TVP Dokument Czwartek, 02.05.2024 05:25 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 49 BAŚŃ O WODZIE Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski przemierza Polskę wzdłuż i wszerz, aby dowiedzieć się, w jaki sposób dawniej pozyskiwano czystą wodę i jak transportowano ją do mieszkańców. Zastanawia się również, czy woda w dawnych czasach była lepszej jakości niż ta współczesna. Zabiera również widzów do niedostępnych miejsc, w których uzdatnia się życiodajny płyn, przy użyciu metod sprzed setek lat. 06:00 WETERYNARZE Z SERCEM - /84/ Reality show, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. Spędziliśmy jeden rutynowy dzień pracy z inspektorami Ogólnopolskiego Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami "Animals". Zobaczcie, jak przeprowadzają interwencje i jak reagują właściciele zwierząt. W ciągu niecałych dwóch miesięcy Inspektorat w Warszawie przeprowadził takich interwencji aż 53. Poznajcie też wydrę Basię, a jej historia pokaże, jak trudno jest odchować dzikie zwierzę bez matki, którą zabił człowiek, tak aby mogło wrócić do natury. Mamy nadzieję, że będzie to też ostrzeżenie przed trzymaniem dzikich zwierząt w domu, bo to nieuchronnie prowadzi do ich cierpienia i śmierci. Posłuchajcie również o emocjach, jakie towarzyszą opiekunom zwierząt, kiedy przychodzi czas wypuszczenia ich z bezpiecznego schronienia, aby rozpoczęły samodzielne życie w swoim naturalnym środowisku. 06:35 DZIKIE NIDERLANDY - KRAJ PONIŻEJ POZIOMU MORZA (WILD NETHERLANDS - A COUNTRY BELOW SEA LEVEL) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Hans Peter Kuttler Film dokumentalny o dzikiej przyrodzie Holandii. Niewiele krajów europejskich jest tak blisko związanych z morzem jak ten. Z linią brzegową o długości 2000 km. , a prawie połowa leży poniżej poziomu morza. Bez ochrony Holandia zostałaby całkowicie zalana przez Morze Północne. Ale Holendrzy są w swoim żywiole, jeśli chodzi o morze. Jeszcze sto lat temu pompowali wodę z nizin z powrotem do kanałów za groblami. Później zbudowali nowoczesne zapory przeciwpowodziowe i ogromne tamy, a nawet mozolnie odzyskali duże obszary z bezlitosnego morza. Stworzyli krainę, gdzie walczą dzikie konie, a lisy budują swoje nory. Holandia jest pełna zdumiewającej przyrody, od fok i warzęch, jeleni i danieli, błotniaków bagiennych, po bobry, a nawet wydry. A wszystko to w jednym z najgęściej zaludnionych krajów Europy. 07:35 BALATON - EUROPEJSKA PERŁA NATURY (LAKE BALATON: EUROPE’S HIDDEN PARADISE) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2020 Reżyseria: Szabolcs Mosonyi Film dokumentalny o jeziorze Balaton na Węgrzech. To jezioro stanowi świat samo w sobie. Zrodzone w cieniu wulkanów i ukształtowane przez lodowce. Balaton jest stosunkowo młody. Powstał w wyniku ruchów tektonicznych podczas epoki lodowcowej 15 tysięcy lat temu. Na wybrzeżach, polach, lasach i płytkich zatokach Balatonu i wokół nich żyje ogromna różnorodność zwierząt. Wśród wzgórz wokół Balatonu sokoły wędrowne są częstym widokiem. Lasy poprzecinane łąkami to idealne tereny łowieckie. Nie tylko dla sokołów. Zobaczymy drapieżniki, błyszczące ibisy, czaple siwe. Dołączymy do polowania na dzikie koty i będziemy obserwować pszczoły i susły wychowujące kolejne pokolenia. Do wiosny jeszcze daleko. Zima to trudny okres, lecz Balaton to ich dom oraz europejska perła Natury. 08:35 BEZKRWAWA REWOLUCJA. KRÓTKA HISTORIA INTERNETU W POLSCE Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2022 Reżyseria: Łukasz Czajka Scenariusz: Łukasz Czajka Film dokumentalny o kulisach podłączenia Polski do internetu oraz jego wpływie na upowszechnianie i rozwój polskiej kultury. Pomysłodawcą i producentem filmu jest Narodowe Centrum Kultury, a koproducentem Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie. Premiera filmu odbyła się 30 czerwca 2022 r. w stołecznym kinie Kultura. 09:40 NAJPIĘKNIEJSZE PARKI EUROPY - ODC. 3 TUILERIES I OGRÓD LUKSEMBURSKI W PARYŻU (PARK LIFE EP. 3 PARIS: TUILERIES & JARDIN DU LUXEMBOURG) Cykl dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Sebastian Kentner Seria dokumentalna (5 części) o najpiękniejszych parkach w Europie, w miastach, gdzie stanowią miejsce wytchnienia i oazę spokoju mieszkańców. Są również ekosystemem dla tysięcy roślin i zwierząt. Odc. 3 - "Tuileries i Ogród Luksemburski w Paryżu". 10:35 Z WŁASNEJ PENSJI NIKT NIE ŻYJE Reportaż, 19 min, Polska, 1988 Scenariusz: Małgorzata Kałużyńska - Jasak Zdjęcia: Stanisław Ścieszko Sytuacja ekonomiczna PRL schyłku lat osiemdziesiątych minionego wieku zainspirowała członków łódzkiej kapeli podwórkowej do stworzenia utworu "Z własnej pensji nikt nie żyje". Nauczyciele, muzycy, pracownicy zakładów tekstylnych, renciści - wszyscy muszą dorabiać do swoich oficjalnych wynagrodzeń, bowiem ich wysokość nie pozwala na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Absurdy gospodarcze minionego ustroju szczególnie widać na rynku mieszkaniowym, gdzie - zatrudnieni w spółdzielni - robotnicy wykonują tzw. fuchy w ramach oficjalnego czasu pracy. Zdesperowani, czekający na wymarzone, własne mieszkanie, lokatorzy zmuszeni są płacić "na boku", by jak najszybciej wprowadzić się do właściwie przygotowanego lokum. 11:00 POLSKIE DZIEDZICTWO S.I - ODC. 7 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski Zdjęcia: Damian Szprejda, Marcin Szymański, Michał Ławreńczuk Prowadzący: Stefan Tompson Lektor: Jarosław Łukomski Cykl dokumentalno - historyczny o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich, w którym przybliżona zostanie widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. W tym odcinku zaprezentujemy Stare Miasto w Kamieńcu Podolskim, nazywanym Twierdzą Na Kamieniu lub też Przedmurzem Chrześcijaństwa, leży w zakolu rzeki Smotrycz. To tam znajduje się twierdza, do której prowadzi jedna droga - wąski przesmyk pomiędzy brzegami rzeki tworzącymi głęboki na niemal 40 metrów jar. Oczywiste walory obronne oraz korzystne usytuowanie geograficzne czyniły twierdzę w Kamieńcu Podolskim niezdobytą. Jak potoczyły się losy polskiej twierdzy - dowiemy się z opowieści Stefana Tompsona. 11:40 KOLOSEUM - KLEJNOT CESARSTWA RZYMSKIEGO (THE COLOSSEUM: A JEWEL IN ROME'S CROWN / LE COLISEE, UNE MEGA STRUCTURE ROMAINE) Film dokumentalny, 55 min, Francja, 2021 Reżyseria: Laure Leibovitz Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu, a dokładniej do jego najbardziej charakterystycznego punktu: Koloseum. Rzymskie Koloseum; ten największy amfiteatr starożytności zaliczany jest do siedmiu nowych cudów świata. Wzniesiony pod koniec I - ego wieku naszej ery jest symbolem rzymskiej dominacji nad dużą częścią świata. Zbudowany za cesarza Wespazjana ten wspaniały pomnik, obejmujący dwa tysiące lat historii, jest symbolem potęgi dawnego imperium. Budowla imponowała rozmiarami: sto osiemdziesiąt osiem metrów długości na sto pięćdziesiąt sześć metrów szerokości i czterdzieści osiem metrów wysokości. Mieściła pięćdziesiąt tysięcy widzów, więcej niż stadion Parc des Princes. Do budowy tego kolosa potrzebnych było sto tysięcy metrów sześciennych trawertynu i trzysta ton żelaza. Zbudowano go w rekordowym czasie dwunastu lat. Jakiej technologii użyli ówcześni budowniczowie, by wznieść tak potężny budynek? Koloseum było areną najbardziej szalonych widowisk: walk gladiatorów i zwierząt... W niektórych przedstawieniach wykorzystywano rewolucyjne wynalazki. Koloseum odwiedzało ponad siedem milionów widzów rocznie. Jego masywna struktura i niesamowita architektura świadczą o geniuszu starożytnych rzymskich technik konstrukcyjnych, dzięki czemu budowlę tę uznano nie tylko za część światowego dziedzictwa UNESCO, ale także za jeden z nowych siedmiu cudów świata. 12:45 DZIEŃ PIERWSZY - 1 MAJA 2004 Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2005 Reżyseria: A. Marek Drążewski Scenariusz: A. Marek Drążewski Zdjęcia: Jacek Knopp, Sławomir Wrzosiński 1 maja 2004 roku Polska wstąpiła do Unii Europejskiej. Autorzy filmu wykorzystali obrazy z kilkudziesięciu kamer warszawskiego Centrum Monitoringu, rozmieszczonych w różnych punktach miasta (m. in. na placu Zamkowym, placu Piłsudskiego, Stadionie X - lecia, placu Teatralnym, ulicach Popiełuszki, Krasińskiego, Grochowskiej, Grójeckiej), aby pokazać, jak tego dnia wyglądała Warszawa, jak jej mieszkańcy przyjmowali ten ważny historyczny moment, jakie towarzyszyły temu reakcje, oceny i nastroje. Co myśleli wówczas politycy i zwykli obywatele. Fajerwerkom, strzelaniu korków od szampana, radosnym śpiewom euroentuzjastów widzących we wstąpieniu do UE szansę szybszego rozwoju cywilizacyjnego, otwarcia na rynki pracy, zwiększenia konkurencyjności naszej gospodarki, towarzyszyły pełne najczarniejszych wizji wypowiedzi przeciwników wstąpienia Polski do UE, którzy z kolei wieszczyli zastąpienie "czerwonej dyktatury moskiewskiej", żółto - granatową dyktaturą brukselską", utratę tożsamości i suwerenności narodowej, gwałtowne zubożenie społeczeństwa itp. Jedni i drudzy organizowali w Warszawie pochody: jedni parady radości, drudzy - niemal żałobne marsze. Między tymi dwoma odłamami błąkali się ci, którzy po 1 maja 2004 nie spodziewali się żadnych zmian, ani na lepsze, ani na gorsze. Nadzieja i optymizm dominowały wśród ludzi młodych, obawy i niezadowolenie wśród starszych, ale kryterium wiekowe nie było ani jedynym, ani najważniejszym wyznacznikiem opinii. Nie brakowało młodych malkontentów i uradowanych staruszków, którzy cieszyli się, że ich wnukom"będzie się żyło lepiej". Nawet jeśli nie od razu. W sumie jednak ten dzień upłynął w stolicy i poza nią dość spokojnie: może dlatego, że, korzystając z pięknej pogody, większość rodaków wyjechała wówczas na łono przyrody? Po czasie, jaki upłynął, możemy się pokusić o pierwsze oceny, kto miał rację. Ale na w pełni obiektywne opinie trzeba jeszcze trochę poczekać. Bo przecież dopiero uczymy się"bycia w Unii". 13:45 ŚPIEW MIŁOŚCI: MAŁPA Z APKĄ (A SONG FOR LOVE: AN APE WITH AN APP) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Mark Fletcher Film dokumentalny o gibonach. Zaczęło się od szalonego pomysłu, aby pomóc przedstawicielowi najrzadszego gatunku na świecie znaleźć idealnego partnera. Samiec i samica tworzą więź na całe życie. To niezwykła historia pary ludzi, którzy postanowili ratować gibony. Zostało ich zaledwie kilka rozrzuconych po górach Gaoligong. Łańcuch górski Gaoligong to przedłużenie Himalajów na pograniczu Chin i Mjanmy. Gibony zamieszkiwały doliny, lecz z czasem rozwój rolnictwa zmusił je do przeniesienia się w góry, gdzie jest chłodniej. Od ponad dekady naukowcy i strażnicy leśni szukają tych gibonów. Film przedstawia niespotykane wcześniej zachowania tych zwierząt. Dwa lata pracy nad filmem pozwoliło stworzyć żywy obraz gibonów żyjących na wolności. To opowieść o trudach i triumfach, a także o niesamowitej przyrodzie, jaką ten skrawek Chin ma do zaoferowania. 14:45 ALPEJSKIE SKARBY - ODC. 1 LATO (THE ALPS) Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2020 Reżyseria: Steve Nicholls Dwuczęściowy film dokumentalny o Alpach. Dzikie góry, ekstremalne życie, ale też magiczny świat. To majestatyczne pasmo górskie łączy osiem krajów i osiąga wysokość do 4 000 metrów nad poziomem morza. Alpy o długości 1200 kilometrów tworzą zarówno most łączący Europę Zachodnią i Wschodnią, jak i wysoką barierę między Europą Południową i Środkową. Góry działają jak potężny zbiornik wodny i kontynentalny dział wodny, zasilając niezliczone rzeki, które wpływają do trzech różnych oceanów. Ich najwyższy szczyt, Mont Blanc, otoczony jest długimi, strzelistymi górami o pokrytych lodem zboczach. Te wielkie szczyty to tylko jeden z powodów, dla których tak zwany Dach Europy nadal fascynuje na całym kontynencie i na całym świecie. Niesamowita różnorodność krajobrazów, flory i fauny sprawia, że Alpy są wyjątkowym skarbem przyrody w sercu Europy. Odc. 1 - "Lato". Najlepiej podziwiać je z lotu ptaka. Ich majestat i ogrom. Wschodzące u podnóży Alp słońce potrzebuje niemal godziny, by wznieść się nad zachodnie doliny. Srogie, skute lodem ściany północy stykają się ze skąpanymi w słońcu zboczami południa. Ta lodowa bariera dzieli Europę na północ i południe. Tymczasem doliny, na podobieństwo mostu, łączą wschód z zachodem. Ten łańcuch górski ma niemal tysiąc kilometrów długości. Po długiej zimowej głodówce z lasu wyłaniają się sarny europejskie. Szczególnie spragnione witamin są samice. Wkrótce zaczną rodzić. Po roztopach ziemia jest wilgotna. Szczeliny i jamy pod powierzchnią wypełniają się wodą. Wiosną niedojedzone nasiona zaczną kiełkować. 15:45 NAUSICAA. OCEANARIUM PRZYSZŁOŚCI (NAUSICAA, OCEAN BIODIVERSITY ON STAGE / PLANETE NAUSICAA L'AQUARIUM DU FUTUR AU SEVICE DES OCEANS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2021 Reżyseria: John Jackson, Jerome Julienne Film dokumentalny o niezwykłym akwarium Nausicaa, które ponownie otworzyło swoje podwoje w lipcu 2018 roku. Stało się największym i najbardziej innowacyjnym akwarium w Europie. Dbano przede wszystkim o to, by każde stworzenie wydobyte z morza mogło być umieszczone w jak najbardziej podobnym do jego naturalnego środowisku. Zobaczymy ogrom prac i przygotowań do prezentowania, zaaklimatyzowania i nakarmienia tysięcy zwierząt morskich, które będą żyć i rosnąć obok siebie w tym odtworzonym oceanie. Usłyszymy wypowiedzi naukowców i poznamy wspaniałe gatunkami podwodnych stworzeń. Będzie mnóstwo nieoczekiwanych sytuacji i wyzwań zaawansowanej inżynierii. Tutaj nauka, rozrywka i ochrona oceanów łączą się. 16:50 NAJPIĘKNIEJSZE PARKI EUROPY - ODC. 4 VILLA BORGHESE W RZYMIE (PARK LIFE EP. 4 ROME: VILLA BORGHESE) Cykl dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Sebastian Kentner Seria dokumentalna (5 części) o najpiękniejszych parkach w Europie, w miastach, gdzie stanowią miejsce wytchnienia i oazę spokoju mieszkańców. Są również ekosystemem dla tysięcy roślin i zwierząt. Odc. 4 - "Villa Borghese w Rzymie". Dzisiaj zwiedzimy ogrody Villi Borghese w Rzymie. Projektant mody zabierze nas na sesję zdjęciową w tych ogrodach, zobaczymy elegancki świat w hotelu De Russie i odkryjemy olbrzymią kolekcję sztuki w Galerii Borghese. W centrum Rzymu leży park Villa Borghese - jeden z największych i najpiękniejszych w Europie. Ogrody leżały niegdyś poza murami miasta. Otaczały letnią rezydencję kardynała Scypiona Borghese - kolekcjonera i mecenasa sztuki doby włoskiego baroku. W swojej willi gromadził dzieła Leonarda da Vinci, Tycjana i Caravaggia. Dla mieszkańców Rzymu ogrody na wzgórzu Pincio są darem niebios. To miejsce wyróżnia się wśród parków Europy. Ogrody bogatego kardynała stały się zielonymi płucami Rzymu - oazą cudowności w jednym z najwspanialszych miast świata. 17:45 NARBONA - DRUGI RZYM (NARBONNE, THE SECOND ROME / NARBONNE, LA SECONDE ROME) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2020 Reżyseria: Alain Tixier Film dokumentalny opowiadający o Narbonie w Oksytanii, gdzie zespół naukowców bada największe wykopaliska archeologiczne we Francji, aby przywrócić zapomnianą potęgę tego małego nadmorskiego miasteczka z czasów starożytności rzymskiej. W starożytności miasto było ośrodkiem Wolków. Między IV wiekiem p.n.e. a V wiekiem ne, ta zwana Narbo Martius, pierwsza kolonia rzymska, okazała się centrum handlu śródziemnomorskiego. Dzięki odkryciom archeologicznym i zapierającej dech w piersiach rekonstrukcji 3D film ożywia złoty wiek romański na ziemi galijskiej. 18:50 DOKTOR Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: Beata Hyży - Czołpińska Prowadzący: Jarosław Perszko Zdjęcia: Jakub Klimaszewski Historię można pisać wielkimi literami, ale najbardziej fascynujące jest odkrywanie jej w losach zdawałoby się zwykłych, a przecież niezwykłych postaci, żyjących tuż obok. Jedną z nich jest Tadeusz Rakowiecki (1878 - 1965) - doktor medycyny, a jednocześnie światowej sławy astronom, krytyk literacki, lekarz wojskowy na frontach wojny rosyjsko - japońskiej, I wojny światowej i wojny z bolszewikami w 1920 r. , patriota i społecznik. Oferowano mu objęcie katedry astronomii we Lwowie na Uniwersytecie Jana Kazimierza, on jednak wybrał Hajnówkę, na skraju Puszczy Białowieskiej, liczącą 700 mieszkańców, bo twierdził, że tutaj jest bardziej potrzebny. Jego żona Pelagia towarzyszyła powstającym Legionom i była komendantką Oddziału Lubelskiego Polskiej Organizacji Wojskowej. Józef Piłsudski powierzył jej odręcznie napisany rozkaz utworzenia POW na terenie zaboru rosyjskiego, który przewiozła konno przez front do Warszawy. Przez całe życie wspierała męża w jego decyzjach. Razem działali społecznie, dla dobra tych najbardziej potrzebujących. Ich wspólną dewizą życiową było: uczciwość na pierwszym miejscu. "Moim filmem chciałabym przywrócić pamięci te, dziś nieco zapomniane osoby, bo mogą być wzorem nie tylko dla nas, ale także dla przyszłych pokoleń i zasługują na najwyższy szacunek". 20:00 OD ZERA DO MILIONERA - 20 LAT W UNII Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2024 Reżyseria: Alicja Albrecht 20 lat temu otworzyły się przed nami drzwi do Europy, pojawiły się nowe szanse i możliwości dla przedsiębiorczych Polaków, którzy postanowili wziąć sprawy w swoje ręce i pójść na swoje, często nie mając nic poza wielkimi chęciami. Alicja Albrecht, reżyserka, scenarzystka 20 lat temu towarzyszyła początkującym przedsiębiorcom, którzy stawiali pierwsze kroki w biznesie. Z okazji okrągłej rocznicy wejścia Polski do UE postanowiła wrócić do swoich bohaterów, by sprawdzić, jak potoczyły się ich losy i czy skorzystali z szansy na sukces. 21:15 ALBANIA. POSZUKUJĄC SPRAWIEDLIWOŚCI Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Witold Szabłowski Historia Jovana Plaku, którego ojciec, Koco Plaku, był wykształconym w Związku Radzieckim geologiem. To jemu Albania zawdzięcza znalezienie największych w kraju pokładów ropy naftowej. W latach 60. Albania zerwała związki z ZSRR, wszyscy wykształceni w Moskwie znaleźli się na czarnej liście. Jovan miał pół roku, kiedy jego ojca zabrali agenci Sigurimi. Los ojca i jego zniknięcie zdeterminowało całe jego życie. Jovan od niemal trzydziestu lat szuka bezskutecznie grobu ojca. Film jest jednocześnie opowieścią o latach albańskiego reżimu podczas rządów Envera Hodży, któremu podległe służby specjalne, zwane Sigurimi, miały nieograniczoną władzę nad życiem i śmiercią obywateli kraju. W egzekucjach zabito ponad 5 tysięcy ludzi; kolejnych kilkadziesiąt tysięcy to ofiary łagrów i prześladowań. Komunistyczny reżim, który rządził Albanią od zakończenia II wojny światowej do roku 1992, wzorem Stalina budował łagry i mordował swoich własnych obywateli. 22:10 ZŁĄCZYĆ SIĘ Z NARODEM Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jerzy Szkamruk Niezwykle wzruszająca opowieść o potomkach Polaków, którzy w latach trzydziestych XX wieku zostali zesłani do Kazachstanu. Bohaterowie filmu to drugie i trzecie pokolenie Polaków wywiezionych przez sowietów na stepy w 1936 roku. Pochodzą z małej, lecz uroczej wioski w Kazachstanie o polsko brzmiącej nazwie Zielony Gaj, a widz spotyka ich oczekujących na repatriację, gdyż, jak wskazuje to tytuł filmu, chcą złączyć się z narodem. Film składa się z trzech części a każda przedstawiona historia jest pełna wzruszeń i emanuje tęsknotą za Ojczyzną. Niejeden raz ściska widza za gardło. 23:15 ZABÓJCY PLANETY - ODC. 4 MAFIA CO2 (PLANET KILLERS EP. 4 LE PRINCE DU CARBONE) Serial dokumentalny, 48 min, Francja, 2022 Reżyseria: Martin Boudet Mini - seria dokumentalna (4 odcinki), której twórcy dołączają do Interpolu ds. Przestępstw Środowiskowych w poszukiwaniu czterech najbardziej poszukiwanych przestępców na świecie. Cztery odcinki. Czterech przestępców. Cztery polowania. To kryminaliści zabijający naszą planetę. W tej serii śledzimy działania Jednostki Interpolu. Szacuje się, że przestępstwa przeciwko środowisku generują rocznie 300 miliardów euro. Jednocześnie kary są znacznie niższe niż w przypadku innych przestępstw, co prowadzi do postrzegania ich jako obarczonych niskim ryzykiem i jednocześnie wysokim zyskiem. Odc. 4. Mafia CO2. Cyril Astruc - Książę Węgla. Jeden z mózgów napadu stulecia, oszustwa związanego z obligacjami węglowymi. Cyril jest poszukiwany przez Interpol za oszustwa i pranie brudnych pieniędzy w handlu uprawnieniami do emisji CO2. To niewidzialny, genialny przekręt, który kosztował Unię Europejską 5 miliardów euro. Mózgiem akcji jest Cyril Astruc. Choć władze depczą mu po piętach, bawi się z rosyjskimi oligarchami. Wiedzie luksusowe życie! To, co zrobił Astruc i mafia CO2, ma wpływ na nas wszystkich. Według ONZ w 2020 - tym roku stężenie CO2 na świecie osiągnęło rekordowy poziom. W nadchodzących latach Interpol odniesie sukces w walce z przestępczością środowiskową, zatrzymując tych, którzy bogacą się, niszcząc zasoby naturalne. 00:20 MÓJ PRADZIAD MELCHIOR WAŃKOWICZ Film dokumentalny, 55 min, Polska, 1998 Reżyseria: Piotr Morawski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Piotr Morawski Zdjęcia: Andrzej Adamczyk Z dworu w Kałużycach pozostały tylko fragmenty fundamentów, ledwie wystające spod wybujałej trawy. Tuż obok, na polu, rolnicy wyorują czasem z ziemi ułomki ozdobnych kafli, skorupy, kawałki gipsowych sztukaterii. Trwalszy okazał się papier. W miejscowym archiwum zachowały się stare księgi metrykalne i barwne tablice genealogiczne rodu. Ogladają je wspólnie Jur Wańkowicz - bratanek, oraz Dawid Walendowski, prawnuk wielkiego pisarza. Dawid Walendowski po uzyskaniu dyplomu opuścił Stany Zjednoczone i przyleciał do Warszawy. Mieszka tu i pracuje w przedstawicielstwie holenderskiego banku. Chce poznać znany dotąd tylko z opowieści kraj przodków, ruszyć tropami sławnego pradziadka. By dotrzeć do krainy "szczenięcych lat" Melchiora, musi, wraz z przewodnikiem Jurem, odwiedzić Białoruś. Na jej terytorium leżą dziś Kałużyce. Pięknego dworu pełnego książek, obrazów, dzieł sztuki i starej porcelany od dawna już nie ma. Na zapuszczonym, porośniętym lasem cmentarzysku pozostały szczątki nagrobnych pomników. Tylko najstarsi mieszkańcy wsi pamiętają jeszcze rodzinę Wańkowiczów. Bogate pamiątki z lat wojny i emigracji przechowują w Ameryce wnuczki pisarza. Ewa Erdman - Lazarewicz i Anna Erdman. Wańkowicz ciężko znosił wychodźstwo. Jego decyzja o powrocie do kraju w 1958 roku nie spodobała się wielu przedstawicielom Polonii. Jeszcze gorzej przyjęto kontakty przybysza z ludźmi ówczesnej władzy. Pisarz nie przejmował się zarzutami. Chciał, by jego książki docierały w jak największych nakładach do polskich czytelników. Nawet kosztem "flirtu" z reżimem i ingerencji cenzury. W warszawskim mieszkaniu literata bywało tłoczno. Melchior poił gości mocnymi nalewkami i szokował równie mocnymi wypowiedziami. Często zwracał się bezpośrednio do nieznanych, ślęczących gdzieś przy magnetofonach funkcjonariuszy podsłuchujących rozmowy w domu "obiektu". Naprawdę ważne i poufne kwestie omawiał w bezpiecznym miejscu, na balkonie. Wbrew opinii "nieprzejednanych" nie dał się obłaskawić ludowej władzy. Skazany w politycznym procesie na półtoraroczne węzienie uparcie odmawiał prośby o ułaskawienie. Mimo namów Moczara nie chciał też przedstawić sądowi zaświadczeń lekarskich zawieszających "odsiadkę". A wsadzić Wańkowicza do celi partia nie śmiała. Zwlekała z wykonaniem wyroku przez parę lat, aż do amnestii. Obok reporterskich relacji z podróży prawnuka pisarza oraz wspomnień bratanka, wnuczek i sekretarki Wańkowicza, Aleksandry Ziółkowskiej, tworzywem dokumentalnego filmu są archiwalne materiały TVP, zdjęcia i fragmenty dzieł bohatera. Są to: "Szczenięce lata", "Ziele na kraterze", "Tędy i owędy", "Monte Cassino", "Przez cztery klimaty" i "Nowe pędy". 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZAMORDOWANY POMNIK Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Zamordowany pomnik" Tym razem twórcy cyklu podejmują próbę odwrócenia skutków niesamowitego barbarzyństwa, jakiego dopuścili się sowieci w ramach realizowanej przez siebie polityki historycznej. Kiedy zimą 1945 roku podeszli pod Kazimierzę Wielką z haubicy rozstrzelali pomnik czynu legionowego, niszcząc go niemal zupełnie. Nie bacząc na ryzyko, dwaj mieszkańcy miasta ukryli orła wieńczącego monument. Twórcy podejmują jego poszukiwania, a finalnie chcą zainicjować odbudowę pomnika. Mają nadzieję na odszukanie georadarem zakopanych w ziemi fragmentów obelisku. 02:00 DZISIAJ W WARSZAWIE, JUTRO GDZIEŚ W ŚWIECIE Film dokumentalny, 20 min, Polska, 2014 Reżyseria: Grzegorz Brzozowski Dwa kubki gorącej czekolady z chilli, nielegalne wysypisko śmieci, męskie skarpetki na drewnianej podłodze i jeden pączek z marmoladą. Vera z Niemiec i Stephane z Belgii spotykają się w dziwnej i zimnej Warszawie, by wspólnie odkrywać uroki praskiej strony Wisły. Połączył ich Erazmus i couchsurfing. Grzegorz Brzozowski, reżyser dokumentu, przedstawia przekleństwa i błogosławieństwa zjednoczonej Europy, która może, ale wcale nie musi, zbliżać ludzi. 02:25 PODSTĘPNY WRÓG Film dokumentalny, 24 min, Polska, 1953 Reżyseria: Jerzy Popiel - Popiołek Scenariusz: T. Stępniewski, Jerzy Popiel - Popiołek Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Francuzi zwali go chorobą hiszpańską. Włosi i Polacy - francuską, Hiszpanie - neapolitańską. Wiek XV - ty, wiek wypraw zamorskich, wojen i podbojów przyniósł Europie wielką zarazę. "Byli ohydni i straszni. Wrzody, z których wyciekała ropa pokrywały ich ciała. Zielonoczarne strupy sterczały na skórze jak rogi. Twarde guzy miękły i rozpływały się tworząc biały, lepki płyn. Ciało gniło za życia, budzili odrazę, lęk, grozę. Daremnie wołali o pomoc. Nikt nie chciał się do nich zbliżyć". Film przedstawia rozwój walki z chorobami wenerycznymi od najdawniejszych czasów. Zwalczanie krętka bladego (spirochaeta pallida) zapoczątkowały pierwsze prace naukowe o kile z XVI wieku. Rozwój medycyny w XX wieku doprowadził do powstania coraz skuteczniejszych sposobów leczenia syfilisu, dzięki którym liczba zachorowań na kiłę szybko spadła. Twórcy zwracają uwagę na przyczyny, objawy i skutki zarażenia. W zdjęciach wykorzystano archiwalne ryciny. 02:50 MORDECHAJ GEBIRTIG CZYLI BĄDŹ ZDRÓW MÓJ KRAKOWIE Film dokumentalny, 60 min, Austria/Polska, 2012 Reżyseria: Piotr Szalsza Scenariusz: Piotr Szalsza Film muzyczno - dokumentalny o wybitnym pisarzu żydowskim Mordechaju Gebirtigu. "Krakowska dzielnica - Kazimierz. Mordechaj Gebirtig, z zamiłowania poeta i kompozytor, z zawodu stolarz, hebluje deski, wspomina, spaceruje ulicami miasta. Na scenkach krakowskich wykonywane są jego utwory - wesołe, smutne, kabaretowe, zaangażowane politycznie, antywojenne. Ilustrują one główny wątek filmu: opowieść o życiu Gebirtiga (ikonografia, wypowiedzi rzeczoznawców). W filmie po raz pierwszy przedstawione zostały, niedawno odnalezione, rękopisy autora, nowe fakty dotyczące jego życiorysu. Wątek dokumentalny uzupełnia prezentacja 9 pieśni Gebirtiga w wykonaniu artystek krakowskiej "Piwnicy pod Baranami". Panuje pełna przejrzystość w sprawie chronologii wydarzeń i artystycznego dorobku natchnionego twórcy, któremu film jest poświęcony. Mordechaj Gebirtig (1877 - 1942) - wielki poeta, kompozytor, który żył na krakowskim Kazimierzu, został zamordowany przez oprawców niemieckich na ulicach rodzinnego miasta, w drodze do niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu".