TVP Historia Czwartek, 25.04.2024 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 25 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1792 - we Francji użyto zmodyfikowanego przez dr. Guillotina urządzenia do uśmiercania skazańców, nazwano je gilotyną; 1938 - zmarł Aleksander Świętochowski; 1943 - Moskwa zerwała stosunki z rządem RP; 1988 - strajk komunikacji miejskiej w Bydgoszczy, początek pierwszej od stanu wojennego fali strajków; 07:10 WOJENNE DZIEWCZYNY S.II - ODC. 26 (SERIA II ODC. 13) Serial wojenny TVP, 44 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Marek Kreutz, Ewa Popiołek Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Aleksandra Pisula, Marta Mazurek, Vanessa Aleksander, Michał Czernecki, Józef Pawłowski, Tomasz Włosok, Sebastian Jasnoch, Katrin Buhring, This Maag, Peter Wolf Margarethe oświadcza Stefanowi, że skoro nie wiedział nic o planach porwania Schneidera, jest już dla niej bezużyteczny. Stefan orientując się, że został zdemaskowany przez podziemie, postanawia uciec za granicę. Próbuje namówić Irkę by uciekła razem z nim. Dowództwo wyznacza Marysię na negocjatora w sprawie wymiany Witka, Andrzeja i dwóch ważnych dla podziemia więźniów w zamian za Schneidera. W restauracji dziewczyna spotyka się z negocjatorem strony niemieckiej, okazuje się, że jest to Margarethe. Niemka żąda dowodu, że Schneider nadal żyje. Dziewczyny, obiecując więźniowi morfinę, od której jest uzależniony, wymuszają napisanie listu potwierdzającego jego położenie. Jako zabezpieczenie na przyszłość robią Niemcowi zdjęcie podczas gdy ten wstrzykuje sobie morfinę. Na kercelaku dochodzi do wymiany Schneidera za polskich więźniów, wśród których są wycieńczeni i skatowani Witek i Andrzej. Transakcja przepływa gładko, okazuje się, że Niemcy nie zaplanowali żadnej zasadzki, Schneider jest dla nich zbyt cenny by ryzykować. Stefan podstępem zwabia Irkę do mydlarni. Podejmuje kolejną, rozpaczliwą próbę przekonania jej do wspólnej ucieczki. Ma już nawet fałszywe dokumenty, pieniądze i samochód. Na miejscu zjawia się Kamil. Między mężczyznami dochodzi do gwałtownej szarpaniny. Stefan sięga po broń. 08:00 SPÓR O HISTORIĘ - WŁADCY POLSCY: ROZBICIE DZIELNICOWE XII W. Debata, 31 min, Polska, 2016 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Maciej Zakrocki Przed śmiercią w roku 1138 Bolesław Krzywousty podzielił państwo na dzielnice. Wprowadzono zasadę senioratu i pryncypatu. To najstarszy z rodu, senior i prynceps sprawował władzę zwierzchnią na terenie całego kraju wobec młodszych książąt. On także reprezentował państwo za granicą. Osiem lat po wprowadzeniu tak zwanego statutu Krzywoustego, dążący niemal od początku do usunięcia młodszych braci prynceps Władysław sam został wygnany z kraju. Obierając nowego władcę, Bolesława Kędzierzawego, złamano zasadę senioratu. W kolejnych latach słabła władza księcia zwierzchniego - pryncepsa. Po śmierci Leszka Białego, zamordowanego podczas zjazdu w Gąsawie w 1227 roku, zanika zasada pryncypatu. 08:40 HISTORIA POLSKI - STUDIUM ZBRODNI - ZAGŁADA SZTETLA W ŁOMAZACH Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tadeusz Doroszuk, Małgorzata Orłowska Scenariusz: Tadeusz Doroszuk, Małgorzata Orłowska Zdjęcia: Wojciech Pacewicz, Michał Wilczopolski, Paweł Iwaniuk Film ten jest opowieścią o Zagładzie około 2000 Żydów, mieszkających w getcie w Łomazach, w powiecie bialskim, których bestialsko wymordowali żołnierze 101. Rezerwowego Batalionu Policji, w ramach akcji Reinhardt. Masakra z 18 sierpnia 1942 rok. odbiła się szerokim echem w regionie. Opisał ją miejscowy kronikarz, będący w tym czasie tłumaczem w gminie. Po wojnie, w latach 60. zbrodniami dokonanymi przez 101. Batalion zajął się sąd w Hamburgu. Na podstawie dokumentów procesowych i relacji powołanych świadków amerykański historyk Christopher Browning napisał książkę zatytułowaną "Zwykli ludzie. 101 Policyjny Batalion Rezerwy i < ostateczne rozwiązanie > w Polsce". Tam właśnie znajdujemy materiały procesowe dotyczące masakry w Łomazach. Szeroko została ona opisana także w "The Lomaz Book. A memorial to the Jewish Community of Lomaz Ed. Yitzak Alperovitz", pozycji wydanej w Tel Awiwie w 1994 roku oraz w książce izraelskiego historyka Meira Garbarza Govera "Zwykli Żydzi". 101. Batalion na terenie dystryktu lubelskiego dokonał szeregu potwornych zbrodni. Największe to: Łomazy (2000 straconych Żydów) i Józefów Biłgorajski (1500 straconych). Łomazy stanowią szokujące, a zarazem perfekcyjne studium zbrodni, jakiej dokonali zwykli Niemcy na społeczności żydowskiej. O masakrze opowiadają: ocaleni Żydzi, historycy z USA, Niemiec, Izraela i Polski, regionaliści, inicjatorzy upamiętnienia mordu poprzez budowę pomnika, najstarsi mieszkańcy Łomaz. 09:40 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA Cykl dokumentalny, 47 min, Polska, 2002 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Widowisko historyczne przybliżające postać Otto Skorzenego, Austriaka, którego rodzina pochodziła spod Kwidzynia. Dlaczego to on stał się ulubionym oficerem Hitlera? W jaki sposób udało mu się dostąpić takiego zaszczytu? Był on założycielem i dowódcą pierwszej niemieckiej jednostki specjalnej SS. W 1943 roku wraz z oddziałem wziął udział w akcji uwolnienia Benito Mussoliniego, uwięzionego w hotelu Campo Imperatore. Skorzeny przypisał sobie zasługę powodzenia całej operacji i został awansowany do stopnia SS - Sturmbannfuhrera. Jego najważniejszym zadaniem było wylądowanie wraz z komandosami w górach pod Teheranem i zlikwidowanie Roosvelta - prezydenta Stanów Zjednoczonych, który przybył na koferencję do Teheranu. Kulisy spotkanie Stalina, Churchila i Roosevelta w Teheranie. 10:30 DZIKA KANADA - ODC. 4 LÓD (WILD CANADA THE ETERNAL FRONTIER) Serial dokumentalny, 52 min, Austria, 2014 Reżyseria: Brian Leith, Jeff Turner W tym odcinku dokumentu o dzikiej kanadyjskiej przyrodzie - koniec ostatniej epoki lodowej, który był sygnałem do narodzin współczesnej Kanady. Tysiące lat później większość obszaru północnego nadal tkwiła pod lodem. Od końca epoki lodowej ludzie kształtowali i eksploatowali tereny Kanady, ale lód i mróz uczyniły północ tej krainy właściwie niedostępnym rejonem. Tylko nieliczne zwierzęta czują się dobrze na dalekiej północy. Mniej niż 1% ssaków Ameryki Północnej może tu przeżyć. Arktyka to lód. A to, co się z nim tutaj dzieje, ma wpływ na całą planetę. Jest pewien gatunek, któremu lód służy bardziej niż innym w Arktyce. To niedźwiedź polarny. Wczesną wiosną - zanim popęka pokrywa lodowa na morzu - rodzina niedźwiedzi przewędruje setki kilometrów, by się dostać na tereny łowieckie. Niedźwiedzie polarne mają rozmaite sposoby polowania na foki, ale wszystkie zależą od zamarzniętego morza. Dla każdego, kto nie spędził tu życia, lód Arktyki wydaje się monolitem. W rzeczywistości lód na lądzie bardzo różni się od tego na morzu pod względem czasu trwania, konsystencji i reakcji. Niektóre społeczności na północy mają 70 różnych słów na opisanie lodu na morzu, nawet więcej niż na opisanie śniegu. Lód można określać różnie - od gigantycznego, masywnego jęzora lodowca po najmniejszy kryształek. Niektóre z tych rodzajów zachowują się w zdumiewający sposób. Przy odpowiednich warunkach zaczyna się jeden z tajemniczych lodowych cudów. Mowa tu o lodowych kwiatach. Są to piękne formy kryształków lodu, tworzące się na świeżo zamarzniętej pokrywie na morzu, podczas gwałtownego spadku temperatury. Nikt tak naprawdę nie wie, dlaczego się tworzą. Naukowcy wiedzą jedynie, że zawierają dużą koncentrację bakterii - esencję życia. Kilka godzin po pojawieniu się, zaczynają znikać bez śladu. Lód na morzu nieustannie się zmienia. W odpowiednich warunkach może przyciągnąć różne formy życia. Kiedy indziej wydaje się nieskończonym, groźnym dla życia dzikim pustkowiem, szczególnie dla ludzi. Dryfujące kry i góry lodowe w ciągu zaledwie kilku minut mogą z łatwością zmiażdżyć statki. To jednak nie zniechęciło podróżników zafascynowanych Arktyką. Od wybrzeża do wybrzeża ludzie zawsze zmieniali środowisko dzikiej Kanady. Największa metamorfoza zachodzi jednak na obszarze, który wydawał się tak odległy i ekstremalny, że nie wyobrażano sobie, by go można było zmienić. 11:50 POPIELEC - ODC. 6 - PODMUCH Serial wojenny, obyczajowy TVP, 55 min, Polska, 1982 Autor: Włodzimierz Kłaczyński Reżyseria: Zbigniew Laskowski, Ryszard Ber Scenariusz: Ryszard Ber, Wiesław Myśliwski Zdjęcia: Wiesław Kaczmarek Aktorzy: Jarosław Kopaczewski, Andrzej Kozak, Henryk Bista, Wojciech Alaborski, Zygmunt Bielawski, Mirosława Marcheluk, Jan Jurewicz, Maciej Góraj, Franciszek Trzeciak Wyzwolenie. Przez Bukowo przechodzą oddziały radzieckie. Kruszyna dowiaduje się, że władza jest już obsadzona z ramienia PKWN. Józuś postanawia wstąpić do milicji. Zdemaskowany przez miejscowego starostę jako wróg nowej władzy, trafia do więzienia, skąd wkrótce ucieka. 13:00 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 4 LIECHTENSTEIN - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 4 LIECHTENSTEIN - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek czwarty to wycieczka do kraju Liechtenstein. Księstwo Liechtensteinu to niewielkie, alpejskie państwo w Europie Zachodniej, leżące pomiędzy Austrią i Szwajcarią, nad rzeką Ren. Liechtenstein jest jednym z dwóch współcześnie istniejących krajów podwójnie śródlądowych. Wiele tradycji w Liechtensteinie jest powiązanych ze zwyczajami innych państw niemieckojęzycznych. Ponieważ państwo jest bardzo niewielkie, nie powstały ludowe tradycje i zwyczaje charakterystyczne tylko dla Liechtensteinu. Wciśnięte między Austrię i Szwajcarię księstwo liczy 38 tysięcy mieszkańców i ledwie 160 kilometrów powierzchni. Większość ludzi mieszka w dolinach. W górach panują cisza i spokój. Dolina Hintervalorsch na wschodzie kraju przypomina idyllę na pocztówce sprzed wieku. Latem konie i krowy spędzają w Alpach trzy miesiące. 14:05 GIGANCI HISTORII - PREZYDENCI II RP: GABRIEL NARUTOWICZ, STANISŁAW WOJCIECHOWSKI I IGNACY MOŚCICKI Teleturniej, 50 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Maciej Kurzajewski, Przemysław Babiarz Do ich zadań należało reprezentowanie kraju, powoływanie rządu, zwoływanie i zamykanie posiedzeń parlamentu. Byli też zwierzchnikami sił zbrojnych, posiadali prawo łaski, a ich kadencja miała trwać 7 lat. Niezwykłe osobowości, wielcy patrioci. Mowa o prezydentach II Rzeczypospolitej, których było zaledwie trzech: Gabriel Narutowicz, Stanisław Wojciechowski, Ignacy Mościcki. Kolejny odcinek Gigantów historii poświęcony będzie ich życiu i działalności. 16:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - CENA ZWYCIĘSTWA CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Pierwsza część odcinka poświęconego ofiarom i stratom Związku Radzieckiego. 16:35 HISTORIA POLSKI - WARSZAWA: MIASTO PODZIELONE Film dokumentalny, 67 min, Polska, 2019 Reżyseria: Eric Bednarski Scenariusz: Eric Bednarski Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Daniel Bloom W dokumencie zobaczymy pierwszy niepropagandowy, nakręcony przez Polaka zapis filmowy z warszawskiego getta. Reżyser dotarł do materiałów archiwalnych nakręconych w 1941 roku. Tematem jest pamięć miasta. Reżyser zastanawia się, jaki wpływ na dzisiejszą stolicę miało utworzenie getta, zestawia obrazy z przeszłości ze współczesnymi zdjęciami miasta, rozmawia z osobami, które pamiętają życie w getcie. Film pokazuje też bezwzględną niemiecką biurokrację i plan podziału miasta, które miało ulec marginalizacji, a jego mieszkańcy systemowej zagładzie. "Mimo że urodziłem się i wychowałem w Kanadzie, od najmłodszych lat czułem silne związki z Polską. Intrygowała mnie jej tragiczna historia. Rodzinne powiązania z Warszawą pozwoliły mi zrozumieć piętno, jakie odcisnęła na tym mieście budowa getta. To ogromny, bolesny i ważny temat" - mówi reżyser i scenarzysta Eric Bednarski. - "Odnaleziony materiał filmowy na taśmie 8 mm zainspirował mnie do zrobienia filmu na temat Warszawy. Potraktowałem go jako niemego świadka tragedii podziału miasta i morderstwa jego mieszkańców. Stał się on również przewodnikiem, za którym podążałem robiąc swój film. Gdy go odnalazłem, poczułem obowiązek i odpowiedzialność, by podzielić się nim z innymi. Ale też, by dzięki niemu odkryć miasto, które jest mi bliskie." Światowa premiera filmu odbyła się na 16. Festiwalu Filmowym Millennium Docs Against Gravity w 2019. 17:50 WOJOWNICY CZASU - WIELKA WOJNA W BIESZCZADACH, CZYLI KOMAŃCZA 1914 - 1915 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan I wojna światowa, stoczona w latach 1914 - 1918, zwana wcześniej Wielką Wojną lub po prostu Wojną, w Bieszczady dotarła jesienią 1914 roku, kiedy armia austro - węgierska cofała się przed rosyjskim walcem parowym. Dotarł on do grzbietu Karpat oddzielających Galicję zachodnią od dzisiejszej Słowacji. Wówczas to areną ciężkich walk prowadzonych przez półrocze stały się Bieszczady i niewielka miejscowość Komańcza. 18:25 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - WIDMO CZARNOBYLA Magazyn, 29 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Prowadzący: Andrzej Mietkowski "Widmo Czarnobyla" 26 kwietnia 1986 roku, Czarnobyl. Największa katastrofa w historii energetyki jądrowej. Świat dowiedział się o niej od szwedzkich naukowców. Sekretarz partii w Kijowie skomentował problem: Ha, też mi problem. My tu obmyślamy, czy sprzedawać wódkę 1 maja. To dopiero problem! W kolejnym odcinku cyklu "Archiwum zimnej wojny" gośćmi Andrzeja Mietkowskiego są dr inż. Marek Rabiński z Narodowego Centrum Badań Jądrowych, badacz przyczyn i skutków katastrofy w Czarnobylu, oraz prof. Andrzej Paczkowski, historyk, były członek Kolegium i Rady IPN, współautor pracy zbiorowej "Czarna księga komunizmu". W programie wypowiada się także A. Ross Johnson, w latach 1998 - 2004 dyrektor Radia Wolna Europa. Jest także przytoczona wypowiedź prezydenta Ronalda Reagana. Tematy: Co wydarzyło się w Czarnobylu 26 kwietnia 1986 roku? Jak świat dowiedział się o skutkach katastrofy, jak informacja ta dotarła do Polski? Jakie były reakcje na awarię na świecie - w mediach w Europie, w Związku Sowieckim? Próby ignorowania katastrofy przez władze sowieckie. Jakie mogły być następstwa awarii dla żyjącego i przyszłego pokolenia? Szczegóły dotyczące budowy reaktora jądrowego, próby zapobiegania katastrofie. Konsekwencje polityczne wybuchu w Czarnobylu. Koszty ludzkie i finansowe akcji ratunkowej po katastrofie. Początek ery głasnosti - otwarcia informacyjnego władz. Komplikacje związane z międzynarodowym aspektem wybuchu w Czarnobylu. 19:00 WOJENNE DZIEWCZYNY S.III - ODC. 27 (SERIA III ODC. 1) Serial wojenny TVP, 45 min, Polska, 2018 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Wojciech Lepianka, Agnieszka Krakowiak, Piotr Starzak Aktorzy: Wanessa Aleksander, Marta Mazurek, Aleksandra Pisula, Michał Czernecki, Józef Pawłowski, Danuta Stenka, Katrin Buhring, Peter Wolf, Mathias Gall Trwa trzeci rok wojny. Dziewczyny nadal działają w organizacji. Kolejną spektakularną akcją w ich wykonaniu jest wysadzenie drukarni Nowego Kuriera Warszawskiego - gadzinówki wydawanej przez Niemców. Margarethe wydaje rozkaz likwidacji agentów niemieckich na wschodzie, po przechwyceniu listy z ich nazwiskami przez aliantów. Tymczasem brytyjski wywiad przechwytuje informację od jednego z nich - Aloszy. Twierdzi, że jako jedyny ocalał i chce skontaktować się z brytyjskim wywiadem. Kamilowi udaje się rozszyfrować datę i miejsce spotkania - to Lublin. Prosi o pozwolenie powrotu do Polski i nawiązanie z Aloszą kontaktu. Margarethe bardzo interesuje się akcją wysadzenia drukarni, jest przekonana, że brała w niej udział Marysia i jej towarzyszki. Mimo wyraźnego zakazu Schneidera prowadzi w tej sprawie śledztwo wraz z gestapo. Ewa i Marysia otrzymują nowe zadania. Marysia, jako niemiecka hrabina ma wyjechać do Lwowa i pozyskać szczepionki na tyfus, które mają zostać przerzucone do getta. Ewka zostaje specjalną łączniczką pomiędzy dowództwem a batyskafem, czyli tajną radiostacją. Tylko Irka na swoje musi zaczekać. Za to na karcelaku wraz z matką spotyka dawną służąca rodziny - Bornię. Przypadkowe spotkanie okazuje się wspólnym interesem. Kobiety otwierają na Woli jadłodajnię. Podczas spotkania w lokalu konspiracyjnym, gdzie dziewczyny odbierają awans i gratulacje od Alfy i Leokadii, dochodzi do kotła. To Margarethe z oddziałem gestapo, której udało się uzyskać informacje o czasie i miejscu spotkania. Konspiratorom udaje się uciec, ale nie bez strat - podczas wymiany ognia ginie Alfa. Schneider, który obwinia Margarethe o stratę listy agentów, postanawia pozbyć się niewygodnej podwładnej. Kiedy dowiaduje się, że jeden z nich - Alosza - żyje, że mimo zakazu współdziałała z gestapo, doprowadza do jej odesłania z Warszawy. Na miejsce Margarethe pojawia się nowy oficer abwery Wolfgang. 19:55 WTÓRNIK Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2023 Reżyseria: Andrzej Ciecierski Scenariusz: Andrzej Ciecierski Historia jak z filmu sensacyjnego - pokazująca sposób działania wywiadu PRL i wykorzystania życiorysu pozostawionego po wojnie dziecka Niemki i Rosjanina w polskim sierocińcu. W żargonie służb specjalnych agent, działający pod przybraną tożsamością innej, żyjącej osoby nazywany jest "wtórnikiem". Taką osobą był właśnie Jerzy Kaczmarek, który otrzymał personalia mieszkańca Trójmiasta, Janusza H. Kim był ten mężczyzna, że jego dane polskie służby wywiadu uznały za niezwykle cenne? 20:55 FARAON Dramat historyczny, 145 min, Polska 1965 Autor: Bolesław Prus Reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Scenariusz: Tadeusz Konwicki, Jerzy Kawalerowicz Zdjęcia: Jerzy Wójcik Muzyka: Adam Walaciński Aktorzy: Jerzy Zelnik, Barbara Brylska, Leszek Ferdegen, Wiesława Mazurkiewicz, Ewa Krzyżewska, Kazimierz Opaliński, Mieczysław Voit, Krystyna Mikołajewska, Emir Buczacki, Stanisław Milski i inni Jerzy Kawalerowicz, autor "Celulozy", "Cienia", "Pociągu", "Matki Joanny od aniołów" sięgnął po powieść Bolesława Prusa, gdyż jak powiedział "są w niej rzeczy genialne (...) dramat władzy w"Faraonie"jest niesłychanie aktualny, współczesny. Mechanika nie zmienia się tak wiele". Współautor scenariusza Tadeusz Konwicki dodawał: "Nie jest to powieść w pełnym znaczeniu tego słowa historyczna, jest to przede wszystkim wnikliwa analiza systemy władzy (...) Historia Ramzesa XIII jest typowym przykładem poczynań młodego człowieka, który wchodzi w życie z wiarą i potrzebą odnowy. Nie zna jeszcze wyższych racji stanu, nie interesują go prawa rządzące skomplikowanym aparatem władzy. Wydaje mu się, że to właśnie on potrafi zmienić dotychczasowy porządek rzeczy". Produkcja "Faraona" trwała trzy lata i rozpoczęła się powołaniem jesienią 1962 roku pracowni scenograficznej w Łodzi, która rozpoczęła szeroko zakrojone studia nad kostiumami i realiami życia starożytnego Egiptu. Zdjęcia kręcono w Europie, Azji i Afryce. W atelier łódzkiej wytwórni powstała większość scen rozgrywających się we wnętrzach pałacu faraona świątyń i labiryncie. Warszawska Stocznia Rzeczna wykonała według rysunków sprzed 4 tys. lat statek egipski. Na jeziorze Kirsajty koło Giżycka stworzono sztuczną wyspę, ozdobiono ją palmami i kępami lotosu, by sfilmować scenę przejażdżki Ramzesa i Sary po Nilu. Sceny masowe powstały głównie na pustyni Kyzył - Kum w Uzbekistanie. Ekipa przebywała tam prawie 5 miesięcy, pracowano w bardzo trudnych warunkach - w pełni lata temperatura powietrza w południe przekraczała 60 stopni Celsjusza, a piasku - 80. Taśma musiała być przechowywana w specjalnej chłodni. Bardzo dokuczliwy był też wszechobecny pył. Codziennie na plan zdjęciowy dostarczano 10 tys. butelek wody mineralnej. Niebezpieczne były również żmije piaskowe i jadowite pająki "falangi", rzucające się na ludzi z odległości paru metrów. Część zdjęć nakręcono w autentycznej scenerii w Egipcie np. scena, w której Ramzes dowiaduje się o śmierci ojca, rozgrywa się na tle piramid w Gizeh, jednakże tłumy turystów i nowoczesne zagospodarowanie tego terenu niemal uniemożliwiły znalezienie dogodnych ujęć. Jednym z licznych konsultantów filmu był prof. Kazimierz Michałowski, jeden z największych na świecie autorytetów w dziedzinie egiptologii. Innym był Shady Abdel Salem, egipski historyk sztuki, konsultant przy produkcji "Kleopatry". Niewątpliwym walorem "Faraona" jest także jego kolorystyka. Film utrzymany jest w tonacji złotożółtej, wyeliminowane zostały niemal zupełnie barwy jaskrawe. Jasną zieleń widać tylko raz - w scenie przejażdżki Nilem.Pochód udającej się na manewry armii młodego Ramzesa zostaje zatrzymany przez kapłana Herhora, który dostrzegł walczące na piasku skarabeusze - święte wizerunki boga słońca Amona. By ominąć żuki, oddziały muszą przejść przez kanał będący owocem morderczej pracy niewolnika - fellacha. Ramzes na próżno stara się przeciwstawić poleceniom kapłana. Rozwścieczony swoją bezsilnością oddala się. W czasie samotnej wędrówki spotyka piękną Żydówkę Sarę. Zauroczony jej urodą obiecuje zabrać ją do pałacu. Herhor, zdając raport panującemu faraonowi sugeruje, że Ramzes nie dojrzał jeszcze do objęcia dowództwa armii. Młody książę po raz kolejny doświadcza, jak silna jest władza kapłanów. Odsunięty od spraw państwowych spędza czas na jałowych zabawach, ciągle popada w finansowe tarapaty, przez co musi zapożyczać się u Fenicjan. Gdy Sara rodzi mu syna, królowa Nikotris i Herhor postanawiają, że dziecko wychowane zostanie w wierze mojżeszowej, tak by nigdy nie mogło rościć pretensji do tronu. Tymczasem kapłani przygotowują niekorzystny dla Egiptu traktat pokojowy z Asyrią. Zaniepokojeni tym kupcy feniccy zaczynają popierać Ramzesa, który otwarcie głosi konieczność wojny z Asyrią. (filmpolski.pl) 23:35 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA Cykl dokumentalny, 47 min, Polska, 2002 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Widowisko historyczne przybliżające postać Otto Skorzenego, Austriaka, którego rodzina pochodziła spod Kwidzynia. Dlaczego to on stał się ulubionym oficerem Hitlera? W jaki sposób udało mu się dostąpić takiego zaszczytu? Był on założycielem i dowódcą pierwszej niemieckiej jednostki specjalnej SS. W 1943 roku wraz z oddziałem wziął udział w akcji uwolnienia Benito Mussoliniego, uwięzionego w hotelu Campo Imperatore. Skorzeny przypisał sobie zasługę powodzenia całej operacji i został awansowany do stopnia SS - Sturmbannfuhrera. Jego najważniejszym zadaniem było wylądowanie wraz z komandosami w górach pod Teheranem i zlikwidowanie Roosvelta - prezydenta Stanów Zjednoczonych, który przybył na koferencję do Teheranu. Kulisy spotkanie Stalina, Churchila i Roosevelta w Teheranie. 00:35 DIABELNE SZCZĘŚCIE Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2017 Reżyseria: Maciej Dancewicz Pokolenie ludzi, którzy w szeregach Armii Krajowej walczyli o niepodległość Polski, nazwano pokoleniem Kolumbów. Określenie to wzięło swoją nazwę od pseudonimu jednego z bohaterów książki Romana Bratnego "Kolumbowie Rocznik 20", Stanisława Skiernika pseud. Kolumb. Na postać literackiego Kolumba złożyły się życiorysy dwóch autentycznych postaci. Jedną z nich był Krzysztof Sobieszczański pseud. Kolumb, drugą Stanisław Likiernik pseud. Staszek. Film jest opowieścią o Stanisławie Likierniku. Co dziś robi Kolumb? Jakie były jego wojenne losy, dlaczego uważa, jak napisał w swoich wspomnieniach, że miał diabelne szczęście. Kim byli i jakie były losy jego kolegów, również opisanych w książce Bratnego: Ola, Zygmunta, Jerzego, Malutkiego? Jaki jest jego stosunek do powstania warszawskiego? W czasie okupacji niemieckiej Stanisław Likiernik, pochodzący z rodziny zasymilowanych polskich Żydów, każdego dnia ryzykował denuncjację. Przez starszych kolegów nawiązał kontakt z podziemiem, aby w szeregach Kedywu Armii Krajowej brać udział w akcjach sabotażowych i dywersyjnych, łącznie z wykonywaniem wyroków na gestapowcach i konfidentach. W powstaniu warszawskim walczył na pierwszej linii na Woli, Starówce i Czerniakowie, był trzykrotnie ranny, został odznaczony Krzyżem Walecznych. W powstaniu stracił prawie wszystkich swoich przyjaciół z oddziału. Sam w nieprawdopodobny wręcz sposób wielokrotnie uniknął śmierci. Po wojnie, w obawie przed represjami ze strony władz komunistycznych, przez zieloną granicę wydostał się z Polski, unikając prześladowań, jakie spotkały wielu jego kolegów z AK. Osiadł we Francji, gdzie odnalazł ojca, oficera Wojska Polskiego zwolnionego z niemieckiego oflagu. W Paryżu ukończył studia, tam zamieszkał na stałe i założył rodzinę. Z perspektywy czasu opowie widzom o swoim życiu. Dla wielu Kolumb jest tylko postacią literacką, dla innych - bohaterem filmu Janusza Morgensterna. Niewiele osób ma świadomość, że istnieje naprawdę. Powstanie filmu o losach Stanisława Likiernika jest szansą na przedstawienie losów pokolenia, którego był typowym przedstawicielem i któremu za sprawą Romana Bratnego, wraz z Krzysztofem Sobieszczańskim, dał nazwę. To trochę tak jakby spotkać po latach chorążego orszańskiego Kmicica czy mickiewiczowskiego Ordona. Takiej szansy nie można przegapić. Stanisław Likiernik zmarł w 2018 roku. 02:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - CHARLES DE GAULLE Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek przedstawia sylwetkę generała Charles' a de Gaulle'a. Obraz w całości stworzony z czarno - białych archiwalnych materiałów filmowych.