TVP Kultura Czwartek, 25.04.2024 09:05 KOMEDIANTKA - ODC. 6/9 Serial obyczajowy TVP, 52 min, Polska, 1987 Autor: Władysław Reymont Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Jerzy Sztwiertnia Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Małgorzata Pieczyńska, Elżbieta Kępińska, Piotr Dejmek, Beata Tyszkiewicz, Marzena Trybała, Bronisław Pawlik, Krzysztof Gosztyła, Krzysztof Kowalewski, Krzysztof Wakuliński, Jerzy Zelnik, Grażyna Szapołowska, Witold Dębicki, Stanisław Brudny, Katarzyna Gniewkowska, Jan Jankowski Ku wielkiemu żalowi Janki, Głogowski wyjeżdża z Warszawy. Borykającej się z biedą dziewczynie zostawia trochę pieniędzy. Wkrótce Orłowska odkrywa, że jest w ciąży z Witkiem. Nie mówi jednak o tym nikomu. Cały czas gorączkowo pracuje nad rolą Fedory. Tuż przed premierą czeka ją bolesne rozczarowanie. Rozgniewana na Jankę Majkowska skłania dyrektora, by powierzył jej zagranie tej postaci. Cabiński zgadza się. Żądna zemsty Majkowska nie poprzestaje na tym. Oprócz pierwszej dużej roli, odbiera też Jance ukochanego Witka. Na Orłowską spada prawdziwy grad nieszczęść i kłopotów. Głód i skrajna nędza sprawiają, że wyprzedaje się z własnej garderoby. Uzyskane w ten sposób pieniądze nie wystarczają na zapłatę czynszu, wskutek czego madame Stępniak wyrzuca ją na bruk. Sponiewierana duchowo i fizycznie Janka jest na granicy rozpaczy. Ciąża i stosunki w teatrze przekreślają jej szanse na karierę. Duma nie pozwala przyjąć propozycji Cabińskiej i jechać z "Tivoli" na prowincję. Uniemożliwia też powrót do ojca. Bieda i coraz gorszy stan zdrowia czynią życie nieznośnie trudnym i upadlającym. W ataku desperacji Janka wynajmuje pokój w hotelu, by popełnić samobójstwo. 12:15 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - MARCIN MACIEJOWSKI Magazyn, 5 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Anna Budzałek Marcin Maciejowski jest absolwentem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W latach 1996 - 2001 był członkiem istniejącej wtedy grupy "Ładnie", która zasłynęła kpiącymi komentarzami ze współczesnej polskiej rzeczywistości i z wynaturzeń rodzącego się kapitalizmu. Inspiracje do swojego często prześmiewczego malarstwa artysta czerpie z fotografii prasowej. Obraz "Sytuacja się zmieniła" przedstawia fragment Galerii Sztuki Polskiej XX wieku w Gmachu Głównym w starej aranżacji, a jego tytuł nawiązuje do cytatu z wywiadu z Andą Rottenberg. Znaczenie tego ironicznego tytułu wyjawi Anna Budzałek. 12:30 MALARSTWO DEKORACYJNE IMPRESJONISTÓW (WHEN THE IMPRESSIONISTS PAINTED MURALS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Marie Christine Courtes Zdjęcia: Steeve Calvo Impresjonizm kojarzy się głównie z obrazami sztalugowymi. Dokument przedstawia nieznaną część ich twórczości w postaci różnego rodzaju dzieł dekoracyjnych. 13:40 MISTRZ. JAN MATEJKO ZNANY I NIEZNANY Film dokumentalny, 80 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maria Guzy Scenariusz: Maria Guzy Zdjęcia: Jeremi Grzywa Malarz, rysownik związany z Krakowem, najwybitniejszy reprezentant nurtu historyzmu w malarstwie polskim. Urodzony w 1838 r. w Krakowie, zmarł tamże w 1893, mając zaledwie 55 lat. Jan Matejko. Chyba każdy Polak zna to nazwisko, kiedy idziemy do szkoły, na jej ścianach lub w podręcznikach poznajemy naszą historię w oparciu o jego "Poczet królów i książąt polskich" i obrazy ilustrujące najważniejsze wydarzenia historyczne. Większość z nas z wycieczkami klasowymi udawała się do muzeów z jego obrazami. I choć słyszeliśmy wówczas, że Matejko wielkim artystą był, w miarę upływu lat, przyglądając się jego obrazom, zastanawiamy się, czy to aby prawda? Chyba bardzo niewielu z nas - a może nikt - wskazałoby jego obrazy jako swoje ulubione, a jego - jako malarza numer jeden. Czy więc jest wielki, czy tylko kiedyś był? I dlaczego? Odszedł jako zasłużony Polak, wielki artysta, wybitny pedagog i obrońca zabytków Krakowa. Jego malarstwa nie sposób rozpatrywać w kategoriach czysto artystycznych, w oderwaniu od funkcji, jaką pełniło i pełni nadal w społecznym odbiorze. Stworzona przez niego synteza dziejów narodowych na zawsze wpisała się w kanon wiedzy historycznej i patriotycznego wychowania kolejnych pokoleń Polaków. W filmie zobaczymy Matejkę na tle jego czasów, jego epoki, przede wszystkim poprzez wspomnienia ludzi mu współczesnych oraz jego własne słowa. Celem filmu nie jest analiza malarstwa, choć mówi się o nim najważniejsze rzeczy. Film jest próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego uznano Matejkę za najwybitniejszego malarza swojej epoki, o czym świadczyły liczne zaszczyty i nagrody, które za swe dzieła otrzymał. Można by powiedzieć, że był pierwszym wielkim Polakiem celebrytą, znanym w całej Europie. Pokazujemy także inną jego działalność mistrza, której ślady w mieście Kraków spotkamy, nie wiedząc, kto za tym stoi. Jednak przede wszystkim film pokazuje Matejkę jako człowieka. 15:25 DZIECI SŁOŃCA (KHORSHID / SUN CHILDREN) Dramat, 94 min, Iran, 2020 Reżyseria: Majid Majidi Scenariusz: Majid Majidi Zdjęcia: Hooman Behmanesh Muzyka: Ramin Kousha Aktorzy: Roohollah Zamani, Tannaz Tabatabaei, Javad Ezati, Ali Nassirian Dwunastoletni Ali i jego przyjaciele ciężko pracują, by przetrwać i wesprzeć finansowo swoje rodziny, wykonując drobne prace lub dopuszczając się drobnych przestępstw, by szybko zdobyć środki niezbędne do życia. Nagle jednak zdarzenia przyjmują inny, zdawałoby się cudowny bieg. Alemu zostaje powierzone zadanie znalezienia ukrytego skarbu. 17:15 KOMEDIANTKA - ODC. 7/9 Serial obyczajowy TVP, 54 min, Polska, 1987 Autor: Władysław Reymont Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Jerzy Sztwiertnia Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Małgorzata Pieczyńska, Elżbieta Kępińska, Piotr Dejmek, Beata Tyszkiewicz, Marzena Trybała, Bronisław Pawlik, Krzysztof Gosztyła, Krzysztof Kowalewski, Krzysztof Wakuliński, Jerzy Zelnik, Grażyna Szapołowska, Witold Dębicki, Stanisław Brudny, Katarzyna Gniewkowska, Jan Jankowski Po nieudanej próbie samobójstwa Janka wraca do Bukowca. Jej rekonwalescencja przebiega powoli. Zarówno ojciec, jak i czuwający nad jej zdrowiem lekarz zachowują w tajemnicy przyczynę "choroby" panny Orłowskiej. Mimo to po Bukowcu krążą różne plotki. Nieszczęście córki głęboko poruszyło starego Orłowskiego. Choć nie przychodzi mu to łatwo, próbuje po raz pierwszy od lat zbliżyć się do córki. Osamotniona i zgnębiona Janka ze zdumieniem wita przemianę ojca. Odkrywa też, że być może jest jedynym naprawdę bliskim jej człowiekiem. Tymczasem stan zdrowia dziewczyny poprawia się na tyle, że pozwala na przyjmowanie gości. Jankę odwiedza stary przyjaciel Głogowski i ciągle w niej zakochany Grzesikiewicz. 18:20 TAMTE LATA, TAMTE DNI - WŁODEK PAWLIK Magazyn, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. Dzisiaj spotkamy się z Włodkiem Pawlikiem, jednym z najwybitniejszych polskich twórców muzyki jazzowej. Włodek Pawlik podzieli się z nami opowieścią o dzieciństwie oraz o pierwszych występach i opowie nam o swojej drodze na szczyt. 21:05 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - WSTĘP DO FILMU - DO UTRATY TCHU Rozmowa, 6 min, Polska, 2024 Katarzyna Borowiecka rozmawia z Tomaszem Kolankiewiczem o filmie pt. "Do utraty tchu", reż. Jean - Luc Godard. 21:10 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - DO UTRATY TCHU (A BOUT DE SOUFFLE) Dramat sensacyjno - obyczajowy, 87 min, Francja 1959 Scenariusz i reżyseria: Jean - Luc Godard Występują: Jean - Paul Belmondo, Jean Seberg, Henri - Jacques Huet, Liliane David, Jean - Pierre Melville, Claude Mansard, Van Doude, Daniel Boulanger i inni Debiut 29 - letniego Jeana - Luca Godarda w opinii wielu krytyków i historyków kina stał się właściwym początkiem nowej fali i jej najbardziej reprezentatywnym obrazem, choć poprzedziły go trzy dzieła innych francuskich "nowofalowców": "Piękny Serge" Claude'a Chabrola, "Hiroszima - moja miłość" Alaina Resnais i "Czterysta batów" Francois Truffauta. Daleki od doskonałości formalnej i błahy tematycznie "Do utraty tchu" ma jednak wagę manifestu. W 1960 r. uhonorowano go za reżyserię Srebrnym Niedźwiedziem na MFF w Berlinie i Nagrodą Jeana Vigo. Pomysłem tego filmu, naszkicowanym krótko przez Truffauta, interesował się początkowo Edouard Molinaro. Godardowi sam pomysł nie podobał się zbytnio, ale od dawna chciał zrealizować film o ludziach ogarniętych obsesją śmierci. Zdał się na improwizację, która urosła do rangi metody i sprawiła, że efekt końcowy niewiele miał wspólnego z pierwotną ideą. Godard temat zredukował do kilku zaledwie wyrazistych sytuacji. Cały film zrealizował za minimalną kwotę 45 mln starych franków (4, 5 tys. nowych) w ciągu czterech tygodni, w naturalnych wnętrzach oraz plenerach Paryża i Marsylii. Główne role powierzył wschodzącej wówczas gwieździe francuskiego kina Jeanowi - Paulowi Belmondo oraz dobrowolnej hollywoodzkiej "banitce" Jean Seberg, ulubienicy krytyków i młodych reżyserów skupionych wokół prestiżowego miesięcznika "Cahiers du cinema". Nowatorstwo filmu Godarda widoczne jest na wielu płaszczyznach. Rozbieżności z obowiązującym wówczas modelem kina zaczynają się w przebiegu intrygi: działaniami bohaterów "Do utraty tchu" nie kieruje logika, co dotychczas było fundamentem scenariusza. Dotyczy to zarówno racjonalnej, mieszczańskiej Patricii, jak i jej ekranowego partnera, Michela, spontanicznego, niezależnego, nastawionego wręcz nihilistycznie. Film przypomina ciąg skeczów pozostających na pierwszy rzut oka bez żadnego związku. Dialogi są - z punktu widzenia dramaturgii - bardzo marginesowe, błahe, nie posuwają naprzód akcji, ale jednocześnie dobitnie określają mentalność postaci. Film zaskakuje również od strony technicznej: zdjęcia kręcono niemal wyłącznie z ręcznej kamery, miejscami są wadliwie naświetlone, zamazane. Zamiast montażem ciętym Godard łączy często sceny gwałtownymi przeskokami kamery, co daje wrażenie "dokumentalności", autentyzmu, dokonywanego na gorąco zapisu codzienności. Łącząc wątki sensacyjne i śmiały, jak na tamte czasy, erotyzm z pewnymi wartościami filozoficznymi, młody reżyser pozyskał zarówno szeroką widownię z przedmieść, jak i snobistycznych paryskich intelektualistów. Michel, lekkoduch zbuntowany przeciwko normom społecznym, kradnie w Marsylii samochód i udaje się na północ kraju. Znalezionym w schowku szoferki rewolwerem zabija po drodze policjanta, po czym pieszo i bez grosza przybywa do Paryża. Tu otrzymuje czek, którego jednak nie może sam zrealizować. Szukając pośrednika, poznaje młodą Amerykankę, Patricię, która studiuje i dorabia uliczną sprzedażą gazet. Umawiają się na wieczór. Tymczasem Michel zostaje rozpoznany przez policjantów, ale ucieka im, a okradłszy nieznajomego zdobywa trochę grosza. Gdy Patricia wraca do domu, zastaje go w swoim łóżku. Kochają się, po czym dziewczyna oznajmia kochankowi, że najpewniej jest z nim w ciąży. Michel proponuje jej wyjazd do Włoch. Nazajutrz kradnie kolejny samochód i próbuje go sprzedać. Zdobywszy sumę niezbędną do opuszczenia stolicy, wraca do Patricii i ponawia propozycję. Dziewczyna nie zgadza się jednak na wspólny wyjazd. Chce zostać dziennikarką lub pisarką, zrobić karierę. Policja odkrywa jej kontakty z Michelem i przesłuchuje grożąc poważnymi konsekwencjami z wydaleniem z kraju włącznie. Patricia ukrywa się z Michelem w mieszkaniu znajomych, ale pomna ostrzeżeń policji i pełna obaw, że związek z nieobliczalnym, choć fascynującym chłopakiem przekreśli jej plany na przyszłość, wymyka się z domu i dzwoni do komisariatu. Sądzi, że w ten sposób zmusi Michela do samotnej ucieczki. 22:55 OFICEROWIE - ODC. 8/13 - PODPUCHA Serial kryminalny TVP, 45 min, Polska, 2006 Reżyseria: Maciej Dejczer Scenariusz: Wojciech Tomczyk Aktorzy: Borys Szyc, Magdalena Różczka, Katarzyna Cynke, Cezary Pazura, Kamil Maćkowiak, Wojciech Pszoniak, Jan Englert, Szymon Bobrowski, Paweł Małaszyński, Robert Gonera Ala dowiaduje się, że w jej praskim mieszkaniu był założony podsłuch, a także że snajper, który do niej strzelał, służył w Legii Cudzoziemskiej. Aldona i Ala odwiedzają Granda w więzieniu, licząc, że dowiedzą się od niego czegoś więcej o zabitym legioniście - snajperze. Grand nie jest jednak zbyt rozmowny. W zamian za ujawnienie swoich mocodawców domaga się wyjścia na wolność, najpóźniej za rok. Ala zauważa też, że Grand wyraźnie czegoś lub kogoś się boi. Aldona organizuje Ali spotkanie z byłym działaczem podziemia solidarnościowego, który w latach 80. współpracował z jej ojcem. Mężczyzną tym okazuje się ojciec Kruszona, który pamięta z tamtych czasów również Sznajdera. Marek postanawia skończyć z alkoholowym nałogiem. Na dziedzińcu więzienia niejaki Kanibal atakuje Granda nożem. Ten ostatni zostaje tylko zraniony, ale nic nie wskazuje na to, że to koniec rozgrywki.