TVP Nauka Sobota, 04.05.2024 05:55 CZY WIESZ, ŻE? - /247/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 06:25 CZY WIESZ, ŻE? - /248/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:00 NASI NIEWIDZIALNI WROGOWIE (SQUATTERS RETURN) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Wszy, pluskwy, pchły, roztocza, komary, kleszcze, wszy krabowe. Długo byliśmy przekonani, że się ich pozbyliśmy na dobre. Ale one znów się rozmnażają i atakują. Jak wytłumaczyć ten niespodziewany powrót krwiopijców? 08:00 DORWAĆ WIRUSA - WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski Cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. Za ciężką, nierzadko prowadzącą do śmierci, chorobę odpowiedzialnych jest ich kilka. Te najgroźniejsze powodują śmierć w 30 proc. przypadków. Najbardziej zaraźliwe mają skuteczność od 70 do 90 proc. Wirusy zapalenia wątroby. To im będzie poświęcony ten odcinek programu. Niestety, nie na wszystkie udało się znaleźć szczepionkę. Czy naukowcom uda się dorwać tego groźnego wirusa? 08:35 NA WSZELKI WYPADEK! - UŻĄDLENIA OWADÓW 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. W tym odcinku o użądleniach owadów. 09:05 POLSKIE PARKI NARODOWE - KARKONOSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzący program Dariusz Gross to dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program o osobliwościach przyrody, ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 09:40 ASTRONARIUM - (87) - NOWE POLSKIE SATELITY Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Od studenckich projektów, przez naukowe instrumenty, aż po komercyjne urządzenia prywatnych firm. To wszystko przykłady pierwszych polskich satelitów. W tym programie pokażemy nowe urządzenia, jakie trafiły z Polski na orbitę. I zastanowimy się, jaka może być ich przyszłość. 10:10 SUPERNATURA - /1/ (SUPERNATURA) 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Frederic Planchenault Zdjęcia: Jean L’Appartien, Antoine Delenarre, Claire Djian Jak położyć kres nadmiernym kosztom energii, marnowaniu surowców i zanieczyszczeniom generowanym przez budowy? Wystarczy spojrzeć na to, jak z tym problemem radzą sobie organizmy żywe. Od milionów lat zwierzęta, rośliny i mikroorganizmy tworzą najróżniejsze konstrukcje dostosowane zarówno do swoich potrzeb, jak i środowiska. Co by było, gdyby zaczęto budować obiekty z bardziej zrównoważonych, samonaprawiających się materiałów, bez udziału paliw kopalnych? W tym odcinku eksperci starają się odpowiedzieć na pytanie, czy materiały inspirowane światem przyrody mogą stać się podstawą przyszłych konstrukcji. W programie zostanie wyjaśnione, jak szyszka, ptaki rajskie, muszle, las, koralowce, meduza mogą inspirować naukowców do projektowania innowacyjnych konstrukcji. 11:15 NOWE OKNO NA WSZECHŚWIAT Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2022 Film dokumentalny o przygotowaniach i starcie największego kosmicznego laboratorium, jakim jest Teleskop Jamesa Webba. To następca słynnego Teleskopu Hubble’a. W filmie zostały pokazane unikatowe zdjęcia tego historycznego instrumentu w Gujańskim Centrum Lotów Kosmicznych tuż przed startem oraz rozmowy z naukowcami pracującymi przy projekcie od ponad 20 lat. 12:05 ENCYKLOPEDIA TVP NAUKA - PODBÓJ KOSMOSU 4 min, Polska, 2023 Autor: Piotr Kot Człowiek od zawsze spoglądał w niebo, od lat próbuje podbić kosmos. Eksperci z całego świata są zdania, że ziemia nie będzie naszym schronieniem na zawsze, dlatego trzeba szukać miejsca, które może zapewnić ludzkości przetrwanie. W tej kwestii naukowcy z nadzieją patrzą w stronę Marsa. Bezzałogowa misja badania składu chemicznego skał czerwonej planety to zadanie, które od lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku realizują łaziki marsjańskie. Pobrane na powierzchni próbki mają dać odpowiedź na kluczowe pytanie: czy na Marsie da się zamieszkać? 12:15 PERŁY BAŁTYKU - PÓŁWYSEP HELSKI Serial dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Prowadzący: dr Andrzej Kruszewicz Bałtyk jest pełen tajemnic. Te najciekawsze ukrywa głęboko w swojej toni i wysoko ponad nią. To najmłodsze morze świata, które nieustannie się zmienia. W jednym milimetrze bałtyckiej wody żyje ponad 5 milionów organizmów. Bo Bałtyk, wbrew wszystkiemu - nie umiera. Życie w nim dopiero nabiera rozpędu. Andrzej Kruszewicz postanawia przyjrzeć się mu z bliska. Odc. 3 - "Półwysep Helski". Mierzeja Helska to jeden z najbardziej zdumiewających półwyspów na świecie. Ta ogromna ściana piasku odchodzi od lądu i wbija się w głąb morza. Z lotu ptaka przypomina kosę. Oddziela wzburzony Bałtyk od Zatoki Gdańskiej i spokojnej Zatoki Puckiej. 12:50 JAK ŻYJE LAS... - MATERIAŁ DREWNO Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Robert Słowik Drewno jest źródłem całej gamy rozmaitych produktów od papieru przez tkaniny po potężne elementy konstrukcyjne i dzieła sztuki. W tym odcinku opowiemy o różnych sposobach przetwarzania drewna jako surowca, o obróbce drewna i wykorzystaniu drewnianych odpadów. Dokumentalny cykl "Jak żyje las", realizowany wspólnie z Lasami Państwowymi przybliża widzom tajniki gospodarki leśnej, obala mity, tłumaczy pojęcia i definicje z nią związane. Leśników, naukowców i ekspertów występujących w programie łaczy wspólna pasja - las jako ekosystem istotny dla życia ludzi, cenne środowisko przyrodnicze dostarczające tlenu, pochłaniające dwutlenek węgla i gwarantujące równowagę zasobów wodnych, a jednocześnie źródło ważnych dla gospodarki surowców. 13:25 BILANS ZDROWIA Magazyn, 19 min, Polska, 2022 Guzki tarczycy to grupa zmian w obrębie narządu. Są różnorodne w budowie i w aktywności. Większość guzków to zmiany o charakterze łagodnym. Niewielka część może być aktywna hormonalnie, powodując nadczynność tarczycy i inne zmiany o charakterze nowotworowym. W tym odcinku programu o terapii guzków tarczycy oraz o wypaleniu zawodowym. 13:45 PODRÓŻE KOSMICZNE - ZIEMIA (COSMIC JOURNEYS) Serial dokumentalny, 3 min, USA, 2017 Złożone z kilkunastu filmów krótkometrażowych "Podróże kosmiczne" zabierają widza na wycieczkę po kosmicznych przestworzach, ukazując niezwykłe widoki oraz fascynujące osobliwości naszego wszechświata. Przekazy z krążących wokół Ziemi satelitów, zdjęcia wykonane przez załogi stacji kosmicznych, obrazy sąsiednich planet to dla widza tej serii spotkanie twarzą w twarz z efektami najnowocześniejszych badań międzygwiezdnych i wiedzą naukową na ich temat. Zawarte w tym odcinku "Podróży kosmicznych", niezwykłe, wykonane z kosmosu zdjęcia naszej planety pozwalają nam ujrzeć kulę ziemską z innej, niewidzianej wcześniej perspektywy. 14:00 INTELIGENTNE ZWIERZĘTA - ODC. 1 MISTRZOWIE INTELEKTU (ANIMAL EINSTEINS EP. 1 MASTERMINDS) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Joanne Stevens Seria dokumentalna prezentuje niesamowite zwierzęta i odkrywa ich zaskakujące umiejętności, które pomogą im rozwijać się na wolności. W świecie przyrody, aby przetrwać, trzeba wykazać się inteligencją. Dopiero odkrywamy, że niektóre ze zwierząt są bystrzejsze, niż moglibyśmy sobie wyobrazić. Dzięki nowoczesnej technice poznajemy zaskakujące zdolności umysłowe zwierząt. Pszczoły można nauczyć niemal wszystkiego. Na całym świecie badacze odkrywają zadziwiające sztuczki i inteligentne strategie, które pewnym gatunkom zapewniają przewagę nad innymi. Zwierzęta prezentują nam swoją inteligencję. Obserwujemy, jak budują domy, odnajdują drogę przez swój świat i wychowują potomstwo. Przenikamy do umysłów najbardziej rozumnych gatunków, a są wśród nich zaskakujący i kontrowersyjni przedstawiciele świata zwierząt. I, co najważniejsze, możemy uczyć się od tych inteligentnych zwierząt. W tym odcinku odkryjemy, jak zwierzęcy mistrzowie intelektu wypadają na tle naszych zdolności umysłowych. Wrona brodata sprytem przewyższa pięcioletnie dziecko, pszczoły potrafią liczyć, a walenie mają własną kulturę. Spróbujemy ustalić, czy zwierzęta dorównują nam inteligencją, czy też to my jesteśmy równie inteligentni jak one? Kruk o imieniu Bran ma 11 lat. Ten przedstawiciel rodziny krukowatych słynie z dużej inteligencji. Dziś zostaje poddany nowemu testowi, który stanowi spore wyzwanie dla ptasiego mózgu. By zdobyć kawałek mięsa, Bran musi wykonać siedem czynności. Ciekawe, jak sobie poradzi? 15:00 RAPORT NAUKOWY - 83 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 15:30 GIGANCI NAUKI - KALENDARZE I RACHUBA CZASU Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Chwilka, momencik, chwilunia, kwadrans akademicki, godzinka a może era, eon czy cała wieczność. To wszystko jednostki czasu. Na początku odmierzany był ruchem słońca na niebie, fazami księżyca i wylewami Nilu. Aby był bardziej konkretny, ludzkość nauczyła się opisywać go w formie kalendarzy. Do dziś, w różnych kulturach, obowiązują ich odmienne rodzaje. W tym wydaniu "Gigantów nauki" historia różnych systemów liczenia czasu, zegary oraz kalendarze. Po tym odcinku nikt nie będzie mógł już powiedzieć, że ma z czasem jakikolwiek problem. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. Teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 16:30 DORWAĆ WIRUSA - WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski Cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. Za ciężką, nierzadko prowadzącą do śmierci, chorobę odpowiedzialnych jest ich kilka. Te najgroźniejsze powodują śmierć w 30 proc. przypadków. Najbardziej zaraźliwe mają skuteczność od 70 do 90 proc. Wirusy zapalenia wątroby. To im będzie poświęcony ten odcinek programu. Niestety, nie na wszystkie udało się znaleźć szczepionkę. Czy naukowcom uda się dorwać tego groźnego wirusa? 16:55 DZIKA POLSKA - BÓBR Z WAMI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Zdjęcia: Krystian Matysek Bobry nieomal cudem uratowane. Do niedawna jeszcze prawie nieobecne w krajobrazie naszych wód, dziś już ten krajobraz nawet kształtują. Ścinają drzewa, zatykają rowy, zatapiają lasy. Bobry przeżyły u nas nieopisane odrodzenie i wielką ekspansję, co jednych cieszy, innych martwi. Wciąż są tajemnicze, obrosły mitami i zaskakują zwyczajami. Choćby tym, że gody odbywają w zimnej lutowej wodzie. O ich zwyczajach opowiadają Katarzyna Ramotowska i Wojciech Misiukiewicz, którzy te zwierzęta widują na co dzień w najdzikszych zakątkach naszego kraju. 17:30 DZIKA POLSKA - CZUŁY JAK BASIOR Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marzenna Nowakowska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy program to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są szaleńcy natury ludzie, którzy ulegli głębokiej fascynacji jakąś cząstką przyrody polskiej, jakimś gatunkiem żywych organizmów, jakimś przejawem życia, jakąś sprawą. Tam, gdzie na przestrzeni kilku hektarów żyją najdziksze z naszych zwierząt - wilki, rysie, jelenie, puchacze - można poznać ich prawdziwe, nieraz zaskakujące, zachowania i cechy. Czułość wilczych basiorów, braterstwo samotnych rysi, dzikość swojskich bocianów, inteligencja dziczej lochy ujawniają się tu uważnemu obserwatorowi w całej pełni, o co na łonie natury byłby trudno. Podobnie jak trudno byłoby w dzikiej przyrodzie poznawać życie rodzinne zwierząt. Tę unikalną możliwość ma Jacek Wąsiński, twórca Leśnego Pogotowia w Mikołowie, udzielającego pomocy zbłąkanym i kontuzjowanym przedstawicielom rodzimej fauny. I o tej wciąż zagadkowej stronie życia zwierząt z pasją opowiada. 18:00 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - SERCE OLIMPIJCZYKA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Gołąb - Kocięcka Scenariusz: Marta Gołąb - Kocięcka, Ireneusz Iwański Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Odcinek pokazujący operację kardiochirurgiczną, w czasie której pacjentowi wszczepiana jest zastawka aortalna oraz bypassy. Pacjent to sześćdziesięcioparoletni olimpijczyk z Monachium. Przez całe życie był aktywny i ta aktywność uratowała go od śmierci. Ma wrodzoną wadę serca, a sport miał działanie protekcyjne. Operację przeprowadza zespół prof. dr hab. n. med. Mariusza Kuśmierczyka. 18:30 RAPORT NAUKOWY - 83 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 19:00 CZY WIESZ, ŻE? - /249/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:30 CZY WIESZ, ŻE? - /250/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 INTELIGENTNE ZWIERZĘTA - ODC. 1 MISTRZOWIE INTELEKTU (ANIMAL EINSTEINS EP. 1 MASTERMINDS) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Joanne Stevens Seria dokumentalna prezentuje niesamowite zwierzęta i odkrywa ich zaskakujące umiejętności, które pomogą im rozwijać się na wolności. W świecie przyrody, aby przetrwać, trzeba wykazać się inteligencją. Dopiero odkrywamy, że niektóre ze zwierząt są bystrzejsze, niż moglibyśmy sobie wyobrazić. Dzięki nowoczesnej technice poznajemy zaskakujące zdolności umysłowe zwierząt. Pszczoły można nauczyć niemal wszystkiego. Na całym świecie badacze odkrywają zadziwiające sztuczki i inteligentne strategie, które pewnym gatunkom zapewniają przewagę nad innymi. Zwierzęta prezentują nam swoją inteligencję. Obserwujemy, jak budują domy, odnajdują drogę przez swój świat i wychowują potomstwo. Przenikamy do umysłów najbardziej rozumnych gatunków, a są wśród nich zaskakujący i kontrowersyjni przedstawiciele świata zwierząt. I, co najważniejsze, możemy uczyć się od tych inteligentnych zwierząt. W tym odcinku odkryjemy, jak zwierzęcy mistrzowie intelektu wypadają na tle naszych zdolności umysłowych. Wrona brodata sprytem przewyższa pięcioletnie dziecko, pszczoły potrafią liczyć, a walenie mają własną kulturę. Spróbujemy ustalić, czy zwierzęta dorównują nam inteligencją, czy też to my jesteśmy równie inteligentni jak one? Kruk o imieniu Bran ma 11 lat. Ten przedstawiciel rodziny krukowatych słynie z dużej inteligencji. Dziś zostaje poddany nowemu testowi, który stanowi spore wyzwanie dla ptasiego mózgu. By zdobyć kawałek mięsa, Bran musi wykonać siedem czynności. Ciekawe, jak sobie poradzi? 21:00 DZIKA POLSKA - POGADAĆ Z SÓWECZKĄ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Jako chłopiec rzucił kamieniem do dziupli. Wyleciała sowa. Być może właśnie tak zaczęła się przygoda z sowami Romualda Mikuska. Dziś oddaje pracę doktorską na temat sóweczki - maleńkiej, mało znanej i niezmiernie rzadkiej sowy naszych puszcz. By badać jej życie, sypia w puszczańskich ostępach Gór Stołowych na hamakach, wabi ptaki typowymi dla nich gwizdami, wspina się na drzewa i skały, zaczaja koło dziupli. Gromadzi niezliczone, unikalne obserwacje. Jedne sowy go lubią i tolerują, ale od niektórych obrywa po głowie. 21:40 NASI NIEWIDZIALNI WROGOWIE (SQUATTERS RETURN) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Wszy, pluskwy, pchły, roztocza, komary, kleszcze, wszy krabowe. Długo byliśmy przekonani, że się ich pozbyliśmy na dobre. Ale one znów się rozmnażają i atakują. Jak wytłumaczyć ten niespodziewany powrót krwiopijców? 22:40 DZIKA POLSKA - NIE PRZESPAĆ SUSŁA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Wymarłe gatunki zwierząt zaczynają wracać na swe dawne włości. Drugim po żubrze jest suseł moręgowany. Jego ostatni osobnik widziany był ćwierć wieku temu. Dziś susły wróciły na Śląsk w okolice Trzcinicy Wołowskiej i Kamienia Śląskiego. Nie o własnych siłach, ale dzięki zabiegom ochronnym i hodowlanym ekologów z Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody "Salamandra", którzy od lat czynią starania o ich odrodzenie w naszym kraju. Zwierzaki trzeba pozyskać z zagranicy, z bardzo starannie wytypowanych miejsc ich naturalnego występowania. Akcja wsiedlania susłów moręgowatych do zaczątków z góry przygotowanych norek, w których szybko znikają - to jedyne w swoim rodzaju widowisko. Zaś susły - to zwierzęta zmyślne i nadzwyczaj przedsiębiorcze. 23:20 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - SERCE OLIMPIJCZYKA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Gołąb - Kocięcka Scenariusz: Marta Gołąb - Kocięcka, Ireneusz Iwański Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Odcinek pokazujący operację kardiochirurgiczną, w czasie której pacjentowi wszczepiana jest zastawka aortalna oraz bypassy. Pacjent to sześćdziesięcioparoletni olimpijczyk z Monachium. Przez całe życie był aktywny i ta aktywność uratowała go od śmierci. Ma wrodzoną wadę serca, a sport miał działanie protekcyjne. Operację przeprowadza zespół prof. dr hab. n. med. Mariusza Kuśmierczyka. 23:55 SUPERNATURA - /1/ (SUPERNATURA) 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Frederic Planchenault Zdjęcia: Jean L’Appartien, Antoine Delenarre, Claire Djian Jak położyć kres nadmiernym kosztom energii, marnowaniu surowców i zanieczyszczeniom generowanym przez budowy? Wystarczy spojrzeć na to, jak z tym problemem radzą sobie organizmy żywe. Od milionów lat zwierzęta, rośliny i mikroorganizmy tworzą najróżniejsze konstrukcje dostosowane zarówno do swoich potrzeb, jak i środowiska. Co by było, gdyby zaczęto budować obiekty z bardziej zrównoważonych, samonaprawiających się materiałów, bez udziału paliw kopalnych? W tym odcinku eksperci starają się odpowiedzieć na pytanie, czy materiały inspirowane światem przyrody mogą stać się podstawą przyszłych konstrukcji. W programie zostanie wyjaśnione, jak szyszka, ptaki rajskie, muszle, las, koralowce, meduza mogą inspirować naukowców do projektowania innowacyjnych konstrukcji. 01:00 CZY WIESZ, ŻE? - /251/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:40 RAPORT NAUKOWY - 83 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 02:15 NOWE OKNO NA WSZECHŚWIAT Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2022 Film dokumentalny o przygotowaniach i starcie największego kosmicznego laboratorium, jakim jest Teleskop Jamesa Webba. To następca słynnego Teleskopu Hubble’a. W filmie zostały pokazane unikatowe zdjęcia tego historycznego instrumentu w Gujańskim Centrum Lotów Kosmicznych tuż przed startem oraz rozmowy z naukowcami pracującymi przy projekcie od ponad 20 lat.