TVP Dokument Sobota, 27.04.2024 05:15 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 44 CZARNE ZŁOTO Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Tradycyjnie polskie ziemie wschodnie zajmowały niegdyś trzecie miejsce na świecie jeśli chodzi o wydobycie ropy naftowej. Radosław Kotarski rusza tym śladem i sprawdza, ile zostało na Podkarpaciu z dziedzictwa, które pozostawił po sobie Ignacy Łukasiewicz i jego współpracownicy? Czy zaprojektowane przez nich urządzenia także dzisiaj mogłyby wydobywać ropę naftową? 05:50 WETERYNARZE Z SERCEM - /79/ Reality show, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Dzisiaj opowiemy o zwyczajnych zwierzętach często postrzeganych jedynie jako kolejny element w wiejskim gospodarstwie, wykorzystywany do produkcji żywności. Czy wiecie, że świnia odczuwa emocje i reaguje na obecność człowieka podobnie jak pies? Odwiedziliśmy też warsztaty weterynaryjne - zobaczycie, dlaczego warto, aby Wasze dziecko wzięło w nich udział. W atmosferze zabawy pozna zasady obcowania ze zwierzętami, ucząc się przy tym szacunku do żywych istot. W Kąciku Behawiorystycznym zobaczycie Fafla, a na jego przykładzie dowiecie się, jak pomóc niewidomemu pupilowi w codziennym życiu i sobie w opiece nad nim. W Kąciku Adopcyjnym to właśnie Fafel oczekuje na nowy dom. 06:25 OCEANY AFRYKI - ODC. 3 REKINY (OCEANS AFRICA EP. 3 TALE OF TWO SHARKS) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Charlie Luckock Film dokumentalny (3 części) o oceanach i ekostystemach w nich żyjących, które są wrażliwe i narażone na destrukcję ze strony człowieka. Afryka szczyci się jedną z najbogatszych i najbardziej zróżnicowanych linii brzegowych na świecie. Na zachodzie leży zimny Ocean Atlantycki. Na wschodzie Ocean Indyjski oferuje cieplejsze wody, w których kwitną rafy koralowe i rozwijają się gatunki tropikalne. Wybrzeże jest magnesem dla życia nadmorskiego - od ogromnych kolonii fok i ptaków morskich po rekiny. Pomimo obfitości i różnorodności życia tutejsze stworzenia odczuwają wszechobecną presję ze strony człowieka. Uszczuplone zasoby ryb zmuszają foki do polowania na ptaki, z którymi dzielą skaliste wyspy; żółwie mylą pływający plastik z pożywieniem, a rekiny są zabijane w sieciach wzniesionych w celu ochrony pływaków. W obliczu rosnącej presji ze strony ludzi życie na tym wybrzeżu potrzebuje pomocy. Na szczęście istnieje zespół ekspertów, którzy poświęcili swoje życie ochronie tego morskiego ekosystemu i wspaniałych stworzeń, które go zamieszkują. Załoga składa się z naukowców, działaczy na rzecz ochrony przyrody i pełnych pasji wolontariuszy. Ich misją jest ochrona i zachowanie wód naszej planety. Odc. 3 - "Rekiny". Tym razem towarzyszymy w RPA naukowcom u progu odkrycia. Dwa słynne gatunki rekinów. Żarłacz biały i głowomłot tropikalny. Karierę robią z różnych powodów. Głowomłoty gromadzą się w rafie. Dlaczego? Przecież grozi im wyginięcie. Naukowcy próbują rozwiązać zagadkę. Naukowcy i nurkowie rozpoczynają wyścig z czasem, by zdobyć wiedzę na temat życia rekinów. Bez rekinów morski świat stanie na głowie. RPA to kraj obdarzony niespotykaną bioróżnorodnością. Szczególnie w otaczających go oceanach. Wody RPA zamieszkuje aż jedna piąta rekinów świata. Ludzie wciąż nie rozumieją rekinów i podejmują działania dyktowane strachem. 07:25 MALUCHY - ODC. 3 PIERWSZE KROCZKI (BABY STEPS / A PETITS PAS / EP03: FIRST STEPS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Trzyczęściowy film dokumentalny o najmłodszych zwierzętach. Roczna obserwacja trzech wyjątkowych, małych zwierząt i ich hodowców, od ich narodzin, poprzez pierwsze kroki i zmieniające życie doświadczenia. Poznamy bliżej lemury o turkusowych oczach, od których zależy przetrwanie tego gatunku. Bohaterem odcinka będzie też źrebak, dla którego scena stanie się prawdziwym placem zabaw, oraz szczeniak, który ma zostać psem pasterskim. Odcinek 3 - "Pierwsze kroczki". Po trudnym początku z kaczkami, Girouette uczy się komend do pracy z owcami. Do zawodów zostały tylko 2 miesiące. Girouette robi duże postępy. Jest bardzo miła i posłuszna. Przyjemnie i łatwo się z nią pracuje. Potrafi być spokojna i jednocześnie bardzo szybka. To prawdziwa przyjemność... Jak na swój wiek nauczyła się wielu komend i zmierzy się z doświadczonymi psami. 08:25 WIELKIE PRZYSPIESZENIE - ODC. 5. BŁĘKITNA KULA (THE GREAT ACCELERATION EPISODE 05 BLUE MARBLE) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Dr Shalin Naik, Nik Wansbrough Scenariusz: Anja Taylor Seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o technologicznym i ludzkim postępie cywilizacyjnym. Ostatnie 50 lat ludzkich wysiłków nadało zawrotne tempo postępowi technologicznemu i odkryciom, które nieodwracalnie zmieniły nasz świat. Ta seria przedstawia fascynującą historię jednego z najbardziej dramatycznych rozdziałów w historii ludzkości i analizuje główne postępy w dziedzinie eksploracji kosmosu, informatyki, energii, zasobów, nauki o Ziemi i naszego zrozumienia ewolucji samego życia. Od 1970 r. populacja świata wzrosła ponad dwukrotnie, do prawie 8 miliardów, a wiele krajów rozwijających się goni teraz za zachodnim stylem życia polegającym na nadmiernej konsumpcji. Ponieważ produkcja żywności i zasoby wodne stają się coraz bardziej nadwyrężone, a ilość odpadów wysoka, naukowym wyzwaniem jest znalezienie sposobów, aby uzyskać więcej za mniej. Nowy nacisk na zrównoważony rozwój i wydajność zaowocował sprytnymi rozwiązaniami, które obiecują przekształcenie naszego społeczeństwa w gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której ponowne użycie i recykling są kluczowymi elementami przyszłej produktywności. Gdy satelity obrazują każdy zakątek Ziemi z kosmosu, pojawiła się nowa perspektywa naszej planety, w której oceany, ziemia, lód i atmosfera są ze sobą połączone. Dzięki przełomowym technologiom genetycznym naukowcy zrobili ostateczny krok w opanowaniu ewolucji - tworząc nowy syntetyczny gatunek, którego nigdy wcześniej nie widziano na Ziemi. Uzbrojeni w kod DNA i moc obliczeniową możemy wreszcie wysyłać życie z prędkością światła. Dokument zawiera eksperckie komentarze naukowców z najwyższej półki, takich jak genetyk Craig Venter i laureat Nagrody Nobla Barry Barish, którzy dostarczają informacji o niektórych z największych momentów w nauce, takich jak odkrycie ciemnej energii i fal grawitacyjnych, stworzenie nowych gatunków syntetycznych i innowacyjnych rozwiązań, które mogą uratować przyszłość ludzkiej cywilizacji. Odc. 5 - "Błękitna kula". W tym odcinku przyjrzymy się najważniejszym odkryciom przybliżającym naszą błękitną kulę. Zanim ludzkość poleciała w kosmos, nasz obraz Ziemi był rozproszonym kolażem niepowiązanych krajobrazów. Naszą perspektywę odmieniło zdjęcie wykonane w roku 1972 przez załogę Apollo 17. "Błękitna kula" wykonana z odległości dwudziestu dziewięciu tysięcy kilometrów stała się pierwszą fotografią całej Ziemi i ukształtowała całkiem nowy punkt widzenia. Przez ostatnie 50 lat nauczyliśmy się tak wiele o wzajemnych powiązaniach naszego świata, od podmorskich kominów hydrotermalnych po najwyższe szczyty górskie. Nasza obecność jest odczuwalna niemal wszędzie. W całej historii ludzkości potrzeba zrozumienia Ziemi jeszcze nigdy nie była tak istotna. Tworzymy nową epokę. To my jesteśmy dominującą przyczyną zmian zachodzących na Ziemi. Przebieg Antropocenu będzie uzależniony od nas. 09:25 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - IRAN. SKARBY PERSJI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 10:25 MŁODZI KONSTRUKTORZY Film dokumentalny, 18 min, Polska, 1952 Reżyseria: Marian Ussorowski Scenariusz: Marian Ussorowski, Zbigniew Dąbrowski Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Film oświatowy ukazuje działania młodych adeptów nauki i techniki, którzy uczęszczają na zajęcia szkolnego kółka fizycznego. Uczniowie poznają zastosowanie praw fizycznych, których uczyli się na lekcjach i wykorzystują je do budowy własnych konstrukcji. Treść krótkometrażowego filmu skupia się na losach trójki uczniów - Wacka, Chudzielca i Grucy, a także historii Romka Lutniaka oraz jego modelu. Romek próbuje samodzielnie skonstruować silniczek odrzutowy, przez co oddalił się nie tylko od lekcji, ale również i kolegów. Z inicjatywy Wacka, chłopcy starają się pomóc Romkowi i zachęcić go, by rozwiązał swój problem z konstrukcją modelu na kółku fizycznym. Film uczy, jak ważne jest odpowiednie przygotowanie teoretyczne na lekcjach fizyki do budowy technicznych urządzeń lub maszyn, a także, że pracą zorganizowanego zespołu można więcej dokonać niż pracą samodzielną. 10:45 PAPROCIE ZWYKŁE I NIEZWYKŁE Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2007 Reżyseria: Zbigniew Baczyński Scenariusz: Zbigniew Baczyński Obecnie na świecie występuje około dziesięciu tysięcy gatunków paproci, których prehistoryczna różnorodność oszacowana jest na blisko milion. Twórcy przedstawiają powszechne, jak i mało znane gatunki paproci chronionych, zapisanych w Polskiej Czerwonej Księdze. Należą do nich między innymi popularne - zachyłka oszczepowata, narecznica samcza, a także pióropusznik strusi, cienistka trójkątna, paprotnik kolczysty, paprotka zwyczajna, języcznik zwyczajny, czy te występujące pośród szczelin skalnych - zanokcica murowa i skalna. Realizatorzy ukazują również trzy gatunki występujących w Polsce paproci wodnych - salwinię pływającą, gałuszkę kulecznicę i marsylię czterolistną, do złudzenia przypominającą popularną koniczynę. W filmie wykorzystano zdjęcia zrobione techniką mikroskopijną, dochodząc do powiększenia nawet do tysiąca razy, dzięki czemu zaobserwować można makro - i mikrosporangia, czyli zarodnie żeńskie i męskie wybranych paproci. 11:15 POLSKIE DZIEDZICTWO S.I - ODC. 3 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Yuliya Yukhymets Zdjęcia: Damian Szprejda, Jan Sojka, Bartosz Zaręba Prowadzący: Stefan Tompson Lektor: Jarosław Łukomski Cykl dokumentalno - historyczny o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich, prowadzony przez Stefana Tompsona, w którym przybliżona zostaje widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Cykl prezentuje najciekawsze polskie posiadłości, usytuowane za naszą obecną wschodnią granicą. Ukazane są najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te, o których już dawno zapomniano. Autorzy przedstawiają ich historię, opowiadają o ciekawostkach i legendach i omawiają polski aspekt dotyczący prezentowanych posiadłości. Przybliżają historię Polaków na danym terenie i zachęcają każdego widza do odwiedzin miejsc polskiego dziedzictwa kulturowego na Kresach Wschodnich. W trzecim odcinku Stefan Tompson zabiera nas na zachodnią Ukrainę, gdzie spotyka się Podole i Wołyń. To malownicze miejsce leży na wielkim, europejskim dziale wodnym. Przepływają tu rzeki, które dopływają zarówno do Morza Bałtyckiego, jak również do Morza Czarnego. Między dwoma pasmami wysokich wzgórz leży nieduże miasto o nazwie Krzemieniec. Na przestrzeni lat stało się ono ważnym, polskim ośrodkiem kulturowym oraz oświatowym i zyskało miano ''Aten Wołynia''. Miasto, w którym urodził się polski wieszcz, Juliusz Słowacki. 11:55 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 4 Z GWIAZD W PODZIEMIA (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EP. 4 FROM THE STARS TO THE UNDERWORLD) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 4 - "Z gwiazd w podziemia". By dowiedzieć się więcej o światopoglądzie Homera, najlepiej zacząć od długiego związku między Odyseuszem i piękną boginką, nimfą Kalipso. Epizod z Kalipso pokazuje ogromną wiedzę Homera o astronomii, nawigacji, budowie okrętów i morskich wyprawach. Dzięki Homerowi dowiadujemy się jak budowano okręty w starożytnej Grecji. Także tego, jakiego typu były okręty Odyseusza. Homeryckie opisy gwiazdozbiorów nadal mają znaczenie we współczesnej astronomii. Zejście bohatera do Podziemi pozwoliło nam na zapoznanie się z zawiłymi regułami ofiarnymi starożytnych Greków oraz ich relacji ze światem pozagrobowym. Dochodzimy więc do ciekawej konkluzji. Człowiek zawsze zastanawiał się na swoim pochodzeniem i sensem życia. Myślenie magiczne daje nam pewne odpowiedzi. "Odyseja" jako wyraz szamanizmu zawiera wizję życia i świata Greków. Jest literackim przedstawieniem naszego głodu wiedzy. 12:55 TACY BYLIŚMY - CZERWONE GITARY Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Historia Czerwonych Gitar, czyli zespołu, który jak żaden inny potrafił łączyć rytm, melodię i tekst w wielkie, ponadczasowe przeboje. Dzisiaj wspólnie przypomnimy sobie losy grupy, która sprawiła, że gitary w Polsce już zawsze będą miały tylko jeden kolor. "Tacy byliśmy" to cykl, którego twórcy śledzą losy największych gwiazd polskiej piosenki. W każdym odcinku w nostalgiczny sposób opowiadają, jak twórczość muzycznych idoli wpływała na nasze życie oraz na nas samych. Cykl stanowi niezwykłą i barwną podróż w czasie do lat 70. i 80. minionego stulecia. Przypominamy, jak wyglądało wówczas życie i... jacy byliśmy. 13:25 PODRÓŻE MAŁEJ I DUŻEJ - SEZON III ODC. 9; GRECJA - TESALIA Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Monika z córeczką Laurką (3 lata i 1 miesiąc) lecą do Grecji, aby wznieść się ponad ziemię! Odwiedzą zbudowane na skałach klasztory w Meteorach i wsiądą na rower, by podziwiać piękną panoramę tej części Równiny Tesalskiej. Pokażą też, jak powstają ręcznie pisane ikony. Pojadą w góry, gdzie Laurka po raz pierwszy wsiądzie na konia - sama! I sama przygotuje grecki obiad! Odwiedzą Półwysep Chalkidiki z jego pięknymi, karaibskimi plażami i malowniczo pomalowanym miasteczkiem Afitos. 13:55 MAGICZNY KRĄG RAFY KORALOWEJ - ODC. 2 KORALOWY RAJ (THE MAGIC CIRCLE OF THE REEF. (2/4) THE CORAL PARADISE) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Robert Fonollosa Odc. 2. Zobaczymy, jak różne gatunki koralowców wpływają na zdolność rafy do samodzielnego funkcjonowania i w jak różny sposób podtrzymują ten najwspanialszy ekosystem świata. Dno morza w Trójkącie Koralowym pokrywają masy koralowców. Wbrew powszechnemu przekonaniu korale nie są roślinami. Komórki ich ciała zbudowane są podobnie jak komórki innych zwierząt. Olbrzymia liczba ich gatunków i podgatunków, dzięki obecności symbiotycznych glonów, dostarcza niezbędny dla przetrwania rozmaitych organizmów morskich tlen, który dociera też do atmosfery. W tej krainie koralowce występują w olbrzymich ilościach. Wyróżniamy korale twarde, o konsystencji kamienia oraz miękkie, kołyszące się pod wpływem falowania i prądów morskich. Imponujące gorgonie budową przypominają wachlarze. Te korale wyróżnia elegancka prezencja. Koralowce to wciąż niedoceniani menedżerowie życia, gwarantujący odżywianie i rozwój innych gatunków. Naukowcy zgodnie potwierdzają, że rafy koralowe należy postrzegać jako niezwykle ważne obszary mórz i całej naszej planety. To fundamentalny element idealnie działającego systemu. 14:55 DZIENNIK PSZCZOŁY (A BEE'S DIARY) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: William Kraushaar Lektor: Krystyna Czubówna Film dokumentalny o pszczołach. W ulu dziesiątki tysięcy maleńkich zwierząt pracują nad wspólnym celem: przetrwaniem kolonii. Ale jak wygląda życie pojedynczej pszczoły miodnej? Film opowiada tę historię. Naukowcy dowiadują się, że każda pszczoła w ulu jest indywidualnością i ma własną osobowość. Opowiedziany z punktu widzenia zaledwie dwóch pszczół, starszej pszczoły zimowej, która opiekuje się nowym pokoleniem, oraz młodego zbieracza, który rośnie wraz z rozwojem kolonii, ten dokument ujawnia sekrety życia pszczół z zupełnie nowej perspektywy. Najlepsza oryginalna muzyka Canadian Screen Awards 2021; Nominowany do nagrody Canadian Screen Awards 2021 za najlepsze efekty wizualne oraz Laureat nagrody filmu przyrodniczego GREEN SCREEN; Zdobywca nagrody filmowej GREEN SCREEN za najlepszą historię; Zdobywca nagrody filmowej GREEN SCREEN za najlepszą postprodukcję. 16:00 LEGENDY KONTRA IKONY WSPÓŁCZESNOŚCI - ODC. 3 EMPIRE STATE BUILDING KONTRA BURDŻ CHALIFA (LEGENDS VS MODERN ICONS 3 SKYSCRAPERS: EMPIRE STATE BUILDING VS. BURJ KHALIFA) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Mirjam Dolderer Dokumentalna podróż, w której najnowsze światowe osiągnięcia inżynieryjne, zaawansowane technologicznie pojazdy i doskonałe konstrukcje konkurują ze swoimi legendarnymi, historycznymi odpowiednikami. Czy nowoczesny luksusowy statek wycieczkowy może przewyższyć Titanica? Czy stadion Wembley jest lepszy od Koloseum? Każdy odcinek przedstawia jedną "bitwę" między legendą a jej współczesnym odpowiednikiem poprzez połączenie wysokiej jakości autentycznych obrazów, nagrań z rekonstrukcji, punktów widzenia i 3D - CGI w zestawieniu z odkrytymi statystykami, faktami i wymiarami. Odc. 3 - "Empire State Building kontra Burdż Chalilfa". Pierwszy z nich w sercu Nowego Jorku, protoplasta wszystkich wieżowców i symbol "Amerykańskiego Marzenia". Empire State Building zmienił świat architektury. Najsłynniejszy wieżowiec świata powstał w 1931 roku. Budowla, jakiej świat wcześniej nie widział o wysokości 443 m, do jego budowy użyto ponad 730 ton stali oraz aluminium i 10 mln cegieł. To 260 000 m2 powierzchni do wynajęcia na 102 piętrach. Niezwykłe miejsce pracy dla ponad 20 000 osób. Dubaj nad Zatoką Perską. Nigdzie indziej nie spotkamy więcej drapaczy chmur o wysokości powyżej 300 m. A w jego centrum - Burdż Chalifa - najwyższy budynek świata. Wysokość 828 m to absolutny rekord globu. Wzniesiono go z ponad 330 000 m3 betonu i 103 000 m2 szkła. Powierzchnia ponad 308 000 m2 pow. i 160 pięter sprawiają, że budynek jest jakby pionowym miastem. Kolosalna budowla, która ociera się o niebo. Zarówno Burdż Chalifa jak i Empire State Building pozostają imponującymi wieżowcami, prawdziwymi arcydziełami architektury. 16:55 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODCINEK 4. FINLANDIA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 4 - LAND OF A (HUNDRED) THOUSAND LAKES - BOREAL FINLAND;) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Finlandia jest krajem przemian geograficznych i kulturowych na styku Rosji i Skandynawii, posiadającym jednocześnie własną, wyrazistą tożsamość. Narodziła się ona w miejscowych pejzażach, które są wyjątkowo piękne, a ich cechą charakterystyczną są czyste wody niezliczonych jezior i wszechobecne ciemnozielone lasy. Zlodowacenia czwartorzędowe ukształtowały fiński krajobraz. Bagna i torfowiska to kolejny ważny atrybut lokalnego pejzażu, zajmują prawie 15 procent terytorium Finlandii. 17:55 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 5 MITYCZNE MORZE (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EP. 5 THE MYTHICAL SEA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 5 - "Mityczne morze". Morze. Od zawsze wywołuje emocje tych, którzy je obserwują albo po nim żeglują, pobudza wyobraźnię i inspiruje powstanie niezliczonych utworów literackich. W tym odcinku ruszymy śladami Odyseusza, by znaleźć miejsca jego przerażających morskich przygód i rozwiązać zagadki, które się w nich kryją. Dowiemy się także, że Homer był nie tylko wspaniałym poetą. W swoich eposach, stworzonych blisko trzy tysiące lat temu, wykazał się tak ogromną wiedzą o morskich zjawiskach, że możemy go nazwać ojcem oceanografii. Podróż rozpoczniemy na archipelagu Li Galli w południowej części Włoch, gdzie zbadamy pochodzenie mitu o Syrenach i ich zwodniczych pieśniach. Następnie pożeglujemy dalej przez Cieśninę Messyńską na spotkanie ze Scyllą i Charybdą, morskimi potworami, które przeraziły Odyseusza i jego towarzyszy w czasie jednego z najbardziej dramatycznych epizodów w "Odysei". Polecimy nad Alpami do niezwykłego laboratorium, by z pomocą uznanych specjalistów dowiedzieć się więcej o dogłębnej oceanograficznej wiedzy Homera. 18:55 SZALONE PRZYGODY LOUISA DE FUNESA - CZĘŚĆ 1. (THE MAD ADVENTURES OF LOUIS DE FUNES) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Lucie Caries Dwuczęściowy film dokumentalny, którego bohaterem jest Louis de Funes. Znany na całym świecie ze swoich komediowych ról i niesamowitych interpretacji, był jednym z najlepszych aktorów swojego pokolenia. Jaki był naprawdę? Czy to możliwe, że za jego uśmiechem i artystycznymi twarzami (żandarm, Fantomas, mały szef) krył się człowiek wrażliwy i powściągliwy? Film ten, poprzez osobiste i liczne archiwalia wideo, odręczne notatki, a także ponad 40 minut nagrań z jego najlepszych filmów i wywiadów, rysuje intymny portret legendarnego aktora, który stał się sławny będąc już po pięćdziesiątce. Część 1. On the road to success. To opowieść o początkach i drodze jego kariery. Część 2. The perfectionist. Przypomnimy sobie najlepsze role de Funesa: żandarma, rabina Jakuba, Fantomasa czy małego szefa. 20:00 AMAZING GRACE (AMAZING GRACE: ARETHA FRANKLIN) Film dokumentalny, 85 min, USA, 2018 Reżyseria: Alan Elliott Do roku 1971, Aretha Franklin nagrała ponad 20 płyt, zdobyła 5 nagród Grammy i miała 11 numer jeden singli z rzędu na listach przebojów. W styczniu 1972 roku, Aretha chce zrobić coś innego. Przyjeżdża do Los Angeles by nagrać płytę z piosenkami które śpiewała w swojej młodości. Aretha Franklin, podczas dwóch styczniowych nocy w 1972 roku nagrywa na żywo w New Temple Missionary Baptist Church w Los Angeles album gospel pt. Amazing Grace. Śpiewa głównie do afroamerykańskiej publiczności. Towarzyszy jej chór wspólnotowy południowej Kalifornii pod dyrekcją Aleksandra Hamiltona. James Cleveland występuje wraz z Arethą i akompaniuje jej na fortepianie. Aretha wznosi się na wyżyny swego talentu i boskiego daru, oddając hołd swemu Wielkiemu Ojcu, muzyce gospel oraz całej społeczności Ameryki tamtych lat. Ta diva, występując przed entuzjastyczną publicznością, rozgrzewa ich do czerwoności, wyciska łzy i pozostawia trwały ślad w duszy. Takiej muzycznej uczty nie da się zapomnieć. Podczas drugiej nocnej sesji na widowni zagościli m.in. Mick Jagger i Charlie Watts, wokalista i perkusista The Rolling Stones, którzy kończyli właśnie w LA swój album Exile on Main St. 21:40 (NIE)ZWYKŁY MANHATTAN Film dokumentalny, 79 min, Polska, 2022 Reżyseria: Filip Janerka Opowieść o słynnym wrocławskim osiedlu bloków zwanym potocznie Manhattanem to 16 historii, które nawiązują do szesnastu kondygnacji wieżowca. W filmie poznajemy nie tylko piękno architektury wyjątkowego osiedla, ale również interesujące opowieści ludzi, którzy tam żyją. 16 historii opowiada m.in. o mieszkańcach, architekturze, fotografie Chrisie Niedenthalu i bohaterce jego słynnego zdjęcia. W tej historii nie mogło oczywiście zabraknąć architektki osiedla Jadwigi Grabowskiej - Hawrylak, bez której odwagi i wyobraźni Wrocław nie byłby tym samym miastem. 23:10 NADZIEJA Film dokumentalny, 14 min, Polska, 1988 Reżyseria: Tadeusz Pałka Przygnębiający obraz Warszawy w roku 1987. Entuzjazm roku 1981 zupełnie zniknął. Zmęczeni mieszkańcy, kolejki do sklepów. Czy wróci nadzieja? 23:25 SZKOŁA PODSTAWOWA Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1971 Reżyseria: Tomasz Zygadło Zdjęcia: Piotr Kwiatkowski Dokument na temat metod wychowawczych. Dla ich zilustrowania w filmie wykorzystano wypowiedzi dzieci jednej z polskich szkół podstawowych. 23:50 USTRZELIĆ MAFIĘ (SHOOTING THE MAFIA) Film dokumentalny, 93 min, Irlandia/USA, 2019 Reżyseria: Kim Longinotto Scenariusz: Kim Longinotto Muzyka: Ray Harman Letizia Battaglia to znana postać we Włoszech. W latach 70. XX wieku była pierwszą włoską fotoreporterką dokumentującą brutalne morderstwa i wpływ mafii na życie zwykłych ludzi. Jej czarno - białe zdjęcia z tamtego czasu nie straciły siły przekazu. Dokumentują historię Cosa Nostra, ukazują rzeczywistość przemocy, krwi, władzy i kontroli, jaką sprawowała mafia. Uderzające, szokujące, wymagające odwagi i rejestrowane z narażeniem życia fotografie portretują bezwzględny świat ucisku i strachu. Przedstawiają sycylijską codzienność: od ślubów po brutalne morderstwa kobiet i dzieci. Dokumentują historię ludzi, którzy z powodu obawy o swoje życie decydowali się milczeć o popełnianych zbrodniach. Zdjęcia są wyzywające i jednocześnie namiętne, podobnie jak życie Battaglii, która świadomie zrywała z konwenansami społecznymi. Letizia Battaglia po ślubie, który zakończył się wczesnym rozwodem, żyła w wolnych związkach, przeważnie ze zdecydowanie młodszymi od siebie partnerami. Film jest portretem tej wyjątkowej osobowości. Przeplata czarno - białe fotografie z materiałem archiwalnym z tamtych czasów i szczerymi rozmowami z artystką, która neguje romantyczną narrację o mafii i przedstawia jej prawdziwe, okrutne oblicze. 01:35 BARBARA BITTNERÓWNA - LEGENDA BALETU Film dokumentalny, 56 min, Polska, 1994 Scenariusz: Zbigniew Dzięgiel Wykonawcy: Barbara Bittnerówna, Lesław Finze Zdjęcia: Henryk Janas Kameralna impresja przypominająca postać wspaniałej tancerki Barbary Bittnerównej, urodzonej w 1924 r. , niegdyś primabaleriny oper w Poznaniu, Bytomiu, a zwłaszcza Warszawie. Była doskonałą wykonawczynią partii Panny Młodej w "Harnasiach" Szymanowskiego i Julii w balecie "Romeo i Julia" Prokofiewa, znaną nie tylko w kraju, lecz i za granicą, gdzie często występowała w duecie z Witoldem Grucą. Barbara Bittnerówna mieszkała w Skolimowie w Domu Artystów Weteranów. W programie nagranym w 1994 r. wspomina swe dzieciństwo, Lwów, marzenia, pracę i ludzi, których znała. Dzieli się refleksjami o życiu, tańcu i karierze. Jej pełną osobistych zwierzeń opowieść, snutą zza kadru, ilustrują fotografie z prywatnego archiwum artystki, materiały filmowe TVP i WFDiF dokumentujące jej karierę, a także widoki Skolimowa i ulubionych miejsc w stolicy. 02:40 PAPARAZZI Film dokumentalny, 33 min, Polska, 2011 Reżyseria: Piotr Bernaś Scenariusz: Piotr Bernaś Zdjęcia: Łukasz Żal, Piotr Bernaś Film Piotra Bernasia przedstawia kulisy budzącego emocje i powszechnie krytykowanego zawodu paparazzi. To pierwszy polski dokument o tej tematyce. Pokazuje jedno z najważniejszych w Polsce wydarzeń medialnych roku 2010 z punktu widzenia codziennej pracy paparazzich - od polowania na Romana Polańskiego po wydarzenia związane z tragedią smoleńską. Na pierwszym planie rozgrywa się jednak dramatyczna historia człowieka, który codziennie dokonuje kontrowersyjnych wyborów i ponosi ich konsekwencje na gruncie emocjonalnym, osobistym i etycznym. Tytułowy bohater okazuje się równie bezwzględny wobec siebie, jak wobec świata, na który poluje. "Paparazzi" to film o świecie pogubionych wartości i nagiętych zasad. Pokazuje jednak, że zawsze mamy szansę, aby zdecydować, jakim człowiekiem będziemy jutro. 03:20 PRZYJACIELE NA 33 OBROTY (ROSŁAW SZAYBO I STANISŁAW ZAGÓRSKI) Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2013 Reżyseria: Grzegorz Brzozowicz Scenariusz: Grzegorz Brzozowicz Zdjęcia: Rymwid Błaszczak Film opowiada historię przyjaźni dwóch światowej sławy grafików pochodzących z Polski i przebieg ich równoległych, bardzo podobnych karier artystycznych. Pokazujemy wybitnych twórców, którzy mieli odwagę opuścić Polskę, gdzie odnosili sukcesy, i zmierzyć siłę swego talentu ze światem anglosaskiej sztuki pop. Tak jak czarna, winylowa płyta z jednej strony jest reliktem przeszłości, a z drugiej wciąż niedoścignionym jakościowo nośnikiem zapisu dźwięku, tak twórczość Szaybo i Zagórskiego była związana z kierunkami artystycznymi (Szkoła Polskiego Plakatu, Record Design), które miały w latach 60. i 70. , przy zachowaniu sporej wartości artystycznej, także i duży oddźwięk społeczny.