TVP Dokument Poniedziałek, 13.05.2024 05:30 WAJRAK NA TROPIE - ZABÓJCA ZOSTAWIA ŚLAD Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2009 Reżyseria: Andrzej Załęski Scenariusz: Adam Wajrak, Andrzej Załęski Porozrywane, pozbawione głów, wiszące na kolcach roślin niczym na rzeźnickich hakach gryzonie mogą wzbudzić przerażenie. Wygląda to na robotę jakiegoś szaleńca, ale nie człowiek je zabił. To spiżarnia dzierzby srokosza, niewielkiego ptaszka o szaro - czarno - białym upierzeniu i o długim ogonku. Tylko czarna opaska na oczach może zdradzać jego zwyczaje, bo tak naprawdę, choć niewiele na to wskazuje, ten ptaszek jest superskutecznym zabójcą. Adam Wajrak próbuje wyjaśnić, dlaczego srokosze nadziewają swoje ofiary na kolce. Niczym detektyw zaczaja się przy ofierze srokosza, bo jest pewien, że zabójca wróci do swojej ofiary. To opowieść o tym, że na naszych z pozoru nudnych polach dzieją się historie jak z najlepszych thrillerów. 06:00 WETERYNARZE Z SERCEM - /95/ Reality show, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Odwiedzamy podwarszawski Konstancin, gdzie Fundacja Świętego Franciszka prowadzi Koci Azyl. To największy tego rodzaju ośrodek w Europie, który rocznie przyjmuje prawie 200 pokrzywdzonych przez los kociaków. To nie jest zwykłe schronisko. Wydry olbrzymie ariranie są od 1999 roku wpisane na listę gatunków zagrożonych wyginięciem. W Polsce można je zobaczyć tylko w jednym miejscu - w łódzkim ogrodzie zoologicznym. Poznajcie międzynarodową rodzinę wydr olbrzymich - mamę Coari z Niemiec, tatę Cashibo /Kaszibo/ z Holandii i ich dzieci urodzone w Polsce. Dzisiaj odwiedzamy też jedno z miejsc, gdzie uratowane podczas interwencji OTOZ - u zwierzęta znajdują schronienie. Są tu psy nie tylko z Polski. Badża, Liczi, Lusi czy Skarpetek czekają tu na Was. 06:35 WIELKIE RZEKI ŚWIATA - NIL CZ. 2 (EARTH’S GREAT RIVERS NILE) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Flowers Wykonawcy: Krystyna Czubówna Cykl dokumentalny BBC Studios o największych rzekach na świecie: Amazonce, Nilu, Missisipi. Będzie to niezwykła podróż po dzikim świecie rzek, z których każda jest osobnym ekosystemem. Przy użyciu nowoczesnych technologii filmowania zobaczymy te rzeki z lotu ptaka i ze szczegółami, których nigdy dotąd nie widziano. Prześledzimy te wodne arterie od ich źródeł aż po ujścia. Cudowne laguny Amazonki, niesamowitych rozmiarów węgorze, afrykańskich mieszkańców Nilu, niespodzianki pięknej Missisipi. Nil, najdłuższa rzeka świata. Płynie od równika przez Afrykę Północą do Morza Śródziemnego, mijając zadziwiające, ukryte krainy. Zmienia swe oblicze na każdym z licznych zakrętów w czasie wędrówki liczącej 6650 kilometrów. Dała początek wielkim cywilizacjom. Jej wody sprowadzają życie na obszary, które inaczej byłyby pustkowiem. Źródła Nilu przez tysiące lat spowijała tajemnica. Starożytni Grecy dopatrywali się początków rzeki w mitycznych Górach Księżycowych, dziś utożsamianych z potężnym masywem górskim Ruwenzori. Górujące nad Demokratyczną Republiką Konga i Ugandą to najwyżej położone i najbardziej widowiskowe źródło Nilu. Nazywano Nil matką wszystkich ludzi i wychwalano cudowne zdolności rzeki do tworzenia życia wszędzie tam, gdzie bez wody nie mogłoby ono zaistnieć. Dziś Nil jest wychwalany wszędzie wzdłuż swojego całego biegu. Od górskich źródeł po egipskie pustynie. Ci, którzy żyją nad Nilem, wykorzystują wody rzeki na najrozmaitsze, często zaskakujące sposoby. Po przepłynięciu ponad sześciu i pół tysiąca kilometrów przez Afrykę potężna rzeka kończy swój bieg w Morzu Śródziemnym. Po drodze ożywia wszystko, z czym się zetknie. 07:35 BARDZO MAŁE ZWIERZĄTKA (SUPER SMALL ANIMALS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Kirstine Davidson Dokument BBC pokazujący życie i zwyczaje niezwykłych, miniaturowych zwierząt. Dzięki wyjątkowym metodom filmowania poznamy m.in. kameleona wielkości paznokcia, małpkę rozmiaru myszy, malutkie lemury czy najmniejszego węża na świecie. Przyroda jest pełna fantastycznych malutkich zwierzątek. Niektóre rozpoznajemy, bo miliony nas oglądają je on - line. Niektóre są rzadkie i niezwykłe. Inne wyglądają jak duże zwierzęta, które skurczyły się w praniu. Mimo pozorów, te zwierzątka wcale nie są słabeuszami. De facto najnowsze badania wykazują, że ci mali superbohaterowie są świetnie przygotowani do wyzwań wielkiego świata na swój sposób. Dzięki ekspertom poznamy sekrety malutkich supergwiazd. Odkryjemy korzyści z bycia małym, wyzwania stojące przed tymi stworzonkami i zmyślny sposób, w jaki je pokonują. Zobaczymy też, jak zwierzątka walczą z dużo większymi przeciwnikami, a ich mały rozmiar jest zaletą. Wyspa Madagaskar jest domem dla przeszło stu gatunków lemurów. Są naczelnymi jak my i występują w różnych kształtach, barwach i rozmiarach. Kolibry to najmniejsze ptaki na naszej planecie. Bycie niezauważonym to kolejna korzyść i czasem zwierzątka maksymalnie to wykorzystują. Małe, mimo że wyglądają delikatnie, pod wieloma względami są silniejsze od największych zwierząt na naszej planecie. 08:35 TAJEMNICE LUDZKIEGO CIAŁA. WZROST (SECRETS OF THE HUMAN BODY. GROW) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Martin Johnson Zdjęcia: Patric Acum Trzyczęściowy film dokumentalny BBC Worldwide o sekretach ludzkiego ciała. Za pomocą pionierskiej grafiki i nowych naukowych odkryć poznamy lepiej wewnętrzną mechanikę naszego organizmu. Należy on do najbardziej wyrafinowanych na ziemi. Jest cudem naukowym, wciąż odkrywanym na nowo. Sposoby rozwoju, adaptacji i przetrwania naszego organizmu. Komunikacja mózgu z resztą ciała. Związek pragnienia tłustych potraw a konieczność nagłego wzrostu. Regeneracja komórek. W filmie poznamy organizmy ludzi z całego świata. Cudowne dziecko w Phoenix demonstruje zdolność mózgu do nadawania priorytetu rozwojowi umysłowemu nad wzrostem fizycznym. Schładzanie w lodowatym jeziorze pokazuje, jak drżenie może uratować nam życie. Niskie, eksperymentalne tortury w londyńskim laboratorium unaocznią sposób, w jaki nasze ciało blokuje ból. Zobaczymy fascynujące i precyzyjnie dostrojone systemy, które utrzymują motorykę ciała. Oraz wiele innych ciekawych, naukowych prezentacji. 09:35 ISLANDIA Z ALEXANDREM ARMSTRONGIEM - ODC. 3 (ICELAND WITH ALEXANDER ARMSTRONG) Serial dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Ed Venner Trzyodcinkowa seria BBC Studios. Alexander Armstrong zwiedza ogromną skałę pośrodku Atlantyku. Mogli ją nazwać krainą rozgrzanej lawy. Wybrali nazwę Islandia, która także pasuje. Poza Wikingami, wulkanami i Bjork niewiele wiedział o Islandii. Wyrusza w liczącą tysiące kilometrów podróż szlakiem nordyckich bogów i zgniłych rekinów. Odkrywa krainę lodowców i gejzerów. Spotka człowieka, który piecze chleb we wrzącej wodzie. Spaceruje także tętniącymi życiem ulicami Rejkjawiku, gra w golfa o północy i jeździ na islandzkim koniu. Część 3. W tym odcinku Alexander zjedzie z lodowca Vatnajokull i ruszy na południowy zachód na najbardziej zabójczą islandzką plażę. Nawet w środku lata, kiedy słońce w Islandii nie zachodzi lodowiec ma do kilometra grubości. Spotka się z panią Laufey, która jeździ największym islandzkim pojazdem. Opuszcza południowe wybrzeże, żeby złapać prom na odległą wyspę Heimaey. Obecnie Heimaey to spokojne miejsce, a mieszkańcy zajmują się rybołówstwem i przypadkowymi turystami. Islandia to miejsce, w którym elfy są tak prawdziwe, jak skały pośród których żyją. Gdzie odwieczne tradycje łączą się z super nowoczesnością. Gdzie w jednej chwili możesz zwiedzać jedno z najciekawszych w świecie miast. Świat, w którym noc jest dniem, a dzień nocą. 10:30 DOBRZE JEST JAK NIE PADA DESZCZ Reportaż, 17 min, Polska, 1987 Scenariusz: Jadwiga Wileńska Zdjęcia: Stanisław Ścieszko Reportaż z podłódzkiej wsi. Dzieci ze szkoły podstawowej opowiadają o swoim dniu codziennym, trudach w dotarciu do szkoły, roli pogody i przedmiotach szkolnych, które lubią. Mówią o swoich zainteresowaniach i spędzaniu czasu wolnego, ale również o obowiązkach domowych i konieczności pomocy przy gospodarstwie i w polu. Zdradzają swoje największe marzenia: dziewczynka chciałaby zostać ekspedientką lub pielęgniarką, a jej kolega marzy o tym, żeby mieć telewizor, kupić traktor i pobudować stodołę. 10:55 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 6 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W szóstym odcinku drugiej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo" prowadzący Stefan Tompson zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż śladami polskiego dziedzictwa po litewskiej Połądze. Zwiedzimy z nim ten nadmorski kurort poszukując XIX wiecznych willi zbudowanych przez Tyszkiewiczów. Poznamy także legendę o pięknej Birucie i imponujący park leżący na wzgórzu jej imienia. Zgodnie z przekazem Jana Długosza, wzgórze to było w czasach przedchrześcijańskich najważniejszym z czterech miejsc kultu pogańskiego na Litwie. Wędrówkę zakończymy w leżącym nieopodal pałacu Tyszkiewiczów. 11:30 BALET I JEGO GWIAZDY (DARCEY’S BALLERINA / DARCEY’S BALLERINA HEROINES) Film dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Ross Macgibbon W tym filmie dokumentalnym poznamy dzieje roli primabaleriny. Podróżując od XVIII - wiecznej Francji po Amerykę lat 50. , badamy wyzwania, przed którymi stawały tancerki. Zmieniały się zasady i reguły decydujące o tym, kto może zostać primabaleriną. Prezenterką w filmie jest brytyjska primabalerina Darcey Bussell, która spędziła dwie dekady na szczycie, grając wszystkie wielkie role z repertuaru klasycznego i stając się jedną z najsłynniejszych twarzy baletu. To film o historii, o fascynującym świecie baletu, a zarazem spotkanie z mistrzami i uczta dla zmysłów. Opowieść o tym, jak kilka utalentowanych kobiet wpłynęło na historię tej dziedziny sztuki. Patrząc na najważniejsze role, widać, że historię baletu tworzyły nieliczne supergwiazdy. Takie jak: Anna Pawłowa, Galina Ułanowa, Margot Fonteyn i Suzanne Farrell. Baletnice od zawsze były nieustannym obiektem fascynacji, a nawet obsesji. Tuż pod Londynem w zabytkowym gmachu White Lodge mieści się słynna szkoła baletowa Royal Ballet School. Balet francuski jest elegancki i subtelny. Balet amerykański jest dynamiczny. Balanchine powiedział: "balet jest kobietą". Nie jest to jednak sprawiedliwe w stosunku do wspaniałych tancerzy, którzy przez wieki uświetniali scenę baletową. 12:35 ZNAKI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Klimala Scenariusz: Wojciech Klimala Zdjęcia: Sylwester Kaźmierczak Muzyka: Tomasz Opałka Historia głuchej Miss Świata, Iwony Cichosz. Jej rodzice, siostra, dziadkowie nie słyszą. Dzięki uporowi babci nauczyła się mówić, lecz nie słyszy własnych słów. Obserwujemy jej codziennie życie, bariery jakie musi pokonywać, by funkcjonować w świecie słyszących. Iwonę poznajemy w szczególnym dla niej momencie - w przeddzień finałów Miss Deaf International (Miss Świata Głuchych) w Las Vegas. Wyrusza do Ameryki, by walczyć w konkursie piękności, który niespodziewanie wygrywa. Korona to przepustka do międzynarodowego środowiska osób głuchych, ale także obowiązki i wyrzeczenia. Iwona nie boi się wyzwań, bo już od najmłodszych lat podejmowała ryzyko, gdy jako 12 - latka wyjechała wraz z ulicznym teatrem w tournee po świecie. Aktywnie działa na rzecz swojego środowiska. Chce, by język migowy został uznany za język obcy. Walczy o to, by słyszący zrozumieli, że nie wystarczy napisać na kartce informacji dla głuchego, bo głusi w większości mają problem z językiem polskim, który jest dla nich językiem obcym. Pokonując wiele słabości i odnosząc sukcesy potwierdza swoją wartość. Widzimy jej drogę do tytułu i ciężką pracę Ambasadorki Głuchych po powrocie zza oceanu. Uczestniczy jako juror w konkursie Miss, Mister & Queen Deaf Tajlandii, zostaje zakwalifikowana do Tańca z Gwiazdami, aktywnie udziela się w mediach. W trakcie tych wydarzeń zupełnie niespodziewanie poznaje miłość swojego życia. 13:40 CZY ZABIJAMY KOALE? (ARE WE KILLING THE KOALAS?) Film dokumentalny, 55 min, Australia, 2021 Reżyseria: Tim Flannery Film dokumentalny o koalach i grożącym im niebezpieczeństwom. To niewielkie australijskie zwierzątko wymiera. Koala cierpi na skutek niszczenia środowiska, chorób i głodu. I dzieje się coraz gorzej. Odkąd pierwsi Europejczycy postawili stopę na tej ziemi, wyginęło około dziesięciu procent rodzimych gatunków ssaków i znacznie więcej jest krytycznie zagrożonych. Pożary buszu, zmiany klimatyczne, niszczenie siedlisk powszechne jest przekonanie, że koale całkiem wyginą do 2050 roku. Wszyscy czytali wstrząsające nagłówki, ale ten dokument bada znacznie bardziej złożoną sytuację, która zagraża tej ukochanej, narodowej ikonie Australii. Odkrywca i ekolog, profesor Tim Flannery spotyka się z naukowcami, weterynarzami i badaczami, którzy pracują nad zrozumieniem prawdziwych zagrożeń, przed którymi stoją koale, i sposobów ich unikania. Tim zapuszcza się o trzydzieści lat w przyszłość, obserwując na własne oczy skutki zmian klimatycznych, tropi jednego z najbardziej nieuchwytnych i zagrożonych ssaków na świecie oraz ujawnia szczepionkę dla koali opracowaną z myślą o zapobieganiu chorobom ludzkim. Przygląda się również, w jaki sposób Bluetooth ratuje miejskie koale przed wyginięciem. Jaka jest tajemnica zapewnienia przetrwania koali? Australijscy specjaliści starają się rozwiązać problem. 14:45 POŁUDNIOWA AFRYKA - CZĘŚĆ 1. ZDERZENIE PRĄDÓW (SOUTH AFRICA 1. CLASH OF CURRENTS) Serial dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Behrend Scenariusz: Steven Zorn Czteroczęściowa opowieść dokumentalna o Południowej Afryce. To region świata, gdzie bogactwa dzikiej przyrody nie trzeba nikomu specjalnie zachwalać. Tylko tu są krainy gorące jak pustynie, bujne jak dżungle i zimne jak Antarktyka. Republika Południowej Afryki to kraj tak zróżnicowany jak żaden inny. Dlaczego tutaj pingwiny kochające zimno żyją obok pustyni ze strusiami. Jak doszło do powstania żyworodnych kameleonów i morskich ślimaków. To kraj charakterystycznych cech geograficznych i skrajności klimatycznych, które zapewniają egzotyczną przyrodę zawsze pełną niespodzianek. Odcinek 1. Opowiemy o zderzeniu prądów. Na Przylądku Dobrej Nadziei na południowo - zachodnim cyplu Afryki zderzają się i łączą ze sobą dwa potężne oceany o zupełnie odmiennych charakterach. Od wschodu Prąd Południowoafrykański - Agulhas niesie ciepłe masy wody z Oceanu Indyjskiego, a z głębokiego Atlantyku płynie zimny Prąd Benguelski. Ich zderzenie powoduje niezwykłe warunki pogodowe i sprzyja pingwinom przylądkowym. Ich przodkowie przebyli długą drogę z Antarktyki. Nie są dobrze wyposażone na taką pogodę. Dysząc w upale szukają ochłody w wodach zimnego prądu. U stóp Góry Stołowej leży Kapsztad. Założony w XVII wieku jako stacja zaopatrzenia dla statków handlowych Kompanii Wschodnioindyjskiej dziś jest doskonałym przykładem globalizacji. 15:45 PRZEŻYĆ KATASTROFĘ - STRATEGIE PRZYRODY (NATURE'S SURVIVORS / SURVIVRE AUX CATASTROPHES - LES STRATGIES DE LA NATURE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Keebe Kennedy Cyklony, pożary, trzęsienia ziemi, erupcje wulkanów. Jak na katastrofy naturalne reagują rośliny i zwierzęta? Niektóre przewidują kataklizmy i uciekają w porę, inne muszą je przeżyć. Walczą z nimi. Opowieści autochtonów świadczą o zmyślności przyrody w takich sytuacjach. Naukowcy zastanawiają się, jak fauna i flora radzi sobie z porywami gniewu naszej planety. Odkrywają zadziwiające strategie przeżycia i usiłują rozwiązać wiele zagadek. Czy naturalna selekcja pomogła roślinom i zwierzętom uodpornić się na najgorsze katastrofy? Czy mogą na nich skorzystać? Czy będą w stanie stawić czoło nowym wyzwaniom stworzonym przez człowieka? Planeta się ociepla. Pożary, powodzie i cyklony są coraz częstsze. Czy przyroda może dalej żonglować z katastrofami? Już w starożytności wspominało się o zwierzętach - strażnikach zapowiadających katastrofy naturalne. Gady, gęsi czy psy ratowały przed katastrofami. Ale zjawisko to nie zostało poważnie zbadane. 16:50 PLANETA SKARBÓW - ODC. 1 AFRYKA (PLANET OF TREASURES EP. 1 AFRICA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 1 - ''Afryka". Natura i kultura spotykają się w Afryce. Tajemnicze miejsca, wiekowe instytucje i rytuały, które przetrwały próbę czasu. Tutaj rodziły się i umierały imperia. Teraz ich spuścizna stanowi nasze wspólne dobro. Nasza historia, czyli historia ludzkości, zaczyna się na tym właśnie kontynencie. Faraonowie powołali do życia państwo, dynastie, urzędników, prawa, kapłanów, uczonych i armie. Egipt należał do najbardziej stabilnych imperiów w dziejach. Piramida Cheopsa, wzniesiona cztery i pół tysiąca lat temu, jako jedyny z dawnych siedmiu cudów świata, wciąż stoi nietknięta. Na początek Kair i piramidy na skraju pustyni. Egipt, Etiopia i Kenia to ledwie trzy z 54 krajów Afryki. Jednak różnorodność kulturowa wyróżnia je na tle całości. Przy okazji poznajemy też prawdziwą potęgę Natury. Afryka jest wyjątkowa. To niemal cud, że ta skarbnica przetrwała zapędy europejskiego imperializmu. 17:50 KULTOWE ZABYTKI - ODC. 1 KRÓLEWSKI PAŁAC FONTAINEBLEAU (FONTAINEBLEAU, BULDING A ROYAL PALACE / FONTAINEBLEAU: UNE MEGASTRUCTURE ROYALE) Cykl dokumentalny, 48 min, Francja, 2019 Reżyseria: Gueenaelle Troly Seria dokumentalna (8 odcinków) opowiada o słynących ze swojego stylu architektonicznego, wartości historycznej i politycznej, najwspanialszych budynkach, siedzibach, pałacach i katedrach. Wypowiedzi najlepszych ekspertów, archiwalia i zdjęcia zabiorą nas w podróż po najsławniejszych zabytkach Francji. Odcinek 1 - "Królewski pałac Fontainebleau". To - obok Wersalu - największy zamek we Francji. Znajduje się na obrzeżu liczącego 20 tysięcy hektarów lasu i odwiedza go 10 milionów turystów rocznie. Fontainebleau to rozległy pałac z budynkami postawionymi we wszystkich kierunkach. Liczy 1500 pomieszczeń. Za niektórych władców przebywało w nim do dwóch tysięcy dworzan. Budowniczowie Fontainebleau dokonali prawdziwych cudów architektonicznych. Galerię Franciszka Pierwszego stworzono 150 lat przed Salą Lustrzaną w Wersalu. Galeria Franciszka Pierwszego jest jednym z największych arcydzieł włoskiego renesansu w północnej Europie. Architekci podjęli się wyzwań, który - wydawać by się mogło - przekraczały w ich czasach ludzkie możliwości. Sprowadzili z daleka ogromne ilości kamienia. Wykopano kanał liczący ponad kilometr długości - przedsięwzięcie niebywałe jak na siedemnasty wiek. Fontainebleau było siedzibą wszystkich francuskich dynastii. Od dwunastego do dziewiętnastego wieku, Franciszek Pierwszy, Henryk Czwarty, Ludwik Czternasty, a nawet Napoleon... wszyscy rozbudowywali tę królewską siedzibę. Pałac miał symbolizować wielkość i chwałę Francji. Oto fantastyczna odyseja trwającej osiem wieków budowy siedziby królów Francji. 18:55 PENDERECKI. DROGA PRZEZ LABIRYNT Film dokumentalny, 52 min, Niemcy/Polska, 2013 Reżyseria: Anna Schmidt Scenariusz: Anna Schmidt Zdjęcia: Adam Bajerski, Bogumił Godfrejow, Stephan Boerger, Sebastian Hattop, Carsten Waldbauer Wykonawcy: Krzysztof Penderecki, Anne-Sophie Mutter, Julian Rachlin, Janine Jansen, Andrzej Wajda, Johnny Greenwood, Elżbieta Penderecka Autorka, która znała Krzysztofa Pendereckiego, towarzyszyła kompozytorowi przez rok poprzedzający 80. rocznicę jego urodzin. Kamera Anny Schmidt podąża za Pendereckim w drodze z Krakowa do Monachium, z Wiednia do Lipska, z miejskich salonów do jego wiejskiej posiadłości w Lusławicach. Obserwuje każdy aspekt twórczego procesu Pendereckiego: podczas komponowania, planowania parku czy sadzenia nowych drzew, ale też z rodziną - spacerującego po plaży lub komponującego muzykę z wnuczką. Widz staje się świadkiem tworzenia nowych dzieł. W filmie pokazano prawykonanie "Podwójnego koncertu" przez solistów Janine Jansen i Juliana Rachlina 22 października 2012 roku w wiedeńskim Musikverein z towarzyszeniem Sinfonieorchester des Bayerischen Rundfunks pod batutą Mariss Jansons. Kamery Anny Schmidt nie zabrakło też podczas premierowego wykonania "Epiphany cantata" napisanej dla Chóru Chłopięcego św. Tomasza z kościoła św. Tomasza w Lipsku w styczniu 2013 roku. Premiera zamknęła rok uroczystości z okazji 800 - lecia chóru. W filmie wzięły udział postaci odgrywające kluczowe role w artystycznym i prywatnym życiu Krzysztofa Pendereckiego, między innymi Anne - Sophie Mutter, Lorin Maazel, Valery Gergiev, Mariss Jansons, Jonny Greenwood, Andrzej Wajda, Elżbieta Penderecka. "Penderecki. Droga przez labirynt" nie jest standardowym dokumentem biograficznym, to osobisty, intymny i zabawny portret wybitnego kompozytora, którego muzyczne i towarzyskie powiązania łączą Wschód z Zachodem, tradycję z nowoczesnością. 20:00 PRAWDZIWI PEAKY BLINDERS - ODCINEK 1. GANGI ULICZNE (THE REAL PEAKY BLINDERS EP. 1 STREET FIGHTING GANGS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Harvey Lilley Scenariusz: Steven Knight Dwuczęściowa, dokumentalna historia masowego ruchu gangów, który powstał w Birmingham i innych przemysłowych miastach w XIX wieku i przekształcił się w nowoczesny gangsteryzm na początku XX wieku. Epicki western według scenariusza Stephena Knighta, którego akcja rozgrywa się w Birmingham o rodzinie chuliganów i ich gangu, stał się fenomenem, który do tej pory stał się inspiracją pięciu seriali i hollywoodzkich filmów fabularnych. Ale prawda historyczna jest równie szokująca i oferuje głęboki przegląd eksplozji przemocy klasy robotniczej, która wybuchła w wiktoriańskich miasteczkach i miastach w latach 70. XIX wieku i dała początek subkulturze, którą wciąż widzimy w dzisiejszych gangach miejskich i w piłkarskim chuliganizmie w latach 70. i 80. rozkwitu. To nieopowiedziana historia nie tylko jednego gangu, ale setek, które wiktoriańska prasa nazwała Peaky Blinders. Badamy przyczyny deprywację społeczną i pozbawienie praw obywatelskich oraz powstanie tego zjawiska. Odcinek 1. Gangi uliczne. W 1890 roku na tych bocznych uliczkach dochodzi do incydentu odsłaniającego zjawisko, które wstrząśnie wiktoriańskim społeczeństwem i doprowadzi do eksplozji przestępczości zorganizowanej w Wielkiej Brytanii. W latach dwudziestych prawdziwi peaky blinders stają się ojcami chrzestnymi przestępczości zorganizowanej. Ale ich początki sięgają 50 lat wcześniej, aż do lat 70. XIX wieku. Ci młodzi ludzie nie skupiają się na zarabianiu pieniędzy, oni toczą wojnę uliczną o status. Gangi wysypują się z bocznych uliczek Birmingham, gdzie mierzą się z biedą i rasizmem. To historia powstania i upadku pierwszych gangów we współczesnej Wielkiej Brytanii, / które na zawsze odmienią nasze miasta. 21:10 LIBAN. WYBUCH GNIEWU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Reżyseria: Krzysztof Dzięciołowski Scenariusz: Krzysztof Dzięciołowski Zdjęcia: Andrew Carter Muzyka: Zeid Hamdan, Marc Codsi Wybuch chemikaliów w Bejrucie latem ubiegłego roku niszczy pół miasta, zabija 200 osób i rani ponad 7500. Największa nieatomowa eksplozja XXI wieku szokuje świat. Śledztwo trwa, zmieniają się prokuratorzy, rodziny poszkodowanych czekają na sprawiedliwość. Młode pokolenie Libańczyków, wyrosłe 10 lat temu na doświadczeniu arabskiej wiosny, czuje wściekłość na władze. I żąda zmian. W trybie rewolucji. Wybuch w porcie to dla wielu kulminacja przewlekłego, politycznego chaosu oraz olbrzymiej korupcji. W czasie koronawirusa upada służba zdrowia, a instytucje państwa nie spełniają podstawowych potrzeb społecznych. Liban stoi na krawędzi zapaści ekonomicznej i politycznej. Czy kraj ma szansę wyjść z kryzysu? 22:15 NIEPOGODZENI Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2013 Reżyseria: Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Zdjęcia: Adam Fręśko Bohaterami filmu są: niewidoma od urodzenia Monika i jej mąż Wojtek z porażeniem mózgowym. Wspierają się i uzupełniają, nie godzą się ze swoją niepełnosprawnością, mają takie same marzenia jak ludzie zdrowi. Towarzyszymy im w czasie drogi do szpitala w Bydgoszczy, gdzie Wojtek ma mieć przeprowadzoną operację wszczepienia stymulatorów do półkul mózgowych. Ma ona zredukować jego ruchy mimowolne, poprawić mowę. Czy operacja się uda? Jak Monika i Wojtek poradzą sobie ze swoimi oczekiwaniami i emocjami? 23:15 MORDERSTWO W RODZINIE - ODC. 1. CHERYL HOOPER (A MURDER IN THE FAMILY / AMERICAN MURDER: THE FAMILY NEXT DOOR EP. 1 CHERYL HOOPER) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Jenny Popplewell Seria dokumentalna typu docu - crime (3 odcinki). To pierwszy film oddający głos ofiarom. Historia opowiedziana w całości za pomocą materiałów archiwalnych, tworzy sensacyjny i wiarygodny obraz rozpadającego się małżeństwa i policyjnego śledztwa. W 2018 roku 34 - letnia Shanann Watts i jej dwie młode córki zaginęły we Frederick w Kolorado. Gdy pojawiły się szczegóły, ich historia trafiła na pierwsze strony gazet na całym świecie. Poznamy posty z mediów społecznościowych, nagrania śledczych, wiadomości tekstowe i nigdy wcześniej nie widziane domowe nagrania wideo, które przybliżą historię. Odc. 1 - "Cheryl Hooper". W Shropshire aresztowano człowieka podejrzanego o zabicie kobiety w samochodzie. Ratownicy nie zdołali jej uratować. Według policji te osoby się znały. Policja chce przesłuchać mężczyznę w związku ze śmiercią Cheryl Hooper, która została zastrzelona na oczach nastoletniej córki. Na początku sprawa wydawała się prosta. Potem okazało się, że emocjonalny rollercoaster trwał półtora roku. Oskarżyciel utrzymuje, że Andrew Jonathan Hooper zabił Cheryl Hooper, ponieważ nie mógł pogodzić się z tym, że odeszła. Uznano go winnym zamordowania żony. Jego głównym celem było wbicie żonie do głowy, że jest bezwartościowa. Chciał mieć władzę i kontrolę. Jego agresja miała charakter finansowy, emocjonalny i psychiczny. W końcu uznał, że ma prawo zabić. Hooper złożył dwie apelacje. Obie zostały oddalone. W Wielkiej Brytanii więcej niż co czwarta kobieta doświadcza przemocy domowej. W każdym tygodniu jedna ginie z rąk obecnego lub byłego partnera. 00:15 PAŁAC Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2012 Reżyseria: Tomasz Wolski Scenariusz: Tomasz Wolski Zdjęcia: Tomasz Wolski Film o Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, symbolu komunizmu, który dziś funkcjonuje według zasad rynku kaptalistycznego. To historia opowiedziana poprzez pracowników ochrony, którzy na 37 monitorach kontrolują wszystko, co się dzieje w PKiN - ie. Ekipa dociera z kamerą m.in. do niezwykłego trenera na basenie, do pana Andrzeja, który zarządza pionem technicznym, a jego praca to codzienny spacer hektarami korytarzy i pałacowych pomieszczeń oraz ciągłe rozmowy przez telefon. Oko kamery podpatruje także mieszkańców Warszawy, którzy regularnie przychodzą na sesje Rady Miasta, a także urzędniczkę dokarmiającą piwniczne koty oraz bezdomnych, którzy śpią w krzakach przed Kinoteką. Film jest ciepłą, a zarazem ironiczną metaforą współczesnej historii Polski. To opowieść o miejscu, gdzie przeszłość, już w pewnym sensie muzealna, jest tak bardzo bliska współczesności. A także o czasach, w których każdy nasz krok jest rejestrowany za sprawą permanentnego monitoringu, z czego chyba nie do końca zdajemy sobie sprawę. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "ZEMSTA" W SCENERII NATURALNEJ. ODC. 260 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Któż z nas nie pamięta świetnych kwestii z "Zemsty" Aleksandra Fredry? Ale niewielu zna prawdziwe tło historyczne realnego konfliktu, który skłócił rodziny Skotnickich (rejent) i Firlejów (cześnik). Dlatego zbierzemy widzów do zamku Kamieniec, by pokazać ów mur, o który przez dziesiątki lat przed sądami i trybunałami toczyła się prawdziwa wojna. Opowiemy o prawdziwych losach budowli i jej dzisiejszym przeznaczeniu. 01:55 PAN WŁADECZEK WOLONTARIUSZ Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2006 Reżyseria: Krzysztof Piotrowski Scenariusz: Krzysztof Piotrowski Aktorzy: Andrzej Grabowski, Piotr Małaszyński Wykonawcy: Władeczek Gnarowski, Wojtek Łabędź, Konrad Rumiński, Piotr Przygański, Krystyna Przygańska, Krystyna Rumińska, Władysława Łabędź, Henryka Marecka, Ania Marecka, Roman Jurewicz Zdjęcia: Krzysztof Tusiewicz Od 1988 roku w Chicago, pośród tamtejszej Polonii działa Fundacja "Dar serca", która ratuje życie dzieciom z Polski. Każda tego typu organizacja nie może działać bez ludzi dobrego serca, bez sponsorów i licznej rzeszy wolontariuszy. Jednym z nich jest Władysław Gnarowski, popularnie zwany panem Władeczkiem. Historia kilku dni z życia wolontariusza pana Władeczka to rodzaj hołdu i podziękowania dla Fundacji oraz licznie zgromadzonych wokół niej sponsorów i wolontariuszy, za życie i zdrowie ponad 300 dzieci z Polski, którym wykonano operacje będące ich ostatnią szansą na normalne życie. 02:50 OBCY NA MOJEJ KANAPIE Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2017 Reżyseria: Grzegorz Brzozowski Scenariusz: Grzegorz Brzozowski Obraz współczesnego miasta z perspektywy couchsurferów, Warszawa jako miejsce spotkań ludzi z różnych stron świata, w różnym wieku i z różnymi historiami życiowymi. Łączy ich poczucie zagubienia, a także dojmująca potrzeba ucieczki od samotności. Couchsurfing staje się płaszczyzną porozumienia dla zupełnie odmiennych światów. W jaki bowiem inny sposób można by skłonić polskiego inżyniera po pięćdziesiątce i studenta z Niemiec do wspólnego składania chińskiego modelu helikoptera?