TVP Dokument Niedziela, 02.06.2024 05:25 POLSKIE PARKI NARODOWE - WIELKOPOLSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz-odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 06:00 WETERYNARZE Z SERCEM - /115/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W Gdańsku kibicowaliśmy dzielnej suni Nutce w walce z groźną, szczególnie dla szczeniąt, chorobą - parwowirozą. Ostrzegamy! Niepokojące zachowania szczenięcia natychmiast powinniście skonsultować z lekarzem weterynarii. Tylko wcześnie wykryta parwowiroza daje szansę na całkowite wyleczenia Waszego pupila. Posłuchajcie też praktycznych porad behawiorystki, jak skutecznie nauczyć szczeniaczka zachowania czystości w domu. Zapraszamy też do innego niż wszystkie schroniska w Czaplinku, gdzie na nowy dom oczekuje psiak Tedi. 06:35 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 10/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 07:30 ROZBÓJNICY WŚRÓD ZWIERZĄT - ODC. 3 WALKA O PRZETRWANIE (NATURAL BORN REBELS EP. 3 SURVIVAL) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Holly Spearing W tym odcinku obserwujemy, jak niektóre zwierzęta walczą o przetrwanie, szczególnie gdy ich świat koliduje z naszym. By wygrać tę walkę, zwierzęta stosują niekiedy nieoczekiwaną taktykę. Czy będą to kakadu uciekające się do aktów wandalizmu, czy krab trzymający w niewoli ukwiały, czy leniwiec niezbyt dbający o higienę osobistą. Chęć przetrwania może prowadzić do najbardziej zaskakujących zachowań. Okazuje się, że skłonności przestępcze nie są wyłącznie ludzką cechą. Również wśród zwierząt zdarzają się gangsterzy, oszuści, złodzieje czy porywacze, którzy niecnymi metodami zdobywają pożywienie, terytorium, możliwość przekazania swoich genów czy przychylność silniejszych. W tym trzyodcinkowym dokumencie BBC podglądamy zaskakujące zwyczaje papug kakadu, pawi, makaków królewskich, hien, krabów palmowych czy nieświszczuków (piesków preriowych). Ale podobnie jak u ludzi i wśród zwierząt są również takie, które "łamią prawo" bez żadnego usprawiedliwienia. 08:35 BARDZO MAŁE ZWIERZĄTKA (SUPER SMALL ANIMALS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Kirstine Davidson Dokument BBC pokazujący życie i zwyczaje niezwykłych, miniaturowych zwierząt. Dzięki wyjątkowym metodom filmowania poznamy m.in. kameleona wielkości paznokcia, małpkę rozmiaru myszy, malutkie lemury czy najmniejszego węża na świecie. Przyroda jest pełna fantastycznych malutkich zwierzątek. Niektóre rozpoznajemy, bo miliony nas oglądają je on - line. Niektóre są rzadkie i niezwykłe. Inne wyglądają jak duże zwierzęta, które skurczyły się w praniu. Mimo pozorów, te zwierzątka wcale nie są słabeuszami. De facto najnowsze badania wykazują, że ci mali superbohaterowie są świetnie przygotowani do wyzwań wielkiego świata na swój sposób. Dzięki ekspertom poznamy sekrety malutkich supergwiazd. Odkryjemy korzyści z bycia małym, wyzwania stojące przed tymi stworzonkami i zmyślny sposób, w jaki je pokonują. Zobaczymy też, jak zwierzątka walczą z dużo większymi przeciwnikami, a ich mały rozmiar jest zaletą. Wyspa Madagaskar jest domem dla przeszło stu gatunków lemurów. Są naczelnymi jak my i występują w różnych kształtach, barwach i rozmiarach. Kolibry to najmniejsze ptaki na naszej planecie. Bycie niezauważonym to kolejna korzyść i czasem zwierzątka maksymalnie to wykorzystują. Małe, mimo że wyglądają delikatnie, pod wieloma względami są silniejsze od największych zwierząt na naszej planecie. 09:30 AFRYKA Z ADE ADEPITANEM - CZĘŚĆ 2. AFRYKA CENTRALNA (AFRICA WITH ADE ADEPITAN) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Olly Bootle Czteroodcinkowa seria geograficzno - podróżnicza BBC Studios. Afryka jest najbardziej żywym i zróżnicowanym kontynentem na Ziemi, z ponad 50 krajami i setkami różnych kultur. Adi Adepitan podróżuje po Afryce, aby odkryć, jak zmienia się kontynent. Od dynamicznie rozwijającej się technologii Lagos po wspaniałe plaże Mozambiku i od zagrożonych goryli w DRK po rozdarte wojną ulice Somalii, Adi widzi w Afryce najlepsze i najgorsze. Dzięki jego bardzo osobistemu spojrzeniu na kontynent i niezwykłym spotkaniom, seria ta zadaje pytanie: tak jak ostatnie 30 lat zmieniło Azję, czy przyszłość należy do Afryki? Część 2. Afryka Centralna. Drugi etap podróży to Afryka Centralna. Adi zacznie ją od wybrzeża Gabonu, potem Demokratyczna Republika Konga, by skończyć w Ugandzie. Zaczynamy u wybrzeży Gabonu na środku południowego Atlantyku, niedaleko równika. Na plantacjach w Gabonie pracują tysiące ludzi. Gabon ma jeden z najbardziej proekologicznych rządów w Afryce. Następny przystanek to jeden z najbardziej przeklętych i skorumpowanych krajów świata Demokratyczna Republika Konga. W sąsiedniej Ugandzie poznamy jednego z najdzielniejszych i najsłynniejszych działaczy Afryki. 10:40 DZIEŃ DZIECKA Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1981 Reżyseria: Paweł Kędzierski Bohaterami filmu są bracia, których codziennie życie zostało przedstawione od świtu do zmierzchu. Autor przedstawia presję jakiej są poddawane dzieci w domu i w szkole. 11:00 HOKUS POKUS Reportaż, 12 min, Polska, 1981 Reżyseria: Witold Starecki Portret młodego iluzjonisty, przewodniczącego gminnego koła ZSMP. Zostaje namówiony do zapisania się do partii, aby werbować nowych członków. Komentarzem do partyjnych zebrań jest monolog bohatera, w którym rozbiera na części składowe nowomowę partyjną i przyrównuje ją do sztuczek iluzjonistów. 11:20 MISJA ZAMBIA - SEMINARIUM NA FARMIE Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Kot Scenariusz: Piotr Kot Zdjęcia: ks. Maciej Makuła, Piotr Kot, Robert Jażdżyk Muzyka: Wojciech Mularczyk Odwiedzamy salezjańskie seminarium duchowne w Lusace. Seminarium podlega pod inspektorię zambijską, w skład której wchodzą 4 państwa: Zambia, Malawi, Zimbabwe, Namibia. Placówka kształci przyszłych kapłanów, którzy będą pracować w tych krajach. Uczą się tu 32 osoby, w tym studenci z RPA. Oprócz codziennej nauki, do obowiązku studentów należy doglądanie kurnika i praca na miejscowej farmie. 11:40 MISJA ZAMBIA - PRZEDE WSZYSTKIM MŁODZIEŻ Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Kot Scenariusz: Piotr Kot Zdjęcia: ks. Maciej Makuła, Piotr Kot, Robert Jażdżyk Muzyka: Wojciech Mularczyk Lusaka. Tu swoje miejsce znalazły siostry salezjanki. Od 1996 roku prowadzą ośrodek City of Hope, czyli Miasto nadziei. Placówka założona została przez siostrę Ryszardę Piejko z Polski. Siostry opiekują się tutaj głównie dziewczętami pochodzącymi z rozbitych rodzin oraz środowisk zagrożonych przemocą i nałogami. W innej placówce w parafii Bauleni salezjanie pracują z młodzieżą. Obydwa te miejsca otrzymują finansowe wsparcie z Polski z programu Adopcja na odległość, realizowanego przez Salezjański Ośrodek Misyjny w Warszawie. 11:55 KONIE, MIŁOŚĆ KRÓLOWEJ ELŻBIETY (ALL THE QUEEN HORSES) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2019 Konie są wplecione w brytyjską historię od pokoleń, a ten dokument przygląda się temu cennemu związkowi, który odziedziczyła królowa Elżbieta i jej rodzina. Królowa była właścicielką wielu koni pełnej krwi, które wygrały prawie 2000 wyścigów, w tym słynne Oaks i Gold Cup. W swojej stadninie miała wierzchowce, konie kawaleryjskie, wyścigowe i do gry w polo. Ich liczba pozostała tajemnicą, którą znali tylko zarządca stadniny i trenerzy. Królowa była nie tylko właścicielką, ale też hodowczynią koni. Na dworze mawiano, że kocha je równie mocno co księcia Filipa. On z kolei był tym, który rozpropagował w Anglii grę w polo i powożenie powozami. 12:50 TACY BYLIŚMY - BOHDAN ŁAZUKA Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Niezwykła i barwna podróż w czasie do lat 70. i 80. minionego stulecia. Przypominamy, jak wyglądało wówczas życie i... jacy byliśmy. Bohdan Łazuka był jednym z najbarwniejszych aktorów, piosenkarzy i kabareciarzy minionej epoki. Jego nietuzinkowa osobowość i poczucie humoru pozwoliły mu na zawsze zapisać się w naszych sercach. 13:20 PODRÓŻE MAŁEJ I DUŻEJ - SEZON IV ODC. 6 PANAMA: PANAMA CITY Magazyn, 22 min, Polska, 2023 Relacje z podróży mamy, Moniki Witkowskiej, pilotki wycieczek i podróżniczki, z malutką córeczką Laurą, która poznaje nowe kraje od trzeciego tygodnia życia. Praktyczne porady dotyczące podróży z małym dzieckiem i ciekawostki turystyczne. 13:45 KAMERY WŚRÓD ZWIERZĄT, SERIA 1 - ODC. 3 (ANIMALS WITH CAMERAS) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Anne Sommerfield, Clare Dornan, Hannah Ward W tym odcinku poznamy sekrety trzech niezwykłych gatunków zwierząt. Odwiedzimy Azory, archipelag położony na otwartym Atlantyku. Co roku licznie gromadzą się tu mobule. Do dziś nie wiadomo, w jakim celu. Czy miniaturowe kamery pomogą rozwiązać tę zagadkę? W górzystych terenach Francji pojawia się coraz więcej wilków. Niektórzy hodowcy mają powód do zmartwień. Ich owce padają ofiarą drapieżników. Spróbujemy ustalić, czy psy pasterskie mogą powstrzymać narastający konflikt. Naszą misję zaczynamy jednak w północno - wschodniej Turcji. Szukamy tu drapieżników, które wyginęły w dużej części Europy. Na tych obszarach niedźwiedzie brunatne występują licznie. Są jednak bardzo płochliwe. Takie zwierzęta niełatwo obserwować. Badacze chcieliby wiedzieć, dlaczego tak dużo niedźwiedzi przetrwało na tak niewielkim skrawku lasu, otoczonym przez skupiska ludzkie. Czym żywią się te zwierzęta? Gdzie śpią? Jak wyglądają ich wzajemne relacje? Współpracujemy z naukowcami, którzy obserwują miejscowe niedźwiedzie. 14:45 CAŁA PRAWDA O ZABIEGACH KOSMETYCZNYCH - CZĘŚĆ 2. (TRUTH ABOUT COSMETIC TREATMENTS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Paul Overton Dwuczęściowy film dokumentalny BBC Studios. Nigdy wcześniej kobiety i mężczyźni nie wydawali więcej na zabiegi kosmetyczne. Przemysł zabiegów kosmetycznych jest obecnie wart trzy miliardy funtów. Nauka poczyniła postępy, dzięki nim poprawki urody bez użycia skalpela są dostępne za dużo mniejsze pieniądze niż tradycyjne operacje. Ten film odkrywa współczesną rzeczywistość samodoskonalenia. Od płynnych zabiegów nosowych, które prostują nos w 10 minut na płasko, po zamrażanie tłuszczu, które usuwa zbędne kilogramy. Tylko dlatego, że możemy mieć dowolną twarz i ciało, czy powinniśmy? Jakie niebezpieczeństwa kryją się za obietnicami? Witamy w nowym, wspaniałym świecie kosmetycznych ulepszeń. W tym programie zbadamy szczegółowo zabiegi twarzy i całego ciała. Część 2. Nastąpił dramatyczny spadek ilości wykonywanych operacji plastycznych, jak lifting twarzy i liposukcja. Ale wzrosła ilości zabiegów niechirurgicznych, jak wypełnianie zmarszczek czy kriolipoliza. Tym razem opowiemy wszystko o ciele. Zacznę od najnowszego trendu w poprawkach sylwetki. Jak uzyskać bardziej krągłą pupę? Pogoń za idealnym ciałem spowodowała rozwój procedur znanych jako konturowanie ciała. Ich celem jest nieinwazyjne usunięcie uporczywego tłuszczu. Istnieją dwa podejścia do modelowania sylwetki. Jedno polega na wymrożeniu fragmentu tkanki tłuszczowej. Druga na wytapianiu go pod wpływem ciepła. W ostatniej części odcinka o ciele spojrzymy na coś, co często jest pomijane kiedy mówimy o przeciwdziałaniu starzeniu. Tuż po twarzy dłonie najlepiej zdradzają nasz wiek. 15:45 SEKRETY DOLINY KRZEMOWEJ - ODC. 1 - BURZYCIELE STAREGO ŁADU (SECRETS OF SILICON VALLEY EP. 1 THE DISRUPTORS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Tristan Quinn Jamie Bartlett - dziennikarz, blogger, autor książki "The Dark Net" i dyrektor Centrum Analiz Mediów Społecznościowych brytyjskiego think - tanku "Demos", wyrusza w podróż do Doliny Krzemowej by odkryć prawdziwe oblicze działających tam firm i sprawdzić co kryje się za ich obietnicami zbudowania nowego wspaniałego świata. Jak utopijne wizje deregulacji, automatyzacji i nieograniczonej swobody ekonomicznej przekładają się na życie konkretnych ludzi i całych społeczeństw? Jaki wpływ ma działalność takich firm jak "Uber" na losy i standard życia taksówkarzy w Indiach? Czy miliony ludzi, których zastąpią w pracy inteligentne maszyny i roboty znajdą sobie nowe, satysfakcjonujące zajęcia? Czy może czeka nas rewolucja społeczna i upadek świata jaki znamy? 16:50 SIMON REEVE I JEGO ŚRÓDZIEMNOMORSKIE PRZYGODY ODC. 2 (MEDITERRANEAN WITH SIMON REEVE 2) Cykl dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Eric McFarland W drugiej części Simon udaje się z Cypru na Bliski Wschód - to region Morza Śródziemnego, gdzie także nie są obce konflikty i podziały. W Libanie Simon odkrywa kraj zapierających dech w piersiach krajobrazów, z niezwykłą linią brzegową, szybującymi górami i świętą doliną zwaną Qadisha, świętym miejscem dla libańskich chrześcijan. Nocując w opustoszałym klasztorze, wyrzeźbionym w skale, Simon dowiaduje się, że na muzułmańskim Bliskim Wschodzie chrześcijanie są prześladowani. Następnym przystankiem w podróży Simona na południe jest Izrael, kraj, którego przetrwanie jest bardzo zależne od Morza Śródziemnego. Izrael musi bowiem transportować większość swoich towarów drogą morską. Simon dołącza do izraelskiej marynarki wojennej, która patroluje wybrzeże i chroni krajowe rezerwy ropy, wykorzystując najnowszą broń i technologię wojskową, w tym bezzałogowe łodzie gotowe do walki. Z Izraela Simon przekracza jedną z najmocniej ufortyfikowanych granic świata, aby dotrzeć do Strefy Gazy. Palestyńczycy i Izraelczycy znosili niekończącą się przemoc, czego rezultatem były ogromne zniszczenia. Transport materiałów budowlanych w Strefie Fazy jest blokowany przez Izrael, ale Simon spotyka pomysłową młodą kobietę, która pomogła w odbudowie, wymyślając genialną metodę wytwarzania cegieł z popiołu. To rzadki promyk nadziei w jednym z najbardziej niespokojnych regionów Morza Śródziemnego. 17:55 KOLOSEUM - KLEJNOT CESARSTWA RZYMSKIEGO (THE COLOSSEUM: A JEWEL IN ROME'S CROWN / LE COLISEE, UNE MEGA STRUCTURE ROMAINE) Film dokumentalny, 55 min, Francja, 2021 Reżyseria: Laure Leibovitz Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu, a dokładniej do jego najbardziej charakterystycznego punktu: Koloseum. Rzymskie Koloseum; ten największy amfiteatr starożytności zaliczany jest do siedmiu nowych cudów świata. Wzniesiony pod koniec I - ego wieku naszej ery jest symbolem rzymskiej dominacji nad dużą częścią świata. Zbudowany za cesarza Wespazjana ten wspaniały pomnik, obejmujący dwa tysiące lat historii, jest symbolem potęgi dawnego imperium. Budowla imponowała rozmiarami: sto osiemdziesiąt osiem metrów długości na sto pięćdziesiąt sześć metrów szerokości i czterdzieści osiem metrów wysokości. Mieściła pięćdziesiąt tysięcy widzów, więcej niż stadion Parc des Princes. Do budowy tego kolosa potrzebnych było sto tysięcy metrów sześciennych trawertynu i trzysta ton żelaza. Zbudowano go w rekordowym czasie dwunastu lat. Jakiej technologii użyli ówcześni budowniczowie, by wznieść tak potężny budynek? Koloseum było areną najbardziej szalonych widowisk: walk gladiatorów i zwierząt... W niektórych przedstawieniach wykorzystywano rewolucyjne wynalazki. Koloseum odwiedzało ponad siedem milionów widzów rocznie. Jego masywna struktura i niesamowita architektura świadczą o geniuszu starożytnych rzymskich technik konstrukcyjnych, dzięki czemu budowlę tę uznano nie tylko za część światowego dziedzictwa UNESCO, ale także za jeden z nowych siedmiu cudów świata. 18:55 JULIE ANDREWS, NIEZAPOMNIANA MARY POPPINS. (JULIE ANDREWS FOREVER) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yves Riou Julie Andrews pierwsze swoje słynne role zagrała w wielkich hollywoodzkich produkcjach - magicznych musicalach z lat 60. XX wieku, zdobywając Oscara za rolę Mary Poppins, oraz nominację do tej nagrody za "Dźwięki muzyki". Kolejną nominację otrzymała za rolę śpiewaczki - transwestyty w komedii muzycznej swego męża Blake ’ a Edwardsa "Victor/Victoria". Występowała też w broadwayowskich musicalach: m. in. jako niezapomniana Eliza w "My Fair Lady". 20:00 BEZ POWROTU (NO U - TURN) Film dokumentalny, 93 min, Francja, 2022 Reżyseria: Ike Nnaebue Film dokumentalny, w którym nigeryjski reżyser Ike Nnaebue opowiada swoją wstrząsającą historię ucieczki z Nigerii, a następnie wędrówki przez Benin, Mali i Mauretanię do Maroka, gdzie musiał ostatecznie zawrócić, nie mogąc dotrzeć do Europy. W filmie dokumentalnym, odtwarza tę zmieniającą życie podróż, którą odbył ponad 20 lat temu. Po drodze spotykał tych, którzy wybrali tę samą drogę i poprzez rozmowy z nimi stara się zrozumieć, co motywuje dzisiejszą młodzież do narażania się na niepewną przyszłość. Większość zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństw związanych z podróżowaniem bez dokumentów, jednak coraz więcej dołącza do grona tych, którzy podejmują to ryzyko, pomimo szeroko rozpowszechnianych informacji, zdjęć i zeznań w Internecie od osób, które zostały zwabione do niewoli. Ten autorefleksyjny dziennik podróży, opatrzony mocnym poetyckim komentarzem, wskazuje na głęboką tęsknotę całego pokolenia za lepszym życiem. Reżyser, który dziś jest uznanym twórcą w Nigerii, stara się zrozumieć, co obecnie skłania Afrykańczyków do emigracji. 21:45 PODRÓŻ PRZEZ WŁOCHY - ODC. 2 VIA APPIA (VIA ITALIA L_APPIA) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Benoit Felici Czteroodcinkowa mini - seria dokumentalna. Podróż po starych Włoszech. To najlepszy sposób na odkrycie pięknych i tajemniczych krain na Półwyspie Peloponeskim. Pojawiają się różne regiony Italii. Podążamy za pięknymi krajobrazami i spotykamy tych wszystkich, którzy nadal je ożywiają. Odc. 2 - "Via Appia". Via była pierwszą rzymską drogą. I najstarszą w zachodnim świecie. Powstała na zamówienie konsula Appiusza Klaudiusza w 312 roku przed naszą erą. To po niej rzymskie armie wyruszały na podbój południowej części półwyspu. Po niej też wędrowali podróżnicy, którzy ukształtowali kulturę Włoch i całej Europy. Via Appia opuszcza mury miasta przez bramę świętego Sebastiana. Jej trasa usiana jest pozostałościami po starożytnym Rzymie. Podróż to wędrówka w głąb całej włoskiej historii. Od czasów starożytnych do dziś po bruku przeszły miliony ludzi. Droga przyspieszyła rozwój handlu i połączyła Kampanię, Basilicatę i Apulię ze stolicą Rzymu. Obecnie nie jest już przejezdna, ale pozostaje historycznym i kulturowym wyznacznikiem. Appia biegła w linii prostej w kierunku Terraciny. Przecinała Kampanię przez miasta Capua i Benevento. Przechodziła przez region Basilicata zaledwie kilka kilometrów od Matery. Biegła w głąb kraju. W Apulii docierała do portu, który w starożytności miał ogromne znaczenie handlowe. Kończyła się w mieście Brindisi - wschodniej bramie Włoch. 22:50 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JERZY ILLG Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Tym razem swoje dzieciństwo i młodość wspomina poeta, krytyk literacki i wieloletni redaktor naczelny Społecznego Instytutu Wydawniczego "Znak", Jerzy Illg. W rozmowie wraca do czasów zabaw na podwórku w Katowicach, spotkań katowickiego undergroundu na poddaszu Urszuli Broll i Andrzeja Urbaniaka, początków ruchu hippisowskiego oraz swojej znajomości z Czesławem Miłoszem. 23:25 MARIUPOL (MARIUPOLIS) Film dokumentalny, 79 min, Litwa/Niemcy, 2016 Reżyseria: Mantas Kvedaraviius Zdjęcia: Mindaugas Galkus Mariupol miasto nad Morzem Azowskim, znajdujące się na linii frontu na Ukrainie. Film jest zapisem życia w mieście, którego obywatele próbują żyć normalnie pomimo toczących się niedaleko walk. Wędkarze "okupują" most na rzece przecinającej miasto. W teatrze próby przed świętowaniem zakończenia Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Artyści mają nadzieję, że miasto nie zostanie przejęte przez separatystów 9 maja. Córka szewca próbuje swych sił jako reporterka wojenna na opłotkach miasta, gdy jej ojciec dyskutuje o swoim losie z klientkami. To zapis świata na krawędzi rozpadu. Erozji ulega nie tylko materialna rzeczywistość, ale i symbole, jeszcze niedawno jednoczące całą wschodnią Ukrainę. Życie toczy się dalej przy dźwiękach dzwonów cerkwi i skrzypiących tramwajów. W filmie słychać ciężki dźwięk pocisków. Nieustanny, hipnotyzujący, nadaje swój smutny rytm życiu mariupolan, które zamieniło się w totalny koszmar. Słychać tylko wybuchy, które rozrywają pustynie ciszy. Życie straciło swoje kolory, dni mijają, jeden łudząco podobny do drugiego. Wojna spowiła Mariupol zasłoną żałoby, łez i krwi. Czy naprawdę życie trwa w takich warunkach? W zrujnowanym mieście codzienna egzystencja koncentruje się na przetrwaniu i ostatkach nadziei, które gasną z każdą bombą spadającą na miasto. Reżyser Mantas Kvedaraviius jest jednym z tysięcy cywilów zabitych przez armię rosyjską od początku inwazji Putina. Mantasa zabito, kiedy pomagał ewakuować ludzi. 00:55 ZOFIA MORAWSKA W LASKACH Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2004 Autor: Jadwiga Nowakowska Reżyseria: Jadwiga Nowakowska Zdjęcia: Władysław Malarowski Muzyka: Marcin Błażewicz Opowieść o Zofii Morawskiej, która całe swoje życie poświęciła pracy na rzecz niewidomych przebywających w ośrodku w podwarszawskich Laskach. Bohaterka wywodzi się ze znanej ziemiańskiej rodziny - jej ojciec był profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, matka była wnuczką gen. Dezyderego Chłapowskiego. W czasie powstawania filmu Zofia Morawska miała sto lat, ale mimo zaawansowanego wieku nadal zarządzała finansami placówki. Była postacią niezwykłą: wykorzystując urok osobisty oraz biegłą znajomość kilku języków, pozyskiwała dla placówki darczyńców z całego świata. Dzięki niej niewidome dzieci w Laskach mają najnowocześniejszy sprzęt i korzystają z najlepszych metod nauczania. 01:35 DZIECIŃSTWO W CIENIU ŚMIERCI Film dokumentalny, 34 min, Polska, 2004 Reżyseria: Małgorzata Imielska Zdjęcia: Tomasz Tupalski Muzyka: Fiodor Korol - Borodziuk Opowieść o Polce żydowskiego pochodzenia, której dzieciństwo przypadło na straszliwe lata wojny. Najpiękniejsze, beztroskie lata swego życia spędziła w nieustannym strachu. Swoją przejmującą i bardzo osobistą historię opowiada sama bohaterka filmu, Henrietta Kretz - Daniszewska, odwiedzając miejsca związane z najboleśniejszymi wojennymi wspomnieniami. Przechadza się tymi samymi uliczkami, zaułkami, zagląda do domów, które przypominają jej tragedię przeżytą w dzieciństwie. Spaceruje po zielonych łąkach, lasach, przysiada nad rzeką, gdzie teraz panują błogi spokój i cisza. Gdy patrzy na malownicze krajobrazy, ogarnia ją jakaś przedziwna nostalgia, żal jej straconego dzieciństwa. Ilustracją do opowieści są zdjęcia i filmowe materiały archiwalne, które wplatają się w tę smutną opowieść. Po zakończeniu wojny, w 1946 r. , bohaterka, jako 12 - letnia dziewczynka, znalazła się w Belgii, tu też mieszka do dziś, tu odnalazła spokój, założyła rodzinę. Właśnie w belgijskim mieście, w Antwerpii, rozpoczyna się podróż do przeszłości. Jej najstarsi przodkowie pochodzili z Polski, ona urodziła się w1934 r. w Stanisławowie, niedaleko Lwowa. Wczesne dzieciństwo spędziła koło Kielc. Ojciec był lekarzem, a matka prawniczką, ale nie pracowała. Zajmowała się domem i wychowywaniem córki. Kiedy wybuchła II wojna światowa, bohaterka filmu miała zaledwie 5 lat. Nigdy nie zapomni wybuchów zrzucanych bomb, zakrwawionych bandaży, setek rannych i zabitych. Przeżyła koszmar, została odarta z dzieciństwa. Tamte traumatyczne wydarzenia odcisnęły na jej wątłej psychice piętno smutku. Potem wraz z rodzicami wyjechała do Lwowa, na Ukrainę. Dom babci, pełen najbliższych jej ludzi, sprawił, iż choć na chwilę mogła zapomnieć o koszmarze wojny. Wkrótce rodzice przenieśli się pod Lwów, do małego miasteczka Sambor, gdzie ojciec został dyrektorem sanatorium. W sierocińcu, gdzie zajmowała się nią siostra Celina Kędzierska, zachowały się stare zdjęcia. Po kilku miesiącach spędzonych pod troskliwą opieką w przytułku znów mogła wrócić do rodziców. Zamieszkali w starym domu z odrapanymi ścianami, jej przyjaciółką została rówieśniczka - Wiera. Ale inne dzieci nie były tak przyjazne, wciąż pamięta ich agresję, kiedy nazywały ją Żydówką. Towarzyszył jej ciągły strach, była poniżana i prześladowana. W obawie o życie córki rodzice ukryli ją u wdowy po kolejarzu. Pamięta rówieśnika Jacka, który okazywał jej życzliwość. Później los był bardziej okrutny. Kilkuletnia dziewczynka przeżyła więzienie, getto, potem długo musiała ukrywać się w ciemnej piwnicy. Wreszcie przyszło najgorsze. Kiedy Niemcy prowadzili ją i rodziców, ojciec nagle krzyknął, by uciekała. Pamięta rozdzierający krzyk matki, potem strzały, jęki i znowu strzały. Następnie zapadła straszliwa cisza... 02:20 MAŁY LALKARZ Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2010 Reżyseria: Thierri Paladino Scenariusz: Thierri Paladino Zdjęcia: Marcin Sauter, Michał Marczak Sergio Dotti jest jednym z ostatnich mistrzów sztuki lalkarskiej we Francji. Mieszka na południu Francji. Tutaj Nicea nazywa się Nissa. Duchy Catherine Sgurane i Giuseppe Garibaldiego są tu ciągle żywe. Pewnego dnia po spektaklu Sergio spotyka dziewięcioletniego chłopca o imieniu Thomas. Występ zaciekawił malca do tego stopnia, że powrócił następnego dnia, aby znowu znaleźć się w tym magicznym świecie. Latem wyruszą w trasę po raz pierwszy razem, aby odkrywać gościnne i malownicze okolice Nicei. Jeżdżąc z miasteczka do miasteczka, będą pokazywać ich świat wyobraźni dla przyjemności dzieci i dorosłych. Kamera będzie im towarzyszyła w tej przygodzie. Jest to historia o sielskim świecie, w którym czas płynie powoli i ludzie żyją w zgodzie z rytmem natury. Jest to świat nadal istniejący i jeszcze dostępny. "Mały Lalkarz" to dziennik tej podróży, historia relacji między mistrzem a uczniem, pokazana w naturalnych i ciągle autentycznych plenerach południa Francji.