TVP Historia Piątek, 07.06.2024 Zmiany z dnia 06.06.2024 w stosunku do raportu z dnia 15.05.2024 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 06:40 POLSKA Z BOCZNEJ DROGI - PRZEZ SZYBĘ EU 07 Reportaż, 10 min, Polska, 2006 Autor: Joanna Jaworska Zdjęcia: Jakub Makowski Polska "kolejowa" - zima 2006. Olsztyn i okoliczne małe stacyjki zawalone śniegiem. Kolejarze nie mają łatwego życia tej zimy. "Gdyby nie zaradni nasi ludzie, to by to wszystko padło" - mówi Mieczysław Michalski z Zakładu Taboru w Olsztynie, dziś jeden z kierowników zza biurka, a przez poprzednich 28 lat - maszynista. O nim i o jego kolejowych pasjach opowiada reportaż. (dodano pozycję programową) 08:00 NIE TAKA PROSTA HISTORIA - KOD DA VINCI Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Scenariusz: Wiktor Świetlik Prowadzący: Wiktor Świetlik Charakterystycznym zjawiskiem dzisiejszej kultury masowej jest luźne wykorzystywanie wątków historycznych poprzez serial, film, gry komputerowe, literaturę beletrystyczną. W cyklu "Nie taka prosta historia" autor programu Witold Świetlik i jego goście, na podstawie konkretnych filmów i seriali, wyjaśniają co w nich jest zgodne z prawdą historyczną, a co jest scenariuszową fikcją. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 10:10 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA LENINA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek poświęcony kulisom zamachu na Włodzimierza Lenina. Wydarzenie to miało miejsce 30 sierpnia 1918 roku. Zamachowczyni, która strzelała do Lenina, stwierdziła, że jest on zdrajcą. Program przedstawia nieznane dotąd fakty dotyczące współpracy Lenina z Niemcami. (dodano pozycję programową) 11:30 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - NIEBEZPIECZNY WIRUS POPKULTURY Magazyn, 29 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Prowadzący: Andrzej Mietkowski "Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem opadła żelazna kurtyna w poprzek kontynentu" - mówił Winston Churchill w przemówieniu w 1946 roku. To był początek zimnej wojny. TVP Historia prezentuje 18 - częściowy cykl autorstwa Andrzeja Mietkowskiego i Jana Sosińskiego, oparty m.in. na unikatowych nagraniach z weteranami tej wojny, która zdaniem wielu ekspertów wciąż trwa. Zobaczymy mało znane nagrania i archiwa z tamtego okresu, przypomnimy wydarzenia które w dużym stopniu kształtowały późniejszy układ sił. Cykl powstał we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej. (dodano pozycję programową) 15:35 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - ŚMIERCIONOŚNA BROŃ. ODC. 3 (ANCIENT ENGINEERING S. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2022 Serial dokumentalny (10 odcinków) prezentujący najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na współczesną inżynierię. Każdy odcinek pokazuje jedno przełomowe osiągnięcie, takie jak np. piramidy, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. Filmy łączą materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, zapierające dech w piersiach zdjęcia lotnicze oraz czerpią z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu odkrywają tajemnice starożytnego świata. Autorzy rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 18:25 POLSKIE 100 LAT - ROK 1989, CZYLI DRUGI CUD NAD WISŁĄ Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Istniejący od siedemdziesięciu lat Związek Sowiecki, supermocarstwo, nagle, w ciągu paru miesięcy utracił kontrolę nad swoim środkowoeuropejskim dominium. Ów cud z 1989 roku nie był wynikiem przypadku. Był zwieńczeniem walki, która zaczęła się wcześniej. W sierpniu 1980 roku, powstała Solidarność. Nie stawiała sobie ona za bezpośredni cel obalenia systemu i zdobycia niepodległości. W maju, a później w sierpniu 1988 roku ogarnęła kraj fala strajków. Od połowy sierpnia toczyły się wstępne rozmowy, podczas których omawiano zakres i formę przyszłych negocjacji. Podejmując negocjacje, Solidarność dążyła zdobyć możliwość wpływania na władze i kontrolowanie administracji państwowej oraz polityki gospodarczej. Postulowała między innymi swobodę zrzeszania się, liberalizację cenzury, uznanie prawa niezależnych organizacji społecznych do posiadanie własnej prasy, dostęp do państwowego radia i telewizji, odpolitycznienie i uniezależnienie od partii administracji i wymiaru sprawiedliwości. Obrady Okrągłego Stołu toczyły się w Pałacu Namiestnikowskim przez dwa miesiące - od 6 lutego do 5 kwietnia. Brało w nich udział około 700 osób uczestników i ekspertów. W zamian za utworzenie Senatu nowej izby parlamentu i wolne wybory do niej, opozycja zgodziła się, że do Sejmu wolne wybory będą dotyczyły tylko 35 procent miejsc i zaakceptowała utworzenie urzędu prezydenta. Urząd ten został skrojony na generała Jaruzelskiego Pierwsza tura wyborów, 4 czerwca, zakończyła się miażdżącym zwycięstwem kandydatów Solidarności, którzy zdobyli 160 na 161 miejsc w Sejmie i 92 na 100 w Senacie, a druga tura, 18 czerwca, uczyniła je jeszcze bardziej spektakularnym. Kandydaci Komitetu Obywatelskiego zdobyli jedyne wolne miejsce w izbie niższej i 7 na 8 w wyższej. Był to prawdziwy nokaut. 19 lipca Zgromadzenie Narodowe dokonało oczekiwanego wyboru, ale w warunkach właściwie dla Jaruzelskiego upokarzających - był jedynym kandydatem i uzyskał tylko jeden glos ponad konieczne minimum. 12 września premier Tadeusz Mazowiecki wygłosił expose i przedstawił Sejmowi skład rządu. Połowa członków gabinetu związana była z Solidarnością. 27 grudnia Sejm przyjął pakiet 11 ustaw, które wchodziły w życie 1 stycznia 1990 roku Był to decydujący krok w kierunku gospodarki wolnorynkowej, opartej na własności prywatnej. Dwa dni później Sejm znowelizował konstytucję, usuwając z nazwy państwa przymiotnik ludowa, przywracając koronę na głowie orła, skreślając zapisy o trwałym sojuszu ze Związkiem Sowieckim i kierowniczej roli partii komunistycznej oraz o gospodarce planowej. (dodano pozycję programową) 19:45 WOJNA W ETERZE - KONFRONTACJE IDEOLOGII Felieton, 5 min, Polska, 2023 Scenariusz: Jan Sosiński, Andrzej Mietkowski Cykl "Wojna w eterze" to krótkie, kilkuminutowe filmy, w których skonfrontowane są dwie strony tej wojny: Wschód i Zachód, komunistyczne władze i kraje demokratyczne, blok sowiecki i wolny świat reprezentowany przez USA i Europę Zachodnią. To "Obrazy Propagandy" i "Głosy Prawdy". Tę konfrontacja pokazana jest przez dwa zbiory multimedialne: głosy prawdy płynące do PRL spoza żelaznej kurtyny na falach zagranicznych radiostacji, oraz obrazy propagandy peerelowskiej, którymi przez dziesięciolecia zakłamywano ważne wydarzenia, wielkie postaci, znaczące zjawiska, kluczowe daty historyczne. "Głosy Prawdy" to pół miliona minut archiwum Radia Wolności, nagrania dźwiękowe pozostałe po zamknięciu Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, a także archiwalia polskich sekcji BBC i Radia France Internationale; "Obrazy Propagandy" to zapisy z archiwów IPN, TVP, CAF/PAP i Polskiego Radia, będące filmowym, fotograficznym i dźwiękowym obrazem PRL. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 20:00 POCIĄGI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - ODC. 3/4. PRZEMYSŁ (TRAINS THA CHANGED THE WORLD) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Seria opowiada o tym, jak cztery pociągi zrewolucjonizowały podróże koleją i zainspirowały niesamowite projekty kolejowe na całym świecie. Bez wątpienia od ponad 200 lat pociągi zmieniają życie ludzi. Zrewolucjonizowały sposób podróżowania, sposób pracy, a nawet sposób spędzania wakacji. Autorzy podróżują na pokładzie legendarnych lokomotyw kolejowych, takich jak Flying Scotsman i Stephenson's Rocket i w każdym odcinku przybliżają dziedzinę życia, która uległa epokowej przemianie dzięki pociągowi. (dodano pozycję programową) 20:50 MYŚLICIELE - SYLWETKI POLSKIE - ODC. 25 Cykl reportaży, 4 min, Polska, 2023 Scenariusz: Jacek Kloczkowski Zdjęcia: Kacper Solan, Wojciech Kursa Prowadzący: Lidia Olszak Cykl programów przedstawiających w syntetyczny sposób najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 22:35 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA LENINA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek poświęcony kulisom zamachu na Włodzimierza Lenina. Wydarzenie to miało miejsce 30 sierpnia 1918 roku. Zamachowczyni, która strzelała do Lenina, stwierdziła, że jest on zdrajcą. Program przedstawia nieznane dotąd fakty dotyczące współpracy Lenina z Niemcami.