TVP Historia                         Środa, 05.06.2024


Zmiany z dnia 15.05.2024
w stosunku do raportu z dnia 08.05.2024

(dodano pozycję programową)
10:15 LELIWA

Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2023
Reżyseria: Andrzej Wyrozębski
Scenariusz: Andrzej Wyrozębski, Maria Wiśnicka
Muzyka: Andrzej Wyrozębski

Film jest opowieścią o Henryku Leliwa - Roycewiczu, pułkowniku Wojska Polskiego, olimpijczyku, dowódcy batalionu "Kiliński". Zmienne losy polskiej historii, najważniejsze wydarzenia XX wieku rozgrywały się na oczach rotmistrza Henryka Leliwy - Roycewicza. Był ich świadkiem i uczestnikiem jako członek wileńskiej POW, uczestnik wojny 1920 r. , oficer ułanów, 
w kampanii 1939 - dowodził szarżą ułańską pod Krasnobrodem. Ciężko ranny w walce z bandami UPA, które wraz z wojskami sowieckimi wkroczyły do Polski 17 września został po 
raz pierwszy odznaczony Virtuti Militari. Był żołnierzem Armii Krajowej, współtwórcą i dowódcą legendarnego batalionu "Kiliński". Podczas Powstania Warszawskiego ze swoim batalionem szturmował na Prudential, główny gmach Poczty Polskiej, PASTĘ. We wrześniu 1944 r. ciężko ranny, po raz drugi był odznaczony Virtuti Militari, a Krzyż Walecznych przyznano rotmistrzowi trzykrotnie. Po 1945 r. skazany został przez władze komunistyczne na sześć lat więzienia za działalność AK - owską. "Przyrzekłem sobie, że nigdy nie będę żyć pod władzą rosyjską" - wyznał w śledztwie w 1950 r. Po roku 1956 powrócił do swego ukochanego sportu - jeździectwa i pracował jako trener, mimo że był inwalidą 5 klasy. W 1990 r. , tuż przed śmiercią został awansowany do stopnia pułkownika. Rotmistrz Roycewicz, obok Janusza Kusocińskiego i Bronisława Czecha to jedna z najwybitniejszych postaci w historii sportu polskiego. Najlepszy jeździec polski w okresie międzywojennym, wicemistrz olimpijski w 1936 r. był przez lata postacią zapomnianą, ponieważ po 1945 r. był więźniem politycznym. Rotmistrz Leliwa - Roycewicz to symbol polskich olimpijczyków, patriotów, wychowany w kulcie powstania styczniowego 1863 r. oraz tradycji piłsudczykowskich. Był jednym z najbardziej zaufanych oficerów generała Władysława Andersa. /abe/ 



(dodano pozycję programową)
15:35 ŚWIĘTY SOJUSZ KONTRA IMPERIUM ZŁA

Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2022
Reżyseria: Sławomir Koehler
Zdjęcia: Michał Jarosiński

"Święty Sojusz kontra Imperium Zła" to wyjątkowy dokument zrealizowany w Stanach Zjednoczonych, we Włoszech i na Ukrainie, rzucający światło na niezwykłą współpracę i przyjaźń między papieżem Janem Pawłem II i prezydentem USA Ronaldem Reaganem, których wspólne działania były skierowane przeciwko "Imperium Zła" z centrum w Moskwie. Wysiłki te doprowadziły do upadku Związku Radzieckiego i wyzwolenia Europy Wschodniej spod dominacji komunistycznej. Film uwypukla dramatyczne momenty w ich życiu, kiedy obaj w krótkim odstępie czasu przeżyli zamachy. Wykorzystane zostały unikalne materiały archiwalne z Instytutu Ronalda Reagana zawierające nieznane wypowiedzi prezydenta i jego prywatne materiały filmowe, które wzbogacają narrację. Film zawiera współczesne wypowiedzi: Michaela Reagana, syna prezydenta, oraz amerykańskich historyków, politologów, dziennikarzy, agentów CIA, jak i ekspertów z Włoch. " Święty Sojusz kontra Imperium Zła" to nie tylko historia z przeszłości. To również przestroga dotycząca obecnych działań Rosji zagrażających porządkowi europejskiemu i stabilności świata, jak też wskazania wzorów walki z owym "Imperium zła".