TVP Dokument Sobota, 01.06.2024 05:15 POLSKIE PARKI NARODOWE - PARK NARODOWY UJŚCIE WARTY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz-odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 05:45 WETERYNARZE Z SERCEM - /114/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Psia bezdomność - temat rzeka - to hasło niezwykłego rejsu od źródeł do ujścia Wisły, o dystansie 970 km. Na taki pomysł wpadli dwaj bracia, aby promować psiaki długo czekające na dom w schronisku w Czaplinku. Rejs trwał 12 dni, a relacja z trasy z każdego dnia dedykowana była promocji jednego psiego rezydenta schroniska. Gdańskie ZOO to jedna z niewielu placówek tego typu, w których możemy obserwować szkolenie lwów. Dzisiaj poznacie lwy angolskie i dowiecie się, na czym polega i dlaczego jest dla nich tak bardzo ważny trening medyczny. 06:20 GŁOWONOGI PODBIJAJĄ MORZA (CEPHALOPODS, CONQUEST OF THE SEAS / CÉPHALOPODES: LE RÈGNE DES VENTOUSES) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Bertrand Loyer Film dokumentalny, przyrodniczy, w którym poznamy bliżej mątwy, kalmary i ośmiornice. Te dziwne zwierzęta bardzo skutecznie przystosowują się do zmian w swoim środowisku. W morskich głębinach żyje olbrzymia rodzina zwierząt obdarzonych niezwykłymi zdolnościami. Te bezkręgowce potrafią do woli zmieniać kształty i barwy swoich ciał. Posiadają one liczne ramiona z przyssawkami, wyrastające bezpośrednio z głowy. Właśnie stąd pochodzi nazwa "głowonogi". Gromada ta obejmuje ośmiornice, mątwy i kalmary. Od kilkudziesięciu lat ci dalecy kuzyni ślimaków występują coraz liczniej w morzach i oceanach. Część z nich posiada osiem ramion porośniętych licznymi przyssawkami, trzy serca pompujące błękitną krew, podobną do krwi skorpionów i pająków a nawet - dziewięć mózgów: ten główny, który analizuje i zarządza, znajduje się w głowie, a osiem dodatkowych - w ramionach. Inne głowonogi posiadają wewnętrzną muszlę, która kontroluje ich wyporność, oraz dwie rozwijane macki, którymi chwytają ofiary. Te morskie kameleony mogą zmieniać nie tylko barwy, lecz także kształt ciała, dzięki milionom pojedynczych komórek - tak zwanych chromatoforów i brodawek. Badając genom głowonogów, badacze doszli do wniosku, że ich inteligencja przeszła niezwykłą drogę ewolucyjną, która nadal trwa, pod wpływem człowieka. 07:20 MALUCHY - ODC. 3 PIERWSZE KROCZKI (BABY STEPS / A PETITS PAS / EP03: FIRST STEPS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Trzyczęściowy film dokumentalny o najmłodszych zwierzętach. Roczna obserwacja trzech wyjątkowych, małych zwierząt i ich hodowców, od ich narodzin, poprzez pierwsze kroki i zmieniające życie doświadczenia. Poznamy bliżej lemury o turkusowych oczach, od których zależy przetrwanie tego gatunku. Bohaterem odcinka będzie też źrebak, dla którego scena stanie się prawdziwym placem zabaw, oraz szczeniak, który ma zostać psem pasterskim. Odcinek 3 - "Pierwsze kroczki". Po trudnym początku z kaczkami, Girouette uczy się komend do pracy z owcami. Do zawodów zostały tylko 2 miesiące. Girouette robi duże postępy. Jest bardzo miła i posłuszna. Przyjemnie i łatwo się z nią pracuje. Potrafi być spokojna i jednocześnie bardzo szybka. To prawdziwa przyjemność... Jak na swój wiek nauczyła się wielu komend i zmierzy się z doświadczonymi psami. 08:20 MONAKO - MONAKO - TECHNOLOGICZNE WYZWANIE (LEGENDARY LANDMARKS / MONACO, L’EXTENSION DE TOUS LES DFIS) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2016 Reżyseria: Stephane Salle De Chou, Simon Viguie W księstwie Monako wszystkie oczy kierują się na niezwykły plac budowy. Roboty toczą się na morzu. Prace nad projektem trwały pięć lat. Zobaczymy jak powstaje L’Anse du Portier. Z Morza Śródziemnego wyłania się dzielnica o powierzchni 6 hektarów. Co 10 lat księstwo potrzebuje kolejnych 350 tysięcy metrów kwadratowych. To tyle co 50 boisk do piłki nożnej. Jak narodził się ten projekt? W jaki sposób uwzględnia środowisko morskie i strefy wrażliwe? Jakie zaskakujące narzędzia umożliwiły prowadzenie prac? Inżynierowie, architekci i biolodzy opowiedzą o niewiarygodnej przygodzie. To pomysł księcia Monako, Alberta II. Szalony sen realizowany przez ludzi, których nic nie zatrzyma. Monako. Państwo miasto, które słynie z bogactwa, pięknych budowli architektonicznych i mnóstwa atrakcji. Położone na skale o powierzchni 2 km. kwadratowych słynie z ciasnoty. Gęstość zaludnienia wynosi tu 18 tysięcy osób na metr kwadratowy. Dwa razy więcej od Nowego Jorku! To jeden z najgęściej zaludnionych obszarów świata. Monako powinno co dekadę zwiększać powierzchnię o 350 tyś m. kwadratowych. Czy to się uda? 09:20 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODC. 3 SZWECJA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 3 - FORESTED LAND - SWEDEN, FROM GÖTALAND TO NORRLAND;) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Szwecja - kaina lasów od Götalandu do Norrlandu. Szwecję charakteryzuje duża różnorodność pejzażu - od zielonych i sielankowych pól na południu, po bezkresne lasy na północy. Na większości obszaru kraju zimy są dość srogie. Dwie trzecie terytorium Szwecji jest pokryte śniegiem przez większą część zimy. Częściowo kraj rolniczy, pełen urokliwych, wiejskich krajobrazów. Jego centrum to przede wszystkim rozległe lasy, głównie iglaste. Cechuje się również urozmaiconą linią brzegową, z plażami pokrytymi drobnym piaskiem na południu i kamienistymi, wspaniałymi archipelagami na zachodzie. Leżąca na Bałtyku wyspa Öland jest rajem dla wędrownych ptaków. Skania jest spichlerzem Szwecji. Od niedawna w tym regionie pojawiły się uprawy winorośli. Na południowym zachodzie półwysep Kullen wżyna się w wody cieśniny Kattegat łączącej Morze Północne z Bałtykiem. W Szwecji mamy coś, co się nazywa prawem dostępu do przyrody, które oznacza, że z przyrody mogą korzystać wszyscy. Szwecja jest trzecim na świecie eksporterem drewna. 10:20 WPŁYW ZMIAN KLIMATU NA LAS Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Sławomir Skupiński Scenariusz: Michał Magnuszewski, Łukasz Skalski Film porusza ważny temat zmiany naszego klimatu i konsekwencji tego procesu. Zmiany klimatyczne to wyzwanie naszych czasów. Wpływają na otaczający nas świat. Nie inaczej jest w każdym elemencie ekosystemów, jakimi są lasy pokrywające jedną trzecią naszego kraju. Drzewa, niczym czarne skrzynki, podczas wzrostu zaznaczają na przekroju poprzecznym każdy rok. Idąc w głąb, możemy zobaczyć, jak na przestrzeni lat zmieniał się klimat i kondycja lasu. Czy możemy jakoś zapobiegać negatywnym skutkom zmian klimatu? Co robimy i co możemy zrobić w lesie, aby te zmiany ograniczać? 11:05 CIETRZEW - PTAK NA GRANICY PRZETRWANIA Film dokumentalny, 8 min, Polska, 2019 Reżyseria: Mateusz Grzębkowski Film dokumentalny opowiadający o kondycji cietrzewia w Polsce. Cietrzew jest prawie takiej wielkości jak kura domowa. Podobnie jak te udomowione ptaki lubi kąpać się w piasku. Wczesną jesienią cietrzewie gromadzą się w stadach, by zimą rozbić się na jednopłciowe grupy. W czasie dużych mrozów i wysokiej pokrywy śnieżnej potrafią zakopywać się w śniegu. Dożywają 15 lat. Cietrzew jest uznany za gatunek silnie zagrożony wyginięciem w wyniku zmian siedliskowych w lasach, gdzie dokonuje się zalesianie obszarów śródleśnych lub osusza się torfowiska. To równiez ptak płochliwy, wrażliwy na zmiany klimatyczne i konkurencję ze strony bażantów. Dużym zagrożeniem dla cietrzewi są drapieżne ssaki, zwłaszcza lisy. 11:20 PRZEDSZKOLANDIA - ODC. 1 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2001 Reżyseria: Barbara Pawłowska Scenariusz: Barbara Pawłowska To szczególna telenowela. Jej bohaterami są dzieci uczęszczające do jednego z warszawskich przedszkoli. Kamera towarzyszy im od pierwszych dni pobytu w tym miejscu. Jest dla nich niemal niewidzialna, dzięki czemu zachowują się naturalnie, bardzo szczerze i spontanicznie - nie ukrywają radości i łez. To jeden z największych walorów tego dokumentu. Realizatorzy telenoweli obserwują swoich małych bohaterów podczas pobytu w przedszkolu i w ich domach. Słuchają dziecięcych rozmów. Dowiadują się, co jest dla malców najważniejsze, w co lubią się bawić, jakiej muzyki słuchają, co lubią jeść, co oglądają w telewizji, o czym marzą. Wszystko to słyszane jest z ubocza. Nikt dzieciom niczego nie narzuca, nie reżyseruje ich zachowań - to one same, bezwiednie, wprowadzają ekipę filmową w swój świat, którego w istocie nie znają nawet ich rodzice. "Przedszkolandia" to telenowela dla całej rodziny. Jest ciepła i życzliwa. Dla dzieci to zapewne zabawny film o rówieśnikach. Starszych również bawi, lecz zarazem zmusza do refleksji - może nawet gorzkiej. Mają bowiem okazję przekonać się, jak bystrymi obserwatorami są kilkulatki i jak trafnie naśladują dorosłych, także w zachowaniach, których być może powinni się wstydzić. Na warszawskich Bielanach, w blokach z wielkiej płyty, mieszkają dwaj bracia. Maciek jest w grupie najstarszych przedszkolaków, Filip ma dopiero trzy lata i właśnie po raz pierwszy idzie do przedszkola. Jeszcze nie wie, że w przedszkolu nie jest źle, że są tam inne dzieci, z którymi można się bawić, a także mnóstwo zabawek, i że po kilku godzinach przyjdzie mama lub tata i razem wrócą do domu. Wprawdzie brat próbuje mu to wyjaśnić, ale są to tylko słowa. Kacperek nie wie nic o przedszkolu. Boi się, co stanie się w tym nieznanym miejscu po wyjściu taty, który go tu przyprowadził. Tylko maluchy tak się boją. Zuchy i starszaki z radością witają się po wakacyjnej przerwie. Marta ze starszaków ma tysiące pomysłów, bardzo chce być sławna. Właśnie udaje znaną gwiazdę filmową i namawia Ewelinę, by przeprowadziła z nią wywiad. Adaś z zuchów natomiast uważa, że jest bardzo mądry i uda mu się policzyć do tryliardów. Tymczasem w sali maluchów panuje zupełny chaos i słychać płacz. Chyba w najgorszej sytuacji jest tu Emre. Przyjechał z rodzicami aż z Turcji i w ogóle nie mówi po polsku - nikt go nie rozumie, a on nie rozumie nikogo. Na ławce stojącej na przedszkolnym placu zabaw siedzą Dagmara i Malwina ze starszaków. Są przyjaciółkami, choć ich przyjaźń jest nieco dziwna: potrafią się ze sobą doskonale bawić, lecz niekiedy strasznie się kłócą. Maluchy już się trochę uspokoiły, ale mają kolejny powód do obaw: leżakowanie. Trochę obawiają się zasnąć w nowym miejscu. Mateusz nie chce się położyć. Wygląda przez okno czekając na mamę. Mała Marta też tęskni do mamy, a nie ma jej kto pocieszyć. Maciek natomiast nie przejmuje się niczym: doskonale bawi się wodą w łazience. Panie Marlena, Beata, Stenia, Małgorzata mają z dziećmi mnóstwo kłopotów. Maluchami opiekuje się aż pięć pań, ale okazuje się, że to trochę za mało na grupę dzieci tak wystraszonych i nie znających przedszkolnych obyczajów. Starszaki nie muszą leżakować. Dziewczynki zbierają się przy altance i przygotowują występ. Mają zaśpiewać "Bal wszystkich świętych". Malwina i Dagmara przy tej okazji znów się pokłóciły. Kończy się pierwszy powakacyjny dzień w przedszkolu. Po Mateusza przyszła wreszcie mama. Inne dzieci czekają na rodziców na placu zabaw. 11:55 ZAPOMNIANE OBLICZA PALMIRY (THE 1, 001 FACES OF PALMYRA / LES VISAGES OUBLIES DE PALMYRE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Meyar Al Roumi Na początku naszej ery na wschodzie Imperium Rzymskiego z pustyni wyłania się miasto, które od dwóch tysięcy lat przyciąga podróżnych. Palmira była usytuowana na skrzyżowaniu szlaków łączących syryjskie wybrzeże, Mezopotamię, Indie i Chiny. Po raz pierwszy archeolodzy z całego świata spotykają się w poszukiwaniu pogrzebowych, rzeźbiarskich portretów Palmyry rozpowszechnionych na całym świecie. To będzie opowieść o historii starożytnego miasta w sposób, który nigdy wcześniej nie był dokonany. Autorzy mają zamiar przedstawić twarze mieszkańców miasta. To będzie odkrywanie wewnętrznych tajników tych rzeźb i ukazanie genezy komercyjnego sukcesu miasta, unikalnego języka i specyficznego pisarstwa, środowiska, w którym mieszają się wpływy wschodnie i zachodnie. Stopniowo ujawnią wielokulturowość i fascynację, jaką miasto budziło na przestrzeni wieków, co dało powstanie tak wielu mitów, tak wielu legend i wyjątkowej ekspansji artystycznej. Wokół miasta rozciągają się rozległe nekropolie o grobach zdobionych rzeźbionymi twarzami. To wciąż mało znane dziedzictwo starej cywilizacji. Tajemnicze rzeźby bada archeolożka Rubina Raja. Szukanie portretów grobowych to zabawa w detektywa. Dzieła te pozwalają nam zrozumieć, jak palmireńczycy postrzegali siebie i świat. W Palmirze świat zmarłych był wszechobecny i otaczał żywych. Najsłynniejszą z nekropolii była Dolina Grobowców. Charakteryzują ją wieże, przepastne grobowce oraz wykute w skale hypogea. Ludzie, których portrety były rzeźbione z największą precyzją, należeli do ważnych rodzin. Biedni nie mieli nawet grobów. Byli zakopywani w piasku. 13:00 TACY BYLIŚMY - BAJM Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Sentymentalny cykl dokumentalno - rozrywkowy, który stanowi niezwykłą i barwną podróż w czasie do lat 70. i 80. minionego stulecia. Przypominamy, jak wyglądało wówczas życie i... jacy byliśmy. W tym odcinku twórcy cyklu wracają do zespołu BAJM. Ta supergrupa przez dekady dostarczała nie tylko pięknych melodii i przejmujących tekstów, ale przede wszystkim wspaniałych wspomnień i wzruszeń. 13:30 PODRÓŻE MAŁEJ I DUŻEJ - SEZON IV ODC. 5 CYPR Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Monika razem z córeczką Laurką (3 lata i 7 miesięcy) odwiedzą wyspę Afrodyty - lecą na Cypr. Zobaczą miejsce, gdzie bogini rzekomo wyłoniła się z piany morskiej, zajrzą też do Kurionu - jednego z ważniejszych stanowisk archeologicznych na wyspie i do podziemnych Grobowców Królewskich, w których żaden król nie był pochowany! Poprzeskakują strumyki w malowniczym wąwozie Avakas, odwiedzą podwodne muzeum, nakarmią też osiołki i powiedzą, co zwierzaki miały wspólnego z Kleopatrą. 13:55 ROZBÓJNICY WŚRÓD ZWIERZĄT - ODC. 3 WALKA O PRZETRWANIE (NATURAL BORN REBELS EP. 3 SURVIVAL) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Holly Spearing W tym odcinku obserwujemy, jak niektóre zwierzęta walczą o przetrwanie, szczególnie gdy ich świat koliduje z naszym. By wygrać tę walkę, zwierzęta stosują niekiedy nieoczekiwaną taktykę. Czy będą to kakadu uciekające się do aktów wandalizmu, czy krab trzymający w niewoli ukwiały, czy leniwiec niezbyt dbający o higienę osobistą. Chęć przetrwania może prowadzić do najbardziej zaskakujących zachowań. Okazuje się, że skłonności przestępcze nie są wyłącznie ludzką cechą. Również wśród zwierząt zdarzają się gangsterzy, oszuści, złodzieje czy porywacze, którzy niecnymi metodami zdobywają pożywienie, terytorium, możliwość przekazania swoich genów czy przychylność silniejszych. W tym trzyodcinkowym dokumencie BBC podglądamy zaskakujące zwyczaje papug kakadu, pawi, makaków królewskich, hien, krabów palmowych czy nieświszczuków (piesków preriowych). Ale podobnie jak u ludzi i wśród zwierząt są również takie, które "łamią prawo" bez żadnego usprawiedliwienia. 15:00 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 10/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 16:00 BARDZO MAŁE ZWIERZĄTKA (SUPER SMALL ANIMALS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Kirstine Davidson Dokument BBC pokazujący życie i zwyczaje niezwykłych, miniaturowych zwierząt. Dzięki wyjątkowym metodom filmowania poznamy m.in. kameleona wielkości paznokcia, małpkę rozmiaru myszy, malutkie lemury czy najmniejszego węża na świecie. Przyroda jest pełna fantastycznych malutkich zwierzątek. Niektóre rozpoznajemy, bo miliony nas oglądają je on - line. Niektóre są rzadkie i niezwykłe. Inne wyglądają jak duże zwierzęta, które skurczyły się w praniu. Mimo pozorów, te zwierzątka wcale nie są słabeuszami. De facto najnowsze badania wykazują, że ci mali superbohaterowie są świetnie przygotowani do wyzwań wielkiego świata na swój sposób. Dzięki ekspertom poznamy sekrety malutkich supergwiazd. Odkryjemy korzyści z bycia małym, wyzwania stojące przed tymi stworzonkami i zmyślny sposób, w jaki je pokonują. Zobaczymy też, jak zwierzątka walczą z dużo większymi przeciwnikami, a ich mały rozmiar jest zaletą. Wyspa Madagaskar jest domem dla przeszło stu gatunków lemurów. Są naczelnymi jak my i występują w różnych kształtach, barwach i rozmiarach. Kolibry to najmniejsze ptaki na naszej planecie. Bycie niezauważonym to kolejna korzyść i czasem zwierzątka maksymalnie to wykorzystują. Małe, mimo że wyglądają delikatnie, pod wieloma względami są silniejsze od największych zwierząt na naszej planecie. 17:00 AFRYKA Z ADE ADEPITANEM - CZĘŚĆ 2. AFRYKA CENTRALNA (AFRICA WITH ADE ADEPITAN) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Olly Bootle Czteroodcinkowa seria geograficzno - podróżnicza BBC Studios. Afryka jest najbardziej żywym i zróżnicowanym kontynentem na Ziemi, z ponad 50 krajami i setkami różnych kultur. Adi Adepitan podróżuje po Afryce, aby odkryć, jak zmienia się kontynent. Od dynamicznie rozwijającej się technologii Lagos po wspaniałe plaże Mozambiku i od zagrożonych goryli w DRK po rozdarte wojną ulice Somalii, Adi widzi w Afryce najlepsze i najgorsze. Dzięki jego bardzo osobistemu spojrzeniu na kontynent i niezwykłym spotkaniom, seria ta zadaje pytanie: tak jak ostatnie 30 lat zmieniło Azję, czy przyszłość należy do Afryki? Część 2. Afryka Centralna. Drugi etap podróży to Afryka Centralna. Adi zacznie ją od wybrzeża Gabonu, potem Demokratyczna Republika Konga, by skończyć w Ugandzie. Zaczynamy u wybrzeży Gabonu na środku południowego Atlantyku, niedaleko równika. Na plantacjach w Gabonie pracują tysiące ludzi. Gabon ma jeden z najbardziej proekologicznych rządów w Afryce. Następny przystanek to jeden z najbardziej przeklętych i skorumpowanych krajów świata Demokratyczna Republika Konga. W sąsiedniej Ugandzie poznamy jednego z najdzielniejszych i najsłynniejszych działaczy Afryki. 18:05 KONIE, MIŁOŚĆ KRÓLOWEJ ELŻBIETY (ALL THE QUEEN HORSES) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2019 Konie są wplecione w brytyjską historię od pokoleń, a ten dokument przygląda się temu cennemu związkowi, który odziedziczyła królowa Elżbieta i jej rodzina. Królowa była właścicielką wielu koni pełnej krwi, które wygrały prawie 2000 wyścigów, w tym słynne Oaks i Gold Cup. W swojej stadninie miała wierzchowce, konie kawaleryjskie, wyścigowe i do gry w polo. Ich liczba pozostała tajemnicą, którą znali tylko zarządca stadniny i trenerzy. Królowa była nie tylko właścicielką, ale też hodowczynią koni. Na dworze mawiano, że kocha je równie mocno co księcia Filipa. On z kolei był tym, który rozpropagował w Anglii grę w polo i powożenie powozami. 18:55 PAN KLEKS - WOJNA I MIŁOŚĆ. BAJKA DOKUMENTALNA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Władysław Jurkow Scenariusz: Władysław Jurkow Muzyka: Dariusz Kaliński Poeta i miłość w czasach Zagłady. II wojna światowa. Niemiecka okupacja w Polsce. Zgodnie z niemieckimi zarządzeniami Żydzi mogą mieszkać tylko na terenie getta. Za opuszczenie getta grozi śmierć. Znany warszawski poeta pochodzenia żydowskiego ukrywa się po aryjskiej stronie. Dzięki pomocy polskich przyjaciół co jakiś czas przenosi się do innego mieszkania na terenie Warszawy. W samotności, w czasie największego terroru, jaki zdarzył się w tej części świata, poeta zaczyna pisać bajkę, opowiadanie dla dzieci. Powstaje książka, którą dziś nazywa się polskim "Harrym Potterem", bestseller i klasyka polskiej literatury. Niezwykła opowieść o Panu Kleksie i uczniach jego Akademii to wyprawa do świata nieograniczonej wyobraźni, gdzie triumfuje piękno i dobro. Książka czytającym ją dzieciom daje radość i przygodę, stanie się częścią ich dzieciństwa. Samotność ukrywającego się poety rozjaśnia promień światła. Poeta jest zakochany. Niezwykłe, romantyczne uczucie. Chęć bycia z ukochaną jest silniejsza od strachu, od zagrożenia śmiercią. Poeta wychodzi z ukrycia, by spotykać się z kochaną kobietą. Miłość go odmienia, promienieje, na jego twarzy nie widać strachu. Być może właśnie dlatego nikt na ulicy nie rozpoznaje w nim ukrywającego się Żyda. Poeta przeżył wojnę. Nigdy nie wracał do okupacji, nie opowiadał o czasach Zagłady. Napisał kolejne wersje przygód Pana Kleksa i wiele wierszy dla dzieci. Po wojnie Jan Brzechwa i Janina pobrali się i tak jak w bajce - żyli długo i szczęśliwie. 20:00 DROGA DO CZEKOLADY (CHOCOLATE ROAD) Film dokumentalny, 92 min, Japonia/USA, 2021 Reżyseria: Tanya Chuturkova Film dokumentalny o magii czekolady. Trzej renomowani czekoladnicy - Maribel Lieberman, Susumu Koyama i Mikkel Friis - Holm - przeprowadzają widzów przez proces wytwarzania czekolady, od drzewa do ostatniego kawałka czekolady. Podczas swojej podróży każdy z nich odkrywa, jak ważna jest znajomość korzeni i właściwości materiału bazowego - ziarna kakaowca oraz tego, jak mogą one wpłynąć na życie ludzi zaangażowanych w łańcuch produkcji czekolady. Pokazuje wszystkie etapy wytwarzania tego smakołyku, od doglądania kakaowców na plantacjach. Szczegóły, detale, produkcja, selekcja kakaowców, dane statystyczne. Bardzo dokładny i pełen informacji film o czekoladzie. 21:50 PODRÓŻ PRZEZ WŁOCHY - ODC. 1 VIA CASSIA (VIA ITALIA LA CASSIA) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Benoit Felici Czteroodcinkowa mini - seria dokumentalna. Podróż po starych Włoszech. To najlepszy sposób na odkrycie pięknych i tajemniczych krain na Półwyspie Peloponeskim. Pojawiają się różne regiony Italii. Podążamy za pięknymi krajobrazami i spotykamy tych wszystkich, którzy nadal je ożywiają. Odc. 1 Via Cassia. Jak wszystkie starożytne drogi, Via Cassia zaczyna się w Rzymie. Drogom rzymskim nadawano nazwę na cześć osób, które zleciły ich budowę. Via Cassia swoje powstanie zawdzięcza Gajuszowi Kasjuszowi Longinusowi. Nasza podróż rozpoczyna się od mostu Mulwijskiego. Jest on jednym z najstarszych w Rzymie. Będziemy jechać po śladach Via Cassii przez ponad 450 km. Odwiedzimy północne Lacjum i Toskanię. Spotkamy się z tymi, którzy ożywiają te ziemie. Via Cassia nie straciła nic ze swojego historycznego, symbolicznego i kulturalnego znaczenia. Via Cassia kieruje się w stronę Florencji i biegnie do portu Carrara. Przecina miasta Viterbo i Montefiascone, prowadzi przez Toskanię do Sieny. Za Florencją skręca w stronę wybrzeża i kończy się w Carrarze - światowej stolicy marmuru. Powędrujemy Via Cassią i z jej perspektywy spojrzymy na dzisiejsze Włochy. 22:55 DZIEŃ DZIECKA Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1981 Reżyseria: Paweł Kędzierski Bohaterami filmu są bracia, których codziennie życie zostało przedstawione od świtu do zmierzchu. Autor przedstawia presję jakiej są poddawane dzieci w domu i w szkole. 23:10 HOKUS POKUS Reportaż, 12 min, Polska, 1981 Reżyseria: Witold Starecki Portret młodego iluzjonisty, przewodniczącego gminnego koła ZSMP. Zostaje namówiony do zapisania się do partii, aby werbować nowych członków. Komentarzem do partyjnych zebrań jest monolog bohatera, w którym rozbiera na części składowe nowomowę partyjną i przyrównuje ją do sztuczek iluzjonistów. 23:35 TARANTINO: BĘKART KINA (QT8: THE FIRST EIGHT) Film dokumentalny, 104 min, USA, 2019 Reżyseria: Tara Wood Scenariusz: Tara Wood Dokument prezentuje pierwszych dwadzieścia lat kariery zawodowej Quentina Tarantino, który z chłopaka pracującego w wypożyczalni kaset wideo przeobraża się w jednego z najciekawszych współczesnych reżyserów. Tarantino zaczynał jako scenarzysta, a w końcu zajął się reżyserią filmów, z których kilka ma status kultowych, m. in. "Pulp Fiction" czy "Wściekłe psy". O kulisach jego twórczości dowiadujemy się z rozmów z jego najbliższymi współpracownikami. 01:20 JESTEM Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2004 Reżyseria: Maciej Adamek Scenariusz: Maciej Adamek Zdjęcia: Artur Żurawski Kiedy zachoruje dziecko, rodzice zawsze bardzo to przeżywają. Stres jest tym większy, gdy maluch musi iść do szpitala, niekiedy na wiele tygodni. Jak zostawić go samego w obcym miejscu, wśród obcych ludzi, w dodatku cierpiącego? Szpitale coraz częściej wychodzą naprzeciw rodzinom, które znalazły się w takiej sytuacji i umożliwiają rodzicom przebywanie z chorym dzieckiem na terenie szpitala. Kłopot w tym, że placówki medyczne nie są do tego przystosowane, nie mogą zapewnić matkom i ojcom odpowiednich warunków i pobyt rodziców tam, choć bardzo pomocny dziecku, jest dla nich bardzo wyczerpujący nie tylko psychicznie, ale i fizycznie. Tygodniami, miesiącami, a czasami wręcz latami towarzyszą pociechom w chorobie, porzucając dotychczasowe życie. Rezygnują z pracy, zaniedbują resztę rodziny po to, aby chore dziecko nie czuło się w szpitalu samotne. Często szpital staje się dla dzieci i rodziców drugim domem: tam spędzają większość swojego czasu, tam śpią, jedzą i walczą z chorobą. Bohaterami filmu jest troje rodziców i ich dzieci: mama Ali chorej na serce i zespół Downa, tata Patrycji cierpiącej na nerki oraz mama Dawida - chłopca chorego na raka. Obserwujemy ich codzienne życie w szpitalu, dni składające się z drobnych szpitalnych zdarzeń - wspólnych posiłków, zabiegów, zabaw, ale i chwil dramatycznych - kiedy stan dziecka się pogarsza, następuje zaostrzenie dolegliwości, czy zbliża się operacja. Film Macieja Adamka to piękna, wzruszająca i przejmująca opowieść o miłości, oddaniu, poświęceniu, jakie tylko rodzice potrafią okazać dzieciom. 01:55 OSTATNI ŚWIADEK Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2005 Reżyseria: Paweł Woldan Scenariusz: Paweł Woldan Zdjęcia: Andrzej Adamczak Muzyka: Andrzej Krauze Filmowa opowieść o zmarłym w 1997 r. w wieku 98 lat Stanisławie Swianiewiczu, profesorze ekonomii Uniwersytetu Wileńskiego, gorącym patriocie i prawym, dzielnym człowieku. Urodzony w stolicy Inflant, Dźwińsku, syn budowniczego kolei i nauczycielki niemieckiego, młody Swianiewicz brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej 1920 r. i został nawet odznaczony Krzyżem Walecznych. Studia rozpoczęte w Moskwie przed rewolucją październikową kontynuował po powrocie do cywila na otwartym po 87 latach przerwy Uniwersytecie Wileńskim. Tam poznał też swą przyszłą żonę, Olimpię. Ekonomista, ale także dziennikarz i publicysta polityczny, był Swianiewicz zwolennikiem federalistycznych idei Piłsudskiego, zdecydowanym przeciwnikiem przyłączenia Wilna do Polski. Uważał je bowiem za miasto bardzo litewskie. Przy jego współudziale powstał tam Instytut Naukowo - Badawczy Europy Środkowo - Wschodniej. Ale jego długie i bogate życie naznaczyło w największym stopniu jedno wojenne doświadczenie. Gdy wybuchła II wojna, powołany do wojska Swianiewicz wyruszył jako dowódca kompanii gospodarczej na front. Niestety, pod koniec września on i tysiące jego towarzyszy znalazło się w sowieckiej niewoli. W pierwszych dniach listopada 1939 r. trafił do obozu w Kozielsku, skąd kilka miesięcy później wraz z innymi oficerami ruszył pociągiem w kierunku Smoleńska. Na stacji Gniazdowo nieoczekiwanie wywołano go, umieszczono w innym wagonie. Stamtąd obserwował, jak jego współtowarzyszy podróży ładowano do autobusu z zamalowanymi szybami i dokądś wywożono. Autobus kursował wiele razy, wożąc kolejne grupy. Nigdy więcej ich nie ujrzał. Sam trafił najpierw do więzienia w Smoleńsku, później do moskiewskiej Łubianki. Bezpodstawnie oskarżony o szpiegostwo, został skazany na 8 lat łagru i wywieziony na daleką północ, do okręgu Komi. Miesiącami cierpiał głód, harował ponad siły, o mało nie umarł z wycieńczenia. Udało mu się stamtąd wydostać dopiero w kwietniu 1942 r. na mocy porozumienia Sikorski - Majski, umożliwiającego Polakom wstępowanie do armii gen. Andersa. Na próżno usiłował się dowiedzieć, co się stało z tysiącami jego kolegów z Kozielska. Dopiero kiedy w kwietniu 1943 r. berlińskie radio podało wiadomość o wykryciu zbiorowych mogił polskich niedaleko Smoleńska, domyślił się prawdy. Pod wpływem tego doświadczenia przystąpił do spisywania swoich wspomnień - on, ostatni świadek wydarzeń poprzedzających katyńską masakrę, która zdaniem profesora była zemstą Rosjan za przegraną 1920 r. W końcu 1943 r. został doradcą rządu polskiego w Londynie. Po wojnie nie mógł już wrócić do kraju, a próba ściągnięcia do siebie rodziny skończyła się niepowodzeniem. Swianiewicz musiał więc sam rozpocząć nowe życie. Zaczął wykładać na angielskich uczelniach, przez parę lat przebywał na Dalekim Wschodzie jako rzeczoznawca UNESCO, a w 1958 r. został wykładowcą London School of Economics. Po 18 latach rozłąki spotkał się wreszcie z żoną i dziećmi. W Wielkiej Brytanii wydał m.in. książkę o działalności NKWD, ale dziełem jego życia pozostanie opublikowana w paryskiej "Kulturze" książka "W cieniu Katynia" - rzetelna, prawdziwa, obiektywna. Od 1963 r. aż do emerytury był związany z uniwersytetem St. Mary's w kanadyjskim Halifaxie. Do Polski przyjechał dopiero po zmianie ustroju, ale już nie zdecydował się na zamieszkanie tu na stałe. Pochowano go koło ukochanej żony w Halifaxie. W filmie o profesorze Swianiewiczu mówią m.in. Czesław Miłosz i prof. Stanisław Stomma, którzy znali go z czasów wileńskich, a wypowiedzi nagrali na krótko przed śmiercią, oraz dzieci profesora: Bernadetta, Maria i Witold. W filmie wykorzystano archiwum rodzinne Swianiewiczów, liczne materiały archiwalne oraz zdjęcia inscenizowane. 03:00 KOCHAM CIĘ JAK IRLANDIĘ Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2012 Reżyseria: Aleksander Dembski Adam ma 56 lat, pochodzi z Opola, jest wokalistą amatorem. Pomimo braków w wykształceniu muzycznym wierzy w siebie i bardzo poważnie podchodzi do swojej pasji. Każdego dnia ćwiczy, prezentując swoje nagrania na jednym z muzycznych portali internetowych. Przez internet odświeża starą znajomość z Krzysztofem, który obecnie jest menedżerem mało znaczących kapel grających do tzw. kotleta. Adam i Krzysztof podejmują decyzję, że razem zrobią wszystko, aby wejść w struktury show - biznesu. Początkowo idzie to opornie, jednak pewnego dnia spotykają lidera bardzo znanego w Polsce zespołu muzycznego Kobranocka. Okazuje się, że muzykom jest to również na rękę, ponieważ mogą liczyć na wielki powrót na scenę w niekonwencjonalny sposób. Po kilku tygodniach prób nowy zespół muzyczny, w składzie którego znajdą się także Adam i Krzysztof, planuje zagranie koncertu dla kilkutysięcznej publiczności oraz wydanie płyty. Czy im się uda?