TVP Historia Czwartek, 30.05.2024 06:15 BYŁ TAKI DZIEŃ - 30 MAJA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1640 - zmarł Rubens; 1937 - Barnum Brown odkrył skamieliny ścięgien i skóry dinozaura, co pozwoliło na pełną rekonstrukcję wygladu zwierzęcia; 1960 - zmarł Borys Pasternak; 1979 - KOR ogłosił oswiadczenie o dramatyczne sytuacji PRL; 06:20 SZEROKIE TORY - SZEROKIE TORY. BAJKAŁ Reportaż, 24 min, Polska, 2010 Autor: Barbara Włodarczyk Pasjonująca wyprawa nad Bajkał. To najgłębsze, najstarsze, najczystsze i najbardziej tajemnicze jezioro świata. Jego otchłań budzi lęk, bo ma ponad 1600 metrów głębokości. I lodowatą wodę. Tak przezroczystą, że widać głębię. Bohaterem reportażu jest rybak, myśliwy i leśniczy z syberyjskiej tajgi nad Bajkałem. Kamera towarzyszy mu m. in. podczas kłusowniczego połowu ryb, spotkań z szamanem (rdzenni mieszkańcy okolic Bajkału - Buriaci do tej pory wyznają szamanizm), na polowaniu w tajdze, i w domu, gdzie trzyma prawdziwego niedźwiedzia. Życie nad Bajkałem jest równie fascynujące, jak samo jezioro. Reportaż z Bajkału uzmysłowi widzowi różnorodność i ogrom Rosji, która jest postrzegana często jedynie przez pryzmat Moskwy. 06:45 POLSKA Z BOCZNEJ DROGI - ZAPOMNIANA HISTORIA Reportaż, 9 min, Polska, 2004 Autor: Wojciech Worotyński Zdjęcia: Jarosław Rączyński Uczeń gimnazjum w Braniewie założył stronę internetową poświęconą historii miasta. Praca nad nią skłoniła go do poszukiwań przyczyn, dla ktorych dzisiejsze Braniewo tak dalece różni się od przedwojennego. Opowiada o wynikach swoich poszukiwań i reakcjach odwiedzających jego stronę w internecie. 06:55 POLSKA Z BOCZNEJ DROGI - ODMIEŃCY Reportaż, 8 min, Polska, 2004 Autor: Joanna Jaworska Zdjęcia: Paweł Pełech Reportaż o Smołdzinie k /Słupska, w którym po upadku PGR, ludzie dawno stracili nadzieję na lepsze życie. Nie mają pracy, popadli w marazm. Tymczasem bohaterowie reportażu Danuta i Eugeniusz Bernaccy radzą sobie bardzo dobrze. Jaka jest tajemnica ich sukcesu? 07:05 SPÓR O HISTORIĘ - WŁADCY POLSCY: WŁADYSŁAW II JAGIEŁŁO Debata, 30 min, Polska, 2016 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Maciej Zakrocki Władysław II Jagiełło, który przybył do Polski z Litwy jako poganin, objął tron Piastów i poślubił Jadwigę Andegaweńską, jeszcze za życia doczekał się skrajnych opinii. Zarzucano mu, że tylko pozornie nawrócił się na wiarę chrześcijańską. Równocześnie nazywano Jagiełłę tarczą chrześcijaństwa i najpotężniejszym monarchą, godnym cesarskiej korony, wielkim władcą Europy Środkowo - Wschodniej. Jagiełło, o którym niechętny mu Jan Długosz pisał: "Cordis simplici erat sed magnifici, czyli"Serca był prostego, lecz wspaniałego", panował blisko pół wieku. W tym czasie udało mu się stworzyć wielonarodową i wielowyznaniową monarchię, która przetrwała kilka wieków. 07:45 HISTORIA POLSKI - HARCERZ NR 1. RZECZ O ANDRZEJU MAŁKOWSKIM Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maria Wilgus, Adam Turula Scenariusz: Maria Wilgus Zdjęcia: Ryszard Siarkowski, Adam Turula, Krzysztof Krzyżanowski, Adrian Lewczuk, Piotr Łakomski, Kamil Sorocki, Maria Wilgus, Filip Fert, Kamil Sorocki Muzyka: Lidia Krajewska Wykonawcy: Mateusz Olszewski, Adam Turula, Harcerski Zespół Artystyczny "Słoneczni" Im. Hm. Edwarda Sośnierza Film jest opowieścią o charyzmatycznym wychowawcy, założycielu harcerstwa - Andrzeju Małkowskim i o jego wielkiej miłości - Oleńce Drahonowskiej. Akcja toczy się na początku XX wieku, w czasach walki o wolność Polski. Pełen ideałów Andrzej swoje wielkie serce i wrażliwość społeczną angażuje w liczne inicjatywy. Pewnego dnia spóźnia się na zajęcia tajnego kursu oficerów wojskowych we Lwowie. Za karę musi przetłumaczyć książkę "Scouting for boys" Roberta Baden - Powella. Tak zaczyna się jego fascynacja ideą skautingu. Dzięki pasji i zaangażowaniu w krótkim czasie doprowadza do powstania wielkiego ruchu młodzieżowego w uciemiężonej przez zaborców Polsce. Skrzydeł w pracy dodaje mu miłość. Oleńka dzieli z nim ideały i entuzjazm. Jego życie przerywa nagła śmierć, ale jego postać zainspiruje kolejne pokolenia. 08:50 PODRÓŻ ZA JEDEN UŚMIECH Film przygodowy, 87 min, Polska, 1972 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Henryk Gołębiewski, Filip Łobodziński, Alina Janowska, Jan Machulski, Krystyna Borowicz Film zrealizowany według popularnej, wielokrotnie wznawianej powieści dla dzieci pióra Adama Bahdaja. Dwaj główni bohaterowie: sprytny i wesoły Poldek oraz Duduś, niezaradny życiowo i przemądrzały elegancik, przygotowują się do letniej wyprawy. Bracia cioteczni mają wielkie oczekiwania, co do tegorocznych wakacji. Opuszczają rodzinny Kraków i jadą nad piękny Bałtyk. Nawet nie przeczuwają, że przez całą drogę na każdym kroku będzie ich prześladował pech. Na początek chłopcy zapominają o zabraniu biletów na pociąg. Ruszają więc autostopem z Krakowa na Hel. 10:25 SZABLA POLSKA Widowisko historyczne, 35 min, Polska, 2018 Reżyseria: Włodzimierz Gołaszewski Scenariusz: Włodzimierz Gołaszewski Opowieść o orężu wpisanym na trwałe w polską kulturę narodową i będącym symbolem niepodległości, wolności i honoru. Począwszy od czasów Stefana Batorego, poprzez tradycje szlacheckie / sarmackie, wojny ze Szwedami, Moskalami, Turkami, Tatarami, podczas których szabla sławiła imię rycerstwa polskiego, jak i w okresie zaborów, aż do I wojny światowej, uzyskania przez Polskę niepodległości, wojny polsko - bolszewickiej i kampanii wrześniowej 1939 roku. 11:05 BIAŁA SUKIENKA Film obyczajowy, 65 min, Polska 2003 Reżyseria: Michał Kwieciński Scenariusz: Doman Nowakowski Zdjęcia: Bartosz Prokopowicz Muzyka: Maciej Majchrzak, Zygmunt Staszczyk, Jacek Perkowski Aktorzy: Sambor Czarnota, Paweł Małaszyński, Izabela Dąbrowska, Bogdan Kalus, Elżbieta Karkoszka, Mieczysław Hryniewicz, Bartosz Topa i inni Kolejny film z telewizyjnego cyklu "Święta polskie", który zyskał przychylność krytyki i uznanie widzów. "Biała sukienka" to przypowieść na Boże Ciało. Akcja filmu Michała Kwiecińskiego rozgrywa się właśnie w tym uroczyście obchodzonym i bardzo ważnym dla katolików dniu. Bohaterami są mieszkańcy wsi położonej niedaleko Białegostoku. Jest piękny, słoneczny poranek, panuje świąteczna atmosfera, miejscowy kościół i wierni szykują się do obchodów święta Bożego Ciała. Trwają ostatnie przygotowania: przyozdabianie trasy procesji, prasowanie komunijnych białych sukienek, polerowanie masek samochodów, bo przecież w takim dniu trzeba się pokazać przed sąsiadami. Na tle świątecznej gorączki toczą się równolegle dwa wątki. Maciek, młody dorobkiewicz i pozer, konsumpcyjnie nastawiony do życia, podróżuje z Warszawy nowiutkim jeepem. Jedzie do rodzinnego Białegostoku. W drodze zabiera autostopowicza, swego rówieśnika - człowieka skromnego, zrównoważonego i małomównego. Damian jest przeciwieństwem Maćka, ceni inne wartości w życiu. On również wraca w rodzinne strony. Przez cały czas młodzi ludzie prowadzą dyskusję teologiczno - światopoglądową. Rozmawiają na temat święta Bożego Ciała i w ogóle wiary. Maciek wypowiada się z pogardą o katolikach, instytucji Kościoła i "czarnych". Kpi z procesji i wiejskiej ciemnoty. Damian staje w obronie ludzi wierzących, sam wierzy w Boga. Dwaj dyskutujący podróżni zmierzają w kierunku wsi, gdzie wkrótce ma się odbyć procesja. Ksiądz proboszcz wydaje polecenia, wokół krząta się kościelny i inni pomocnicy. Miejscowy muzyk, Jacek, organizuje sprzęt nagłaśniający, by słowa proboszcza dotarły do wszystkich wiernych. Ale nawet w tak uroczystym dniu nie wszystko odbywa się po bożemu. Nie ustaje spór zwaśnionych rodzin - zamożnych Kowali i znacznie uboższych Suszków. W jednym z domów kłócą się również małżonkowie. Suszek jest wściekły, bo w jego polonezie zepsuły się właśnie hamulce. Żona Zofia wymyśla mu od głupków i obwinia o całe zło. W swej zapalczywości zapomina o białej sukience córki Pameli. W rezultacie na śnieżnobiałej tkaninie odciska się brunatna plama od rozgrzanego żelazka. Trzeba się upokorzyć i pożyczyć sukienkę Andżeliki od Kowali, by Pamela mogła sypać kwiatki. W końcu wszyscy ruszają na procesję. Dumny Kowal w nowym, błyszczącym daewoo, a także Suszek z rodziną, który zdecydował się na jazdę mimo uszkodzonych hamulców. Tymczasem zrywa się burza. W ulewnym deszczu dochodzi do poważnej kolizji drogowej. 12:15 GOODBYE AMERICA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2015 Autor: Barbara Włodarczyk Reżyseria: Barbara Włodarczyk Scenariusz: Barbata Włodarczyk Muzyka: Joanna Badełek "Goodbye America, w której nigdy nie będę". Tak brzmią słowa refrenu jednej z najpopularniejszych rosyjskich piosenek rockowych ostatnich dwóch dekad. 20 lat temu to był hymn radzieckiej młodzieży o niespełnionej miłości do Ameryki. Wtedy Stany Zjednoczone stanowiły dla większości Rosjan symbol idealnego państwa. Dziś - większość postrzega je negatywnie. Jako wroga i konkurenta. Według sondaży, w 1990 roku 2% Rosjan uważało, że Ameryka odnosi się do Rosji wrogo, a dziś uważa tak aż 59%. Rosja zawsze mierzyła swoją siłę i pozycję poprzez porównanie ze Stanami Zjednoczonymi. Hasło "Dogonić i przegonić Amerykę!" - rzucone w czasach Związku Radzickiego przez Chruszczowa jest aktualne do dziś. Rosyjskie władze i podporządkowane im media przekonują, że Waszyngton chce upokorzyć i zniszczyć Rosję, by panować nad całym światem. Antyamerkanizm stał się oficjalną ideologią Kremla. Niektórzy politycy twierdzą, że wszystkie problemy Rosji to wina USA. Znany ze skandali Władimir Żyrynowski oskarżył nawet Waszyngton o spowodowanie powodzi na Dalekim Wschodzie i upadek meteorytu w Czelabińsku. Celem filmu jest odpowiedź na pytanie, co się stało z miłością Rosjan do Ameryki, co ich zraziło, na jakiej podstawie uważają Waszyngton za wroga Federacji Rosyjskiej, jaki mają stosunek do sankcji, czy krytyka USA to nie jest schizofrenia, skoro elity wysyłają tam swoje dzieci na studia, biznesmeni trzymają pieniądze w tamtejszych bankach, a na narty jeżdżą do Kolorado, oraz jakie są konsekwencje złego nastawienia Rosjan do USA. 13:15 ROZKWIT BAŁKAŃSKICH MIAST - BELGRAD (BALKAN BOOM TOWNS BELGRADE / METROPOLEN DES BALKAN) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Mirjana Momirovic Scenariusz: Ann - Christin Hornberger Seria dokumentalna, w której poznamy największe miasta bałkańskie: Lublanę, Sarajewo, Belgrad, Sofię i Bukareszt. Rosną w siłę, są głównymi ośrodkami kulturalnymi. Wielu Europejczyków nadal kojarzy je z socjalistyczną dyktaturą. Dla większości są to miejsca krwawych wojen lat 90. Ale dla młodych, kreatywnych umysłów te miasta należą do pożądanych list miejsc, w których należy być. Miasta mają długą, trudną przeszłość, a teraz oferują ekscytującą i inspirującą teraźniejszość z dużym potencjałem na przyszłość. To wystarczający powód, aby wybrać się na wycieczkę do starych i nowych miast Bałkanów. W odcinku trzecim - Belgrad. Stolica Serbii leży nad dwiema rzekami, Sawą i Dunajem. Żyje tu około milion siedemset tysięcy ludzi. Słowo Belgrad znaczy białe miasto. Wszędzie widać jego blask. Obok pomników i budynków historycznych są też dzielnice bardziej romantyczne, ze zniszczonymi fasadami i dziełami subkultury. To miasto pełne kontrastów. Bloki mieszkalne w Nowym Belgradzie to przykład brutalizmu, odżywającego stylu w architekturze. Tutaj można mieszkać również na wodzie. To popularne rozwiązanie już od dziesięcioleci. W Belgradzie żyje się na wodzie i z wodą. Miasto leży przy ujściu Sawy do Dunaju. Pierwsza osada powstała tu siedem tysięcy lat temu. Ze względu na strategiczne położenie miasto bywało podbijane, niszczone i odbudowywane. Po pierwszej wojnie światowej Belgrad był najpierw stolicą Królestwa Jugosławii, a po roku 1945 - socjalistycznej Jugosławii. Po upadku zróżnicowanego etnicznie kraju został stolicą Serbii. Ulica Księcia Michała leży w samym centrum miasta. To miejsce trzeba zobaczyć i trzeba się tu pokazać. Kawiarnie, galerie i butiki przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. 14:20 TRZEJ MUSZKIETEROWIE (THREE MUSKETEERS) Film kostiumowy, 102 min, USA/Wielka Brytania, 1973 Reżyseria: Richard Lester Scenariusz: George MacDonald Fraser Aktorzy: Michael York, Oliver Reed, Frank Finlay, Richard Chamberlain, Raquel Welch, Charlton Heston, Faye Dunaway, Christopher Lee, Geraldine Chaplin, Jean - Pierre Cassel Chociaż powieści Alexandra Dumasa mają dziś coraz mniej czytelników, zainteresowanie nimi nie wygasło całkowicie. Tyle że młodszym generacjom perypetie D'Artagnana i jego trzech dzielnych przyjaciół z gwardii Ludwika XIII znane są przede wszystkim z ekranu. Dumasowscy muszkieterowie tak bardzo fascynowali filmowców, że od początku istnienia kina nie było dziesięciolecia, w którym nie powstałaby choćby jedna nowa próba przedstawienia ich przygód. Pierwszy sięgnął po fabułę "Trzech muszkieterów" Georges Melies w 1909 r. , kolejne wersje powstawały w Ameryce, Włoszech, Meksyku, Argentynie i oczywiście we Francji. Sam Richard Lester w 1989 r. ponownie zaprosił na plan tych samych aktorów, aby zrealizować "Powrót muszkieterów". Powieść Dumasa poddawano także przeróbkom komediowym i parodystycznym, jak choćby w przypadku ekranizacji Maxa Lindera z 1922 r. Krytyka zgodnie uznała dzieło Lestera za jedno z najbardziej udanych w całej historii Dumasowskich ekranizacji. Zdjęcia kręcono w plenerach Hiszpanii, nawet do ról epizodycznych zaangażowano aktorskie sławy, a scenograf i kostiumolog mieli nieograniczone pole do popisu. Mimo wartkiej, pełnej brawurowych pojedynków akcji oraz wątku melodramatycznego, nie jest to jednak tradycyjny film "płaszcza i szpady". Całość przeniknięta jest duchem przewrotności i ironii, plebejskiej zabawy, która okazała się bardzo bliska literackiemu pierwowzorowi. Zachwycając publiczność widowiskowym przepychem, reżyser dostrzega również i pokazuje powszechny analfabetyzm, niechlujstwo życia XVII - wiecznej Francji, tragiczny los biedoty, co tłumaczy mentalność i aspiracje bohaterów, których pochłania troska o pieniądz i dążenie do zdobycia pozycji. Młody i ubogi Gaskończyk D'Artagnan, nauczony jedynie władać szpadą, lecz żądny dworskiej kariery, wyrusza do Paryża, mając przy sobie listy polecające do pana de Treville, sprawującego pieczę nad królewskimi muszkieterami. Podczas zwady w oberży młodzieniec zostaje pokonany przez mężczyznę z opaską na oku. Poprzysięga mu zemstę, nie wiedząc, że to Rochefort, jeden z zauszników kardynała Richelieu, z którym nieraz przyjdzie mu się zmierzyć. Po przybyciu do stolicy D'Artagnan naraża się kolejno trzem muszkieterom: Athosowi, Porthosowi i Aramisowi, ale do naznaczonych mu pojedynków nie dochodzi, gdyż na placu zjawiają się wspólni wrogowie - gwardia kardynała. D'Artagnan dzielnie wspiera muszkieterów, zyskując ich wdzięczność i przyjaźń. Gaskończyk zatrzymuje się w domu pana Bonancieux, którego piękna żona Constance zaczyna niebawem okazywać gościowi swe względy. Ale Constance staje się również przyczyną kłopotów D'Artagnana. Jako zaufana przyjaciółka królowej Anny Austriaczki pośredniczy w jej potajemnych spotkaniach z angielskim premierem, księciem Buckingham, co naraża ją na zamach ze strony ludzi kardynała. Broniąc ukochanej, D'Artagnan wplątuje się w aferę z kolią diamentową królowej. Okazuje się bowiem, że Anna Austriaczka dała Buckinghamowi swój naszyjnik na pamiątkę ich spotkania i w dowód łączącego ich uczucia. Gdy szpiegowie Richelieu odkrywają tajemnicę królowej, kardynał podsuwa władcy pomysł sprawdzenia wierności małżonki: niech na najbliższym balu Anna pojawi się w królewskich diamentach. Zrozpaczona królowa za pośrednictwem Constance prosi D'Artagnana i jego kompanów o pomoc. Muszą oni jak najszybciej dostać się do Anglii i odebrać od Buckinghama królewski klejnot. 16:15 NARODZINY NAZIZMU S.I - PIERWSZE MIESIĄCE U WŁADZY (RISE OF THE NAZIS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Julian Jones, Julian Jones Seria odpowiada na zasadnicze pytanie: jak doszło do tego, że rządy w Niemczech przejęli faszyści. Te filmy to spojrzenie od wewnątrz na drogę Hitlera do władzy. Historia zostaje opowiedziana z punktu widzenia osób z jego najbliższego otoczenia, tych, którzy utorowali mu drogę do władzy, i tych, którzy próbowali go powstrzymać. Od politycznych intryg, które zamieniły niemiecki parlament w prawdziwy "House of Cards", po demontaż demokracji, który uczynił z Hitlera wszechmocnego Fuhrera. W cyklu dokonana zostanie analiza, czy taki rozwój zdarzeń był nieunikniony, jakie pojawiły się znaki ostrzegawcze, jakie podjęto decyzje, jakich szans nie wykorzystano i jakie błędne oceny sformułowano, które mogły powstrzymać Hitlera i zmienić bieg historii. Episode 1: Politics Episode 2: The First Six Months in Power Episode 3: Night of the Long Knives 17:25 HISTORIA POLSKI - I TAK BĘDĘ ŻYŁ... Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Paulina Ibek Scenariusz: Paulina Ibek Zdjęcia: Paulina Ibek, Rafał Śmierzchalski, Piotr Augustynek, Łukasz Perkowski, Maciej Mroziewski, Maciej Dźwigaj Wykonawcy: Marcin Kwaśny Film dokumentalny o Stanisławie Szuro, uczestniku kampanii wrześniowej, więźniu obozów koncentracyjnych, w 1947 roku przez władze komunistyczne skazanym na karę śmierci, którą później zamieniono na 15 lat więzienia. W październiku 2020 roku skończył 100 lat. Kampania wrześniowa 1939 roku, II wojna światowa, niemieckie obozy koncentracyjne, więzienia komunistyczne dla nas to fakty historyczne, które znamy podręczników szkolnych czy literatury fachowej. Dla naszego bohatera to wciąż żywe wspomnienia. Pamięta czasy dwudziestolecia międzywojennego. Od dziecka marzył, by studiować historię. Zawsze była jego pasją. Nawet nie spodziewał się, jak bardzo zostanie przez nią doświadczony. Okazuje się bowiem, że w zasadzie wszystko, co mogło się przytrafić człowiekowi w XX wieku, jemu się przytrafiło. Jego życiorys stał się odzwierciedleniem tego, z czym Polska mierzyła się w ostatnim stuleciu. 18:15 NIE MA RÓŻY BEZ OGNIA Komedia, 92 min, Polska, 1974 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Fedorowicz Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jacek Fedorowicz, Halina Kowalska, Jerzy Dobrowolski, Stanisława Celińska, Mieczysław Czechowicz, Stanisław Tym, Wiesław Gołas, Jan Kobuszewski, Bronisław Pawlik, Henryk Kluba, Wojciech Siemion, Monika Sołubianka, Jadwiga Chojnacka, Jan Himilsbach, Krzysztof Kowalewski, Wojciech Pokora, Bohdan Łazuka Janek i Wanda zajmują maleńki pokoik w starej willi i jest to jedyne mieszkanie w tym budynku - pozostałe pomieszczenia zostały zamienione na hałaśliwe biura. Stąd też Janek często bierze nadliczbowe godziny w pracy, byle tylko za wcześnie nie wracać do ciasnego lokum. Pewnego dnia małżonków odwiedza niejaki Malinowski, który przed laty mieszkał w tym samym pokoiku. A teraz chce za niego odstąpić swój przydział na nowe, dwupokojowe mieszkanie. Janek i Wanda nie mogą początkowo w to uwierzyć, ale w końcu dochodzi do zamiany. Okazuje się jednak, że w nowym mieszkaniu zadomowił się już były mąż Wandy, Jerzy. Pomimo że on i Wanda się rozwiedli, Jerzy - jako zameldowany u Wandy - ma prawo mieszkać w jej mieszkaniu. Janek próbuje więc znaleźć sposób na pozbycie się intruza. W administracji dowiaduje się, że powodem do eksmisji mogą być skargi lokatorów na zachowanie Jerzego. Pod nieobecność żony Janek przygotowuje więc libację. Skargi wpływają, tyle że na niego. Janek nie poddaje się: odnajduje niejaką Lusię, narzeczoną Jerzego, która bezskutecznie go poszukuje, i sprowadza ją do Warszawy, gdyż - jak sądzi - pozwoli mu to pozbyć się sublokatora. Fatalny zbieg okoliczności sprawia, że musi zameldować Lusię u siebie. Na dodatek okazuje się, że dziewczyna ma także drugiego narzeczonego, Zenka, który wprowadza się razem z nią, a jej ojciec zaczyna już zwozić meble do mieszkania Janka i Wandy. Pięć osób w dwóch pokojach to więcej, niż Janek może znieść. Zupełnie załamany trafia więc do szpitala dla nerwowo chorych. A tymczasem nieoczekiwanie wyjaśnia się sprawa mieszkania. Temat - kłopoty lokalowe - już wielokrotnie przedstawiany był w polskim kinie w ujęciu komediowym, np. w filmach "Skarb" czy "Człowiek z M - 3". W przypadku "Nie ma róży bez ognia" dobrą zabawę gwarantują znakomita obsada i scenariusz autorstwa Stanisława Barei i Jacka Fedorowicza. W jednym z wywiadów Stanisław Bareja mówił, że film ten "jest popisem aktorskim Jacka Fedorowicza. Ten świetny aktor, wyjątkowo sprawny i bardzo ofiarny, całkowicie żył rolą, nie korzystając niemal, mimo ryzyka, z pomocy dublerów". "Nie ma róży bez ognia" zrealizowane zostało wyłącznie we wnętrzach naturalnych, bez dekoracji. Nawet kryształy, które w ataku furii tłucze bohater, były prawdziwymi, wybrakowanymi odrzutami produkcyjnymi. 20:00 KRÓLOWA TAŃCA Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2023 Reżyseria: Andrzej Ciecierski Scenariusz: Andrzej Ciecierski Historia życia Heleny Grossówny, jednej z najpopularniejszych przedwojennych aktorek, uczestniczce Powstania Warszawskiego, a po wojnie m.in aktorce Teatru Syrena, która ze względu na swój życiorys, grała już tylko drugoplanowe role. 21:10 LALKA Dramat obyczajowy, historyczny, 152 min, Polska, 1968 Reżyseria: Wojciech Has Scenariusz: Wojciech Has Zdjęcia: Stefan Matyjaszkiewicz Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Mariusz Dmochowski, Beata Tyszkiewicz, Tadeusz Fijewski, Janina Romanówna, Wiesław Gołas, Kalina Jędrusik, Andrzej Łapicki, Jan Machulski, Tadeusz Kondrat, Józef Pieracki, Anna Seniuk Adaptacja powieści Bolesława Prusa. Historia zamożnego kupca warszawskiego Stanisława Wokulskiego i jego miłości do pięknej, lecz zubożałej arystokratki Izabeli Łęckiej. Temu niszczącemu uczuciu Wokulski podporządkowuje swoje interesy, wchodzi w niekorzystne dla siebie układy z rodzinami arystokratycznymi, chcąc w pośredni sposób pomóc ukochanej. Lekceważy uwagi i rady swego przyjaciela i współpracownika Ignacego Rzeckiego (w tej roli Tadeusz Fijewski), daje się zwodzić Izabeli flirtującej po cichu z przystojnym kuzynem Starskim. Premiera "Lalki" w 1968 r. była wielkim wydarzeniem artystycznym. Zrealizowane z dużym rozmachem, ogromną dbałością o szczegóły, choć z konieczności okrojone o kilka wątków, dzieło Hasa nie jest jednak romansem salonowym, jak by można wnosić z krótkiego streszczenia i jak oczekiwała tego, być może, część widzów. Jest przede wszystkim historią kariery człowieka, który wydobywa się z dołów społecznych i który, blisko kresu swej wspinaczki, napotyka przeszkodę nie do pokonania w postaci bariery konwenansu, snobizmu i przesądów. Ale podczas gdy u Prusa główny akcent pada na dramat nieprzeciętnie utalentowanej, ambitnej jednostki walczącej o realizację własnej osobowości, talentów i potencjalnych możliwości, to w filmie Hasa Wokulski, mimo podkreślonych atrybutów siły i energii, jawi się przede wszystkim jako romantyczny marzyciel goniący za chimerami. Izabela jest właśnie jedną z takich chimer. Ta niespełniona miłość stanie się dla Wokulskiego tylko katalizatorem konfliktu, który istniał już wcześniej i który prawdopodobnie istniałby nadal, nawet po wejściu bohatera na niedosiężne salony: konfliktu Wokulskiego ze światem, ze swoim stanem społecznym, powołaniem, temperamentem, sytuacją historyczną kraju. Pogłębi też jego już wcześniej silne poczucie wyobcowania. "Lalka", piękna, chwilami bardzo malarska, oddaje wiernie klimat epoki, jej rodzajowość, typy ludzkie, specyficzny koloryt i wdzięk. Duża w tym zasługa Hasowskiej fascynacji kulturą secesyjną, "staroświeckością" fin de siecle'u. 23:50 FENOMEN FOGGA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2023 Reżyseria: Mariusz Cieślik Jest to film biograficzny ukazujący sylwetkę Mieczysława Fogga, największej gwiazdy piosenki okresu międzywojennego, ale też jednej z najważniejszych postaci kultury popularnej czasów PRL - u. Artysty, który przez dekady komunizmu był żywym symbolem II Rzeczpospolitej. Imponował elegancją, ale też poziomem wykonawczym, muzycznym i literackim swoich utworów. Fogg był za to kochany przez publiczność przez ponad 60 lat, które spędził na scenie. Wydaje się dobrze znany, przynajmniej zainteresowanym, a jednak wiele kluczowych faktów z jego życiorysu przez dekady nie przebiło się do świadomości odbiorców (był człowiekiem bardzo skromnym). A przecież przed wojną podbił Amerykę i koncertował w najlepszych salach świata, a jego wojennymi zasługami (ratowanie przyjaciół - Żydów, udział w powstaniu warszawskim i konspiracji AK - owskiej) obdzielić można kilka osób. 01:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - BRYTANIA DWÓCH PREMIERÓW Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Lektor: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony polityce Wielkiej Brytanii w przededniu wybuchu wojny. W programie wykorzystano archiwalne materiały filmowe.