TVP Historia                         Wtorek, 07.05.2024


Zmiany z dnia 24.04.2024
w stosunku do raportu z dnia 17.04.2024

(dodano pozycję programową)
08:05 ŚWIATŁO I SZKŁO - PELPLIN

Magazyn historyczny, 15 min, Polska, 2022
Scenariusz: Piotr Robakowski
Prowadzący: Marcin Czeski

Światło i szkło, to witraż, czyli ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki osadzone między 
żelaznymi sztabami. Witraże stosowano głównie w budownictwie sakralnym. Technika witrażu znana była w starożytności, a renesans witrażownictwa 
nastąpił na przełomie wieków XIX i XX w sztuce secesji. Największy w Europie witraż (212 m2) znajduje się w kościele Najświętszego Serca Jezusa 
Chrystusa w Rypi. 
W cyklu "Światło i szkło" poznamy najcenniejsze polskie witraże. Odcinek 1. Pelplin.
Pelplin to niewielka, leżąca w województwie pomorskim miejscowość. Tu właśnie znajduje się pocysterski obiekt sakralny. Kaszubi mówią, że jest to 
Matka Kościołów na Pomorzu. Tematem przewodnim będzie historia witraży i odkrycia, których dokonano w tym miejscu w połowie XIX wieku. 
To idealne miejsce, na przykładzie którego możemy pokazać, jak okres baroku wpłynął na znikanie, a nawet niszczenie wcześniejszych głównie 
średniowiecznych witraży. Malarze i rzeźbiarze tworzący w okresie baroku zwracali uwagę na to, że kościoły są za ciemne i nie widać ich dzieł. 
Winą obarczali kolorowe witraże, które ograniczały ilość światła wpadającego do wnętrza świątyni. Pozbywano się ich, wstawiając jasne proste 
przeszklenia architektoniczne i tym samym doświetlając tworzone przez nich obiekty. W Pelplinie znajdują się dwa fragmenty średniowiecznych 
witraży, które są dowodem na istnienie przed wiekami całego zespołu wielkich witraży cysterskich w kościele. Na początku XIX wieku wiedza ta 
stała się inspiracją do stworzenia nowych witraży, nie tylko w Pelplinie. 
W programie odwiedzimy także Muzeum Architektury we Wrocławiu, gdzie pokażemy, jak na przestrzeni wieków zmieniały się witraże. 
Zaprezentujemy również tę część naszej historii, gdy witraże zniknęły zupełnie. 
Osoby występujące w programie: 
- dr hab. Marcin Czeski - prowadzący, pracownia konserwacji i restauracji witraży, Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu 
- ks. Wincenty Antoni Pytlik - kanonik gremialny kapituły katedralnej w Pelplinie 
- dr Magda Ławicka - kierownik działu architektury XIX i XX wieku, Muzeum Architektury we Wrocławiu