TVP Dokument Wtorek, 14.05.2024 05:30 WAJRAK NA TROPIE - SERCE PUSZCZY Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2009 Reżyseria: Andrzej Załęski Scenariusz: Adam Wajrak, Andrzej Załęski To baśniowa wyprawa do ukochanego lasu Adama Wajraka, do Puszczy Białowieskiej. Tym razem Wajrak chce nam pokazać bijące serce puszczy. Zapuszczamy się do najlepiej chronionej części Puszczy Białowieskiej, w pierwotne ostępy, bo tam ocalało najwięcej wiekowych dębów. Te białowieskie są inne niż w pozostałych częściach Polski. Nie są rozłożyste, ale za to strzeliste niczym kolumny. Mogą żyć nawet 500 - 600 lat. To właśnie te dęby są sercem lasu, które co 6 - 9 lat uderza ze szczególnie wielką mocą. Wtedy na ziemię spadają tony żołędzi, a w lesie zaczyna się czas obfitości, szczególnie dla maleńkich niczym krasnoludki nornic, kolorowych sójek i dzików. Od tego, ile jest nornic w lesie, zależy w dużym stopniu los sóweczki, sowy włochatki, kun, łasic i wielu innych zwierząt. Niestety, to serce zostało bardzo poharatane przez człowieka. Większość wielkich dębów poza chronionymi obszarami została wycięta. 06:00 WETERYNARZE Z SERCEM - /96/ Reality show, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Już po raz kolejny odwiedziliśmy Fundację Centaurus, która przede wszystkim zajmuje się ratowaniem koni, ale tym razem wykupiła i objęła swymi opiekuńczymi skrzydłami 2 wielbłądy. Po nadmiernie wyczerpującej ich siły pracy w cyrku tutaj odnajdują spokój, troskę i zdrowie. W łódzkim ogrodzie zoologicznym poznajemy rodzinę kangurów, w której tato po zabiegu stomatologicznym przechodzi badania. Dzięki nim opiekunowie wiedzą, że nic już mu nie grozi. Rufus spokojnie i bez bólu może zająć się rodziną. W płockim ogrodzie zoologicznym urodził się lamparcik perski, a pracownicy ogrodu dostosowali czas pierwszego badania dzikiego kociaka do naszej wizyty. Zobaczcie 7 - tygodniowego malucha, który po raz pierwszy został odłączony od mamy i poczuł dotyk człowieka. Dotąd nikt nie wiedział, jakiej jest płci! 06:35 CZY ZABIJAMY KOALE? (ARE WE KILLING THE KOALAS?) Film dokumentalny, 55 min, Australia, 2021 Reżyseria: Tim Flannery Film dokumentalny o koalach i grożącym im niebezpieczeństwom. To niewielkie australijskie zwierzątko wymiera. Koala cierpi na skutek niszczenia środowiska, chorób i głodu. I dzieje się coraz gorzej. Odkąd pierwsi Europejczycy postawili stopę na tej ziemi, wyginęło około dziesięciu procent rodzimych gatunków ssaków i znacznie więcej jest krytycznie zagrożonych. Pożary buszu, zmiany klimatyczne, niszczenie siedlisk powszechne jest przekonanie, że koale całkiem wyginą do 2050 roku. Wszyscy czytali wstrząsające nagłówki, ale ten dokument bada znacznie bardziej złożoną sytuację, która zagraża tej ukochanej, narodowej ikonie Australii. Odkrywca i ekolog, profesor Tim Flannery spotyka się z naukowcami, weterynarzami i badaczami, którzy pracują nad zrozumieniem prawdziwych zagrożeń, przed którymi stoją koale, i sposobów ich unikania. Tim zapuszcza się o trzydzieści lat w przyszłość, obserwując na własne oczy skutki zmian klimatycznych, tropi jednego z najbardziej nieuchwytnych i zagrożonych ssaków na świecie oraz ujawnia szczepionkę dla koali opracowaną z myślą o zapobieganiu chorobom ludzkim. Przygląda się również, w jaki sposób Bluetooth ratuje miejskie koale przed wyginięciem. Jaka jest tajemnica zapewnienia przetrwania koali? Australijscy specjaliści starają się rozwiązać problem. 07:40 POŁUDNIOWA AFRYKA - CZĘŚĆ 1. ZDERZENIE PRĄDÓW (SOUTH AFRICA 1. CLASH OF CURRENTS) Serial dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Behrend Scenariusz: Steven Zorn Czteroczęściowa opowieść dokumentalna o Południowej Afryce. To region świata, gdzie bogactwa dzikiej przyrody nie trzeba nikomu specjalnie zachwalać. Tylko tu są krainy gorące jak pustynie, bujne jak dżungle i zimne jak Antarktyka. Republika Południowej Afryki to kraj tak zróżnicowany jak żaden inny. Dlaczego tutaj pingwiny kochające zimno żyją obok pustyni ze strusiami. Jak doszło do powstania żyworodnych kameleonów i morskich ślimaków. To kraj charakterystycznych cech geograficznych i skrajności klimatycznych, które zapewniają egzotyczną przyrodę zawsze pełną niespodzianek. Odcinek 1. Opowiemy o zderzeniu prądów. Na Przylądku Dobrej Nadziei na południowo - zachodnim cyplu Afryki zderzają się i łączą ze sobą dwa potężne oceany o zupełnie odmiennych charakterach. Od wschodu Prąd Południowoafrykański - Agulhas niesie ciepłe masy wody z Oceanu Indyjskiego, a z głębokiego Atlantyku płynie zimny Prąd Benguelski. Ich zderzenie powoduje niezwykłe warunki pogodowe i sprzyja pingwinom przylądkowym. Ich przodkowie przebyli długą drogę z Antarktyki. Nie są dobrze wyposażone na taką pogodę. Dysząc w upale szukają ochłody w wodach zimnego prądu. U stóp Góry Stołowej leży Kapsztad. Założony w XVII wieku jako stacja zaopatrzenia dla statków handlowych Kompanii Wschodnioindyjskiej dziś jest doskonałym przykładem globalizacji. 08:40 PRZEŻYĆ KATASTROFĘ - STRATEGIE PRZYRODY (NATURE'S SURVIVORS / SURVIVRE AUX CATASTROPHES - LES STRATGIES DE LA NATURE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Keebe Kennedy Cyklony, pożary, trzęsienia ziemi, erupcje wulkanów. Jak na katastrofy naturalne reagują rośliny i zwierzęta? Niektóre przewidują kataklizmy i uciekają w porę, inne muszą je przeżyć. Walczą z nimi. Opowieści autochtonów świadczą o zmyślności przyrody w takich sytuacjach. Naukowcy zastanawiają się, jak fauna i flora radzi sobie z porywami gniewu naszej planety. Odkrywają zadziwiające strategie przeżycia i usiłują rozwiązać wiele zagadek. Czy naturalna selekcja pomogła roślinom i zwierzętom uodpornić się na najgorsze katastrofy? Czy mogą na nich skorzystać? Czy będą w stanie stawić czoło nowym wyzwaniom stworzonym przez człowieka? Planeta się ociepla. Pożary, powodzie i cyklony są coraz częstsze. Czy przyroda może dalej żonglować z katastrofami? Już w starożytności wspominało się o zwierzętach - strażnikach zapowiadających katastrofy naturalne. Gady, gęsi czy psy ratowały przed katastrofami. Ale zjawisko to nie zostało poważnie zbadane. 09:40 PLANETA SKARBÓW - ODC. 1 AFRYKA (PLANET OF TREASURES EP. 1 AFRICA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 1 - ''Afryka". Natura i kultura spotykają się w Afryce. Tajemnicze miejsca, wiekowe instytucje i rytuały, które przetrwały próbę czasu. Tutaj rodziły się i umierały imperia. Teraz ich spuścizna stanowi nasze wspólne dobro. Nasza historia, czyli historia ludzkości, zaczyna się na tym właśnie kontynencie. Faraonowie powołali do życia państwo, dynastie, urzędników, prawa, kapłanów, uczonych i armie. Egipt należał do najbardziej stabilnych imperiów w dziejach. Piramida Cheopsa, wzniesiona cztery i pół tysiąca lat temu, jako jedyny z dawnych siedmiu cudów świata, wciąż stoi nietknięta. Na początek Kair i piramidy na skraju pustyni. Egipt, Etiopia i Kenia to ledwie trzy z 54 krajów Afryki. Jednak różnorodność kulturowa wyróżnia je na tle całości. Przy okazji poznajemy też prawdziwą potęgę Natury. Afryka jest wyjątkowa. To niemal cud, że ta skarbnica przetrwała zapędy europejskiego imperializmu. 10:45 NA WSCHÓD OD ADENU Reportaż, 29 min, Polska, 1979 Scenariusz: Jerzy Ringer Zdjęcia: Jerzy Augustyński, Wojciech Tarnowski Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - te filmy to odkrywanie świata poprzez nadmorskie rejony świata. Będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o życiu naszej planety oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. W tym odcinku Wyspy Magdaleny - niewielki archipelag w kanadyjskiej Zatoce Świętego Wawrzyńca. Większość mieszkańców ceni je względu na piękne plaże i niezwykłe widoki. Na dnie morskim wokół Wysp Magdaleny spoczywa mnóstwo wraków. Nikt nie zna ich dokładnej liczby. To olbrzymie cmentarzysko. Mario urodził się na Wyspach Magdaleny. Morza i oceany to jego żywioł. Mario nurkuje od wczesnej młodości. Gdy był nastolatkiem, poświęcał tej pasji każdą wolną chwilę. Później uczynił z niej swój zawód i zdobył międzynarodowe uznanie. Zobaczymy go w akcji. 11:25 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 7 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W siódmym odcinku drugiej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo" prowadzący Stefan Tompson zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż śladami polskiego dziedzictwa po dawnym województwie wendeńskim, które było jednym z trzech województw Rzeczpospolitej, leżącym na terenie Inflant. Tu właśnie jest najprawdopodobniej największa ilość gotyckich zamków na kilometr kwadratowy w Europie. Prowadzący odwiedzi zamki w Turaidzie, Krimuldzie, Siguldzie, Valmerze a także w Kieś, gdzie mieściła się siedziba polskich starostów. Spacerując po fascynujących zamkowych terenach Stefan Tompson opowie historię polskich Inflant, a także Kawalerów Mieczowych i ich losów na tych ziemiach. 12:00 KULTOWE ZABYTKI - ODC. 1 KRÓLEWSKI PAŁAC FONTAINEBLEAU (FONTAINEBLEAU, BULDING A ROYAL PALACE / FONTAINEBLEAU: UNE MEGASTRUCTURE ROYALE) Cykl dokumentalny, 48 min, Francja, 2019 Reżyseria: Gueenaelle Troly Seria dokumentalna (8 odcinków) opowiada o słynących ze swojego stylu architektonicznego, wartości historycznej i politycznej, najwspanialszych budynkach, siedzibach, pałacach i katedrach. Wypowiedzi najlepszych ekspertów, archiwalia i zdjęcia zabiorą nas w podróż po najsławniejszych zabytkach Francji. Odcinek 1 - "Królewski pałac Fontainebleau". To - obok Wersalu - największy zamek we Francji. Znajduje się na obrzeżu liczącego 20 tysięcy hektarów lasu i odwiedza go 10 milionów turystów rocznie. Fontainebleau to rozległy pałac z budynkami postawionymi we wszystkich kierunkach. Liczy 1500 pomieszczeń. Za niektórych władców przebywało w nim do dwóch tysięcy dworzan. Budowniczowie Fontainebleau dokonali prawdziwych cudów architektonicznych. Galerię Franciszka Pierwszego stworzono 150 lat przed Salą Lustrzaną w Wersalu. Galeria Franciszka Pierwszego jest jednym z największych arcydzieł włoskiego renesansu w północnej Europie. Architekci podjęli się wyzwań, który - wydawać by się mogło - przekraczały w ich czasach ludzkie możliwości. Sprowadzili z daleka ogromne ilości kamienia. Wykopano kanał liczący ponad kilometr długości - przedsięwzięcie niebywałe jak na siedemnasty wiek. Fontainebleau było siedzibą wszystkich francuskich dynastii. Od dwunastego do dziewiętnastego wieku, Franciszek Pierwszy, Henryk Czwarty, Ludwik Czternasty, a nawet Napoleon... wszyscy rozbudowywali tę królewską siedzibę. Pałac miał symbolizować wielkość i chwałę Francji. Oto fantastyczna odyseja trwającej osiem wieków budowy siedziby królów Francji. 12:55 NIEPOGODZENI Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2013 Reżyseria: Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Zdjęcia: Adam Fręśko Bohaterami filmu są: niewidoma od urodzenia Monika i jej mąż Wojtek z porażeniem mózgowym. Wspierają się i uzupełniają, nie godzą się ze swoją niepełnosprawnością, mają takie same marzenia jak ludzie zdrowi. Towarzyszymy im w czasie drogi do szpitala w Bydgoszczy, gdzie Wojtek ma mieć przeprowadzoną operację wszczepienia stymulatorów do półkul mózgowych. Ma ona zredukować jego ruchy mimowolne, poprawić mowę. Czy operacja się uda? Jak Monika i Wojtek poradzą sobie ze swoimi oczekiwaniami i emocjami? 13:50 WPŁYW ZMIAN KLIMATU NA LAS Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Sławomir Skupiński Scenariusz: Michał Magnuszewski, Łukasz Skalski Film porusza ważny temat zmiany naszego klimatu i konsekwencji tego procesu. Zmiany klimatyczne to wyzwanie naszych czasów. Wpływają na otaczający nas świat. Nie inaczej jest w każdym elemencie ekosystemów, jakimi są lasy pokrywające jedną trzecią naszego kraju. Drzewa, niczym czarne skrzynki, podczas wzrostu zaznaczają na przekroju poprzecznym każdy rok. Idąc w głąb, możemy zobaczyć, jak na przestrzeni lat zmieniał się klimat i kondycja lasu. Czy możemy jakoś zapobiegać negatywnym skutkom zmian klimatu? Co robimy i co możemy zrobić w lesie, aby te zmiany ograniczać? 14:45 POŁUDNIOWA AFRYKA - CZĘŚĆ 2. KRAINA OLBRZYMÓW (SOUTH AFRICA 2. LAND OF THE GIANTS) Serial dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Behrend Scenariusz: Steven Zorn Czteroczęściowa opowieść dokumentalna o Południowej Afryce. To region świata, gdzie bogactwa dzikiej przyrody nie trzeba nikomu specjalnie zachwalać. Tylko tu są krainy gorące - jak pustynie, bujne - 0 jak dżungle i zimne - jak Antarktyka. Republika Południowej Afryki to kraj tak zróżnicowany jak żaden inny. Dlaczego tutaj pingwiny kochające zimno żyją obok pustyni ze strusiami. Jak doszło do powstania żyworodnych kameleonów i morskich ślimaków. To kraj charakterystycznych cech geograficznych i skrajności klimatycznych, które zapewniają egzotyczną przyrodę zawsze pełną niespodzianek. Odcinek 2 to opowieść o olbrzymach, żyjących w tym zakątku świata. Sekretne życie południowej Afryki zaczyna się na wybrzeżu, na najbardziej wysuniętym na południe zdradliwym cyplu, gdzie z furią zderzają się ze sobą i mieszają wody oceanów. W wodach oceanu, poniżej ogłuszającego huku fal rozpętuje się prawdziwe piekło. Dla ławic sardynek to Armagedon. Delfiny polujące w grupach, kierując się echolokacją, mkną za zdobyczą z prędkością 50 kilometrów na godzinę. Czego nie pożrą delfiny, zapewne przypadnie w udziale głuptakom przylądkowym i żarłaczom. Ale nawet ci drapieżnicy wycofują się przed potężnym myśliwym osiągającym ponad 12 metrów długości. Płetwal Bryde’a - wielki i głodny. Zmienia się też linia brzegowa. Północno - wschodnie wybrzeże przechodzi od stromych skał w łagodne piaszczyste plaże. W głębi lądu za piaszczystymi wydmami rozciąga się obszar lasów subtropikalnych. Ciepły Ocean Indyjski przez cały rok zapewnia gorący wilgotny klimat. Rzeki i jeziora nigdy nie wysychają tu doszczętnie. To idealne warunki dla jednego z największych drapieżników na ziemi - dla krokodyla nilowego. 15:45 JANE - NOWE POKOLENIE (JANE NEW GENERATION) Film dokumentalny, 48 min, Francja, 2020 Reżyseria: Pascal Sarragot Scenariusz: Floriane Brisotto Film dokumentalny, który jest spojrzeniem na życie i obecne projekty Jane Goodall - światowej sławy etnolożki, specjalistki od prymatologii i paleontologii oraz wszechstronnej pionierki badań naukowych. Opowiedziana oczami jej wnuka Merlina. Jak opowiadał - "Dorastałem w Tanzanii. Tutaj czuję się jak w domu Od dziecka byłem bardzo związany z tą kulturą. Moja babcia spędziła tu większość swojego życia. Przyjeżdżała dwa razy w roku. Bardzo za nią tęskniłem. Mam nadzieję, że ona też za mną tęskniła! Moja babcia, ja i miliony ludzi wierzymy w przyszłość i mamy wszelkie powody do nadziei. Nowe pokolenie wie, co ma robić. Nazywam się Merlin van Lawick, a moją babcią jest Jane Goodall." To intymny portret i jej jasne przesłanie - nowe pokolenia są naszą najlepszą nadzieją na lepsze jutro. Świetnym przykładem tej nadziei jest właśnie jej wnuk, za którymi podążamy przez Tanzanię, gdzie dla Jane wszystko się zaczęło, gdy zdecydowała się opuścić swoje brytyjskie życie i zamieszkać w lesie z szympansami. Przyczyniła się do poznania procesów społecznego uczenia się, myślenia, działania i kultury wśród dzikich szympansów. Pełen nadziei na przyszłość dokument to wzruszająca opowieść o życiu, działaniach i doświadczeniach Jane Goodall. 16:45 PLANETA SKARBÓW - ODC. 2 INDIE (PLANET OF TREASURES EP. 2 INDIA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 2 - "Indie". Indie to wielowarstwowość, długa historia oraz języki, kultury i fascynujące mity. To świat kontrastów - bogactwo i ubóstwo, sacrum i profanum, zatłoczone miasta i bajkowe krajobrazy pełne wiekowych drzew. Ten kraj przemawia do zmysłów. Poprzez kolejnych władców, religie, ludzi oraz kultury, które na przestrzeni wieków odciskały tu swoje piętno. Indie to dźwięk kosmosu i nieskończona różnorodność. Kraina pełna bogactw i dziwów. Jej historię można poznać między innymi dzięki miejscom uznanym przez UNESCO za obiekty dziedzictwa kultury. Hindusi czczą Ganges, Brahmaputrę, Indus oraz wiele innych rzek. Odgrywają one ważną rolę niemal we wszystkich rytuałach. Nie ma człowieka, którego ilość i różnorodność kultur w Indiach nie zadziwia. Indie to nie kraj, lecz kraj krajów, cywilizacja. Swoje źródła ma tutaj buddyzm, zaś hinduizm, za sprawą licznych diaspor, dociera obecnie wszędzie. 17:50 KULTOWE ZABYTKI - ODC. 2 TAJEMNICE PAŁACU VAUX - LE - VICOMTE (LES SECRETS DU CHATEAU DE VAUX - LE - VICOMTE) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Guenaelle Troly Seria dokumentalna (8 odcinków) opowiada o słynących ze swojego stylu architektonicznego, wartości historycznej i politycznej, najwspanialszych budynkach, siedzibach, pałacach i katedrach. Wypowiedzi najlepszych ekspertów, archiwalia i zdjęcia zabiorą nas w podróż po najbardziej kultowych zabytkach Francji. Odcinek 2 - "Tajemnice pałacu Vaux - le - Vicomte". Pięćdziesiąt kilometrów od Paryża wznosi się arcydzieło z XVII w. , pałac będący wzorem dla Wersalu - Vaux - le - Vicomte. 6400 m2 powierzchni. Wyjątkowy dach z kopułą, której szczyt sięga 36 m nad ziemią. Tę skomplikowaną budowę prowadziło kilku znakomitych fachowców. Wśród nich byli przyszli budowniczowie Wersalu, architekt Louis le Vau i ogrodnik Andre le Notre. Pałac i jego czterdziestohektarowy ogród w stylu francuskim wymagają gigantycznych prac. Innowacyjna architektura, transformacja pejzażu, wojna i korupcja na najwyższych szczeblach władzy... oto historia legendarnego pałacu Wielkiego Stulecia. Vaux - le - Vicomte jest najczęściej odwiedzanym prywatnym pałacem we Francji. 18:55 KURIERKA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Reżyseria: Marek Lazur Głównym tematem jest podróż 17 - letniej kurierki. Władysława Krystyna Rzepecka, córka żołnierza AK Andrzeja Harata, była kurierką Okręgu Śląskiego AK. W dramatycznych okolicznościach, jadąc przez 8 godzin w jednym przedziale z oficerem SS z kancelarii Hitlera, przewiozła do Warszawy walizkę wypełnioną dokumentami z Auschwitz, w celu przekazania ich kurierowi Polskiego Państwa Podziemnego, Janowi Karskiemu. W ramach misji powierzonej mu przez rząd w Londynie, Karski zbierał dowody zbrodni hitlerowców w okupowanej Polsce. Gotowy raport przedstawił władzom na uchodźstwie oraz sojusznikom w Londynie i Waszyngtonie. Niestety, misja nie przyniosła rezultatu, a sam raport nie miał wpływu na decyzje aliantów. Po przewiezieniu dokumentów do Warszawy, bohaterska kurierka została aresztowana przez gestapo i na 8 miesięcy osadzona w obozie w Mysłowicach, filii KL Auschwitz. 20:00 PRAWDZIWI PEAKY BLINDERS - ODCINEK 2. WOJNY NA WYŚCIGACH (THE REAL PEAKY BLINDERS EP. 2 THE RACECOURSE WARS) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Harvey Lilley Scenariusz: Steven Knight Dwuczęściowa, dokumentalna historia masowego ruchu gangów, który powstał w Birmingham i innych przemysłowych miastach w XIX wieku i przekształcił się w nowoczesny gangsteryzm na początku XX wieku. Epicki western według scenariusza Stephena Knighta, którego akcja rozgrywa się w Birmingham o rodzinie chuliganów i ich gangu, stał się fenomenem, który do tej pory stał się inspiracją pięciu seriali i hollywoodzkich filmów fabularnych. Ale prawda historyczna jest równie szokująca i oferuje głęboki przegląd eksplozji przemocy klasy robotniczej, która wybuchła w wiktoriańskich miasteczkach i miastach w latach 70. XIX wieku i dała początek subkulturze, którą wciąż widzimy w dzisiejszych gangach miejskich i w piłkarskim chuliganizmie w latach 70. i 80. rozkwitu. To nieopowiedziana historia nie tylko jednego gangu, ale setek, które wiktoriańska prasa nazwała Peaky Blinders. Badamy przyczyny deprywację społeczną i pozbawienie praw obywatelskich oraz powstanie tego zjawiska. Odcinek 2 - "Wojny na wyścigach". Przez cały rok 1921 setki gangsterów toczą nieustanną, brutalną walkę o kontrolę nad torami wyścigowym. Z jednej strony bandyci z Birmingham i południowego Londynu, z drugiej włoska i żydowska mafia. Za wojnami na torach wyścigowych stoi Billy Kimber. Pierwszy król gangów w Wielkiej Brytanii, ktoś kto dorastał w gangach ulicznych Peaky Blinders, w Birmingham. To opowieść o tym, jak Peaky Blinders z Birmingham dali początek pierwszej fali zorganizowanej przestępczości w Wielkiej Brytanii i o tym, jak uliczny bandyta stał się odpowiedzią Wielkiej Brytanii na Ala Capone. 21:10 ZAGADKA EGIPSKICH HIEROGLIFÓW I BRACIA CHAMPOLLION (THE EGYPT CODE BREAKERS: CHAMPOLLION BROTHERS / DANS LE SECRET DES HIÉROGLYPHES. LES FRÈRES CHAMPOLLION) Film dokumentalny, 54 min, Francja, 2022 Reżyseria: Jacques Plaisant Film dokumentalny - opowieść o braciach Champollion i ich niezwykłej przygodzie. Historia rozszyfrowania egipskich hieroglifów, jednej z największych zagadek w historii ludzkości. W wieku 38 lat Jean - Francois Champollion spełnił marzenie swojego życia i stanął naprzeciw egipskich świątyń, odkrywając ich tajemnice. W 1822 roku dokonał jednego z największych odkryć swojej epoki. Zaczął odczytywać hieroglify. W drodze, która doprowadziła Jeana - Francoisa Champolliona do odczytania egipskiego pisma, od początku towarzyszył mu ukryty w cieniu starszy brat, Jacques - Joseph. Pisali do siebie listy przez ponad trzydzieści lat. Licząca kilka tysięcy stron korespondencja, przechowywana w ich rodzinnym domu, od kilku lat jest dostępna dla badaczy. To opowieść o ludziach, dzięki którym przemówiły hieroglify. 22:20 CASA BLANCA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2014 Reżyseria: Aleksandra Maciuszek Scenariusz: Aleksandra Maciuszek Casa Blanca - niewielka miejscowość rybacka nad Zatoką Hawańską. Nelsa (76 lat) i jej cierpiący na zespół Downa syn Vladimir (37 lat), dzielą niewielki pokój w przeludnionej wielorodzinnej kamienicy. Vladimir jest jedynym opiekunem schorowanej Nelsy, Nelsa - jedyną strażniczką łatwo popadającego w problemy Vladimira. Ich życie pod wspólnym dachem jest pełne konfliktów. Matka stara się kontrolować syna, podczas gdy ten, chętniej spędza swój czas z rybakami, pomagając im w pracy, żartując i pijąc rum. Nelsa codziennie przemierza ulice Casa Blanki w poszukiwaniu jedynaka, który długo nie wraca do domu. 23:25 MORDERSTWO W RODZINIE - ODC. 2 JENNIFER CRONIN (A MURDER IN THE FAMILY / AMERICAN MURDER: THE FAMILY NEXT DOOR EP. 2 JENNIFER CRONIN) Serial dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Jenny Popplewell Odc. 2 - "Jennifer Cronin". Na policję zadzwoniła kobieta, którą jej były mąż Kieren Lynch przyszedł zabić. Do szpitala trafiły dwie osoby z ciężkimi poparzeniami. Mężczyzna podpalił jej matkę, a potem siebie. Oskarżono go o próbę zabójstwa. Kobieta twierdzi, że chciał ją skrzywdzić. Wiedział, jak bardzo były zżyte z matką, którą zabił, a można było temu zapobiec. Policja ich nie ochroniła. Krzyczały, machały rękami - bez skutku. Zarządzono dochodzenie, czy do śmierci Lyncha i Jennifer Cronin nie doszło z powodu błędów funkcjonariuszy. Lynch oblał benzyną Jennifer i podpalił, a potem to samo zrobił ze sobą. Okoliczności śmierci Jennifer wywołały szok. Celem dochodzenia jest ustalenie, jak ktoś zmarł i w jakich okolicznościach. Ustalono, że do śmierci Jennifer Cronin przyczyniło się pięć błędów policji. Nie stwierdzono bezpośredniej winy żadnego funkcjonariusza, chociaż wobec niektórych podjęto pewne kroki administracyjne. Policja w Essex prowadzi szkolenia w zakresie rozpoznawania przemocy domowej i stalkingu. W 94 % stalking prowadzi do zabójstwa. 00:25 LEKARZE Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2011 Reżyseria: Tomasz Wolski Scenariusz: Tomasz Wolski Zdjęcia: Tomasz Wolski W filmie poznajemy codzienną pracę kardiochirurgów, kardiologów i torakochirurgów w krakowskim Szpitalu Jana Pawła II. Film rozpoczyna się sceną porannej odprawy kardiochirurgów. Dalej kamera rejestruje zabiegi koronarografii oraz usuwania płynu z opłucnej. Oba zabiegi odbywają się z pełną świadomością pacjentów, dzięki czemu widać, jak lekarze wchodzą z nimi w interakcję. Ponadto widz jest świadkiem rozmów zarejestrowanych podczas spotkań Heart Teamu, kiedy kardiochirurdzy i kardiolodzy decydują o dalszym przebiegu leczenia pacjenta lub zapoznają się z opinią przedstawioną im przez prowadzących lekarzy. Tak ważne decyzje muszą być podejmowane bradzo szybko. W filmie zostanie także pokazana praca kardiologa w czasie wizyt pacjentów w przychodni, gdzie lekarz musi np. zmierzyć się z brakiem współpracy ze strony starszego mężczyzny. Podobne wizyty odbywają się na torakochirurgi. Tutaj lekarz musi poinformować pacjenta, że ten ma raka przełyku. W kolejnych scenach widz ogląda budzenie pacjentki z narkozy po operacji. A także operację na torakochirurgi, podczas której lekarze początkowo sobie żartują, ale później dochodzi do ostrej reakcji jednego z nich. Autorzy dokumentu zarejestrowali też pracę kardiologów podczas akcji reanimacyjnej na izbie przyjęć, a także telefoniczną rozmowę jednego z nich na temat schorowanej, starszej pacjentki. Film zakończy sfilmowana z daleka scena nieudanej reanimacji podczas zabiegu koronarografii. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NAROL. TAJEMNICA PAŁACU ODC. 261 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki 12 lutego 1945 roku w pałacu w Narolu NKWD osaczyło grupę partyzantów z oddziału WiN Kostka. Pojmanych zostało 7 żołnierzy wyklętych. Autorzy badają najbliższe otoczenie pałacu, by odpowiedzieć na pytanie, jakie rozmiary miała stoczona tu walka. Poszukiwania są tłem do opowieści o niezwykłym dowódcy, Karolu Kosteckim ps. Kostek. Kostek walczył z niemieckim okupantem we wrześniu 1939 r. , był kurierem ZWZ na obszar okupacji sowieckiej, żołnierzem AK i dowódcą kompanii Narol. Jego oddział współpracował z partyzantami sowieckimi i bronił polskiej ludności przed napadami UPA, rozgrywając regularną bitwę z Ukraińcami w obronie Narola. Podczas akcji "Burza" walczył ze swym oddziałem pod Bełżcem i Tomaszowem Lubelskim. Po wkroczeniu Rosjan, Kostecki pozostał w konspiracji, walczył z komunistami w Lubaczowie, a jego podkomendni zostali okrążeni i schwytani w pałacu w Narolu. Sam Kostek awansował na komendanta Rejonu I, a potem Rejonu V w strukturach WiN. Był dowódcą udanej akcji rozbicia aresztu UB w Tomaszowie Lubelskim i uwolnienia stamtąd więźniów. Zatrzymany przez komunistów został skazany na wielokrotną karę śmierci, zamienioną potem na 15 lat więzienia. 02:05 OBIEKT Film dokumentalny, 14 min, Polska, 2015 Reżyseria: Paulina Skibińska Scenariusz: Paulina Skibińska Zdjęcia: Jakub Stolecki Muzyka: . brak danych Filmowy zapis akcji poszukiwawczej, rozgrywającej się w przestrzeni dwóch światów - na lodowej pustyni oraz pod wodą. Narracja prowadzona jest z punktu widzenia ekipy ratunkowej, nurka wkraczającego do podlodowego świata oraz zwykłych ludzi, oczekujących na brzegu. 02:30 DOKUMENTALIŚCI Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2010 Reżyseria: Piotr Mielech, Jędrzej Lipski Scenariusz: Piotr Mielech, Jedrzej Lipski Trudno znaleźć lepsze medium niż film dokumentalny, które zapisało historię naszego kraju ostatnich kilkudziesięciu lat. To właśnie dokument najlepiej utrwalił przełomowe chwile w historii Polski. Cechą najlepszych filmów było to, że pokazywały losy całego kraju z perspektywy pojedynczego człowieka. To właśnie w tych filmach dzisiaj widzimy największe dramaty i największe sukcesy Polskii Polaków. Kronika dokumentująca historię filmu dokumentalnego jest jednocześnie kroniką naszej narodowej historii. W roku 2010 w maju odbył się jubileuszowy 50. Festiwal Filmowy w Krakowie - najstarszy i najważniejszy festiwal filmu dokumentalnego w Polsce. Historia filmu dokumentalnego w naszym kraju jest nierozerwalnie związana z tą imprezą. Pięćdziesiąta rocznica to dobra okazja do podsumowań - stąd nasz pomysł na realizację filmu dokumentalnego, w którym wystąpią najwięksi twórcy tego gatunku, z którego nasz kraj jest znany na całym świecie. Tacy filmowcy, jak Kazimierz Karabasz, Marcel Łoziński, Krzysztof Kieślowski, Paweł Łoziński, Grzegorz Królikiewicz, Maria Zmarz - Koczanowicz, czy Andrzej Fidyk zanim przebili się na arenę międzynarodową, swoje pierwsze sukcesy święcili właśnie na krakowskim festiwalu. Film "Dokumentaliści" jest opowieścią o polskiej szkole dokumentu - od lat 50. , kiedy to Kazimierz Karabasz zrealizował słynnych "Muzykantów", poprzez lata 60. i 70. - lata udanych debiutów Marcela Łozińskiego i Krzysztofa Kieślowskiego, następnie lata 80. - kiedy to film dokumentalny opierał się ingerencjom cenzury w takich obrazach, jak "Defilada" Andrzeja Fidyka, lata 90. , kiedy to już wszystko wolno było mówić i polscy dokumentaliści wrócili do tematów historycznych w jednym z najważniejszych obrazów tamtych lat - w "Miejscu urodzenia" Pawła Łozińskiego, a na ostatnich latach skończywszy.