TVP Dokument Sobota, 04.05.2024 05:25 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 51 Z ŻYCIA WYŻSZYCH SFER Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak wyglądało życie w miastach u ludzi sprzed stu laty? Jak wyglądały ich mieszkania? Czy różniły się mocno od tych współczesnych? Jak zamożni spędzali wolny czas i jak wyglądały ich codzienne problemy? Radosław Kotarski rusza tym tropem i stara się odnaleźć odpowiedzi. 06:00 WETERYNARZE Z SERCEM - /86/ Reality show, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Odwiedziliśmy największy ptasi szpital w regionie Warmii i Mazur. Macie więc możliwość przyjrzenia się z bliska przepięknym ptakom. Bielik, żurawie, bociany, a wśród tej gromadki samica kruka - Basia, która osobiście Wam się przedstawi. Ośrodek przyjmuje kilkuset pacjentów rocznie, a połowa z nich wraca na wolność. Na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Warmińsko - Mazurskiego w Olsztynie spotykamy się z doktorem Andrzejem Pomianowskim, który przeprowadza badania słuchu zwierząt. Czy wiecie, że istnieje ścisły związek pomiędzy kolorem sierści i tęczówek a głuchotą? Które rasy są najbardziej podatne? Dzisiejsi pacjenci doktora Pomianowskiego to kociaki o oryginalnej urodzie - Wiktoria i Wenus oraz suczka Lola. 06:35 BALEARY. NIEUJARZMIONA PRZYRODA (BALEARES, THE UNTAMED ARCHIPELAGO / BALEARES, ARCHIPELAGO INDOMITO EN) Film dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Ruben Casas Oche Film dokumentalny, przyrodniczy. W samym sercu zachodniej części Morza Śródziemnego archipelag Balearów kryje świat, którego nawet narastająca inwazja człowieka nie była w stanie zniszczyć. To jeden z najczęściej wybieranych kierunków podróży w zachodniej części Morza Śródziemnego, a powody są oczywiste. Znajdziemy tu urokliwe zatoczki, przepiękne zachody słońca i zapierającą dech w piersiach przyrodę. Baleary mają wiele do zaoferowania - możesz zwiedzać nadmorskie miasteczka, odkrywać krajobrazy niczym z filmu lub też uprawiać sporty wodne. Szczególnie spokojne są Minorka i Formentera, dwie małe, rajskie wyspy na Morzu Śródziemnym. Większymi wyspami są Majorka i Ibiza. Na pierwszej wyróżniają się stolica, Palma, Park Narodowy Cabrera oraz Sierra de Tramontana. Ibiza z kolei ze względu na swoją bioróżnorodność i kulturę została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Znajdują się tu bowiem ruiny osady fenickiej w Sa Caleta, nekropolia w Puig des Molins oraz starówka miasta Eivissa. Film nagrodzony na Festiwalu Filmów NATURVISION 2019, GREENSCREEN 2019. 07:35 ALPEJSKIE SKARBY - ODC. 2 ZIMA (THE ALPS) Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2020 Reżyseria: Steve Nicholls Dwuczęściowy film dokumentalny o Alpach. Dzikie góry, ekstremalne życie, ale też magiczny świat. To majestatyczne pasmo górskie łączy osiem krajów i osiąga wysokość do 4 000 metrów nad poziomem morza. Alpy o długości 1200 kilometrów tworzą zarówno most łączący Europę Zachodnią i Wschodnią, jak i wysoką barierę między Europą Południową i Środkową. Góry działają jak potężny zbiornik wodny i kontynentalny dział wodny, zasilając niezliczone rzeki, które wpływają do trzech różnych oceanów. Ich najwyższy szczyt, Mont Blanc, otoczony jest długimi, strzelistymi górami o pokrytych lodem zboczach. Te wielkie szczyty to tylko jeden z powodów, dla których tak zwany Dach Europy nadal fascynuje na całym kontynencie i na całym świecie. Niesamowita różnorodność krajobrazów, flory i fauny sprawia, że Alpy są wyjątkowym skarbem przyrody w sercu Europy. Odc. 2 - "Zima". Kraina zimy. Ten łańcuch górski na styku płyt tektonicznych ma niemal tysiąc kilometrów długości. Wyłania się na wschodzie i rośnie ku zachodowi. Rzeki spływające z tego dachu Europy toczą swoje wody aż do trzech mórz. Alpy jako całość stanowią wspólne dobro ośmiu nacji. Pośród monumentalnych wieżyc stoi alpejski król. Przyćmiewa największe fortece i jest świadkiem wielowiekowej walki żywiołów ze skalną masą. Mont Blanc. Pradawny alpejski patriarcha i najwyższy szczyt. W dolinach leży zgromadzony przez milenia śnieg. Z czasem przeobraża się w twardy lód. Zima to surowa pani. Wysoko w górach tak naprawdę nie ustępuje. Monumentalny Matterhorn... i potężny Mont Blanc pełnią rolę jej tronów i odwiecznej alpejskiej siedziby. Słońce wschodzi tu od tysięcy lat, a mimo to nie zdołało roztopić śniegu pokrywającego te legendarne szczyty. Nie pozbawiło ich bieli majestatu. Widok pokrytych czapami śniegu Alp zapiera dech w piersi nawet z daleka. Jednak, by w pełni docenić ich piękno oraz potęgę trzeba wzbić się w powietrze, jak orzeł. 08:35 MONAKO, KSIĘSTWO I OCEANY (MONACO: OF PRINCES AND OCEANS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Franck Florino Film dokumentalny. Oprócz efektownego wyglądu Księstwo Monako od dawna przywiązuje wagę do kwestii ochrony środowiska. Sto lat temu to mikropaństwo było już świadome nadchodzącego kryzysu ekologicznego. W 1921 roku Albert I - "książę nawigator" - przewidział niebezpieczeństwo. Już w swoim przemówieniu w Waszyngtonie ostrzegał przed konsekwencjami przełowienia. Ten wczesny ekolog w ogromnym stopniu przyczynił się do rozwoju oceanologii. Z pokolenia na pokolenie ta troska pozostawała niezmieniona, gdy książę Rainier III zainicjował porozumienie RAMOGE, a jego syn Albert II nadał swoje imię dużej fundacji zajmującej się ochroną środowiska. Monako jest przyjaznym miejscem dla obrońców oceanów, gromadząc co roku naukowców, decydentów politycznych i przedstawicieli sektora prywatnego w ramach Blue Initiative - Błękitnej Inicjatywy. Jest to wyjątkowa platforma dyskusyjna, stworzona z inicjatywy księcia Alberta II, na której porusza się takie tematy jak bioróżnorodność, zarządzanie zasobami morskimi i zmiany klimatu. Zainaugurowany w 1911 roku Instytut Oceanograficzny w Paryżu jest instytucją założoną przez księcia Alberta I. Każdego roku Instytut nagradza tych, którzy dzięki swojej pasji i odwadze przełamują bariery obojętności i pracują nad tym, by oceany były lepiej znane i chronione. W 2020 roku zwycięzcą konkursu został biolog morski i fotograf, Laurent Ballesta. Dzięki archiwom, wywiadom i wspaniałym materiałom oceanicznym wyruszymy w olśniewającą podróż w czasie i przestrzeni. Dowiemy się, jak bardzo jest zaangażowane Monako w ochronę oceanu i przyrody. Ta pasja, jak się okazuje jest utrwalana od pokoleń. 09:35 NAJPIĘKNIEJSZE PARKI EUROPY - ODC. 5 OGRODY KRÓLEWSKIE W SZTOKHOLMIE (PARK LIFE EP. 5 STOCKHOLM: ROYAL NATIONAL CITY PARK) Cykl dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Sebastian Kentner Seria dokumentalna (5 części) o najpiękniejszych parkach w Europie, w miastach, gdzie stanowią miejsce wytchnienia i oazę spokoju mieszkańców. Są również ekosystemem dla tysięcy roślin i zwierząt. Odc. 5 - "Ogrody Królewskie w Sztokholmie". Docieramy dziś do królewskich ogrodów w Sztokholmie - ogromnej, otwartej przestrzeni w samym centrum miasta, która jest ucztą dla wszystkich zmysłów. Sztokholm, stolica Królestwa Szwecji. Wczesną wiosną skandynawska metropolia przeżywa pierwsze ciepłe, słoneczne dni roku. Przez stulecia pradawna osada Wikingów rozrosła się tak, że obecnie zajmuje czternaście wysp na jeziorze Melar. Po długiej, mroźnej zimie mieszkańcy Sztokholmu witają pierwsze nieśmiałe oznaki wiosny. Naszą podróż po Królewskim Miejskim Parku Narodowym, zaczynamy w samym sercu miasta, na półwyspie Djurgrden. Nazwa półwyspu oznacza "park rozrywki". Niegdyś były tu tereny łowieckie królów Szwecji. Odkąd otwarto je dla wszystkich, stały się prawdziwą miejską oazą. W Gröna Lund na południowym krańcu Djurgrden zaczyna się sezon. Wesołe miasteczko powstało w roku 1883 i jest najstarszym parkiem rozrywki w Szwecji. W odległości krótkiego spaceru znajduje się Skansen, najstarsze na świecie muzeum pod gołym niebem. To tu ożywa pięćset lat szwedzkiej historii. Oto miejsce jak z powieści Astrid Lindgren. Pięknie tu! 10:25 ANDRZEJ PANUFNIK Z LONDYNU I Z WARSZAWY Film dokumentalny, 14 min, Polska, 1990 Reżyseria: Andrzej Papuziński Scenariusz: Andrzej Papuziński Film zrealizowany z okazji festiwalu muzyki "Warszawska Jesień '90", której główną postacią miał być Andrzej Panufnik. O miejscu i randze kompozytora we współczesnej muzyce, inspiracjach, związkach z Polską mówią krytycy, muzykolodzy i kompozytorzy polscy - T. Kaczyński, O. Pisarenko, L. Erhardt, M. Kowalski i brytyjscy - N. Osborne, p. Dickinson, P. Patterson, Robert Maycock. 10:40 HARCERZE NA ZLOCIE Film dokumentalny, 18 min, Polska, 1952 Reżyseria: Wojciech Jerzy Has Scenariusz: Stanisław Urbanowicz Zdjęcia: Mieczysław Jahoda, Antoni Wawrzyniak, Mieczysław Voigt Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Filmowy reportaż ze Zlotu Młodych Przodowników Budowniczych Polski Ludowej nosi cechy charakterystyczne dla komunistycznej propagandy. Jest przy tym niezwykłym zapisem historii, nie tylko jako dokument minionej epoki, ale przede wszystkim jako jeden z pierwszych filmów Wojciecha Jerzego Hasa, jednego z najwybitniejszych polskich reżyserów, którego późniejsze dzieła wyróżniają się szczególną sugestywnością i oryginalnością formalną. Już w tym krótkim filmie, mimo konieczności stosowania się do norm realizmu socjalistycznego, dostrzec można zaczątki filmowego charakteru pisma twórcy takich filmów jak "Pamiętnik znaleziony w Saragossie", "Jak być kochaną" czy "Sanatorium pod Klepsydrą", zaliczanych dziś do arcydzieł polskiej i światowej kinematografii. 11:10 POLSKIE DZIEDZICTWO S.I - ODC. 9 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański Zdjęcia: Damian Szprejda, Jacek Cichocki, Mariusz Gala Prowadzący: Stefan Tompson Lektor: Jarosław Łukomski Cykl dokumentalno - historyczny o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich, prowadzony przez Stefana Tompsona, w którym przybliżona zostaje widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Prezentowane są najciekawsze polskie posiadłości, usytuowane za naszą obecną wschodnią granicą. Ukazane są najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te, o których już dawno zapomniano. Autorzy przedstawiają ich historię, opowiadają o ciekawostkach i legendach, omawiają polski aspekt dotyczący prezentowanych posiadłości. Przybliżają historię Polaków na danym terenie i zachęcają każdego widza do odwiedzin miejsc polskiego dziedzictwa kulturowego na Kresach Wschodnich. W tym odcinku wybierzemy się do Wilna. To miasto leżące na skrzyżowaniu szlaków biegnących z czterech stron świata, położone na Pojezierzu Litewskim u ujścia rzeki Wilejki do Wilii, od zarania swoich dziejów było ważnym ośrodkiem politycznym, gospodarczym, kulturowym i religijnym tej części Europy. To również jedna z historycznych stolic Rzeczypospolitej Obojga Narodów. To tutaj mieści się jeden z najstarszych Uniwersytetów w Europie oraz spoczywa matka i serce marszałka Józefa Piłsudskiego. Zapraszamy w niezwykłą podróż do Wilna, o którym opowie Stefan Tompson. 11:50 BALMORAL: UKRYTA HISTORIA - ODC. 1. LATA 1936 - 1955 (INSIDE BALMORAL / BALMORAL: HIDDEN HISTORY) Serial dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Tom Brisley, Ash Potterton Trzyodcinkowa miniseria dokumentalna o zamku Balmoral - szkockim domu rodziny królewskiej od 1852 roku, kiedy książę Albert kupił posiadłość jako prezent dla swojej żony, królowej Wiktorii, która kochała szkocką wieś. Serial dokumentalny jest spojrzeniem zza kulis na to odosobnione królewskie ustronie, ulubiony dom królowej Elżbiety. To 50 000 akrów szkockich Highlands i ponad 150 budynków. Posiadłość zatrudnia ponad 100 pracowników. Film daje rzadki wgląd w jedną z najbardziej fascynujących rezydencji w Wielkiej Brytanii. Odc. 1 - "Lata 1936 - 1955". Ukryta w sercu szkockich gór ustronna królewska posiadłość jest dwa razy większa niż Manchester. Tylko tutaj królowa Elżbieta mogła naprawdę od wszystkiego uciec. Balmoral. Jednak ta wielka posiadłość była też świadkiem jednych z najbardziej dramatycznych momentów w historii monarchii. A dla niektórych gości pobyt w tym wakacyjnym domu był trudnym doświadczeniem. Balmoral. Ulubiony i najbardziej ustronny dom królowej. Rodzina królewska może tu doskonale odpocząć od publicznych obowiązków. Ta olbrzymia posiadłość oferuje jedne z najpiękniejszych widoków na Wyspach Brytyjskich. W tej królewskiej rezydencji próżno szukać pałacowych wnętrz. Wystrój jest tu zaskakująco skromny. Koszty utrzymania Balmoral są wysokie, wynoszą 3 miliony funtów rocznie. 12:35 FASCYNUJĄCE MIEJSCA - FASCYNUJĄCA AMERYKA POŁUDNIOWA Z PANTANALU DO IGUAZU (FASCINATING SOUTH AMERICA - FROM PANTANAL TO THE IGUACU) Cykl dokumentalny, 14 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Annette Scheurich, Steffen Sailer Pantanal w południowo - zachodniej Brazylii to największa równina bagienna na świecie zasilana przez liczne rzeki. Do tego fascynującego miejsca odwiedzających ściąga przede wszystkim niepowtarzalny świat zwierząt. Dostawa ryb na Pantanalu wydaje się niewyczerpana. Obfitość ryb ściąga nie tylko wydry. Kormorany są specjalistami od rybołówstwa. Nieustannie słychać krakanie, kląskanie, ćwierkanie i śpiewy... aż do zmierzchu, gdy chór cichnie. Rzeki i jeziora Pantanalu zasilane są rzeką Paragwaj. Należy do tego samego systemu rzecznego co rzeki Iguazu. Iguazu to największy wodospad na ziemi, który swoją siłę demonstruje na brazylijsko - argentyńskiej granicy. Ogromne masy wody spadają z wysokości 82 metrów. Grzmiący wodospad jest otoczony gęstym lasem deszczowym. Ryk wodospadu Iguazu jest wszechobecny. Tak jak bagna Pantanalu wodospad tworzy niezwykły habitat dla licznej flory i fauny tam, gdzie masy wód Iguazu łączą się w potężne kaskady, żłobiąc sobie drogę w skalnym krajobrazie. Niczym nieskrępowana przyroda pokazuje swoją siłę. 12:50 RZECZ POLSKA - MEBLOŚCIANKA KOWALSKICH Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Zdjęcia: Nicolas Villegas, Piotr Pawlus Muzyka: Adam Walicki, Bartosz Kruczyński Tematem odcinka będzie "Meblościanka Kowalskich", którą pokażemy jako obiekt muzealny, część zbiorów Galerii Wzornictwa w Muzeum Narodowym w Warszawie. Sięgniemy także do archiwów telewizyjnych, aby pokazać, w jaki sposób meblościanka prezentowana była w czasach PRL - u, jak ją widziano i jakim językiem opisywano. Wykorzystamy fragmenty popularnych filmów, takich jak "Czterdziestolatek" i "Małżeństwo z rozsądku", aby pokazać, jak mebel wszedł do kultury popularnej i jakie nadawano mu znaczenia. Zajrzymy do współczesnych domów, w których stał się obiektem kolekcjonerskim, a także pokażemy współczesne nawiązania do tego funkcjonalnego i praktycznego rozwiązania, wybierając najciekawsze projekty współczesnych meblościanek. Meblościanka Kowalskich była odpowiedzią polskich projektantów na zapotrzebowania powojennego budownictwa, symbolem tak zwanej małej stabilizacji oraz po odwilżowej nowoczesności, wręcz "socjalizmu z ludzką twarzą", ikonicznym meblem PRL - u. Geneza projektu Kowalskich to 1961 rok, kiedy Bogusława i Czesław Kowalscy, absolwenci Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu, biorą udział w konkursie Zjednoczenia Przemysłu Meblarskiego w Poznaniu pod hasłem "Meble do Małego Mieszkania". Konkurs wymaga zaprojektowania wyposażenia małej przestrzeni mieszkalnej przeznaczonej dla łódzkich tkaczy. Czesław Kowalski wpada na pomysł mebli kasetonowych, które składają się z kilku elementów i pozwalają na zbudowanie z nich różnych konstrukcji. Projekt przechodzi do pierwszego etapu konkursu i drugiego etapu, czyli przeglądu propozycji na Targach Krajowych "Wiosna 62" w Poznaniu. Kowalscy zdobywają co prawda tylko wyróżnienie, ale ich meblościanka rok później trafia do masowej produkcji. O historii meblościanki, korzeniach funkcjonalizmu i idei mieszkania dla każdego, o motywacjach autorów, konkursie i genezie projektu, o jego wadach i zaletach, modyfikacjach, na które autorzy już nie mieli wpływu, opowiedzą nam między innymi: Jan Kowalski, syn projektantów, autor książki, "Meble Kowalskich. Ludzie i rzeczy", historyczka designu Agata Szydłowska, Anna Maga z Ośrodka Wzornictwa Nowoczesnego Muzeum Narodowego w Warszawie, Beata Bochińska - kolekcjonerka designu. Pokażemy materiały archiwalne dokumentujące powstawanie powojennych osiedli, targi, na których prezentowano projekt, wypowiedzi autorów. Meble składały się jak klocki dla dzieci, które może skręcić każdy - mówiła o meblościance Bogusława Kowalska. Nic dziwnego, że porównywane są obecnie do produktów Ikei i cieszą się zainteresowaniem nie tylko historyków wzornictwa, lecz także mieszkańców wielkich miast. Wypowiedź Kowalskiej będzie inspiracją do stworzonej przez Marcina Podolca krótkiej animacji, pokazującej w pierwszej części budowanie osiedli z mieszkaniami o małym metrażu. W drugiej animacja nawiąże wprost do wypowiedzi autorki - pokażemy scenę z rodziną, która tworzy z poszczególnych segmentów różne konfiguracje mebla. W ten sposób przeszłość stanie się znów aktualna. 13:10 TACY BYLIŚMY - KOMBI Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Kombi to zespół, który na dobre wprowadził na polską estradę elektronikę! Ich muzyka to nasza młodość, radość i duma. Autorzy zapraszają na niesamowitą muzyczną przejażdżkę Kombi. Sentymentalny cykl dokumentalno - rozrywkowy, który stanowi niezwykłą i barwną podróż w czasie do lat 70. i 80. minionego stulecia. Przypominamy, jak wyglądało wówczas życie i... jacy byliśmy. 13:40 PODRÓŻE MAŁEJ I DUŻEJ - SEZON IV ODC. 1 CZECHY Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Relacje z podróży mamy (Moniki Witkowskiej, pilotki wycieczek, podróżniczki) z malutką córeczką (Laurą, która poznaje nowe kraje od trzeciego tygodnia życia). Program zawiera praktyczne porady dotyczące podróży z malutkim dzieckiem, informacje merytoryczne dotyczące odwiedzanych miejsc (ciekawostki turystyczne, jak i praktyczne informacje finansowo - organizacyjne) okraszone śmiechem i uśmiechem prowadzącej i jej uroczej córeczki. Program, za sprawą temperamentu dziewczyn, jak i nieuniknionych okoliczności dotyczących dorastania małego dziecka, cechuje dynamizm i nieoczekiwane zwroty akcji. W tym odcinku Monika razem z córeczką Laurką (3lata 4 miesiące) jedzie za granicę Polski! Dziewczyny odwiedzają Czechy. Najpierw adrszpaskie skalne miasto: przejdą się pięknymi trasami między ciekawymi formacjami skalnymi, przepłyną pychówką i przecisną przez mysią szparę. Później przejadą do Dolni Morava, gdzie między innymi przejdą najdłuższym na świecie mostem wiszącym! Jesteście gotowi? 14:10 MAGICZNY KRĄG RAFY KORALOWEJ - ODC. 3 NIEPOZORNE OLBRZYMY. ŚWIAT ZWIERZĄT BENTONICZNYCH (THE MAGIC CIRCLE OF THE REEF. (3/4) LITTLE GIANTS THE BENTHONICS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Robert Fonollosa Odc. 3 - "Niepozorne olbrzymy. Świat zwierząt bentonicznych". Mało kto przypuszczałby, że tajemnica ekosystemów Trójkąta Koralowego może kryć się w piasku na dnie morza. Zobaczymy, jak najmniejsze ze zwierząt bentonicznych zamieszkujących rafę koralową przyczyniają się do funkcjonowania i zwiększania zasięgu jej magicznego kręgu. Zwierzęta żyjące tuż przy dnie są rzeczywistym wskaźnikiem kondycji naszych mórz i oceanów. Pochodzący z języka greckiego termin "bentos" odnosi się do organizmów żyjących na lub tuż przy dnie. Mogą to być ryby, korale, bądź inne bezkręgowce. Najliczniejsze gatunki zwierząt bentonicznych są bardzo małe. Ślizgowiec o długości niespełna 5 cm wyczekuje, ukryty w swej jamce - zagłębieniu w piasku. 15:10 TYTANI ŚWIATA OWADÓW (TITANS) Film dokumentalny, 49 min, Kanada, 2020 Reżyseria: William Kraushaar Lektor: Krystyna Czubówna Film dokumentalny prezentuje wszechświat gigantycznych, ale mało znanych owadów. Owady pojawiły się na świecie ponad 400 milionów lat temu. Należą do nielicznych organizmów lądowych, które wciąż wyglądają jak ich prehistoryczni przodkowie. Jako pierwsze w pełni przystosowały się do życia na lądzie; odniosły wielki sukces ewolucyjny i dziś stanowią ponad połowę wszystkich znanych nam gatunków zwierząt. Z milionów opisanych gatunków owadów w Quebecu występuje ponad 25 tysięcy. Pośród nich prawdziwe olbrzymy! Mimikra, kanibalizm, zacięte walki i urzekające piękno wszystko to odkrywamy w świecie niepozornych zwierząt zamieszkujących nasze ogrody i parki. Zwykliśmy sądzić, że egzotyczne zwierzęta żyją z dala od nas, w głębokich lasach i dzikich krainach, a spotkać je mogą tylko żądni przygód śmiałkowie. Tymczasem naszych tytanów nie tak trudno dostrzec. Wystarczy wiedzieć, gdzie szukać. Wszystkie gatunki zaprezentowane w tym filmie występują na wyspie w Montrealu. Większość z nich można obserwować w łatwo dostępnych miejscach. Nie rzucając się w oczy, potrafią przystosować się do najbardziej nietypowych środowisk. Wykorzystują warunki, jakie stwarzamy im w miejskim otoczeniu, wydawałoby się tak nieprzyjaznym dla dzikich zwierząt. Wsłuchując się w dźwięki dochodzące spośród roślin, spoglądając na liście bądź gałązki, które jakby same się poruszały, mamy niebywałą możliwość poznać lepiej ten fascynujący świat. Owady są wśród nas, ukryte, ale bliskie. Pamiętajmy tylko, by obchodzić się z nimi ostrożnie! 16:10 LEGENDY KONTRA IKONY WSPÓŁCZESNOŚCI - ODC. 4 GOLDEN GATE KONTRA WIADUKT MILLAU (LEGENDS VS MODERN ICONS 4 BRIDGES: THE GOLDEN GATE BRIDGE VS THE MILLAU VIADUCT) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Mirjam Dolderer Dokumentalna podróż, w której najnowsze światowe osiągnięcia inżynieryjne, zaawansowane technologicznie pojazdy i doskonałe konstrukcje konkurują ze swoimi legendarnymi, historycznymi odpowiednikami. Czy nowoczesny luksusowy statek wycieczkowy może przewyższyć Titanica? Czy stadion Wembley jest lepszy od Koloseum? Każdy odcinek przedstawia jedną "bitwę" między legendą a jej współczesnym odpowiednikiem poprzez połączenie wysokiej jakości autentycznych obrazów, nagrań z rekonstrukcji, punktów widzenia i 3D - CGI w zestawieniu z odkrytymi statystykami, faktami i wymiarami. Odc. 4 - "Wiadukt Millau kontra most Golden Gate". Wiadukt Millau, podobnie jak Golden Gate, uważany jest za cud architektury. Konkurs znakomitości. Wydaje się unosić nad chmurami. W grudniu 2004 - go roku w Masywie Centralnym we Francji sławny brytyjski architekt Norman Foster stworzył zdumiewające dzieło. Wiadukt Millau. Jego całkowita długość wynosi 2460 metrów i przyćmiewa inne podwieszone konstrukcje na świecie. Wznosi się na wysokość 343 - ch metrów. Wiadukt Millau jest najwyższym mostem na świecie. San Francisco - niegdyś miasto poszukiwaczy złota i hippisów. Obecnie jedna z ważniejszych lokalizacji przemysłu technologicznego. Metropolia zdobyła jednak sławę dzięki Golden Gate Bridge, otwartemu w maju 1937 r. Jego przęsło liczy ponad 1280 m długości i dzierżyło rekord aż 27 lat. Ma 227 m wysokości. Most Golden Gate jest wprost gigantyczny. Jego pokład podtrzymuje 500 pionowych lin zamocowanych do najgrubszych i najdłuższych lin nośnych na świecie. Do budowy tego kolosa zużyto ponad 80 tysięcy ton stali i 700 tysięcy ton betonu. A powstał zaledwie w 4 lata. To rewolucja w historii architektury mostowej. 17:10 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODCINEK 5. ISLANDIA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 5 - LAND OF FIRE AND ICE - ICELAND, RAW NATURE) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Położona na północnym Atlantyku, między Grenlandią a Norwegią, Islandia jest wulkaniczną wyspą o wspaniałej, surowej przyrodzie, unikalną w skali świata. Dlaczego ludzie zdecydowali się skolonizować Islandię? To odległa, zimna wyspa, targana nieustannymi wiatrami i działaniem sił natury, które są burzliwe i często przerażające. To ogrom niezwykłych krajobrazów, jakby wyrzeźbionych przez brutalnego olbrzyma. Majestatyczne pejzaże Islandii są wynikiem intensywnej działalności wulkanicznej. Na wyspie znajduje się prawie 100 aktywnych wulkanów. Islandzka ziemia to w dużej mierze lawa, żużel i popioły. To raj dla wulkanologów, ale piekło dla rolników. Dawna Islandia była żyzna i zalesiona. Największą z plag wyspy pozostaje erozja. Islandczycy wiedzą, że ich wyjątkowa przyroda jest cennym darem, dlatego starają się nie eksploatować nadmiernie jej zasobów. Islandia jest klejnotem natury, który ludzie powinni chronić za wszelką cenę. 18:10 BALMORAL: UKRYTA HISTORIA - ODC. 2. LATA 1955 - 1992 (INSIDE BALMORAL / BALMORAL: HIDDEN HISTORY) Serial dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Tom Brisley, Ash Potterton Trzyodcinkowa miniseria dokumentalna o zamku Balmoral - szkockim domu rodziny królewskiej od 1852 roku, kiedy książę Albert kupił posiadłość jako prezent dla swojej żony, królowej Wiktorii, która kochała szkocką wieś. Serial dokumentalny jest spojrzeniem zza kulis na to odosobnione królewskie ustronie, ulubiony dom królowej Elżbiety. To 50 000 akrów szkockich Highlands i ponad 150 budynków. Posiadłość zatrudnia ponad 100 pracowników. Film daje rzadki wgląd w jedną z najbardziej fascynujących rezydencji w Wielkiej Brytanii. Odc. 2 - "Lata 1955 - 1992". W Balmoral gości młoda rodzina rozdzielona przez królewskie obowiązki. Każdego roku w lipcu dwór królewski przeprowadza wielką operację. Części mieszkalne zamku w Windsorze i w Pałacu Buckingham zostają zamknięte. Służba zabezpiecza meble i pakuje ulubione przedmioty królowej. Konie, psy i personel szykują się do podróży na północ. Cel tej podróży to posiadłość Balmoral w górzystym regionie Szkocji. Przemiana zamku Balmoral z turystycznej atrakcji w królewski dom zajmuje blisko dwa tygodnie i trwa nawet po przyjeździe królowej. W tym czasie para królewska mieszka w oddalonej o półtora kilometra od zamku rezydencji Craigowan Lodge. Kiedy królowa jest w Craigowan, turyści nadal mogą zwiedzać jej posiadłość. Czasem dochodzi do niespodziewanego spotkania. Balmoral - królewski dom wypoczynkowy. Przez ponad 165 lat królewskie dzieci przeżywały tam najszczęśliwsze chwile, w tym również książę Karol. 19:00 DZIEWCZYNA Z EKRANU Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2017 Reżyseria: Andrzej Ciecierski Scenariusz: Andrzej Ciecierski Zdjęcia: Andrzej Ciecierski Film poświęcony Teresie Tuszyńskiej, jednej z najpiękniejszych polskich aktorek, a zarazem najbardziej zapomnianych. Wielu znawców kina twierdziło, że tak pięknej twarzy nie było o polskim filmie. Urodziła się w Warszawie w 1942 roku w rodzinie robotniczej. Już od młodych lat ciągnęło ją do środowiska aktorsko - muzycznego. W 1958 roku wygrała konkurs tygodnika "Przekrój" pod hasłem "Film szuka młodych aktorek" i dostała swoją pierwszą rolę w filmie "Ostatni strzał". Z planu filmu jednak uciekła bez podania przyczyny. W 1959 roku grała w filmach: "Biały niedźwiedź" i "Do widzenia do jutra". W następnych latach występy na ekranie łączyła z pracą modelki w Modzie Polskiej i częstymi wyjazdami za granicę. Grała w takich filmach jak: "Drugi człowiek", "Tarpany", "Rozwodów nie będzie", "Cała naprzód", "Poczmistrz", "Vreckari" czy "Praskie noce". Była jedyną polską aktorką, której twarz pojawiła się na łamach amerykańskiego miesięcznika "Show". Stała się prawdziwą gwiazdą. Swój ostatni film nakręciła w 1970 roku, zaledwie 12 lat po debiucie. Po premierze w 1971 roku Tuszyńska zniknęła. Nie ma żadnych jej zdjęć po 1971 roku. Mówiło się, że zupełnie zatraciła się w nałogu alkoholowym. Żyła swoim życiem w ukryciu, skromnie, wręcz w biedzie. Wstydziła się swojego wyglądu, przytyła i prawie nie wychodziła z domu. Zmarła zapomniana w samotności 19 marca 1997 roku z niewyjaśnionej do końca przyczyny. 20:00 DUCH RICHARDA HARRISA (THE GHOST OF RICHARD HARRIS) Film dokumentalny, 107 min, Wielka Brytania/Irlandia, 2022 Reżyseria: Adrian Sibley Zdjęcia: Eion Mcloughlin Filmowy portret słynnego aktora Richarda Harrisa na podstawie wspomnień jego trzech synów Jareda, Damiana i Jamiego oraz relacji Russela Crowe'a, Vanessy Redgrave czy Jima Sheridana. Tytułowy duch aktora jest skomplikowanym charakterem, który nawiedza bliskich mu ludzi i miejsca. Był on jednym z najwybitniejszych irlandzkich aktorów w historii i jednocześnie znanym hollywoodzkim awanturnikiem. W swoim zawodzie przepracował 50 lat. Zagrał w ponad 70 filmach, ale sławę przyniosły mu role w "Sportowym życiu" i "Człowieku zwanym koniem". Zagrał również w "Cyruliku syberyjskim", "Gladiatorze", "Czasie patriotów", "Bez przebaczenia" i w "Białym labiryncie". Otrzymał nagrodę dla najlepszego aktora na festiwalu w Cannes, zdobył Złotego Globa w tej samej kategorii i został nominowany do nagrody Bafta oraz Oscara za rolę w dwóch filmach. Wystąpił w dwóch pierwszych częściach przygód Harry'ego Pottera, w których zagrał dyrektora Hogwartu, profesora Albusa Dumbledora. Odnosił również sukcesy jako gwiazda muzyki pop. Pisał poezję i był zaangażowany w walkę o niepodległość Irlandii. Był człowiekiem bez umiaru. Mógł oprzeć się chęci wypicia pierwszego drinka, ale już nie drugiego. Cokolwiek robił, wynikało z pobłażania swoim namiętnościom. Kiedy pił alkohol, chłonął go, podobnie z kokainą. Gdy romansował, chłonął kobiety. Odnosił wielkie sukcesy i ponosił wielkie porażki. Jego filozofia życiowa to nie mówić "Niech czas przemija". Uważał, że to straszny zwrot. Richard Harris żył każdą minutą swojego życia. Uwielbiał swoje demony. Nie próbował ich egzorcyzmować, tłumaczyć, używał ich, nie wypędzał. 22:00 MONAKO - MONAKO - TECHNOLOGICZNE WYZWANIE (LEGENDARY LANDMARKS / MONACO, L’EXTENSION DE TOUS LES DFIS) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2016 Reżyseria: Stephane Salle De Chou, Simon Viguie W księstwie Monako wszystkie oczy kierują się na niezwykły plac budowy. Roboty toczą się na morzu. Prace nad projektem trwały pięć lat. Zobaczymy jak powstaje L’Anse du Portier. Z Morza Śródziemnego wyłania się dzielnica o powierzchni 6 hektarów. Co 10 lat księstwo potrzebuje kolejnych 350 tysięcy metrów kwadratowych. To tyle co 50 boisk do piłki nożnej. Jak narodził się ten projekt? W jaki sposób uwzględnia środowisko morskie i strefy wrażliwe? Jakie zaskakujące narzędzia umożliwiły prowadzenie prac? Inżynierowie, architekci i biolodzy opowiedzą o niewiarygodnej przygodzie. To pomysł księcia Monako, Alberta II. Szalony sen realizowany przez ludzi, których nic nie zatrzyma. Monako. Państwo miasto, które słynie z bogactwa, pięknych budowli architektonicznych i mnóstwa atrakcji. Położone na skale o powierzchni 2 km. kwadratowych słynie z ciasnoty. Gęstość zaludnienia wynosi tu 18 tysięcy osób na metr kwadratowy. Dwa razy więcej od Nowego Jorku! To jeden z najgęściej zaludnionych obszarów świata. Monako powinno co dekadę zwiększać powierzchnię o 350 tyś m. kwadratowych. Czy to się uda? 23:05 HOKUS POKUS Reportaż, 12 min, Polska, 1981 Reżyseria: Witold Starecki Portret młodego iluzjonisty, przewodniczącego gminnego koła ZSMP. Zostaje namówiony do zapisania się do partii, aby werbować nowych członków. Komentarzem do partyjnych zebrań jest monolog bohatera, w którym rozbiera na części składowe nowomowę partyjną i przyrównuje ją do sztuczek iluzjonistów. 23:15 PRÓBA MIKROFONU Film dokumentalny, 18 min, Polska, 1980 Scenariusz: Marcel Łoziński Zdjęcia: Jacek Petrycki Radiowęzeł fabryki kosmetyków "Pollena - Uroda" okazuje się zwierciadłem problemów społecznych zakładu. Sondaż wśród pracowników najniższych szczebli na temat rozumienia idei samorządności w zakładzie. Konfrontacja postaw: problem współrządzenia zakładem widziany oczami robotników i kierownictwa. 23:45 NA WIARĘ. 'EGZORCYSTA' WILLIAMA FRIEDKINA (LEAP OF FAITH: WILLIAM FRIEDKIN ON THE EXORCIST) Film dokumentalny, 103 min, USA, 2019 Reżyseria: Alexandre O. Philippe Liryczny i duchowy esej filmowy eksplorujący głębiny umysłu Williama Friedkina, niuanse procesu tworzenia filmu oraz tajemnice wiary i losu, które ukształtowały życie i filmografię reżysera. Słuchanie Williama Friedkina to prawdziwa przyjemność dla każdego artysty, nie tylko filmowca. Jak powstawał klasyk horroru "Egzorcysta"? Nikt lepiej tego nie opowie niż sam reżyser William Friedkin, który dwa lata przed "Egzorcystą" (1973) otrzymał Oscara za "Francuskiego łącznika". Proces powstania filmu, który zrewolucjonizował gatunek horroru, jawi nam się z opowiadania reżysera jakby wiedziony tajemną ręką. Filmy są o tajemnicy przeznaczenia lub o tajemnicy wiary - mówi Friedkin, wskazując na "Egzorcystę" jako przykład drugiego rodzaju. Niesamowite historie związane z procesem twórczym, zbiegi okoliczności na planie i poza planem filmu są przedstawiane przez reżysera w dramatyczny sposób. Zaczynamy wierzyć, że sam film został opętany. Liczne fragmenty "Egzorcysty" są nie tylko ilustracją tej swoistej lekcji o gatunku horroru, ale otrzymują nowy wymiar dzięki interpretacji mistrza. 01:35 KURACJA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2002 Reżyseria: Maciej Cuske Scenariusz: Maciej Cuske Zdjęcia: Radosław Ładczuk Muzyka: Tomasz Gwinciński Dokument o pacjentach uzdrowiska w Ciechocinku. 02:40 TAKIE MAŁE MIASTECZKO BATORY Film dokumentalny, 72 min, Polska, 2015 Reżyseria: Anna Dejczer - Galewicz Scenariusz: Anna Dejczer - Galewicz Film poprzez opowieści i historie osób, które tworzyły załogę polskiego transatlantyka TSS Stefan Batory, odbudowuje obraz nieistniejącego już statku, zezłomowanego wiele lat temu w tureckiej stoczni. Pokazuje system, hierarchię, absurd, zniszczenie i współdziałanie, a przede wszystkim wielopoziomowość relacji ludzi, którzy jego historię tworzyli. Ci ludzie byli "ciałem" statku. Jedną trzystuosobową "rodziną", wizytówką ówczesnej Polski, polskiej żeglugi, polskiej kultury i obyczajowości. Razem mierzyli się z żywiołami, sztormami, trudem życia w Polsce czasów PRL - u i trudem zhierarchizowanego, usystematyzowanego życia na statku pasażerskim. Razem doświadczali dóbr "innego - lepszego" świata za granicą, w Stanach, Australii, Kanadzie. Razem podziwiali piękny i kolorowy świat. Jednocześnie byli dla siebie przeciwnikami w rozgrywkach życia w grupie, układów z władzami statku i kraju. Niektórzy z nich byli agentami służb bezpieczeństwa. Nie mogli sobie nawzajem ufać, ale jednocześnie musieli na sobie polegać. Film zadaje pytanie: Czy system, który wytworzyła załoga statku, pozostał w starszych, dziś 80 - 90 - latkach, do dziś? 04:00 GORĄCZKA SOBOTNIEGO POPOŁUDNIA Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2000 Reżyseria: Kornel Miglus Zdjęcia: Krzysztof Miller Film opowiada o miłości do piłki nożnej i losach ludzi, których życie toczy się wokół klubu piłkarskiego Ruch Radzionków. Nagle znalazł się on w I - szej lidze.