TVP Dokument Piątek, 24.05.2024 05:30 POLSKIE PARKI NARODOWE - DRAWIEŃSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 06:00 WETERYNARZE Z SERCEM - /106/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Zapraszamy do sztucznego zimowiska nietoperzy, gdzie hibernują, zarówno zdrowe, jak i chore gacki, karliki czy nocki. Jest ich wiele i wszystkie mogą liczyć na troskliwą opiekę Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody "Salamandra", jak również na profesjonalną opiekę lekarza weterynarii. Odwiedzamy też gdyńskie schronisko Ciapkowo, gdzie rezydują nie tylko psy, ale również koty. Dzisiaj to nasi bohaterowie, którzy czekają na nowy dom. Poznajcie Wojskową i Ambrelę - kotki oraz Bronka - psiaka! 06:35 HAWAJE - ZRODZONE Z OGNIA - ODC. 2 KAUA’I (HAWAI’I - BORN OF FIRE - KAUA’I) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Frank Gensthaler Odc. 2 - "Kaua’i". Pierwsze były wyspy Kaua’i i O’ahu, ostatnia pojawiła się Big Island, która wciąż rośnie. Kolejne były Maui i Moloka’i. Najstarszą zamieszkaną wyspą archipelagu jest Kaua’i. Wiele spektakularnych miejsc na górzystej Kaua’i jest trudniej dostępnych niż większość atrakcji na innych wyspach. W związku z tym jest tu niskie zaludnienie. Na terenie o długości 60 i szerokości 45 km żyje jedynie 73 tys. mieszkańców. Dzięki temu ta "Wyspa Ogrodów" ma największą na archipelagu różnorodność biologiczną. Latarnia morska w Kilauea Point stoi na szczycie stromych klifów północnego Kaua'i od 1913 roku. 07:40 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - SEZON 2 - ODC. 4 JURA W KANTONIE VAUDOIS (UNTAMED SWITZERLAND - SEASON 2 EP. 4 THE VAUD JURA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Anja Glucklich Serial dokumentalny (4 odcinki) o przyrodzie Szwajcarii. Jest dzika i piękna, skromna biorąc pod uwagę zajmowany obszar, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią państwa. I nadal istnieją tam pełne nieskalanej przyrody: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. Nieokiełznana Szwajcaria to wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. 08:40 GLOBALNA NAUKA - ODC. 4 ROBOTYKA I SZTUCZNA INTELIGENCJA - PRZYSZŁOŚĆ LUDZKOŚCI (GLOBAL SCIENCE E04: ROBOTICS & A. I. - THE FUTURE OF HUMANITY) Cykl dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yohann Thiriet Ta seria dokumentalna (6 odcinków) przybliży największe odkrycia na arenie współczesnych badań naukowych, przedstawiając najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 4 - "Robotyka i sztuczna inteligencja, przyszłość ludzkości". Wyglądają jak coś rodem z fantastyki naukowej, ale są prawdziwe powstają w laboratoriach na całym świecie. W przyszłości będą przypominać ludzi, zwierzęta i stworzenia, których jeszcze nie widzieliśmy. Posiądą zadziwiające zdolności, w tym inteligencję. Witajcie w nowym świecie, gdzie sztuczna inteligencja jest naszym sprzymierzeńcem, samochody nie potrzebują kierowców, a granice między człowiekiem i maszyną powoli się zacierają. W dwudziestym pierwszym wieku roboty opuściły fabryki i laboratoria. Nie ograniczają się już do prostych, powtarzalnych zadań. Stwory z metalu i plastiku przeniknęły niemal wszystkie obszary naszego życia. Spotykamy je na ulicach, w szkołach, w naszych domach, a nawet w salach koncertowych. Te nowoczesne maszyny nie są już uważane za proste narzędzia, współpracują z nami i się komunikują. Weszliśmy w erę robota społecznego. Choć wyglądają figlarnie, te małe urządzenia nie są już tylko ciekawostkami, wkrótce będą uczestniczyły w naszym życiu codziennym. Badacze z Arabii Saudyjskiej stworzyli pierwszego robota mówiącego w języku arabskim i rozpoznającego lokalne dialekty. Pytanie o rolę, jaką roboty i sztuczna inteligencja będą odgrywać w naszym życiu, nie jest niczym nowym, ale kontekst technologiczny wciąż się zmienia, a zagadnienia te stają się coraz istotniejsze. W ostatecznym rozrachunku to my, ludzie, musimy zdecydować, co zrobimy z naszymi maszynami. Jak bardzo chcemy je rozwinąć? I dokąd nas zaprowadzą? 09:40 SUROWE ŚWIATY I DZIKIE PIĘKNO. BAŁKAŃSKIE PARKI NARODOWE - ODC. 3 CZARNOGÓRA (NATIONAL PARKS OF THE BALKAN: RUGGED WORLDS AND WILD BEAUTY MONTENEGRO) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Jeremy J. P. Fekete W 6 odcinkach odkryjemy ukryte skarby Bałkanów: parki narodowe od Chorwacji po Grecję. Półwysep Bałkański jest jednym z trzech półwyspów południowoeuropejskich i ma powierzchnię 500 000 kilometrów kwadratowych. Bywa opisywany jako jako przytułek Europy i beczka prochu. Jest też uznawany za granicę geograficzną między Zachodem a Orientem. Jego skaliste brzegi otacza pięć mórz: Czarne, Marmara, Egejskie, Jońskie i Adriatyckie. Jego ukrytymi skarbami są parki narodowe od Chorwacji po Grecję. Wybierz się w filmową podróż do dzikiej części Europy - przez góry, jeziora i morza. Odc. 3 - "Czarnogóra". W tym krajobrazie dominują głębokie kotliny, a dzikie wody kryją bogate życie. Las pierwotny żywi się swoimi najmniejszymi mieszkańcami od tysięcy lat. W krasowych jeziorach rozwija się wodna flora, a porzucone saliny są przejmowane przez zwierzęta i rośliny. To surowy świat i dzikie piękno Czarnogóry. Zatoka Kotorska. Widok od strony morza już w X wieku miał nazwę krainy Czarnych Gór. Blisko wybrzeża leży pasmo gór krasowych Lovćen - pokryte ciemnym, niemal czarnym lasem sosen bośniackich. Góry i jeziora polodowcowe to pozostałości ostatniej epoki lodowcowej. Przez środek Czarnogóry przebiega 82 - kilometrowy, miejscami o głębokości 1, 5 km - kanion Tara. Crna Glava to najwyższy punkt pasma górskiego Bjelasica. Góry Prokletije - Przeklęte"- to najmłodszy park narodowy Czarnogóry. 10:40 LEKARZ TRZECH POKOLEŃ Film dokumentalny, 21 min, Polska, 1989 Scenariusz: Lena Skwirtniańska Film dokumentalny o niezwykłych losach wyjątkowego lekarza wielu pokoleń krakowskich pacjentów, doktora Mariana Ciećkiewicza. Snujący swą opowieść o długim życiu, którego początek przypada na rok 1893 roku, bohater filmu prowadzi nas przez gwałtowne i zmienne losy historii Polski, która determinowała życie większości młodych Polaków. Poznamy doktora w wielu wcieleniach, jako ucznia klasycznego gimnazjum w zaborze austriackim, studenta medycyny, żołnierza walczącego na frontach dwóch wojen światowych oraz lekarza piastującego ważne funkcje w służbie zdrowia. W wieku 96 lat, po prawie 50 - letniej karierze lekarza medycyny, doktor Ciećkiewicz wciąż pozostaje aktywny zawodowo, służąc swą wiedzą społeczeństwu. Ilustracją wspomnień są fragmenty archiwalnych materiałów filmowych oraz fotografie dokumentujące okresy: I wojny światowej, kampanii wrześniowej podczas II wojny światowej oraz Kraków podczas okupacji niemieckiej. 11:15 POLSKIE DZIEDZICTWO S.III - SEZON 3 ODC. 6 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański Prowadzony przez Stephana Thomsona trzeci sezon cykl dokumentalno - historycznego o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich i nie tylko, w którym przybliżona zostanie widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Zaprezentowane zostaną najciekawsze polskie posiadłości oraz zabytki i świadectwa kultury związane z polskością, usytuowane poza naszymi obecnymi granicami (w znacznej mierze wschodnią). Ukazane zostaną najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te o których już dawno zapomniano. W tym odcinku Stefan Tompson zabierze widzów w niezwykłą historyczną podróż po dawnych siedzibach rodu Platerów na Litwie. Poznamy także historię tego niezwykle zasłużonego dla Polski rodu. 11:50 TAJEMNICE CYWILIZACJI - ODC. 2 MIASTA I IMPERIA (THE SECRETS TO CIVILIZATION) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Rosalind Bain, Jonathan Drake Trzyodcinkowa seria dokumentalna o tym, jak najnowocześniejsze nauki o Ziemi zmieniają sposób, w jaki rozumiemy starożytną przeszłość, przywracając środowisku naturalnemu jego miejsce jako kluczowego czynnika napędzającego historię ludzkości. Ta przełomowa seria wykorzystuje nową naukę, aby dotrzeć do sedna tego, co naprawdę napędza powstawanie cywilizacji: jak się rozwijają i jak radzą sobie z upadkiem. Zobaczymy, jak zmieniająca się planeta może pomóc cywilizacjom lub odegrać rolę w ich wyginięciu. Od starożytnego Egiptu po upadek Rzymu, za pomocą technik filmowych i CGI, stworzono wspaniałe wizualizacje pokazujące sekrety cywilizacji. Odc. 2 - "Miasta i imperia". Nowa era kwitnącej cywilizacji zmieniła sposób naszego życia. W epoce żelaza powstaje wiele ważnych miast. Jak powstało pierwsze w historii supermocarstwo? Pierwsze tysiąclecie przed naszą erą to początek współczesnego świata. Upadek Egiptu na rzecz Rzymu trwał tysiąc lat. W jaki sposób w basenie Morza Śródziemnego narodziła się nowa epoka - świat miast i imperiów? Powstanie Rzymu było prawdopodobnie najbardziej niezwykłym wydarzeniem na planecie Ziemia przed epoką nowożytną. 12:50 KOCHAM CIĘ JAK IRLANDIĘ Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2012 Reżyseria: Aleksander Dembski Adam ma 56 lat, pochodzi z Opola, jest wokalistą amatorem. Pomimo braków w wykształceniu muzycznym wierzy w siebie i bardzo poważnie podchodzi do swojej pasji. Każdego dnia ćwiczy, prezentując swoje nagrania na jednym z muzycznych portali internetowych. Przez internet odświeża starą znajomość z Krzysztofem, który obecnie jest menedżerem mało znaczących kapel grających do tzw. kotleta. Adam i Krzysztof podejmują decyzję, że razem zrobią wszystko, aby wejść w struktury show - biznesu. Początkowo idzie to opornie, jednak pewnego dnia spotykają lidera bardzo znanego w Polsce zespołu muzycznego Kobranocka. Okazuje się, że muzykom jest to również na rękę, ponieważ mogą liczyć na wielki powrót na scenę w niekonwencjonalny sposób. Po kilku tygodniach prób nowy zespół muzyczny, w składzie którego znajdą się także Adam i Krzysztof, planuje zagranie koncertu dla kilkutysięcznej publiczności oraz wydanie płyty. Czy im się uda? 13:40 SZYMPANSY W UGANDZIE (UGANDA, THROUGH THE EYES OF A CHIMP / OUGANDA, LE REGARD D'UN CHIMPANZE) Film dokumentalny, 48 min, Francja, 2019 Reżyseria: Roman Fournier - Christol Uganda leży w samym sercu Afryki Równikowej, między jeziorami i górami. Na południowym wschodzie, na wysokości tysiąca metrów nad poziomem morza, wzgórza giną pod gęstą roślinnością. Jakie zwierzęta żyją pod tymi drzewami? Dla szympansów las jest wszystkim. Oczami Toti, przywódcy klanu, odkryjemy niezwykłą naturę Ugandy. W głębi lasu żyje szczególnie ujmujący samiec szympansa alfa, Toti. Wędruje po swoim terytorium, aby zjednoczyć swoją społeczność i zapobiec wtargnięciu wroga. Ale czasami jego duch leci do wielkich przestrzeni sawanny, w pobliżu źródeł Nilu, gdzie gruboskórne konfrontują się ze sobą pod ostrym spojrzeniem lamparta Wyżej na wulkanach, gdzie goryle górskie bawią się ze swoimi maluchami. I tak toczy się życie szympansów w jednej z ich ostatnich ostoi, w której panują od zarania dziejów. 14:40 NASI ULUBIEŃCY (MY PET AND ME) Film dokumentalny, 51 min, Niderlandy (Holandia), 2022 Reżyseria: Johan Kramer Zdjęcia: Ton Peters Film dokumentalny o najdziwniejszych domowych zwierzętach, który pokazuje ich relacje z właścicielami. Poznajemy domową świnkę, która nieustannie wskakuje i wyskakuje z bagażnika, aby znaleźć odpowiednie miejsce na spacer, fryzjera z domem pełnym kotów, mopsa pełniącego terapeutyczną funkcję, potrafiącego tańczyć psa, gigantycznego ślimaka oraz znanego z Instagrama kota. Ich właścicieli łączy bezgraniczna miłość do zwierząt i pustka, którą starają się nimi wypełnić. Rozwód, dziecko w drodze, autyzm, śmierć, poszukiwanie partnera czy sensu życia... W swoich pupilach właściciele znajdują słuchające ucho i pocieszenie. W jakim stopniu projektujemy na naszych pupili własne wady i pragnienia? Film subtelnie bada granice przyjaźni, współzależności i koncepcji egalitaryzmu w relacjach człowiek - zwierzę. Szuka odpowiedzi na pytanie, do czego są nam potrzebne domowe zwierzęta i kto kogo tak naprawdę w tych relacjach potrzebuje? 15:40 GLOBALNA NAUKA - ODC. 5 PRZYRODA - PIĘKNO NASZEJ PLANETY (GLOBAL SCIENCE E05: NATURE - THE BEAUTY OF OUR PLANET) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yohann Thiriet Ta seria dokumentalna (6 odcinków) przybliży największe odkrycia na arenie współczesnych badań naukowych, przedstawiając najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 5 - "Przyroda, piękno naszej planety". Nasza planeta to bezcenny skarb. Jedyny dom, jak mamy, złożony z milionów gatunków zwierząt i roślin dzielących ziemie i oceany. Każdego roku badania naukowe wnoszą coraz więcej do wspólnej historii ewolucji. Ale 4,5 miliarda lat po jej powstaniu, Ziemia jest zagrożona. Podczas gdy przyroda zapewnia ludzkości bogactwo zasobów, czy rozwiązania naukowe mogą ocalić nasz zagrożony świat? Wyścig z czasem o los naszej planety już się rozpoczął. Obecnie naukowcy analizują niebywałą bioróżnorodność naszej planety, próbując odkryć tajemnice życia. Pomimo zmian klimatu, uczeni wciąż odkrywają nowe gatunki zwierząt, będąc świadkami rzadkich i ulotnych chwil. Jeśli przyroda zostanie zniszczona, nasza przyszłość będzie zagrożona. 16:45 SUROWE ŚWIATY I DZIKIE PIĘKNO. BAŁKAŃSKIE PARKI NARODOWE - ODC. 4 ALBANIA (NATIONAL PARKS OF THE BALKAN: RUGGED WORLDS AND WILD BEAUTY ALBANIA) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Jeremy J. P. Fekete W 6 odcinkach odkryjemy ukryte skarby Bałkanów: parki narodowe od Chorwacji po Grecję. Półwysep Bałkański jest jednym z trzech półwyspów południowoeuropejskich i ma powierzchnię 500 000 kilometrów kwadratowych. Bywa opisywany jako jako przytułek Europy i beczka prochu. Jest też uznawany za granicę geograficzną między Zachodem a Orientem. Jego skaliste brzegi otacza pięć mórz: Czarne, Marmara, Egejskie, Jońskie i Adriatyckie. Jego ukrytymi skarbami są parki narodowe od Chorwacji po Grecję. Wybierz się w filmową podróż do dzikiej części Europy - przez góry, jeziora i morza. Odc. 4 - "Albania". Alpy Albańskie, zwane "zaczarowanymi górami"- to obszar trzech granic z Czarnogórą, Kosowem i Albanią Północną. Skaliste, strome zbocza i głębokie doliny nadają alpejskiego charakteru. Rzekę nazwano Valbona. Część "Europejskiego Pasa Zieleni", biegnącego wzdłuż byłej żelaznej kurtyny - teraz służy jako habitaty niedźwiedzi, wilków i rysia bałkańskiego. W górach polodowcowych ma swój habitat orzeł przedni. Ponad 20 lat temu krążyło tu w powietrzu 200 par. Dziś jest ich tylko połowa. To surowy świat i dzikie piękno Albanii. Oddalenie narodowego parku doliny Valbony i jego niewielkie zaludnienie sprzyja ochronie i bogactwu natury. Leżący na granicy z Północną Macedonią Park Narodowy Shebenik to rozległe lasy brzozowe i alpejskie łąki. Jezioro Prespa dzielą granice Albanii, Grecji i Macedonii. Po albańskiej stronie leży wyspa Maligrad. Mimo piaszczystej i kamienistej gleby wyspa ma bogatą bioróżnorodność. Otoczona bezkresnymi moczarami największa laguna w Albanii jest jedną z największych na całym obszarze śródziemnomorskim. To laguna Karavasta. 17:50 TAJEMNICE CYWILIZACJI - ODC. 3 IMPERIUM I EPIDEMIE (THE SECRETS TO CIVILIZATION) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Rosalind Bain, Jonathan Drake Trzyodcinkowa seria dokumentalna o tym, jak najnowocześniejsze nauki o Ziemi zmieniają sposób, w jaki rozumiemy starożytną przeszłość, przywracając środowisku naturalnemu jego miejsce jako kluczowego czynnika napędzającego historię ludzkości. Ta przełomowa seria wykorzystuje nową naukę, aby dotrzeć do sedna tego, co naprawdę napędza powstawanie cywilizacji: jak się rozwijają i jak radzą sobie z upadkiem. Zobaczymy, jak zmieniająca się planeta może pomóc cywilizacjom lub odegrać rolę w ich wyginięciu. Od starożytnego Egiptu po upadek Rzymu, za pomocą technik filmowych i CGI, stworzono wspaniałe wizualizacje pokazujące sekrety cywilizacji. Odc. 3 - "Imperium i epidemie". Nieznana epidemia opanowuje świat. Szlakami handlowymi rozprzestrzenia się po kontynentach. Atakuje gęsto zaludnione miasta, powodując śmierć milionów osób. Do Rzymu zjeżdżają się ludzie z całego świata. Nie wiedzą o zarazkach. Pandemia nie jest zjawiskiem współczesnym. Był to symbol apokalipsy. To był przełomowy moment w historii ludzkości. Historycy wciąż nie wiedzą, co spowodowało upadek pierwszego supermocarstwa. Niemniej nauka przybliża nas do zrozumienia tych wydarzeń. 18:55 PIERWSZA DAMA Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2017 Reżyseria: Artur Szulc Film dokumentalny o Irenie Szewińskiej. Najbardziej utytułowana w historii polska lekkoatletka wspomina najważniejsze momenty swojej kariery. 20:00 GRACE KELLY: ZAGINIONE MILIONY (GRACE KELLY’S MISSING MILLIONS) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Adam Warner Film dokumentalny opowiadający o losach Grace Kelly - aktorki i księżniczki Monako. Typowa dziewczyna z sąsiedztwa, która odwróciła się od ojca milionera, żeby się stać jedną z najsłynniejszych w świecie kobiet. Była laureatką Oscara, aktorką, która błyszczała na srebrnym ekranie i tworzyła wspaniałe kreacje. Czarującą ikoną mody i światową trendsetterką. Była twardym graczem oraz nieustępliwą negocjatorką. Kiedy zmarła, prywatne dokumenty ujawniły, że zostawiła jedynie dziesięć tysięcy dolarów i zrujnowaną chatę w Irlandii. W tym programie guru finansów Gemma Godfrey przegląda dokumenty i analizuje liczby, odkrywając prawdę o milionach zarobionych i straconych oraz ujawniając, gdzie ostatecznie podziała się fortuna Kelly. Film przypomina też kim była i co robiła ta wyjątkowo piękna kobieta. Ten dokument to niesamowite archiwa, analizy i wywiady, zagłębiające finanse Grace Kelly, aby odkryć wnikliwą bizneswoman i myślącą przyszłościowo filantropkę. 21:10 FIORDY PEŁNE PLASTIKU (PLASTIC FJORDS / PLASTHAVET) Film dokumentalny, 59 min, Norwegia, 2022 Reżyseria: Jan Inge Skogheim Film dokumentalny o norweskich fiordach, które są bezpieczną przystanią dla natury, choć niestety nie do końca jest to prawdą. Plastikowe śmieci można znaleźć tu wszędzie. Dzieje się to w jednym z najbardziej odległych miejsc i zarazem w jednym z najbogatszych krajów na świecie. Norweskie fiordy są piękne, dopóki nie widzi się plastiku. Mogłoby się wydawać, że to zanieczyszczenie jest problemem dla obszarów zabudowanych lub krajów rozwijających się. Plastik przenika do łańcucha pokarmowego zwierząt i tak trafia do naszych ciał. Ponad 80% chemikaliów, które znajdujemy w plastiku, to chemikalia nam nieznane, nie mają nawet nazwy. Skąd możemy wiedzieć, że są one bezpieczne? Naukowcy odkryli, że toksyny w plastiku powodują gromadzenie się dodatkowego tłuszczu w komórkach tłuszczowych. Czy to może być czynnikiem globalnego kryzysu otyłości? I czy bakterie, które jedzą plastik, mogą pomóc nam posprzątać to, z czym sami sobie nie poradzimy? Musimy dbać o to, by plastik nie trafiał do środowiska naturalnego. Musimy sprzątać. Bo jeśli Norwegia, bogaty kraj z najnowocześniejszym systemem gospodarowania odpadami, jest zasypana plastikiem, to co z resztą świata? Musimy coś zrobić. Będzie trudno, ale trzeba zacząć działać już teraz! 22:20 BYĆ KOBIETĄ W HIMALAJACH Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2018 Reżyseria: Eliza Kubarska Scenariusz: Eliza Kubarska Opowieść o kobietach z dwóch krańców świata, które odważyły się przeciwstawić porządkowi świata oraz o ich wpływie na młode pokolenie alpinistek w Polsce i Nepalu. W 1992 roku Wanda Rutkiewicz, polska himalaistka, po zdobyciu K2 jako pierwsza kobieta świata, wyruszyła na zdobycie kolejnego ośmiotysięcznika, Kanczendzongi. Z wyprawy tej nigdy nie wróciła. Do dziś nie są znane jej dalsze losy. Jednak swoją energią i charyzmą zdążyła zainspirować kolejne pokolenie młodych alpinistek. W podobnym czasie w Nepalu działała inna wspinaczka, Pasang Lhamu Sherpa. W 1993 roku Pasang po raz trzeci wyruszyła na wyprawę na Everest, który ostatecznie zdobyła jako pierwsza Nepalka. Niestety, podobnie jak Wanda, nigdy nie wróciła na niziny. Ale jej legenda przeżyła do dziś. Obie kobiety łączy coś więcej jak tylko miłość do gór najwyższych. Zarówno Wanda, jak i Pasang realizując swoje marzenia musiały mierzyć się nie tylko z własnymi słabościami, wysokością, czy złą pogodą. Każda z nich musiała przeciwstawiać się męskiemu porządkowi świata, w którym przyszło im żyć. 25 lat po zaginięciu Wandy i Pasang, na arenie światowej, pojawiły się ich następczynie: Kinga Baranowska i Maya Sherpa. Zainspirowane walecznością bohaterek z ubiegłego stulecia, kontynuują tradycję kobiecego himalaizmu podnosząc kolejne poprzeczki. 23:20 DNA - KONIEC ZBRODNI? (DNA: THE END OF CRIME? / ADN, LA FIN DU CRIME?) Film dokumentalny, 54 min, Francja, 2022 Reżyseria: Jeremy Frey, Gabrielle Drean Było to przełomowe osiągnięcie, które pociągało za sobą rozwiązanie każdej zbrodni. W marcu 2018 r. policja amerykańska wytropiła seryjnego mordercę Golden State, który pozostawał niewykryty przez 40 lat, identyfikując członków jego rodziny w komercyjnej bazie danych DNA. Po raz pierwszy wykorzystano genealogię genealogiczną dochodzeniową do rozwiązania sprawy i pomogła stworzyć nową dyscyplinę. Od tego czasu genealogia genetyczna została wykorzystana do złapania prawie 300 zabójców. Jeśli w bazie danych znajdują się profile DNA zaledwie 3% populacji, możesz znaleźć każdego. Punkt już osiągnięty w Stanach Zjednoczonych i Chinach. Ale ponieważ DNA może łatwo ulec skażeniu lub przeniesieniu, profile DNA doprowadziły również do niesłusznego skazania ludzi. Na świecie technologia i nauka już do tego dojrzały. Dzięki ogromnym bazom danych DNA możliwe jest odnalezienie każdego. Gdzie może nas doprowadzić masowe wykorzystywanie danych DNA? Jeśli można odnaleźć zabójców, można by też wytropić oponentów politycznych, emigrantów, członków waszej rodziny i was samych. Niektóre najbardziej zaludnione stany, takie jak Kalifornia czy Teksas, zachowują dożywotnio DNA noworodków w ogromnych kartotekach. Oficjalnie dane te służą badaniom medycznym. Ale kto wie, czemu posłużą później. Policji? Rejestrom genealogicznym? Wojsku? Czy tak ma wyglądać świat? 00:25 JÓZEK I JEGO DZIECI Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2007 Reżyseria: Kinga Dębska Scenariusz: Kinga Dębska Zdjęcia: Wojciech Staroń Muzyka: Marek Czerniewicz Niełatwo być ojcem. Jeszcze trudniej wtedy, gdy małżeństwo się rozpadło, była żona mieszka w innym mieście, a dzieci, choć teoretycznie już dorosłe, wcale nie chcą dorosnąć. Do swojej ojcowskiej roli dorasta też od lat Józek Kurek - mieszkający w Cieszynie bohater tego filmu. Kamera obserwuje go przez półtora roku, rejestrując zmiany, jakie przez ten czas zachodzą w rodzinie Kurków, we wzajemnych stosunkach między ojcem a dziećmi: Józkiem juniorem i Jankiem. Synowie Józka byli uroczymi dzieciakami, pełnymi wdzięku i radości życia. Na rodzinnych fotografiach sprzed lat widać ich samych i ich rodziców tworzących szczęśliwą, kochającą się rodzinę. A jednak tej miłości w pewnym momencie zabrakło, Józek i jego żona Ula rozstali się. Byli jeszcze młodzi, chcieli od nowa ułożyć sobie życie. Ula wyjechała do Żlina, Józek poznał Czeszkę Sylwię, z którą zamieszkał, chociaż do dziś nie mają ślubu. Na życiowym zakręcie rodzice zapomnieli o synach, wówczas nastolatkach w okresie dojrzewania, zostawiając ich samym sobie. Ojciec zapewnił im mieszkanie, dawał pieniądze na życie, ale na tym praktycznie kończyła się jego rola. Niemal już dorośli synowie przysparzają Józkowi sporo zmartwień. Nadal mieszkają sami, jeden z nich ma problemy z narkotykami, drugi sporo pije. Nie uczą się, nie pracują. Są zdeklarowanymi punkami. Na co dzień chodzą w czarnych skórach i glanach, noszą pełno kolczyków, trochę próbują grać w punkowym zespole. Z ojcem utrzymują dość luźny kontakt, przypominając sobie o nim głównie wtedy, kiedy potrzebują pieniędzy. Tymczasem Józek nadal opłaca im mieszkanie, ale nie jest w stanie zaspokoić wszystkich ich potrzeb. Niepokoi się o ich przyszłość, nie wie jednak, jak do nich dotrzeć, jak znaleźć wspólny język. Pod wpływem rozmów z Sylwią, z przyjaciółmi z cieszyńskiego teatru, gdzie oboje pracują, próbuje jednak zmienić swoje układy z synami, nawiązać zerwane kiedyś zbyt beztrosko rodzinne więzi. Odkrywa, że synowie na swój sposób go kochają, nie odtrącają go, dobrze mu życzą. I wiedzą, że on również chce dla nich jak najlepiej, chociaż ciągle nie za bardzo potrafi to wyrazić. Ale pierwsze kroki na drodze ku sobie już zrobili. 00:55 OPOWIEM CI BAJKĘ Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2001 Scenariusz: Kinga Dębska Zdjęcia: Michał Englert Film dokumentalny o babci, która przygotowuje się już do odejścia, o jej stosunku do życia, do śmierci i o jej codzienności. 90 - letnia babcia Olimpia spędza dni z 4 - letnim prawnuczkiem Wojtusiem. Film jest opowieścią o miłości i o tym jak starość i dzieciństwo są sobie bliskie. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ŚMIERĆ PRZYSZŁA LETNIĄ NOCĄ... Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 01:55 CAŁY GRUZA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2012 Reżyseria: Ireneusz Engler Scenariusz: Ireneusz Engler Wykonawcy: Jerzy Gruza Zdjęcia: Robert Jażdzyk, Tomasz Radziemski Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę i dorobek Jerzego Gruzy - reżysera, scenarzysty, aktora, pisarza, jednego z pionierów telewizji publicznej, ciągle aktywnego zawodowo. Dorobek artystyczny Jerzego Gruzy jest nie do przecenienia, na trwale wpisał się w historię Telewizji Polskiej. Współpracę z telewizją rozpoczął w połowie lat pięćdziesiątych. Stworzył setki programów, seriali, widowisk rozrywkowych, jest realizatorem transmisji sportowych. Bardzo popularne były jego cykle z Bogumiłem Kobielą i Jackiem Fedorowiczem: "Poznajmy się" i "Małżeństwo doskonałe"; reżyserował teatry poniedziałkowe: "Romeo i Julia", "Nie do obrony", "Mieszczanin szlachcicem" (z Bogumiłem Kobielą), "Rewizor" (z Tadeuszem Łomnickim). Od 1984 roku dyrektor Teatru Muzycznego w Gdyni. Reżyserował słynnego "Skrzypka na dachu" granego prawie pięćset razy w tym teatrze, "Jesus Christ Super Star", "Les Miserables", "Człowieka z La Mancy" - pokazywanego z wielkim sukcesem w Meksyku. Jest autorem i reżyserem popularnych seriali ("Wojna domowa", "Czterdziestolatek", "Tygrysy Europy"), a także filmów fabularnych, przede wszystkim komedii ("Dzięcioł", "Motylem jestem") oraz dramatów psychologicznych ("Przeprowadzka" z Wojciechem Pszoniakiem w roli głównej, "Noc poślubna w biały dzień" z wielką dramatyczną rolą Wiesława Gołasa) i filmów dla młodych widzów ("Pierścień i Róża", "Alicja" na podstawie powieści L. Carrolla). Jerzy Gruza jest laureatem takich nagród, jak, m.in.: SuperWiktor' 93 za całokształt twórczości, statuetka Gwiazda Telewizji Polskiej wręczona z okazji 50 - lecia TVP za tworzenie oryginalnych form filmowych, teatralnych i rozrywkowych (2002) oraz Nagroda Specjalna Złote Spinki w 2005. 03:00 BYE BYE DUBLIN Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2010 Reżyseria: Rafael Lewandowski Scenariusz: Rafael Lewandowski W 2005 roku, jak tysiące młodych Polaków, Klementyna i Wojtek wyemigrowali do Irlandii. Cztery lata później, podobnie jak inni rodacy, postanowili wrócić do ojczyzny. Kryzys, który gwałtownie uderzył w irlandzką gospodarkę był jednym z powodów ich decyzji. Ale nie głównym. Klementyna jest w ciąży: chce, aby jej dziecko urodziło się w Polsce. Tuż przed rozstaniem się z Dublinem, przyszli rodzice opowiadają przed kamerą o swoim bogatym doświadczeniu życia za granicą. Tłumaczą również, dlaczego teraz pragną znowu żyć w swoim kraju.