, jako kilkunastoletnia dziewczyna zawsze zostawiała w tyle swojego brata i kolegów na Młocinach, gdzie się urodziła i wychowywała. Szczególną traumę w okresie okupacji wywołał u niej bestialski mord Niemców na człowieku, któremu kazano wykopać głęboki dół, po czym wrzucono do niego granat, rozrywając człowieka na strzępy. Podczas Powstania Warszawskiego, gdy miała niespełna 10 lat, z rodzicami i braćmi wyjechała z Warszawy, a gdy po Powstaniu wrócili na Młociny, okazało się, że jej rodzinny dom legł w gruzach. Ojciec z braćmi ruszył więc na Ziemie Zachodnie, zatrzymując się ostatecznie w Elblągu. Po pewnym czasie dołączyła do nich Ela z mamą. W Elblągu kończyła więc szkołę podstawową, a gdy groziła jej dwójka z wuefu i nauczyciel zarządził dla niej sprawdzian, okazało się, że ma niesamowity talent lekkoatletyczny. Po krótkim czasie skakała na poziomie reprezentantek Polski. Wysłano ją na igrzyska olimpijskie 1952 roku do Helsinek. Do legendy przeszedł tam jej skok, który powinien dać jej drugie miejsce i srebrny medal. Doszło wtedy do niezwykle kontrowersyjnej decyzji sędziów, którzy zmierzyli ten skok do śladu, jak pozostawił na piasku jej długi warkocz, kradnąc w ten sposób Krzesińskiej ok. 60 centymetrów. Zawsze była rogatą duszą, przeciwstawiając się często trenerom i działaczom służbistom, ślepo wykonującym polecenia partyjne. Często i ciągle podkreślała swoje niezależne poglądy, za co spotykały ją czasem nieprzyjemności. Trenując i startując w najważniejszych zawodach, skończyła stomatologię na Akademii Medycznej w Gdańsku. Przez wiele lat pracowała w dwóch rolach: dentystki i trenerki. 19:00 WOJENNE DZIEWCZYNY S.II - ODC. 19 (SERIA II ODC. 6) Serial wojenny, TVP, 43 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz, Piotr Starzak Aktorzy: Aleksandra Pisula, Marta Mazurek, Vanessa Aleksander, Michał Czernecki, Józef Pawłowski, Katrin Buhring, This Maag, Sebastian Jasnoch W Abwehrze Margarethe przerywa katowanie Kamila i Irki. Niemka informuje Brennera o rozkazie przetransportowania więźniów do Berlina. Gestapo chce swoimi metodami uzyskać od Brodzkiego klucz do zaszyfrowanej listy. W szpitalu wycieńczony chorobą Konstanty prosi Andrzeja, żeby zaopiekował się jego córkami. Marysia martwi się o życie swojego ojca, widać, że jest już w bardzo złym stanie. Prostytutka Kazia przekazuje Ewce informację o godzinie odjazdu pociągu, którym będą transportowani Irka i Kamil. Ewka, planując akcję odbicia przyjaciół, liczy na pomoc Alfy. Mężczyzna informuje Witka i Ewkę, że organizacja nie może zaangażować się w akcję odbicia Irki i Kamila ze względu na zbyt krótki czas na przygotowanie. Podaje jedynie kontakt na terenie Sulejówka. Kobieta angażuje do akcji znajomych sprzed wojny: Lesia, Gibona, gangstera Benka i piekarza Mietka. Dowodzi Witek. Marysia udaje się do Sulejówka i w pobliżu domu państwa Muszyńskich obserwuje budynek Abwehry. Telefonicznie przekazuje numer rejestracyjny limuzyny Brenera, która udaje się w kierunku dworca, gdzie Irka i Kamil mają wsiąść do pociągu do Berlina. W lesie, na trasie z Abwehry na dworzec, w zasadzce urządzonej przez Witka udaje się odbić Irkę i Kamila. Podczas strzelaniny ginie Gibon, a Kamil zostaje poważnie postrzelony w plecy. Rannego Kamila Witek z przyjaciółmi wiezie do szpitala, gdzie operuje go doktor Andrzej. 22:50 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICZY ZAMEK Cykl dokumentalny, 48 min, Polska, 2004 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Krzysztof Dracz, Rafał Mohr, Radosław Pazura, Andrzej Szopa, Jerzy Schejbal, Dorota Deląg, Andrzej Szczytko, Eryk Lubos Zdjęcia: Waldek Szmidt W 1945 roku, gdy klęska Rzeszy była już właściwie przesądzona, zachodni wojskowi i politycy coraz baczniej przyglądali się dotychczasowemu radzieckiemu sprzymierzeńcy, a w najbliższej przyszłości - potencjalnemu rywalowi lub wręcz wrogowi. Alianci przechowywali ogromne ilości niezłamanych radzieckich szyfrogramów. Gdyby udało się zdobyć niemiecki "Aparat" i odczytać komunikaty, można by nie tylko zweryfikować intencje sojusznika, lecz także ujawnić jego agenturę na Zachodzie. Rozpoczęła się tajna, amerykańsko - radziecko - niemiecka rozgrywka o cenne trofeum. 23:55 OD LENINA DO LENINA Reportaż, 25 min, Polska, 2006 Autor: Stanisław Kalisz Z Jakucka do Magadanu prowadzi tzw. Trakt Kołymski - dwa tysiące kilometrów niebezpiecznej drogi. Do dziś w centralnym punkcie Jakucka stoi pomnik wodza Października. Sama postać wyraźnie wskazuje kierunek marszu, ręka wyprostowana, oczy groźnie i przenikliwie spoglądają na Wschód. Drugi Lenin nieco później stanął w Magadanie. Ten schował ręce w kieszeniach, nie pokazuje już dalszego kierunku marszu, wszak za nim już tylko ocean. Autorzy reportażu odbywają tę podróż, pokonują trasę, na którą dziś zapuszczają się tylko najwięksi śmiałkowie. Drogę znaczą mogiły, pomniki szoferów, którzy tu ponieśli śmierć, bo Trakt zbiera swe żniwo do dziś. W drodze poznają historię leżących wokół niej miasteczek, osad. Wszystkie związane są z funkcjonującymi tu jeszcze pół wieku temu obozami pracy przymusowej - łagrami. Podążają śladami pionierów, odkrywców Kołymy. W reportażu wykorzystują archiwalne zdjęcia prezentujące sukces sowieckiej władzy w ujarzmianiu dzikiej przyrody. Jak wiadomo, ów sukces kosztował na samej Kołymie życie co najmniej trzech milionów ludzi. 00:30 MAGADAN, WYPAD ZA MIASTO Reportaż, 28 min, Polska, 2003 Scenariusz: Stanisław Kalisz Zdjęcia: Marek Antonowicz, Igor Dobrowolskij Lektor: Zbigniew Grochal Magadan jest stolicą Kołymy, okręgu wielkości Francji, leżącego na północnym wschodzie Syberii. Zagospodarowywanie tych terenów rozpoczęto w latch 30. ubiegłego wieku. Spędzano tu miliony więźniów, między innymi Polaków. Wielu z nich zasymilowało się z innymi, Rosjanami, Ewenami i Ewenkami. Wielu mieszkańców tamtejszych rejonów ma pochodzenie polskie, Polska dobrze im się kojarzy, ale nie wyobrażają sobie życia gdzie indziej. 01:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - OBRONA HELU CZ. 2 Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Druga część programu poświęconego obronie Helu w 1939 roku.