TVP Historia                         Niedziela, 19.05.2024


Zmiany z dnia 01.05.2024
w stosunku do raportu z dnia 24.04.2024

(dodano pozycję programową)
06:25 LWÓW - MIASTO I LUDZIE NIEPODLEGŁEJ RZECZYPOSPOLITEJ - ODC. 5/9

Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2018
Zdjęcia: TOMASZ SMYK

Odc. 5
Odcinek serii opowiada o tradycjach malarskich Lwowa. Romantyczna miłość Artura Grottgera w willi Zaświecie, 
obrazy Jana Matejki i Jacka Malczewskiego, Panorama Racławicka Kossaka i Styki. 
Kamera pokazuje willę Jana Styki, współautora Panoramy Racławickiej. To miejsce, gdzie najprawdopodobniej 
powstało dzieło. Fragment audycji z Radia Lwów, w której aktor cytuje z lwowskim zaśpiewem opis Panoramy, 
autorstwa Kornela Makuszyńskiego. Następnie prof. Lechosław Lameński, historyk sztuki z KUL - u, opowiada
 o dziele Kossaka i Styki, o tym, że zostało ono wykonane na Światową Wystawę, zbudowano specjalną rotundę 
(istnieje do dziś). Po II wojnie Panorama znalazła się we Wrocławiu. 
Kolejna sekwencja zaczyna się ujęciami filmowymi wili Zaświecie i restauracji Pod kopułą. To w willi miał 
miejsce romans Wandy Monn i Artura Grottgera. Ponadto historia rodziny jej córki Maryli Wolskiej i jej syna
Ludwika, dla którego poeta Władysław Bełza napisał Katechizm polskiego dziecka w prezencie na chrzest. 
Opowiada o tym Beata Pacan - Sosulska (przewodnik po Lwowie i restauratorka). Restauracja to małe muzeum 
związane nie tylko z dawnymi właścicielami, ale w ogóle kulturą przedwojennego Lwowa. 
Ujęcia ikonograficzne, m.in. dzieła Grottgera. 
Ekipa filmowa pokazuje też grób Grottgera na Cmentarzu Łyczakowskim. Następnie Lwowską Galerię Malarstwa, 
gdzie znajduje się wiele dzieł polskich artystów. Narrator, prof. Lechosław Lameński, opowiada o nich skupiając się 
na obrazach Jacka Malczewskiego i Jana Matejki, a także innych artystów polskich. 
Wiktoria Malicka (pełnomocnik Ossolineum we Lwowie) opowiada o zbiorach przedwojennego Muzeum Lubomirskich, 
które było częścią Ossolineum, a także o tym, że zbiory rozproszyły się po różnych muzeach lwowskich, ale są 
często pokazywane. 
Ilustracją są materiały ikonograficzne i archiwalne. 



(dodano pozycję programową)
06:45 PORTRETY WOJENNE - ORP ORZEŁ - JAN GRUDZIŃSKI 3

Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2014
Reżyseria: Cezary Iber
Scenariusz: Wojciech Kasperski
Zdjęcia: Jacek Kościuszko
Muzyka: Łukasz Mrozik
Aktorzy: Maciej Brzoska, Mariusz Drężek, Mirosław Haniszewski, Mateusz Kowalczyk, Wiesław Tośka, Kamil Matusiak, Tomasz Samul

Podczas kampanii wrześniowej ORP Orzeł był na morzu, jednak na okręcie panowała dość napięta sytuacja. Kiedy polska jednostka zawinęła do portu w Tallinie, aby wysadzić na ląd komandora Kłoczkowskiego, okręt bezprawnie internowano. Dowodzenie objął Jan Grudziński. Dowódca był jednym z inicjatorów próby ucieczki, która powiodła się 17 września 
i ORP Orzeł wyszedł na pełne morze. Na okręcie nie było map i przyrządów nawigacyjnych. Po wyczerpaniu możliwości działań, dowództwo postanowiło przejść przez Cieśniny Duńskie 
do Wielkiej Brytanii. 7 października ORP Orzeł rozpoczął swój rejs do Anglii, który zakończył się dokładnie po tygodniu szczęśliwym podejściem do szkockiego wybrzeża.