TVP Dokument Sobota, 08.06.2024 05:20 PRZYRODNIK NA TROPIE - /5/ - SZARYTKA MORSKA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Bohaterka tego odcinka może ważyć aż do 300 kg i mierzyć do 2, 5 metra. Samce, jak to w świecie ssaków, są większe i cięższe od samic. Losy bohaterki od ponad 10 000 lat splecione są z człowiekiem, który od zamierzchłych czasów na nią polował ze względu na mięso, cenne futro i tłuszcz. W 2015 roku Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk zmienił kilka polskich nazw ssaków. Bohaterka tego odcinka wcześniej była foką szarą, a teraz jest szarytką morską. 05:50 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 6 ŻYRARDÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Wojciech Chlebek, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Żyrardów. 24 lipca 1833 roku powstał tu jeden z największych i najnowocześniejszych zakładów przemysłowych w Europie Środkowej - Fabryka Wyrobów Lnianych. Starą przędzalnię, pierwszy budynek, zaprojektował wybitny architekt Jan Jakub Gay. Dookoła powstały budynki mieszkalne dla pracowników i cała infrastruktura. Tworząca się osada fabryczna dała początek miastu, które dziś ma wiele twarzy, w zależności od tego kto opowiada jego historię. Poznamy ją z każdej strony. Odwiedzimy m.in. dawny bielnik fabryki, miejsce, gdzie suszono i bielono materiał. Tu istnieje teraz Muzeum Lniarstwa, gdzie można obejrzeć Żyrardów widziany oczami robotników. Większość maszyn jest nadal sprawna, a pracownikom muzeum marzy się, by przywrócić choć niewielką linię produkcyjną fabryki. Tomasz Bednarek odwiedzi również willę Dittricha - dawnego właściciela fabryki oraz słynną Resursę, gdzie bywała miejska elita. 06:25 SKARBY DZIKIEJ AUSTRALII - ODC. 4. ALPY AUSTRALIJSKIE (AUSTRALIA’S WILD TREASURE (4/6) AUSTRALIAN ALPS) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Aaron Pedersen Zrealizowany przez doświadczoną ekipę filmowców serial dokumentalny pokazujący różnorodne i wyjątkowe krajobrazy i ekosystemy Australii, które nie mają sobie równych. Sześć wyjątkowych miejsc o znaczeniu ekologicznym i naturalnie pięknych, w których zwierzęta przystosowały się do swoich konkretnych siedlisk, każde niesamowite na swój własny sposób. Niezapomniana podróż po niezwykłych krajobrazach, które tworzą ten australijski kontynent. Część 4. Alpy Australijskie są biologiczną siłownią. Dwa biliony litrów wody spływa tu, tworząc największe rzeki kontynentu, które dają życie bujnym lasom eukaliptusowym i rozległym równinom ciągnącym się w dolnym biegu rzek, w głąb suchych obszarów kontynentu. Potężny szlak życia rozpoczyna się właśnie w tych górach. Australia jest krajem głównie płaskim, z zaledwie jednym potężnym łańcuchem górskim. Najwyższym szczytem Australii jest Góra Kościuszki. Tylko tu jest wystarczająco wysoko, by śnieg mógł utrzymywać się na szczytach przez całą zimę. O tej porze zwierzęta, które żyją powyżej granicy wiecznych śniegów, nie mają łatwo. Wschodnie stoki Alp Australijskich tętnią życiem. Miejscowe lasy eukaliptusowe należą do największych na świecie. Góry zapewniają im wodę z obfitych opadów. 07:20 SEKRETNE ŻYCIE BORSUKÓW (THE SECRET LIFE OF BADGERS) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Gunter Goldmann Film dokumentalny o borsukach. Nasze lasy są pełne fascynujących stworzeń, niektóre bardzo nam znane, a inne mniej. Jest jeden mieszkaniec, o którym wszyscy myślą, że go znają, ale prawie nikt go nie widział - to borsuk. Powód jest prosty. Ten nocny łowca przesypia cały dzień pod ziemią, a wychodzi na powierzchnię na bardzo krótko, aby zebrać wystarczającą ilości pożywienia. Będziemy podążać za samicą borsuka i jej dwoma młodymi. Jak naprawdę żyją borsuki? Po bliższym poznaniu - całkowicie zmienimy o nich nasze wyobrażenie! One nie są gburowatymi samotnikami. To inteligentne wszystkożerne zwierzęta, sprawni budowniczowie. Są towarzyskie i rodzinne. 08:20 ŻÓŁTODZIOBY. PIERWSZE DNI ŻYCIA (ROOKIES, THE FIRST DAYS IN LIFE) Film dokumentalny, 46 min, Hiszpania, 2022 Reżyseria: Carlos Perez Film dokumentalny o najmłodszych zwierzętach. Nowo narodzony i nowicjusz w grze o życie i na wolności jest narażony na ciągłe zagrożenia od osobników występujących w pobliżu. Zagrożenia, czy to ze strony głodnego drapieżnika, agresywnego rodzeństwa, czy innych, którym można lub nie stawić czoło bez wsparcia rodziców. To wielkie wyzwania dla tych, którzy przeżywają pierwsze dni swojego życia. To także czas nauki, nieustannego zdumienia i zabaw, które wzmacniają i przygotowują do dorosłego życia. Lasy Europy Południowej to unikatowe środowisko naturalne. W tym raju bioróżnorodności życie płynie w zaskakujący sposób. By cykl życia mógł dalej trwać, nowe pokolenie musi nauczyć się samodzielności. A nie jest to łatwe. Na świat przyszły małe płomykówki, perkozy dwuczube, kowaliki, dudki i wiele innych. 09:15 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - TAJLANDIA. KWIAT AZJI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. Tajlandia to kraina uśmiechu i serdeczności, pięknej przyrody i nowoczesnych miast. Fascynuje swoim pięknem, kulturą i duchowością. Jest gościnnym i niezwykle różnorodnym krajem. Wyruszamy w podróż śladami dawnego Królestwa Syjamu. Bangkok, stolica Królestwa Tajlandii, rozwija się szybko i prężnie. Liczy blisko 8 milionów mieszkańców. Dzielnice Silom i Siam Square imponują rozmachem i nowoczesną architekturą. Tradycyjne życie mieszkańców Bangkoku toczy się wokół ulicznych kramów z jedzeniem i słynnych tuk - tuków, bezustannie krążących po mieście. W świątyni Wat Pho znajduje się największa kolekcja posągów Buddy w całej Tajlandii. To jeden z pierwszych ośrodków edukacji publicznej w kraju. 10:20 CIETRZEW - W NADZIEI NA LEPSZE JUTRO Film dokumentalny, 11 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Tabor, Mateusz Grzębkowski W tym filmie dokumentalnym poznamy działania ludzi, którzy starają się uratować cietrzewie, gatunek silnie zagrożony wyginięciem w wyniku zmian siedliskowych w lasach. Z uwagi na znaczny spadek liczebności cietrzewia w latach 70. w Polsce, kurak ten został objęty ścisłą ochroną gatunkową a tokowiska ochroną strefową. Cietrzew jest wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi zwierząt jako gatunek zagrożony (EN) oraz wymieniony jest w I, II i III załączniku Dyrektywy Ptasiej. Obecnie lokalnie zatrzymano szybkie wymieranie tego gatunku, ale konieczne jest podjęcie działań mających na celu określenie aktualnej liczebności cietrzewia w Polsce, zidentyfikowanie jego największych zagrożeń, poprawę warunków siedliskowych, a co najważniejsze zwiększenie liczebności (m.in. przez wysiedlanie osobników pochodzących z mającego powstać ośrodka hodowli cietrzewia). Konieczne jest również zwiększenie w społeczeństwie wiedzy na temat potrzeb i metod ochrony cietrzewia. Środki finansowe na realizację zadań w projekcie będą pochodziły z funduszu leśnego i środków własnych jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych. 10:30 LEŚNI MOCARZE Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Ogrodowczyk, Michał Ogrodowczyk Scenariusz: Mateusz Matysiak Film dokumentalny opowiadający o drapieżnikach w naszych, polskich lasach. Tropem prawdziwych leśnych mocarzy biegnie ta opowieść. Głównymi bohaterami będą największe polskie drapieżniki. W poszukiwaniu śladów i tropów ich bytowania przemierzymy polskie puszcze z kalendarzem czterech pór roku w ręku. Z nieskrywaną dumą nazwaliśmy ich Wielką Leśną Piątką. Są to trzy największe ssaki drapieżne - niedźwiedź brunatny, wilk i ryś, oraz dwa największe ptaki szponiaste - orzeł przedni i bielik. 11:25 PRZEDSZKOLANDIA - ODC. 7 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2001 Reżyseria: Barbara Pawłowska Scenariusz: Barbara Pawłowska Dwie największe przyjaciółki, Malwina i Dagmara, znów się pokłóciły podczas zabawy. Dagmara płacze, Malwina jej dokucza, dochodzi prawie do rękoczynów, aż koleżanki muszą interweniować i je rozdzielić. Dzieci z najmłodszej grupy po warszawskich Bielanach wozi kolejka czu - czu. Po powrocie z wycieczki Maciek i Emre chcą się bawić drewnianym pociągiem na placu zabaw. Maciek pierwszy zajmuje zabawkę, a Emre mu przeszkadza. Wychowawczyni niesprawiedliwie ocenia Maćka. Sprawiedliwości jednak staje się zadość: los karze prawdziwego winowajcę. Asia z grupy średniaków niedługo opuści przedszkole, bo jej rodzina przenosi się do innej dzielnicy. Dziewczynka jest z tego powodu rozżalona, lecz koleżanki i kolegów najwyraźniej nic to nie obchodzi. Asia jest załamana, była pewna, że ma w przedszkolu prawdziwych przyjaciół. Przed Martą wielka szansa. Zbliża się święto przedszkola, może więc wystąpić i zaśpiewać piosenkę. Na próbie jednak wypada marnie. 12:00 BALMORAL: UKRYTA HISTORIA - ODC. 2. LATA 1955 - 1992 (INSIDE BALMORAL / BALMORAL: HIDDEN HISTORY) Serial dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Tom Brisley, Ash Potterton Trzyodcinkowa miniseria dokumentalna o zamku Balmoral - szkockim domu rodziny królewskiej od 1852 roku, kiedy książę Albert kupił posiadłość jako prezent dla swojej żony, królowej Wiktorii, która kochała szkocką wieś. Serial dokumentalny jest spojrzeniem zza kulis na to odosobnione królewskie ustronie, ulubiony dom królowej Elżbiety. To 50 000 akrów szkockich Highlands i ponad 150 budynków. Posiadłość zatrudnia ponad 100 pracowników. Film daje rzadki wgląd w jedną z najbardziej fascynujących rezydencji w Wielkiej Brytanii. Odc. 2 - "Lata 1955 - 1992". W Balmoral gości młoda rodzina rozdzielona przez królewskie obowiązki. Każdego roku w lipcu dwór królewski przeprowadza wielką operację. Części mieszkalne zamku w Windsorze i w Pałacu Buckingham zostają zamknięte. Służba zabezpiecza meble i pakuje ulubione przedmioty królowej. Konie, psy i personel szykują się do podróży na północ. Cel tej podróży to posiadłość Balmoral w górzystym regionie Szkocji. Przemiana zamku Balmoral z turystycznej atrakcji w królewski dom zajmuje blisko dwa tygodnie i trwa nawet po przyjeździe królowej. W tym czasie para królewska mieszka w oddalonej o półtora kilometra od zamku rezydencji Craigowan Lodge. Kiedy królowa jest w Craigowan, turyści nadal mogą zwiedzać jej posiadłość. Czasem dochodzi do niespodziewanego spotkania. Balmoral - królewski dom wypoczynkowy. Przez ponad 165 lat królewskie dzieci przeżywały tam najszczęśliwsze chwile, w tym również książę Karol. 12:55 TACY BYLIŚMY - BOHDAN ŁAZUKA Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Niezwykła i barwna podróż w czasie do lat 70. i 80. minionego stulecia. Przypominamy, jak wyglądało wówczas życie i... jacy byliśmy. Bohdan Łazuka był jednym z najbarwniejszych aktorów, piosenkarzy i kabareciarzy minionej epoki. Jego nietuzinkowa osobowość i poczucie humoru pozwoliły mu na zawsze zapisać się w naszych sercach. 13:25 PODRÓŻE MAŁEJ I DUŻEJ - SEZON IV ODC. 6 PANAMA: PANAMA CITY Magazyn, 22 min, Polska, 2023 Relacje z podróży mamy, Moniki Witkowskiej, pilotki wycieczek i podróżniczki, z malutką córeczką Laurą, która poznaje nowe kraje od trzeciego tygodnia życia. Praktyczne porady dotyczące podróży z małym dzieckiem i ciekawostki turystyczne. 13:50 PISKLĘ WŚRÓD ŚNIEGU. OPOWIEŚĆ O MAŁYM PINGWINIE. (SNOW CHICK: A PENGUIN'S TALE) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: John Downer Wzruszający film dokumentalny BBC Worldwide opowiadający historię życia małego pingwinka, od urodzin aż po trudny czas dorastania na Antarktydzie. W środku zimy na Antarktydzie rozpoczyna się jedna z najbardziej niezwykłych opowieści. Przez dwa miesiące zamieci, śnieżyc i przejmującego mrozu każdy z samców pingwina cesarskiego opiekował się cennym jajem. Aż tu nagle jeden po drugim witają swoje pisklęta przychodzące na świat. Jeszcze nie ze wszystkich jaj wylęgły się młode. Jeden z samców wciąż czeka. W końcu na świat przychodzi najmłodszy członek kolonii. Dorastanie w żłobku, gdzie panują ekstremalne warunki pogodowe, będzie dla niego nie lada wyzwaniem. W ciągu sześciu miesięcy musi zdobyć odpowiednią wiedzę i doświadczenie, by samodzielnie poradzić sobie w wodach wielkiego Oceanu Antarktycznego. Samice spieszą, by nakarmić młode. Mają wola pełne ryb dla swoich małych. Będziemy śledzić dramatyczne wydarzenia i walkę o przetrwanie tej pingwiniej rodziny i całej kolonii. Najmniejszy z nowo wyklutych pingwinów okazał się wystarczająco silny, by przetrwać mimo wszelkich przeciwności. Teraz prowadzi grupę rówieśników na rozległe wody Oceanu Antarktycznego. Pingwiny cesarskie spędzą tam najbliższe cztery lata. Następnie, śladem swoich rodziców, mały samiec wróci tu już jako dorosły, by szukać partnerki i cała historia zacznie się od nowa. Film miał rekordową oglądalność w Wielkiej Brytanii. 14:55 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - /11/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 3) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 15:55 WYDRY I ICH SEKRETY (SUPERCHARGED OTTERS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Mark Wheeler Film dokumentalny BBC, w którym poznamy wydry. Rzadko się je widuje. Wydry to mistrzowie lądu i wód. Charlie Hamilton James filmuje dziką przyrodę i kocha wydry. Te znakomite drapieżniki łączą dwa światy: suchy i mokry. Na świecie wiele z nich jest zagrożonych, ale umieją przetrwać. Za pomocą trzech osieroconych wyderek, przeprowadzonych eksperymentów i niesamowitych spotkań - odkrywa tajemnicę ich przetrwania i udowadnia, dlaczego wydry są tak niezwykłym gatunkiem. Te rzadkie i tajemnicze stworzenia są nerwowe i obawiają się ludzi. Jednak jest jedno miejsce, gdzie są śmielsze - to Floryda. Tu jest więcej wydr niż w jakimkolwiek miejscu na świecie. Wydry kanadyjskie pokonują ponad 40 km dziennie, a przepływają dystans 400 metrów bez zaczerpnięcia powietrza. Najciekawszy jest sposób, w jaki polują. Jest cecha, która łączy wszystkie wydry: mają podłużne, giętkie ciało, silny ogon i błony pławne. Mimo niezwykłych zdolności fizycznych na całym świecie ich liczba maleje. Ludzie polują na wydry dla sportu i futer. Wydry tracą źródła pożywienia na skutek pazerności człowieka, a ich środowisko jest zatruwane i niszczone. By dowieść, dlaczego wydry są tak wyjątkowe, prześledzimy losy trzech osieroconych samczyków. Dorastając będą zdobywać niezbędne umiejętności, potrzebne potem w życiu na wolności. 17:00 AFRYKA Z ADE ADEPITANEM - CZĘŚĆ 3. AFRYKA WSCHODNIA (AFRICA WITH ADE ADEPITAN) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Olly Bootle Czteroodcinkowa seria geograficzno - podróżnicza BBC Studios. Afryka jest najbardziej żywym i zróżnicowanym kontynentem na Ziemi, z ponad 50 krajami i setkami różnych kultur. Ade Adepitan podróżuje po Afryce, aby odkryć, jak zmienia się kontynent. Od dynamicznie rozwijającej się technologii Lagos po wspaniałe plaże Mozambiku i od zagrożonych goryli w DRK po rozdarte wojną ulice Somalii, Ade widzi w Afryce najlepsze i najgorsze. Dzięki jego bardzo osobistemu spojrzeniu na kontynent i niezwykłym spotkaniom, seria ta zadaje pytanie: tak jak ostatnie 30 lat zmieniło Azję, czy przyszłość należy do Afryki? Część 3 - "Afryka Wschodnia". W tej części podróży po Afryce Ade odwiedzi wschód kontynentu, Tanzanię, Etiopię i Somalię. Pozna ludzi pracujących w najgorętszym miejscu na Ziemi. Przybędzie do jednego z najszybciej rozwijających się miast Afryki. Różni się to od znanych wcześniej obrazów Etiopii. A w kraju rozdartym przez wojnę wszystko doszczętnie zdewastowane. Ten etap rozpocznie się w Tanzanii, na dzikim afrykańskim pustkowiu. Rezerwat Selu to ogromny azyl dla dzikich zwierząt. Zajmuje obszar prawie 52 tysięcy kilometrów kwadratowych, dwa razy więcej niż Walia. Afryka jest domem dla wielu niezwykłych gatunków. Ponad połowa ludności Tanzanii nie ma prądu. Problem dotyczy nie tylko tutejszych mieszkańców, ale większości Afrykanów. Następny przystanek wypada w Etiopii, kraju postrzeganym przez wielu jako najbiedniejszy z biednych. 18:05 BALMORAL: UKRYTA HISTORIA - ODC. 3. LATA 1992 - 2017 (INSIDE BALMORAL / BALMORAL: HIDDEN HISTORY) Serial dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Tom Brisley, Ash Potterton Trzyodcinkowa miniseria dokumentalna o zamku Balmoral - szkockim domu rodziny królewskiej od 1852 roku, kiedy książę Albert kupił posiadłość jako prezent dla swojej żony, królowej Wiktorii, która kochała szkocką wieś. Serial dokumentalny jest spojrzeniem zza kulis na to odosobnione królewskie ustronie, ulubiony dom królowej Elżbiety. To 50 000 akrów szkockich Highlands i ponad 150 budynków. Posiadłość zatrudnia ponad 100 pracowników. Film daje rzadki wgląd w jedną z najbardziej fascynujących rezydencji w Wielkiej Brytanii. Odc. 3 - "Lata 1992 - 2017". Każdego roku w sierpniu królowa i jej rodzina opuszczają Anglię i jadą na północ, by spędzić dwa miesiące w sercu szkockich gór. Dziś monarchia cieszy się dużą sympatią poddanych. Ale 20 lat temu tak nie było. W połowie lat dziewięćdziesiątych Balmoral było miejscem, gdzie rodzina królewska mogła się schronić przed rosnącą krytyką ze strony mediów i społeczeństwa. Media szeroko komentowały kolejne królewskie skandale. Czterdzieści lat po objęciu tronu przez królową jej ukochana instytucja była ostro krytykowana. Jaka przyszłość czeka tę królewską posiadłość, kiedy tron po Elżbiecie II obejmie Karol III? 18:50 MAREK BILIŃSKI - ŻYCIE JEST MUZYKĄ Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Brzozowicz Scenariusz: Grzegorz Brzozowicz Biliński ukończył Akademię Muzyczną w Poznaniu i mimo angażu w tamtejszej filharmonii zamienił życie filharmonika na niepewny los rockmana. Zafascynowany w latach 70. instrumentami elektronicznymi, które dopiero co wkroczyły do muzyki rozrywkowej, postanowił poświęcić się poszukiwaniu nowych brzmień. Początkowo występował w zespołach rockowych (Heam, Bank) oraz akompaniował gwiazdom estrady (m.in. Halinie Frąckowiak). W latach 80. rozpoczął karierę solową stając się błyskawicznie główną postacią nowej sceny. Jego debiutancki album pt. "Ogród króla świtu" zyskał wielką popularność, a instrumentalny utwór pt. "Ucieczka z tropiku" stał się wielkim przebojem pamiętanym do dziś. W kolejnych latach Marek Biliński tworzył multimedialne spektakle, występował w filharmoniach i w plenerach przed wielotysięczną widownią, a także był wykładowcą na Akademii Muzycznej w Kuwejcie. Ważną częścią filmu są archiwalia, zarówno zdjęcia jak i filmy, dokumentujące najważniejsze występy Marka Bilińskiego. Film to także opowieść o historii powojennej Polski. Wykorzystując materiały z epoki reżyser pokazuje zasiedlenie Ziem Odzyskanych, propagandę sukcesu epoki Edwarda Gierka, fenomen festiwalu w Jarocinie czy czasy tzw. wolnego handlu lat 90. W filmie pojawiają się znane postaci polskiej kultury jak Agnieszka Duczmal, Aleksander Maliszewski, Halina Frąckowiak, Jerzy Kordowicz oraz członkowie zespołu Heam. Szczególne wrażenie robią wypowiedzi Walerii Bilińskiej, 97 - letniej matki bohatera filmu. Ważnym elementem filmu jest sama muzyka Marka Bilińskiego, która rozbrzmiewa przez cały czas. 20:00 INFLUENCER. W POGONI ZA LAJKAMI (JAWLINE) Film dokumentalny, 693 min, USA, 2019 Reżyseria: Liza Mandelup Dokumentalna historia nastolatka z USA, który postanawia zostać internetowym celebrytą. Film śledzi losy 16 - letniego Austyna Testera, wschodzącej gwiazdy ekosystemu emisji na żywo. Tester stworzył grupę swoich zwolenników, odwołując się do optymizmu i żądzy nastolatek. To według niego jedyny sposób, by zdobyć sławę i uciec od monotonii życia w niewielkiej mieścinie w stanie Tennessee. 21:50 PODRÓŻ PRZEZ WŁOCHY - ODC. 3 VIA POPILIA (VIA ITALIA LA POPILIA) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Benoit Felici Czteroodcinkowa mini - seria dokumentalna. Podróż po starych Włoszech. To najlepszy sposób na odkrycie pięknych i tajemniczych krain na Półwyspie Peloponeskim. Pojawiają się różne regiony Italii. Podążamy za pięknymi krajobrazami i spotykamy tych wszystkich, którzy nadal je ożywiają. Odc. 3. Via Popilia została zbudowana w 132 roku przed naszą erą. Miała połączyć Rzym z Civitas Foederata Regium, czyli obecnym Reggio Calabria. Nazwa Via Popilia pochodzi od nazwiska konsula Gajusza Popiliusza Laenasa, który zlecił budowę drogi. Powstała zaledwie w cztery lata. Rozpoczynała się w Kapui, drugim po Rzymie najważniejszym mieście antycznym. Dziś odkryjemy miejsca, przez które przechodziła Via Popilia i spotkamy ludzi, nadających im życie. Via Popilia odchodziła od Via Appii, kierowała się na południe i biegła wzdłuż wybrzeża Morza Tyrreńskiego. Docierała do obecnych miejscowości Vietri, Salerno i Cilento. Następnie zmierzała w stronę gór Parku Narodowego Pollino. Biegła przez Laino Borgo i dalej na południe przez Cosenzę. Jej trasa przechodziła wzdłuż wybrzeża w kierunku cypla. Przecinała miasta Palmi i Scilla i prowadziła aż do obecnego portu Reggio Calabria. Via Popilia miała pięćset kilometrów długości. Łączyła Rzym z Cieśniną Mesyńską, otwierając szlak do Sycylii i Afryki Północnej. Areny w Kapui były miejscem, gdzie szkolono gladiatorów. Patrząc na amfiteatr, można sobie wyobrazić walki dzikich zwierząt. Wykorzystywano przy nich specjalny system zapadni. Podłoga areny otwierała się powoli, a spod niej wyłaniali się gladiatorzy. Stłumione odgłosy, wydawane przez publiczność, dochodziły nawet do podziemnych cel. Okrzyki widzów wciąż odbijają się echem w ścianach amfiteatru. To tu wypromowano największych zawodników nieistniejącego już świata. Dziś tylko niektóre odcinki Via Popilii znane są geografom. Od kilku lat trwają badania mające na celu poszerzenie wiedzy o drodze. 22:55 NIEBO BEZ SŁOŃCA Reportaż, 27 min, Polska, 1966 Reżyseria: Jan Rybkowski Impresja dokumentalna przedstawiająca twórczość Brunona Schulza. Zdjęcia prac, przeplatane są animacjami oraz scenami fabularyzowanymi. Całość ilustruje muzyka ze Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia. 23:20 MOJE MIASTO Film dokumentalny, 6 min, Polska, 1950 Zdjęcia: Olgierd Samucewicz Muzyka: Witold Krzemiński Obrazki z Krakowa lat trzydziestych. 23:40 PERSONA: FILM, KTÓRY OCALIŁ BERGMANA (PERSONA, LE FILM QUI A SAUV INGMAR BERGMAN / PERSONA, THE FILM THAT SAVED INGMAR BERGMAN) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Manuelle Blanc Scenariusz: Maria Sjoberg W październiku 1966 roku w Szwecji na ekrany wszedł nowy film Ingmara Bergmana "Persona". Obraz do dzisiaj uznawany jest za jedno z najbardziej enigmatycznych dzieł w historii kina. Sam reżyser po latach przyznał, że ten film go uratował. Dokument wyjaśnia związek między życiem Bergmana a jego dziełem oraz pokazuje, jak film ukształtował jego dalsze losy artystyczne. Niewątpliwie Bergman czuł się szczęśliwy kręcąc "Personę". Przezwyciężył kryzys i praca nad filmem sprawiała mu radość, która udzielała się innym. To było interesujące. Wkrótce po zdjęciach do tego filmu, skończył pięćdziesiąt lat. Dzięki "Personie zaczął inaczej myśleć, znów stał się nowatorskim reżyserem i mógł robić kolejne filmy. Wiemy, że jego twórczość dzieli się na okresy przed "Personą" i po niej. Ten film to przełom, punkt zwrotny i jedno z jego najsławniejszych dzieł, choć jak twierdzi, zrobił go dla siebie. Często słyszy się, że zakończenie filmu jest tajemnicze i trudno je zrozumieć. Nie wiadomo, czy ma optymistyczną czy pesymistyczną wymowę, ale na pewno pozostaje ono otwarte. Obie bohaterki wracają do świata z wyspy, na której żyły w odosobnieniu. W tym filmie jest wiele niepowtarzalnych pomysłów. Bergman wyreżyserował dwadzieścia sześć albo dwadzieścia siedem filmów i wystawił wiele sztuk teatralnych. Ma za sobą prawie dwadzieścia pięć lat pracy. Powiedział, że "Persona" zrodziła się z osobistego doświadczenia, swego rodzaju kryzysu. Doszedł do wniosku, że jedyna możliwa prawda, to milczenie. 00:40 PRZESTRZENIE BANACHA Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2005 Reżyseria: Krzysztof Lang Scenariusz: Krzysztof Lang, Jerzy Janicki Aktorzy: Wojciech Dmochowski Jest rok 1926. Kawiarnia Szkocka we Lwowie (inscenizacja). Wśród kawiarnianych gości znajduje się grono matematyków - Banach, Mazur, Ulam, Stożek, Szuder. Trwa zażarta dyskusja. Ci młodzi matematycy to pracownicy uniwersytetu Jana Kazimierza. Świat usłyszy o nich niebawem. Najbłyskotliwszym z nich był Stefan Banach (1892 - 1945). Kim był ów genialny samouk? Skąd się znalazł we Lwowie? Mimo że należał do najwybitniejszych uczonych XX wieku, nie zachowało się zbyt wiele zdjęć portretujących jego ciekawe życie. Do dziś pozostaje postacią mało znaną w Polsce. Ze względu na ubogą dokumentację fotograficzną, jak też z powodu całkowitego braku archiwaliów filmowych dotyczących samego Banacha, zasadne w tym przypadku stało się wykorzystanie inscenizacji fabularnych, które przywołują istotne wydarzenia z życia uczonego i przybliżają jego postać. Twórcy filmowego portretu Stefana Banacha zadbali o odtworzenie atmosfery kawiarni Szkockiej we Lwowie, przypomnieli słynną próbę przekupienia i nakłonienia Banacha do wyjazdu do Stanów Zjednoczonych, obronę doktoratu na uniwersytecie we Lwowie, karmienie wszy w czasie okupacji w instytucie Weigla itp. Warstwa dokumentalna przeplata się z inscenizacjami. W filmie pojawiają się ludzie, którzy opowiadają o niezwykłości postaci geniusza matematycznego, jakim niewątpliwie był Stefan Banach. Przed kamerą wystąpił uczeń samego mistrza, wybitny uczony amerykański, człowiek, który stworzył podwaliny matematycznego modelu bomby wodorowej - Stanisław Ulam. Opowiada o szkole lwowskiej i jej znaczeniu w nauce polskiej i światowej. W filmie wystąpiła także wdowa po synu Banacha. 01:40 GORBACZOW. RAJ (GORBACHEV. HEAVEN / GORBACHEV. PARADISE) Film dokumentalny, 100 min, Czechy/Litwa, 2020 Reżyseria: Vitaliy Manskiy Wywiad z byłym prezydentem ZSRR Michaiłem Gorbaczowem, jedną z najbardziej wpływowych postaci minionego wieku, której rządy zwiastowały koniec Związku Radzieckiego. W kameralnym otoczeniu przedstawia swój pogląd na Rosję dawniej i dziś. Zmiany, które odbiły się echem na całym świecie, dokonane przez jednego człowieka. Film podsumowujący życie polityka, który przyczynił się do zmiany świata w XX wieku. Krótki czas u władzy Gorbaczowa został naznaczony upadkiem sowieckiego imperium. Był architektem Głasnosti i Pieriestrojki, polityki, która dała obywatelom Związku Radzieckiego (Ronald Reagan nazwał go Imperium Zła) szansę na wolność. Zburzył mur berliński. Ale jednocześnie za jego rządów wybuchła elektrownia jądrowa w Czarnobylu, a zdarzenie to zostało ukryte. Ginęli obywatele domagający się niepodległości w krajach bałtyckich. Żołnierze z łopatami brutalnie tłumili protestujących w Tbilisi. A radzieckie czołgi groziły i zabijały pokojowych demonstrantów w Baku. Za jego rządów upadło imperium sowieckie - ale jego własny naród potępił go. Z ciężarem przeszłości ten samotny staruszek przeżywa ostatnie dni swojego życia w pustym domu pod Moskwą. 03:30 NAPOLEON TEATRU - STEFAN JARACZ Film dokumentalny, 35 min, Polska, 1984 Aktorzy: Stefan Jaracz, Zbigniew Sawan, Karolina Lubieńska Program poświęcony postaci wybitnego aktora Stefana Jaracza. Przedstawia fotosy oraz fragmenty filmów i sztuk teatralnych, w których Jaracz kreował role (m. in. sceny z "Przedwiośnia" i "Róży" Żeromskiego, rola w sztuce Jerzego Brauna "Europa" oraz Wielkiego Księcia Konstantego w filmie "Księżna łowicka"). O życiu Jaracza i jego aktorstwie opowiadają Zbigniew Sawan i Karolina Lubieńska. Fragment radiowego nagrania "Pana Wołodyjowskiego" Sienkiewicza z nagraniem głosu Stefana Jaracza udostępniło Archiwum Dokumentacji Mechanicznej Teatru "Ateneum" w Warszawie, którego Jaracz był założycielem.