TVP Historia Poniedziałek, 20.05.2024 Zmiany z dnia 01.05.2024 w stosunku do raportu z dnia 24.04.2024 (dodano pozycję programową) 06:25 LWÓW - MIASTO I LUDZIE NIEPODLEGŁEJ RZECZYPOSPOLITEJ - ODC. 6/9 Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2018 Zdjęcia: TOMASZ SMYK Odcinek 6 - Jechać do Lwowa - w środku nocy Tytuł odcinka nawiązuje do wiersza Adama Zagajewskiego Jechać do Lwowa. Bohaterami tego odcinka serii są pisarze, poeci, dramaturdzy związani ze Lwowem: Fredro, Konopnicka, Zapolska, Lem, Herbert, Makuszyński, Hemar, Zagajewski. Narracja zawiera ich literackie opowieści o mieście, a także o tęsknocie do niego. Zdjęcia filmowe przedstawiające miejsca związane z życiem i twórczością literatów są montowane z bogatym materiałem ikonograficznym. Reportaż zaczyna się od fragmentu audycji Radia Lwów, gościem jest urodzony we Lwowie Adam Zagajewski, który wspomina historię swojej rodziny związaną ze Lwowem. Dr Joanna Pacan - Świetlicka (przewodnik po Lwowie i muzykolog) oraz Alina Wozijan (dziennikarz Kuriera Galicyjskiego) opowiadają o literackich tradycjach Lwowa. Alina Wozijan skupia się na losach Fredy i jego romansie zakończonym rozwodem i małżeństwem z żoną hrabiego Skarbka, co również miało swoje odbicie w twórczości pisarza. Joanna Pacan - Świetlicka opowiada o kobietach - pisarkach, przede wszystkim o Marii Konopnickiej i Gabrieli Zapolskiej. Następnie w programie sekwencja na temat Katechizmu polskiego dziecka Władysława Bełzy, a także J. K. Ordona, bohatera z poematu Adama Mickiewicza. Kamera pokazuje m.in. groby pisarzy na Cmentarzu Łyczkowskim. Kolejna scena przypomina "Moralność Pani Dulskiej" - to fragment audycji z Radia Lwów i filmowe obrazy kamienic, w których mogłaby dziać się akcja dramatu Zapolskiej. W następnej odsłonie Ossolineum - kamera pokazuje współczesne ujęcia placówki: czytelnię, katalogi, magazyny. Wiktoria Malicka, pełnomocnik Ossolineum we Lwowie, przedstawia znaczenie tej placówki przed II wojną światową oraz współcześnie. Alina Wozijan cytuje fragmenty "Wysokiego zamku" Stanisława Lema, a kamera przybliża miejsca, o których wspomina pisarz. Kapela Lwowska Fala wykonuje popularną piosenkę "Tylko w Lwowie", a następnie jej solista Edward Sosulski prezentuje gwarę lwowska, a Alina Wozijan tłumaczy jej pochodzenie. Dziennikarka Anna Gordijewska oprowadza widzów po redakcji Kuriera Galicyjskiego, a dziennikarz Krzysztof Szymański opowiada o swojej pracy - zajmuje się wyszukiwaniem ciekawych historii przedwojennego Lwowa i publikuje je na łamach pisma. Sekwencję kończą ujęcia ukazujące miasto, a towarzyszy im piosenka "Sen o Lwowie". Na koniec Alina Wozijan przywołuje obraz Lwowa zapisany przez Zbigniewa Herberta, który potraktował miasto metaforycznie i nie wymienia nawet jego nazwy. Mówi też o Marianie Hemarze, który tęsknotę do Lwowa zawarł w piosenkach pisanych już na obczyźnie. (dodano pozycję programową) 06:45 PORTRETY WOJENNE. KOBIETY - HALINA SZWARC Cykl dokumentalny, 30 min, Polska, 2019 Reżyseria: Krzysztof Rączyński Scenariusz: Dawid Janicki Opowieści o pięciu Polkach: Halinie Szwarc, Władysławie Macieszynie, Helenie Marusarzównie, Wandzie Gertz, Halinie Szymańskiej, których młodość i dojrzewanie przypadły na czasy wojenne. To pięć filmowych opowieści o poświęceniu, walce, determinacji i bezinteresownym oddaniu dla Ojczyzny. To historie bohaterek z dalszych rzędów, o których nie wspominają szkolne podręczniki, a które tym bardziej zasługują na przybliżenie ich dokonań. Szesnastoletnia Halina Szwarc (1923 - 2002) na ochotnika zgłosiła się do konspiracji. Zaprzysiężona otrzymała zadanie nauczenia się języka niemieckiego i przyjęcia Volkslisty. W pięć miesięcy biegle opanowała język i ukończyła niemieckie liceum z wyróżnieniem. Na terenie III Rzeszy prowadziła działania dywersyjne i szpiegowskie, zdobywając bezcenne informacje o rozmieszczeniu fabryk zbrojeniowych i działaniach wojsk niemieckich. W PRL szykanowana i prześladowana przez UB.