TVP Historia Poniedziałek, 22.04.2024 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 22 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1838 - Sirius, pierwszy parowiec przepłynął Atlantyk; 1915 - Niemcy pierwszy raz użyli gazu bojowego; 1920 - Piłsudski wydał dekret powołujący Muzeum Wojska; 1982 - kierownictwo podziemnej "Solidarności" objęła Komisja Koordynacyjna; 07:10 WOJENNE DZIEWCZYNY S.II - ODC. 23 (SERIA II ODC. 10) Serial wojenny TVP, 42 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz, Piotr Starzak Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Aleksandra Pisula, Marta Mazurek, Vanessa Aleksander, Michał Czernecki, Józef Pawłowski, Tomasz Włosok, Katrin Buhring, Sebastian Jasnoch, Magdalena Czernecki, Maria Dębska, Eryk Kulm, Danuta Stenka Z sali przesłuchań na Szucha, półprzytomny Witek zostaje doprowadzony do ambulatorium. Skatowanego mężczyznę opatruje doktor Marszycki, pomaga mu doktor Andrzej, którego dzięki kontaktom umieszczono na izbie przyjęć jako lekarza funkcyjnego. Stefan kontaktuje się z Margarethe, informuje ją, że Brodzki sprawdza jego ucieczkę z oflagu. Prosi Niemkę o zlikwidowanie porucznika Porębskiego osadzonego na Pawiaku, który może przekazać informacje, dzięki którym Stefan może zostać zdemaskowany. Leokadia zdobywa kontakt do folksdojczki Lewczyńskiej, która pracuje jako tłumaczka na Szucha. Jest też kochanką Dreslera, który za jej pośrednictwem bierze duże pieniądze za uwalnianie osadzonych na Pawiaku. Marszycki dowiaduje się o poruczniku Porębskim. Doktor, zmieniając mu opatrunek, uzyskuje informację, iż ucieczkę z oflagu zainicjował Stefan. Lewczyńska na umówionym spotkaniu z Marysią podaje kwotę 400 tysięcy, za uwolnienie Witka i Andrzeja. Dziewczyny szukają sposobu na zebranie tak ogromnej sumy. Ewka udaje się do kasyna i obserwuje graczy. Jej zamiary odgaduje krupier, kolejny raz oferuje pomoc w pracy dla organizacji. Ewka z Marysią i Irką, planują napad na kasyno, Ewka wtajemnicza w plan krupiera. 08:15 HISTORIA POLSKI - DWIE FLAGI Film dokumentalny, 61 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jolanta Kessler Zrealizowany wspólnie z Muzeum Getta Warszawskiego film o powstaniu w getcie warszawskim, które wybuchło wiosną 1943 roku. Film ukazuje udział pomijanego do tej pory Żydowskiego Związku Wojskowego, organizacji powołanej już w końcu 1939 roku, przez byłych oficerów Wojska Polskiego. Żydowski Związek Wojskowy związany był z prawicowymi ugrupowaniami żydowskimi i był znacznie liczniejszy niż Żydowska Organizacja Bojowa, miał też znacznie lepsze kontakty z AK aniżeli ŻOB, związana z organizacjami lewicowymi. 09:30 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA ODESSA CZ. II Cykl dokumentalny, 44 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Marek Barbasiewicz, Piotr Grabowski, Jan Monczka, Krzysztof Kolberger, Piotr Warszawski, Antoni Gryzik, Wojciech Leśniak, Zbigniew Paterak, Paweł Sanakiewicz, Stanisław Banaś, Anna Wesołowska, Ziemowit Pędziwiatr, Radosław Kaliski, Arkadiusz Cieślar W ostatnich miesiącach istnienia III Rzeszy, kiedy klęska hitlerowskich Niemiec była nieunikniona, członkowie SS zaczęli przejawiać niezwykłą aktywność. Esesmani wdzierali się do niemieckich banków i wywozili stamtąd złoto i kosztowności. Zrabowane w czasach świetności w podbitych krajach oraz odebrane ofiarom obozów koncentracyjnych skarby były następnie starannie ukrywane. Dzięki owym bogactwom liczni zbrodniarze z SS mogli liczyć na dostatnie życie w powojennym świecie. O działaniach Niemców wiedział amerykański kontrwywiad... 10:20 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 4 VALLE VERZASCA (UNTAMED SWITZERLAND 04. THE VALLE VERZASCA / WILDE SCHWEIZ 04. DAS VERZASCATAL) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku czwartym - Valle Verzasca. Dolina Verzasca znajduje się w regionie Locarno, w kantonie Ticino, w Szwajcarii. Obejmuje gminy: Mergoscia, Vogorno, Corippo, Lavertezzo, Brione, Gerra, Frasco i Sonogno. 11:15 ŻYCIORYSY ODZYSKANE - JÓZEF ROKICKI PS. "KAROL" Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Mielech Scenariusz: Piotr Mielech Józef Rokicki urodził się 6 marca 1894 r. w Lipnie. Do tradycji rodziny należały coroczne pielgrzymki do Sanktuarium Matki Bożej w niedalekim Skępem (również przejaw oporu przeciwko rusyfikacji). W 1911 r. ukończył eksternistycznie gimnazjum w Płocku. Jako urzędnik skarbowy w Kaliszu, gdzie pracował od 1912 r. , do wybuchu I wojny światowej przymusowo ewakuowany został w głąb Rosji do Połtawy. W 1915 r. wcielony został do armii rosyjskiej i skierowany do szkoły oficerskiej w Tbilisi w Gruzji, następnie do szkoły karabinów maszynowych w Oranienbaumie pod Petersburgiem. Po wysłaniu na front objął we wrześniu 1917 r. dowództwo kompanii karabinów maszynowych w 9. Pułku Strzelców Polskich 3. Dywizji I Korpusu Polskiego. Od 1943 r. Rokicki pełnił funkcję inspektora Okręgu Krakowskiego AK. Współorganizował przekształcanie obwodów i podobwodów w bataliony i pułki 106. Dywizji Piechoty oraz Brygadę Kawalerii AK. W AK posługiwał się pseudonimem "Karol". 1 sierpnia 1944 r. pozostał bez przydziału, na co wpływ miała jego krytyczna ocena zarówno akcji "Burza", jak i zamiaru rozpoczęcia powstania w Warszawie. Dopiero 6 sierpnia 1944 r. przydzielony został do Oddziału Operacyjnego. 18 sierpnia 1944 r. wyznaczony został przez płk. Chruściela na komendanta V Obwodu AK (Mokotów). Po zakończeniu powstania Rokickiego trafił do obozu przejściowego w fabryce kabli w Ożarowie, następnie do oflagu Sandbostel XA w Dolnej Saksonii, potem do oflagu VIIA Murnau w Bawarii. Ciężko chorował na bronchit. Doczekał wyzwolenia przez wojska amerykańskie 29 kwietnia 1945 r. Z Monachium dotarł do Paryża. Pozostał na emigracji. Współpracował z wydawanym od września 1945 r. tygodnikiem "Placówka". Na łamach tego pisma opublikował cykl artykułów, które stały się podstawą jego wspomnień pt. "Blaski i cienie bohaterskiego pięciolecia". Rokicki pozostawał pod obserwacją MBP. Rozpracowaniu poddano również rodzinę w kraju. W sierpniu 1957 r. Rokicki powrócił do Polski. 1 sierpnia 1965 r. na łamach "WTK" ukazał się wywiad z Rokickiego pt. "Tragedia i bohaterstwo. O Powstaniu Warszawskim" - jedyna jego obszerniejsza wypowiedź na łamach oficjalnej prasy PRL. Podjął pracę nad książką o historii lat 1939 - 1944, której nie zdołał ukończyć. 11:50 POPIELEC - ODC. 3/9 - DZICZYZNA Serial wojenny - obyczajowy TVP, 56 min, Polska, 1982 Autor: Włodzimierz Kłaczyński Reżyseria: Agnieszka Arnold, Ryszard Ber Scenariusz: Ryszard Ber, Wiesław Myśliwski Zdjęcia: Wiesław Kaczmarek Aktorzy: Henryk Bista, Hanna Giza, Bogusz Bilewski, Henryk Hunko, Eugeniusz Kamiński, Ewa Ziętek, Danuta Snarska Po ucieczce z obozu wraca do wsi Żyd Szymek Cukerbrot. Jest chory na gruźlicę. Stary Hladik ukrywa go na dziczyźnie, gdzie przebywają już Józuś i Półpanek. Chcąc nie chcąc muszą doglądać chorego. Tymczasem dociera do nich wieść o aresztowaniu ojca Józusia. Półpanek nawiązuje kontakt z kapitanem Kruszyną, który organizuje partyzantkę. 13:00 W PUSTYNI I W PUSZCZY - CZ. 1 Film przygodowy, 94 min, Polska, 1973 Reżyseria: Władysław Ślesicki Scenariusz: Władysław Ślesicki Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Tomasz Mędrzak, Monika Rosca, Stanisław Jasiukiewicz, Edmund Fetting, Jerzy Kamas, Zygmunt Hobot, Ahmed Marei, Ahmet Hegazi, Ibrahim Shemi, Emos Bango, Malija Mekki Ekranizacja jednej z najpoczytniejszych powieści Henryka Sienkiewicza. Powstała w roku 1911 i była ostatnim ukończonym dziełem pisarza. Pierwowzorem Nel stała się 10 - letnia adoptowana córka przyjaciela Sienkiewicza. Próby sfilmowania "W pustyni i w puszczy" podejmowali przed wojną Amerykanie, a także Włosi i Niemcy. Przewidując jednak duże trudności, wycofali się przed rozpoczęciem zdjęć. Film Władysława Ślesickiego jest wierną adaptacją Sienkiewiczowskiej powieści. Wprowadzone przez reżysera zmiany są nieliczne i polegają głównie na skondensowaniu akcji. Odtwórców ról Stasia i Nel wybrano spośród tysięcy dziewcząt i chłopców. Nel zagrała Monika Rosca, wówczas ośmioletnia uczennica szkoły muzycznej. W roli Stasia wystąpił urodzony w roku 1955 Tomasz Mędrzak, wówczas uczeń IV klasy liceum, dziś znany aktor teatru "Na Woli". Widzowie pamiętają go m.in. z serialu "Dom". Film realizowano - z przerwami - blisko trzy lata. W Egipcie kręcono plenery kairskie, w Bułgarii powstały kulminacyjne sceny I części filmu - zabicie lwa i Beduinów oraz sceny ze słoniem, natomiast w Sudanie - II część filmu. Meę i Kalego zagrali amatorzy z Sudanu, a epizodyczną rolę piastunki Nel, panny Oliver - pani Stefania Mędrzakowa, matka Tomasza. W roli Saby wystąpiły dwa płowe dogi - Łoś i Apacz. Treserem obu psów był płk Franciszek Szydełko, który wcześniej przygotowywał filmowego Szarika z "Czterech pancernych". Poczciwym słoniem Kingiem, zamiast powieściowego słonia afrykańskiego był łagodny słoń indyjski z bułgarskiego cyrku. Wykorzystano też wiele cennych rekwizytów - m.in. dziewiętnastowieczny sztucer, egzemplarz "Pana Tadeusza" wydany w Paryżu w połowie ubiegłego stulecia. 14:40 O ZWIERZĘTACH I LUDZIACH Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2019 Reżyseria: Łukasz Czajka, Łukasz Czajka Scenariusz: Łukasz Czajka Zdjęcia: Kacper Czubak Muzyka: Marcin Masecki Aktorzy: Adam Banaszek, Maciej Hubert, Damian Chojecki, Krzysztof Chrzanowski, Krzysztof Garbarski, Marcin Kożuchowski, Oliwier Krajewski, Kamila Kuboth - Schuchardt, Magdalena Kwapis, Damian Parzeski Film dokumentalny o tym, co zdarzyło się w czasie II wojny światowej na terenie warszawskiego zoo. Głównymi bohaterami są zwierzęta, poprzez które opowiemy historie ludzi, którzy w zoo szukali schronienia. Biorąc pod uwagę dzisiejszą wiedzę, naukowcy zajmujący się emocjami zwierząt zgadzają się co do tego, że zwierzęta je odczuwają. Najczęściej mówi się o strachu, gniewie, wstręcie, zdziwieniu, smutku i radości. Co oczywiste odczuwają też ból i cierpienie. Ten zestaw emocji i odczuć jest wystarczający, by opowiedzieć w sposób zupełnie niespotykany o dramatycznych wydarzeniach wojennych. Będziemy obserwować zwierzęta podczas nieobojętnych emocjonalnie sytuacji, np. w trakcie porodu, podczas zabawy rodzeństwa, w czasie ucieczki przed zagrożeniem, etc. Te sceny są np. łączone z ujęciami archiwalnymi z okresu przedwojnnego lub z czasów wojny. W filmie poza nowymi ujęciami stylizowanymi na archiwalne, zarejestrowanymi w ogrodzie zoologicznym oraz w naturalnym środowisku zwierząt wykorzystano również prawdziwe filmy archiwalne.ze zwierzętami. Są też archiwalne fotografie i filmy poświęcone bohaterskiej rodzinie Żabińskich, oraz tym, których uratowali. Ponadto archiwalne materiały poświęcone Warszawie między 1928 a 1950 rokiem. Narratorem filmu będzie Antonina Żabińska, która głosem słynnej aktorki wspomina lata 1928 - 44, poczynając od momentu, w którym zoo powstało, aż do zakończenia wojny. Ważną rolę w filmie odegrają ostatni żyjący świadkowie tamtych wydarzeń, jak Teresa Zawadzki, córka Antoniny i Jana. W filmie występuje również żyjący dziś w Izraelu Moshe Tirosh (dawniej Moshe Kenigswein), który w 1942 roku przez wiele miesięcy wraz z siostrą Stefcią (ona też wystąpi w filmie), która do dziś mieszka w Kanadzie, ukrywali się w piwnicy willi. W tym czasie ich rodzice byli ukrywani w opustoszałej bażanciarni w pobliżu domu. Moshe wraca do willi, do miejsca, w którym - jak mówi - uwierzył, że przeżyje wojnę. Fragmenty wybrane ze spisanych wspomnień Antoniny, uzupełnione inscenizowanymi scenami ze zwierzętami, scenami stylizowanymi na archiwalne oraz filmami archiwalnymi dadzą odbiorcy możliwość doświadczenia zupełnie surrealistycznego klimatu, który panował na terenie zoo w czasie wojny. Willa była nazywana przez tych, którzy się w niej ukrywali Domem pod zwariowaną gwiazdą i Arką Noego, co tylko podkreśla niezwykłość i niepowtarzalność atmosfery, która emanowała z tego cudownego miejsca w tamtym okrutnych czasach. 15:45 ZIEMIA WIDZIANA Z KOSMOSU ODC. 3 (EARTH FROM SPACE. 3. COLOURFUL PLANET) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Chloe Sarosh, Barny Revill Odcinek: 3. Colourful Planet. Zorza polarna. Największe naturalne widowisko na naszej planecie. Energia ze Słońca oddziałuje na naszą atmosferę i tworzy barwne światło. Na arktycznym niebie powiewają zielone, świetliste wstęgi. Ale widok zorzy polarnej z kosmosu jest jeszcze bardziej niezwykły. Jedynie z góry można było dostrzec, że tworzy ona okręgi okalające bieguny Ziemi. Z delikatnych wstęg wyrastają pionowe snopy światła wysokie na setki kilometrów. Naukowcy zaobserwowali, że 300 kilometrów nad Ziemią barwa światła zmienia się z zielonej na czerwoną. Wyraźnie widać to z orbity. Jest to efekt oddziaływania słonecznych cząstek na tlen. Widok z kosmosu pokazuje skalę i potęgę tego niezwykłego zjawiska. Dzięki zdjęciom satelitarnym możemy oglądać ziemskie zjawiska przyrodnicze z zupełnie nowej perspektywy. Wiosną ocean u wybrzeży Alaski przechodzi niezwykłe przeobrażenie. Zielono - turkusowe zawirowania to zakwity planktonu. Rozciągają się na długości setek kilometrów. Kształt nadają im prądy morskie. Te gigantyczne zakwity powstają z jednych z najmniejszych form życia, jakie spotykamy na naszej planecie. Obecnie satelity pozwalają nam skutecznie monitorować stan naszej planety. Sprawdzać, gdzie życie kwitnie i - co kluczowe - gdzie jest zagrożone. Jako ludzie mamy olbrzymi wpływ na nasz kolorowy dom, dlatego za wszelką cenę musimy go chronić. 16:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ZBRODNIA I KARA Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Film Bogusława Wołoszańskiego poświęcony procesowi norymberskiemu. Zdjęcia lotnicze zbombardowanego przez aliantów starego miasta i nowszych dzielnic; z gmachów publicznych w Norymberdze ocalał nienaruszony kompleks budynków sądu i więzienia. Wykorzystano nagrania z procesu zbrodniarzy niemieckich, kroniki nazistowskie, współczesne zdjęcia korytarzy i cel więzienia norymberskiego i Spandau. 17:10 HISTORIA POLSKI - ZA WASZĄ I NASZĄ Film dokumentalny, 39 min, Polska, 2000 Reżyseria: Paweł Woldan Film składa się z dwóch warstw dramaturgicznych. Pierwszą są rozmowy z bohaterami filmu, którzy opowiadają o swoich losach związanych z udziałem w wojnie obronnej, a potem w walce z okupantem hitlerowskim w latach 1939 - 45. Ludzie ci opisują swoje przeżycia dotyczące udziału Żydów w II wojnie światowej, partyznatce, walkach pod wodzą gen. Andersa. Drugą warstwą są archiwalne zdjęcia filmowe ukazujące obraz wojny, zagłady Żydów, działania wojenne, bombardowania, getto. 18:40 NIEZWYKŁE HISTORIE BIAŁO - CZERWONYCH - RYSZARD PARULSKI Reportaż, 14 min, Polska, 2019 Scenariusz: Krzysztof Miklas Zdjęcia: Robert Jażdżyk Prowadzący: Krzysztof Miklas Celem cyklu jest przybliżenie sylwetek wybitnych polskich sportowców, którzy byli zarazem wielkimi polskimi patriotami, czasem oddając życie za Ojczyznę. Bohaterem odcinka jest Ryszard Parulski (1938 - 2017). Warszawiak z dziada pradziada, urodzony i wychowany na Starym Mieście, przy Zakroczymskiej. Mając 6 lat, przeżył niezwykłą traumę. Na Jego oczach zginęła w Powstaniu Warszawskim pod walącymi się gruzami matka. Ojciec, wywieziony po kampanii wrześniowej na Syberię, szczęśliwie dostał się do Armii gen. Andersa, przechodząc z nią cały szlak bojowy. Ranny pod Monte Cassino, zakończył wojnę w Bolonii, ale do kraju wrócił po tułaczce i politycznych wątpliwościach w 1947 roku. Do tego czasu małego Ryszarda wychowywała ciotka. Po skończeniu szkoły podstawowej wysłano go do zawodowej szkoły optycznej na Grochowie, gdzie zdobył zawód szlifierza szkła. Jego ambicje były jednak o wiele większe. Pracując w PZO, ukończył wieczorowe liceum ogólnokształcące i za pierwszym razem dostał się na prawo na UW. Jednocześnie trenował szermierkę, marzenie swojego dzieciństwa, w klubie Marymont, któremu pozostał wierny do końca sportowej kariery. Był niezwykle utalentowanym i wszechstronnym szermierzem. Jako jedyny szermierz na świecie zdobył tytuły mistrza świata we wszystkich trzech broniach. Dwukrotny medalista olimpijski. Po skończeniu prawa i aplikacji został wybitnym adwokatem. Jednocześnie cały czas działał w sporcie. Niezwykle wrażliwy na ludzką krzywdę i nieszczęścia. powołał do życia Fundację Gloria Victis, której od początku do końca był prezesem. Fundacja pomogła wielu byłym sportowcom, których dotknęło nieszczęście lub zwyczajna bieda. Powołał do życia Towarzystwo Olimpijczyków Polskich, którego od powstania do samej śmierci był prezesem, będąc jednocześnie wiceprezesem Polskiego Komitetu Olimpijskiego. W 1992 roku zrodził mu się pomysł zorganizowania letnich igrzysk olimpijskich 2012 roku w Warszawie. Do tej idei przekonał swojego przyjaciela, niegdyś wybitnego szablistę i znakomitego architekta, prof. Wojciecha Zabłockiego. Wspólnie opracowali szczegółowy projekt igrzysk olimpijskich w Warszawie, którego osią miała być Wisła. Niestety, ta idea nie spotkała się z wyraźną aprobatą władz Warszawy i kraju. Zmarł w wieku 78 lat, jest pochowany na Powązkach. 19:05 WOJENNE DZIEWCZYNY S.II - ODC. 24 (SERIA II ODC. 11) Serial wojenny TVP, 42 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz, Ewa Popiołek Aktorzy: Aleksandra Pisula, Marta Mazurek, Vanessa Aleksander, Michał Czernecki, Józef Pawłowski, Tomasz Włosok, Sebastian Jasnoch, This Maag, Danuta Stenka, Magdalena Czerwińska, Maria Dębska W magazynie mydlarni Alfa przydziela zadania członkom organizacji w akcji konfiskaty pieniędzy z kasyna dla polskiego podziemia. Udział biorą także znajomi Ewki sprzed wojny. Nocą Ewka udaje się do kasyna i zasiada do gry. Po zamknięciu lokalu przez kierownika sali, akcja dowodzona przez Kamila przebiega sprawnie. Obstawiający budynek na zewnątrz Stefan, zauważa w pobliżu lokalu Brennera siedzącego w limuzynie, lecz nie informuje o tym nikogo. Zdobyta w kasynie broń i worki z pieniędzmi trafiają do furgonetki Lesia. Gdy pojazd opuszcza podwórze, drogę zajeżdża ciężarówka z zamaskowanymi cywilami Brennera. Sprawnie przejmują worki z pieniędzmi i odjeżdżają. Po nieudanej akcji, zdesperowana Ewka udaje się do gabinetu Dreslera, próbując go uwieść. Wpada tam zazdrosna Lewczyńska, udaremniając zamiar dziewczyny. Przekonuje też kochanka, by umieścić Witka i Andrzeja w transporcie do Auschwitz. Marysia, jako przedstawicielka firmy zaopatrującej kuchnie ludowe, na zlecenie Leokadii, udaje się na teren getta. Ma dostarczyć Milenie czyste blankiety do fałszywych dokumentów. W umówionej kawiarni rozpoznaje w Milenie przyjaciółkę z konserwatorium. Okazuje się, że kobieta jest w ciąży. Marysia wywozi ją z getta w beczce z odpadami i lokuje w mieszkaniu Wójtowicza. Stefan szantażuje Brennera, że ujawni prawdę o skradzionych pieniądzach z kasyna. Wystraszony Niemiec obiecuje wypuścić Witka, jeśli ten podpisze volkslistę. 22:55 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA ODESSA CZ. II Cykl dokumentalny, 44 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Marek Barbasiewicz, Piotr Grabowski, Jan Monczka, Krzysztof Kolberger, Piotr Warszawski, Antoni Gryzik, Wojciech Leśniak, Zbigniew Paterak, Paweł Sanakiewicz, Stanisław Banaś, Anna Wesołowska, Ziemowit Pędziwiatr, Radosław Kaliski, Arkadiusz Cieślar W ostatnich miesiącach istnienia III Rzeszy, kiedy klęska hitlerowskich Niemiec była nieunikniona, członkowie SS zaczęli przejawiać niezwykłą aktywność. Esesmani wdzierali się do niemieckich banków i wywozili stamtąd złoto i kosztowności. Zrabowane w czasach świetności w podbitych krajach oraz odebrane ofiarom obozów koncentracyjnych skarby były następnie starannie ukrywane. Dzięki owym bogactwom liczni zbrodniarze z SS mogli liczyć na dostatnie życie w powojennym świecie. O działaniach Niemców wiedział amerykański kontrwywiad... 23:55 LELIWA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2023 Reżyseria: Andrzej Wyrozębski Scenariusz: Andrzej Wyrozębski, Maria Wiśnicka Muzyka: Andrzej Wyrozębski Film jest opowieścią o Henryku Leliwa - Roycewiczu, pułkowniku Wojska Polskiego, olimpijczyku, dowódcy batalionu "Kiliński". Zmienne losy polskiej historii, najważniejsze wydarzenia XX wieku rozgrywały się na oczach rotmistrza Henryka Leliwy - Roycewicza. Był ich świadkiem i uczestnikiem jako członek wileńskiej POW, uczestnik wojny 1920 r. , oficer ułanów, w kampanii 1939 - dowodził szarżą ułańską pod Krasnobrodem. Ciężko ranny w walce z bandami UPA, które wraz z wojskami sowieckimi wkroczyły do Polski 17 września został po raz pierwszy odznaczony Virtuti Militari. Był żołnierzem Armii Krajowej, współtwórcą i dowódcą legendarnego batalionu "Kiliński". Podczas Powstania Warszawskiego ze swoim batalionem szturmował na Prudential, główny gmach Poczty Polskiej, PASTĘ. We wrześniu 1944 r. ciężko ranny, po raz drugi był odznaczony Virtuti Militari, a Krzyż Walecznych przyznano rotmistrzowi trzykrotnie. Po 1945 r. skazany został przez władze komunistyczne na sześć lat więzienia za działalność AK - owską. "Przyrzekłem sobie, że nigdy nie będę żyć pod władzą rosyjską" - wyznał w śledztwie w 1950 r. Po roku 1956 powrócił do swego ukochanego sportu - jeździectwa i pracował jako trener, mimo że był inwalidą 5 klasy. W 1990 r. , tuż przed śmiercią został awansowany do stopnia pułkownika. Rotmistrz Roycewicz, obok Janusza Kusocińskiego i Bronisława Czecha to jedna z najwybitniejszych postaci w historii sportu polskiego. Najlepszy jeździec polski w okresie międzywojennym, wicemistrz olimpijski w 1936 r. był przez lata postacią zapomnianą, ponieważ po 1945 r. był więźniem politycznym. Rotmistrz Leliwa - Roycewicz to symbol polskich olimpijczyków, patriotów, wychowany w kulcie powstania styczniowego 1863 r. oraz tradycji piłsudczykowskich. Był jednym z najbardziej zaufanych oficerów generała Władysława Andersa. /abe/ 01:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "NIE POZWOLIMY O WAS ZAPOMNIEĆ". ODC. 274 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Nie pozwolimy o Was zapomnieć" Wyruszamy do lasów Roztocza, gęsto utkanych powstańczymi ścieżkami, na wezwanie jednego z widzów. Tu, pośród leśnych ostępów, ukryta jest, według wskazań najstarszych mieszkańców, powstańcza mogiła. Powrócimy tu niebawem, uzbrojeni w stosowane zezwolenia, by wykonać wstępne, nieinwazyjne badania terenu. "Wronów 1831" Następnie opowiemy historię podobną, jednak geograficznie umiejscowioną na przedpolach Kazimierza Dolnego, a dotyczącą dramatycznego czasu powstania listopadowego. Wronów, to miejscowość bardzo wyraźnie zapisana w historii tego niepodległościowego zrywu. 17 kwietnia 1831 roku pod Wronowem doszło do starcia wojsk polskich i rosyjskich, zakończonego porażką wojsk polskich dowodzonych przez Jana Kantego Juliana Sierawskiego. "I dokonało się" Przez wiele lat przypominaliśmy widzom historię Józefa Seweryna Liniewskiego, który był organizatorem cywilnej siatki powstańczej w okolicach Parczewa. Kiedy Rosjanie pojmali i stracili w Lublinie jego szwagra Kazimierza Bogdanowicza, nie bacząc na ryzyko aresztowania, postawił pod świątynią w Lejnie krzyż ze stosowną dedykacją bohaterowi. Zaborcy próbowali go zmusić do usunięcia świętego znaku, ale nawet w obliczu utraty majątku nie ustąpił. Krzyż przetrwał zabory, ale nie przetrwał PRL - u. Teraz powrócił. Pokażemy go. 01:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KILKA NAJDŁUŻSZYCH DNI CZ. 1 Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii drugiej wojny światowej. Pierwsza część odcinka poświęconego największej operacji desantowej, mającej na celu otwarcie drugiego frontu w Europie Zachodniej - lądowaniu aliantów w Normandii 6 czerwca 1944 roku. W nagraniu unikatowe materiały archiwalne.