TVP Kultura Piątek, 31.05.2024 09:00 MIASTO Z MORZA - ODC. 1/4 Serial historyczny, obyczajowy, 43 min, Polska, 2009 Autor: STANISŁAWA FLESZAROWA-MUSKAT, na podstawie jej powieści "Tak trzymać" powstał scenariusz Reżyseria: Andrzej Kotkowski Scenariusz: Andrzej Kotkowski Zdjęcia: Adam Bajerski Aktorzy: Małgorzata Foremniak, Julia Pietrucha, Jakub Strzelecki, Paweł Domagała, Marian Dziędziel, Olgierd Łukaszewicz, Piotr Polk, Zbigniew Jankowski, Zdzisław Wardejn, Mateusz Banasiuk, Barbara Baryżewska, Krzysztof Bień, Anna Brulińska, Maria Gładkowska, Bartosz Glogowski Czteroodcinkowy serial oparty na motywach I tomu powieści Stanisławy Fleszarowej - Muskat "Tak trzymać" to opowieść o pracy, przyjaźni i miłości, o wielkich nadziejach i porażkach. Ukazuje pionierski okres budowy portu gdyńskiego, w tamtym czasie inwestycji olbrzymiej i kosztownej, podjętej wysiłkiem polskiego rządu, polskich i francuskich inżynierów oraz robotników. To jednocześnie historia rodzącego się miasta, obejmująca okres około trzech lat, od lata 1923 r. do uzyskania przez Gdynię praw miejskich (10 lutego 1926 r.). Główne postaci serialu to: dumny, butny i ambitny 19 - letni Krzysztof Grabień, syn nauczyciela ze wsi pod Przeworskiem (rodzice zginęli w czasie bombardowania), który wyruszył na Wybrzeże szukając pracy i swojego miejsca w życiu. Pracując przy budowie portu, kończy polskie gimnazjum w Gdańsku, żeni się z Kaszubką, podejmuje studia i wrasta w rodzące się miasto; Łucka z Konków, kaszubska dziewczyna, która początkowo jest zatrudniona w garkuchni dla robotników, a później w biurze inż. Wendy. Wbrew woli ojca zostaje żoną Krzysztofa, ich córka Julia będzie pierwszym dzieckiem urodzonym w Gdyni po uzyskaniu praw miejskich; Wołodia Jazowiecki, rówieśnik i przyjaciel Krzysztofa, kocha życie i piękne kobiety. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę przyjeżdża wraz z ojcem ze Związku Sowieckiego do kraju (matka nie przeżyła trudów podróży). Początkowo robi lewe interesy, jednak wykorzystując znajomość języków obcych, zaczyna uczciwie pracować jako tłumacz francuskich inżynierów budujących port. Później wstępuje do Marynarki Wojennej. Choć lekko podchodzi do życia, jest człowiekiem honoru. Mimo próśb ojca, z którym jest skłócony, odmawia przyjęcia pieniędzy od rodzica i utrzymuje się sam. Trzydziestoparoletnia wdowa po majorze Wojska Polskiego, pani Helena, to piękna i szlachetna kobieta. Po przyjeździe z Warszawy do Gdyni prowadzi nad morzem restaurację Pawilon. Tu próbuje ułożyć swoje życie na nowo. Związuje się z jednym z francuskich inżynierów, Marcelem Lebrakiem. Mimo propozycji wyjazdu do Paryża i obiecujących perspektyw, zostaje w Gdyni. Losy czwórki bohaterów splatają się z losami miejscowej ludności oraz z historią autentycznych postaci związanych z Kaszubami, z budową portu i powstającym miastem. Odc. 1 Krzysztof Grabień zachęcony informacją o budowie portu jedzie na Wybrzeże. Celowe zatrzymanie pociągu na granicy polsko - niemieckiej powoduje, że przyjeżdża do Gdyni nocą. Okradziony z pieniędzy, nieznający nikogo, wałęsa się do świtu nad brzegiem morza. Rankiem staje w kolejce do punktu werbującego robotników, by dostać pracę. Chętnych jest jednak zbyt wielu. Tu poznaje Wołodię, który proponuje mu niezbyt legalny, ale opłacalny interes. Chłopcy trafiają do garkuchni, gdzie pracuje Łucka. Krzysztof podoba się dziewczynie. On odwzajemnia jej zainteresowanie. Znajomość przeradza się w miłość. Z niewielką ilością pieniędzy, nie mając gdzie spać, Krzysztof nocuje początkowo na plaży, potem pomieszkuje na łodzi razem z trzema poznanymi przy budowie linii kolejowej chłopakami. Wołodia spotyka inżynierów francuskich wysłanych do Gdyni przez konsorcjum. Znający język obrotny chłopak, załatwia pracę sobie i Krzysztofowi. Obaj pracują w biurze naczelnika budowy i projektanta portu, którym jest inż. Wenda. Rusza budowa, sprowadzona pogłębiarka drąży pierwszy basen. 12:00 MUZYKA ZAMKNIĘTA W DREWNIE (THE QUEST FOR TONEWOOD) Film dokumentalny, 83 min, Norwegia, 2021 Reżyseria: Hans Lucas Hansen Scenariusz: Christian Lysvag Film dokumentalny przedstawiający historię lutnika Gaspara Borchardta, jego inspiracji Stradivarim oraz podróży w poszukiwaniu drewna używanego przez niego do stworzenia idealnych skrzypiec. 13:35 OGNIEM I MIECZEM Dramat historyczny, 174 min, Polska, 1999 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jerzy Hoffman, Andrzej Krakowski Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Krzesimir Dębski Aktorzy: Michał Żebrowski, Izabella Scorupco, Aleksandr Domogarov, Krzysztof Kowalewski, Bohdan Stupka, Andrzej Seweryn, Zbigniew Zamachowski, Wiktor Zborowski, Wojciech Malajkat, Ewa Wiśniewska, Daniel Olbrychski, Marek Kondrat, Gustaw Holoubek, Maciej Kozłowski Kinową wersję dzieła Jerzego Hoffmana obejrzało ponad siedem milionów widzów, nie wspominając już o nagrodach i wyróżnieniach dla twórców filmu. Geneza powstania oraz wieloletnie kłopoty związane z realizacją "Ogniem i mieczem" obrosły legendą. Film Hoffmana przeszedł też do historii jako w pełni udana superprodukcja, która sprostała ogromnym oczekiwaniom zarówno widzów, jak i krytyki. Reżyserowi udało się pozyskać nie tylko rekordowe - jak na polską kinematografię - środki na realizację, lecz także znakomitych aktorów, których kreacje zapadają głęboko w pamięć. Krzysztof Kowalewski, Zbigniew Zamachowski, Wiktor Zborowski z powodzeniem nadali indywidualny rys postaciom Zagłoby, Wołodyjowskiego i Podbipięty, nie wchodząc przy tym w kolizję z duchem powieściowego pierwowzoru. Dla Michała Żebrowskiego rola Skrzetuskiego stała się trampoliną do kariery, której widomym znakiem były tytułowe kreacje w "Panu Tadeuszu" Andrzeja Wajdy i "Wiedźminie" według prozy Andrzeja Sapkowskiego. Prawdziwym objawieniem był jednak Aleksander Domogarow, rosyjski aktor, odtwarzający postać Bohuna. W opinii wielu to właśnie on stworzył najbardziej przejmującą kreację filmu. Na uwagę zasługuje też niezwykła skrupulatność w odtworzeniu realiów epoki, plastyczne, "epickie" zdjęcia oraz przekonująco zainscenizowane sceny batalistyczne. 16:45 MUZYCZNE URODZINY - ANDRZEJ ROSIEWICZ Recital, 41 min, Polska, 1999 Autor: Ryszard Wolański Wykonawcy: Andrzej Rosiewicz Recital Andrzeja Rosiewicza, w którym usłyszymy i zobaczymy znane i lubiane piosenki: " Najwięcej witaminy", "Chłopy radarowcy ", " Czy czuje pani cza czę " i inne. 17:40 ZAŚPIEWAJMY TO JESZCZE RAZ - PODRÓŻE Z HAGAWEM - PORWANIE Program rozrywkowy, 29 min, Polska, 1975 Scenariusz: Mariusz Chwedczuk, Janusz Rzeszewski Zdjęcia: Jacek Zygadło Aktorzy: Renata Kretóna, Stefan Friedman, Cezary Julski Wykonawcy: Andrzej Rosiewicz Program rozrywkowy z udziałem Andrzeja Rosiewicza, Renaty Kretówny, Stefana Friedmanna, Cezarego Julskiego, Asocjacji Hagaw. 18:15 REMINISCENCJE Z OPOLA - 17 KRAJOWY FESTIWAL PIOSENKI POLSKIEJ OPOLE '79 FRAGMENTY, CZ. 5 Koncert, 17 min, Polska, 1979 Reżyseria: Mariusz Walter Wykonawcy: Andrzej Dąbrowski, Halina Kunicka, Zdzisława Sośnicka, Andrzej Rosiewicz, 2 Plus 1, Asocjacja Hagaw, Stefan Rachoń, Orkiestra Polskiego Radia I Telewizji Cykl programów, montaży najciekawszych fragmentów Festiwalu Piosenki Polskiej Opole. W tym odcinku: 17. Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej Opole '79, cz. 5 Andrzej Dąbrowski "Do zakochania jeden krok" muz. Antoni Kopff, sł. Andrzej Bianusz, Dwa Plus Jeden "Czerwone słoneczko" muz. Jerzy Mart, sł. Mirosław Łebkowski, Stanisław Werner, Halina Kunicka "Orkiestry dęte" muz. Urszula Rzeczkowska, sł. Jan Tadeusz Stanisławski, Zdzisława Sośnicka "Dom, który mam" muz. Marek Sewen, sł. Jan Zalewski, Andrzej Rosiewicz i Asocjacja Hagaw "Czy czuje pani cza - czę" muz. Stanisław Gąsienica - Brzega sł. Andrzej Rosiewicz. 18:45 REŻYSERZY S.VII - WES ANDERSON 3/10 SEZON 7 (WES ANDERSON 3/10 SEZON 7) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Wesa Andersona, reżysera m.in. filmów: "Grand Budapest Hotel", "Pociąg do Darjeeling" czy "Wyspa psów". 19:40 PORTRETY - BRONISŁAW PRĄDZYŃSKI Cykl reportaży, 7 min, Polska, 2021 Reżyseria: Marzena Strąk Scenariusz: Marzena Strak Bogato ilustrowany archiwaliami cykl krótkich etiud, oparty na rozmowach z artystami związanymi z tańcem i muzyką. Głównym motywem rozmów są wspomnienia bohaterów i refleksje dotyczące ich działalności artystycznej. Trochę sentymentalna, lecz przede wszystkim merytoryczna podróż do przeszłości. Bohaterem odcinka jest Bronisław Prądzyński, tancerz, organizator konkursów baletowych i wieloletni dyrektor gdańskiej Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej. 20:00 WIECZÓR KINOMANA - WSTĘP DO FILMU - DZIECI NIEBIOS Rozmowa, 5 min, Polska, 2024 Katarzyna Borowiecka rozmawia z Tomaszem Kolankiewiczem o filmie "Dzieci niebios" (1997), reż. Majid Majidi. 20:05 WIECZÓR KINOMANA - DZIECI NIEBIOS (BACHEHA-YE ASEMAN / THE CHILDREN OF HEAVEN) Dramat obyczajowy, 84 min, Iran 1997 Scenariusz i reżyseria: Majid Majidi Aktorzy: Mohammad Amir Naji, Mir Farrokh Hashemian, Bahoreh Seddiqi, Fereshte Sarabandi, Kamal Mirkarimi i inni Nominowany do Oscara, uhonorowany Grand Prix, nagrodą FIPRESCI, nagrodą jury ekumenicznego oraz nagrodą publiczności na festiwalu w Montrealu, a także Srebrnym Ekranem - nagrodą dla najlepszego filmu azjatyckiego na festiwalu w Singapurze trzeci film w dorobku irańskiego twórcy Majida Majidi. Ten aktor z wykształcenia od początku traktował swe występy jako drogę do wymarzonej reżyserii. Przez kilka lat asystował przy realizacji filmów krótkometrażowych, później zaczął sam je kręcić, by w 1991 r. zadebiutować dziełem kinowym "Baduk". Międzynarodową sławę przyniósł mu drugi film, "The Father", nagrodzony na festiwalach w San Sebastian, Sao Paulo i Turynie. W "Dzieciach niebios", podobnie jak w dwóch poprzednich filmach, reżyser ukazuje rzeczywistość z punktu widzenia małoletnich bohaterów. W oczach dziecka świat jest bowiem ciekawszy: więcej w nim niewiadomych, tajemnicy, magii. Trzeba go dopiero odkrywać, choć czasami to poznanie ma wysoką cenę. Pomysł scenariusza "Dzieci niebios" reżyser zaczerpnął z z autentycznej historii opowiedzianej przez przyjaciela. Temat był Majidiemu bliski, przywodził na pamięć własne wspomnienia dzieciństwa przeżytego w biedzie. 8-letni Ali i jego młodsza siostrzyczka Zahra mieszkają z rodzicami w ubogiej dzielnicy Teheranu. Pewnego dnia Ali gubi, niezupełnie z własnej winy, odebrane właśnie od szewca buty siostry. Wpada w panikę, ale gorączkowe poszukiwania zguby nie przynoszą efektu. W obawie przed gniewem rodziców przekonuje siostrę, że oboje powinni ukryć przed nimi ten fakt do czasu, aż Ali zdobędzie dla siostry inne trzewiki. Od tej chwili brat i siostra muszą się dzielić jedyną parą butów, jaka im została - butami Alego. Zahra zakłada je, wychodząc rano do szkoły, a po powrocie przekazuje bratu, który ma lekcje później. Konieczność czekania na powrót Zahry sprawia, że Ali zaczyna się regularnie spóźniać na lekcje, przez co podpada nauczycielowi. Co prawda, Zahra odkrywa, że w jej zgubionych przez Alego butach chodzi teraz inna dziewczynka, ale gdy przekonuje się, że żyje ona w jeszcze większej biedzie, rezygnuje z walki o swoją własność. Tymczasem Ali dowiaduje się o biegu organizowanym dla uczniów jego szkoły. Nie marzy o zwycięstwie. Chce dobiec na metę jako trzeci, gdyż nagrodą za to właśnie miejsce jest para nowych butów. 22:50 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 14/21 - HIENY Serial kryminalny, 89 min, Polska, 1976 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Zdzisław Kozień, Piotr Fronczewski, Zdzisław Tobiasz, Laura Łącz, Tomasz Grochoczyński, Dorota Kamińska, Liliana Głąbczyńska, Andrzej Tomecki, Wojciech Machnicki, Grażyna Szapołowska Porucznik Borewicz zostaje oddelegowany do ośrodka kempingowego na Mazurach. Podejmuje pracę ratownika, by na miejscu, incognito, sprawdzić informacje o działającej tu grupie przestępczej. Kemping okazuje się terenem ścierania się konkurencyjnych szajek, trudniących się sutenerstwem. Gdy zostaje zamordowany kierownik ośrodka, Borewicz rezygnuje z kamuflażu. Podejmuje oficjalne śledztwo. 00:35 MŁODA WIKTORIA (YOUNG VICTORIA, THE) Film kostiumowy, 100 min, USA, 2009 Reżyseria: Jean - Marc Vallee Scenariusz: Julian Fellowes Aktorzy: Emily Blunt, Mark Strong, Miranda Richardson, Rupert Friend, Paul Bettany Fabularyzowana opowieść o młodzieńczych latach i początkach panowania królowej Wiktorii oraz o jej małżeństwie z księciem Albertem. Julian Fellowes (Oscar za scenariusz do "Gosford Park"oraz Emmy za scenariusz do serialu "Downton Abbey"), jako autor scenariusza "Młodej Wiktorii" starał się wiernie odtworzyć historyczne fakty. Zatrudniono konsultanta historycznego Alastaira Bruce'a, z dbałością o szczegóły wykonano również stroje z epoki, nad czym czuwała znana kostiumolog Sandy Powell, zdobywczyni trzech Oscarów ("Zakochany Szekspir", "Aviator" i właśnie "Młoda Wiktoria"). Zdjęcia były kręcone w różnych miejscach znanych z historii Anglii. Mimo wielkiego zaangażowania twórców filmu, nie obyło się jednak bez krytycznych uwag na temat wielu historycznych nieścisłości. Okres panowania królowej Wiktorii przypada na lata 1837 - 1901 i przeszedł do historii jako "epoka wiktoriańska". Gdy miała 8 miesięcy zmarł jej ojciec, gdy skończyła 11 lat, dokonał swych dni jej stryj król, Jerzy IV, pozostawiając tron księciu Clarence, który został królem Wilhelmem IV. Nie miał on legalnego potomka, następczynią była więc Wiktoria. Młoda dziewczyna musiała stawić czoło matce oraz jej agresywnemu mężowi, Sir Johnowi Conroyowi, który chciał władzy dla siebie i żony, zmuszając Wiktorię do podpisania dokumentów, stwierdzających na czas jej niepełnoletności regencję matki. Miesiąc po jej 18. urodzinach król Wilhelm IV zmarł. Koronacja Wiktorii odbyła się w 1838 r. Została królową Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii. Od samego początku panowania była niezależna. Potrafiła odseparować się od matki oraz jej nieprzychylnego małżonka. Wierzyła, że teraz może zdobyć wszystko. W końcu sama zaproponowała małżeństwo księciu Albertowi. Po narodzinach ich pierwszego dziecka, ociepliły się relacje Wiktorii z jej matką. 03:00 KINO NOCNE - W DÓŁ KOLOROWYM WZGÓRZEM Dramat obyczajowy, 114 min, Polska 2004 Scenariusz i reżyseria: Przemysław Wojcieszek Zdjęcia: Jolanta Dylewska Muzyka: Bartek Straburzyński Aktorzy: Dariusz Majchrzak, Aleksandra Popławska, Rafał Mackowiak, Przemysław Bluszcz, Jacek Borcuch, Marek Sitarski, Paweł Wolak, Teresa Sawicka, Michał Tarkowski, Barbara Kurzaj, Dominika Figurska, Krzysztof Dracz Dramat "W dół kolorowym wzgórzem" został uhonorowany nagrodą Prezydenta Gdyni dla Przemysława Bluszcza (znakomita rola Tadka) na gdyńskim festiwalu w 2004 r. oraz nagrodą za reżyserię. Obiecujący twórca młodszego pokolenia portretuje w filmach przede wszystkim swoich rówieśników, czerpiąc pomysły z własnych doświadczeń i obserwacji. W dramacie "W dół kolorowym wzgórzem" - podobnie jak w "Głośniej od bomb" - Wojcieszek jeszcze raz pokazał gorzki obraz prowincjonalnej Polski, młodych ludzi bez perspektyw, skazanych na beznadziejną, szarą egzystencję, ale mimo przeciwności losu nie poddających się. Bohaterowie marzą więc o lepszym życiu i mają nadzieję, że w końcu odniosą sukces, choć ich wiara jest wystawiana na ciężkie próby i okupiona cierpieniem. Opowieść, której bohaterem jest zwolniony z więzienia Rysiek, zaczyna się jak film drogi. Młody człowiek wraca do domu okazją, opowiadając przygodnemu kierowcy o swoim życiu. Spędził dwa lata w zakładzie karnym w Nysie za napad na hurtownię i pobicie strażnika. Trafił za kratki, biorąc całą winę na siebie. Nie zdradził wspólników, którzy uniknęli kary i cieszą się wolnością. Cierpiał za wszystkich, jednak tylko jeden z nich, Marek, odwiedzał go w więzieniu. Teraz Rysiek chce zacząć nowe życie. Jedzie do niewielkiego Wolimierza, gdzie ma po ojcu 20 - hektarowe gospodarstwo, i gdzie czeka na niego ukochana. Czy wszystko jednak wygląda tak różowo? Kierowca samochodu sugeruje, że gdyby mu się nie powiodło, może liczyć na pracę na budowie w Stargardzie. Rzeczywiście, chłopak będzie wkrótce potrzebował pomocy. Nie ma już do czego wracać. Majątek po zmarłych rodzicach przejął jego brat Jarek, który bez powodzenia szukał szczęścia w wielkim mieście. Praca we Wrocławiu okazała się wielkim niewypałem, wrócił więc na ojcowiznę i zajął całe gospodarstwo. Co gorsza, brat zabrał Ryśkowi nie tylko rodzinny majątek, ale także narzeczoną Agatę, z którą się ożenił. Podobno ojciec przed śmiercią zmienił zdanie i zapisał wszystko Jarkowi. Rysiek jedzie więc do domu tylko po to, by wyrównać rachunki z bratem. Rozczarowany i przybity niepowodzeniami chłopak odwiedza dawnego kompana Tadka, którego żona Dorota właśnie urodziła córkę Natalkę. Małżeństwo przeżywa głęboki kryzys, nie ma w nim miejsca na miłość, jest za to żal, rozczarowanie, pretensje i znudzenie sobą. Tadek oficjalnie prowadzi dobrze prosperujący biznes, ale tak naprawdę nadal zajmuje się ciemnymi interesami. Proponuje Ryśkowi pracę kierowcy, ale on nie wierzy w uczciwość kolegi i zdecydowanie odmawia. Ma inny pomysł na życie. Chce skończyć z kryminalną przeszłością, odzyskać dom i przede wszystkim odebrać bratu ukochaną Agatę. Czy dawni kompani pokrzyżują mu plany?