TVP Kultura Środa, 05.06.2024 Zmiany z dnia 15.05.2024 w stosunku do raportu z dnia 08.05.2024 (dodano pozycję programową) 15:35 PERSONEL Dramat obyczajowy, 66 min, Polska, 1975 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski Zdjęcia: Witold Stok Aktorzy: Juliusz Machulski, Irena Lorentowicz, Włodzimierz Boruński, Michał Tarkowski, Andrzej Siedlecki, Tomasz Lengren, Tomasz Zygadło, Janusz Skalski, Krystyna Wachelko, Ludwik Mika, Wilhelm Klonowski, Jan Torończak, Jan Zieliński, Edward Ciosek, Henryk Sawicki Świat ludzi anonimowych w swej pracy - krawców teatralnych, malarzy, modelarzy. Wykonują zadania bardzo ważne dla funkcjonowania teatru, ale pozostają w cieniu gwiazd sceny. Nie brak wśród nich bogatych i wyrazistych osobowości, identyfikujących się ze swoją pracą, pełnych poświęcenia. Jednak specyfika teatru jako miejsca prac rodzi szczególne napięcia i konflikty środowiskowe. Tak naprawdę to nie tylko ludzie zasiadający na widowni niewiele wiedzą o pracy szarych pracowników technicznych, często nie doceniają jej także artyści. Ale problem poruszony przez Kieślowskiego jest bardziej skomplikowany, niż mogłoby się to wydawać po obejrzeniu początkowych scen filmu. Wszelkie przywileje, jakimi cieszą się w teatrze "prawdziwi artyści", są już tylko marnym odbiciem dawnego kultu aktora. Pozostali, szarzy pracownicy świątyni sztuki, zdają sobie sprawę, że ci wywyższający się wcale nie są w dużo lepszej od nich sytuacji - zarabiają niewiele więcej, są niepewni swej pozycji, ról, jakie otrzymają w kolejnym spektaklu, nurtują ich podobne problemy codziennego życia. Bohater filmu, Romek Januchta, jest uczniem technikum teatralnego. Rozpoczyna pierwszą pracę w pracowni krawieckiej w teatrze. Jest przeświadczony, że uszycie kostiumu to nie "odwalenie" roboty, jak sądzi wielu jego starszych kolegów, ale udział w powstawaniu spektaklu, w tworzeniu sztuki. Szybko jednak przekonuje się, że miejsce, w którym przyszło mu pracować, ma niewiele wspólnego z jego wyobrażeniami o teatrze jako miejscu prawie magicznym. Jego starszy kolega, krojczy Sowa, nieukrywający swych poglądów na temat kondycji teatru, popada w ostry konflikt z rozhisteryzowanym aktorem, panem Andrzejem. Teatralne organizacje społeczno - polityczne chcą wykorzystać Romka przeciwko Sowie. Film otrzymał Wielką Nagrodę miasta Mannheim podczas Międzynarodowego Tygodnia Filmowego w Mannheim w październiku 1975, a także wiele nagród na festiwalach krajowych - m.in. Grand Prix IV Koszalińskich Spotkań Filmowych "Młodzi i Film" w 1976 roku, Nagrodę Główną w dziedzinie filmów telewizyjnych na III Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku w 1976 roku. Na tym samym festiwalu "Personel" uhonorowany został także nagrodą dziennikarzy. (dodano pozycję programową) 17:55 RZECZ POLSKA - FIGURKA Z ĆMIELOWA Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Zdjęcia: Nicolas Villegas, Piotr Pawlus Muzyka: Adam Walicki, Bartosz Kruczyński Figurki z Ćmielowa znajdują się w najważniejszych światowych muzeach sztuki dekoracyjnej. Projektowane były na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie. Uznawane za najbardziej oryginalny wytwór polskich projektantów czasów odwilży. Ich autorzy stworzyli nowoczesny styl, który odmienił postrzeganie kameralnej rzeźby i nadał jej rangę dzieła sztuki. Historia porcelanowych figurek sięga połowy lat 50. To wtedy w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie zatrudniono czterech młodych artystów rzeźbiarzy: Henryka Jędrasiaka, Mieczysława Naruszewicza, Lubomira Tomaszewskiego i Hannę Orthwein. Młodzi projektanci dostali zadanie stworzenia wzoru figurek, które wejdą do masowej produkcji i spełnią oczekiwania nowej estetyki, zgodnie z którą społeczeństwo socjalistyczne miało się rozstać z ideałami mieszczańskimi. Projektantom udało się zerwać z tradycyjną dekoracyjnością, uciec od pastelowych kolorów i stworzyć bardzo awangardową, syntetyczną i minimalistyczną formę. Ich porcelanowe figurki to właściwie małe rzeźby, które zaprojektowano tak, by oglądać je ze wszystkich stron. Figurki cieszyły się dużą popularnością i szybko znikały z półek sklepowych. Pokazywano je na krajowych i zagranicznych wystawach, gdzie cieszyły się dużym zainteresowaniem. Tak było np. podczas targów w Chicago, gdzie błyskawicznie wyprzedano wszystkie prezentowane egzemplarze, na wystawie w Moskwie do stoiska z figurkami ustawiały się kilometrowe kolejki. Produkowały je wszystkie największe wytwórnie porcelany w Polsce - w Wałbrzychu, Ćmielowie, Chodzieży, Jaworzynie Śląskiej, Katowicach - Bogucicach i Tułowicach. Z produkcji porcelanowej rzeźby zasłynęła jednak przede wszystkim ćmielowska wytwórnia "Świt". Przez 10 lat powstało około 130 projektów, choć nie wszystkie trafiły do produkcji. Autorem blisko 30 wzorów i mistrzem w odtwarzaniu w porcelanie miękkich ruchów i łagodnych kształtów sylwetek kobiecych: hipisowskich dziewczyn w spodniach, śpiewaczek, czeszących i kąpiących się kobiet, a także figurek zoomorficznych, takich jak "Kura", "Kogut", "Wielbłąd" jest Lubomir Tomaszewski. To jego projektom poświęcimy najwięcej uwagi. Porcelanowe ikony sprzed czterech dekad zestawimy z nowymi projektami Marka Cecuły, sprawdzając, jak dziś eksperymentuje się z tym kruchym materiałem. Naszymi ekspertami będą: Katarzyna Rzehak - dyrektor Działu Kreatywnego i PR IWP, historyk sztuki i krytyk designu; Czesława Frejlich - wykładowczyni warszawskiej i krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych; David Crowley - kierownik Department of Critical Writing in Art and Design w Royal College of Art w Londynie; profesor Józefa Mrozek - historyk designu, krytyk designu Krystyna Łuczak - Surówka oraz Marek Cecuła. Dowiemy się od nich, na czym polegał fenomen porcelanowych figurek, jaki był kontekst polityczny i ideologiczny zapotrzebowania na nowoczesną formę, którą te projekty realizowały, czy rzeczywiście figurki są oryginalnym dziełem polskich twórców i nie mają swojego odpowiednika na świecie, w jaki nurt projektowania światowego się wpisują, w jaki sposób odzwierciedlają poszukiwania nowego języka w sztuce. Dlaczego po dekadzie świetności zaprzestano ich produkcji. W dokumentalnej formie pokażemy fragmenty procesu technologii produkcji figurek w fabryce Ćmielowie, a figurki znajdujące się w muzealnych zbiorach pokażemy za pomocą zdjęć kreacyjnych. (dodano pozycję programową) 18:20 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - WŁADYSŁAW PODKOWIŃSKI Magazyn, 5 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Kama Guzik "Szał" to jedno z najbardziej zagadkowych dzieł polskiego symbolizmu. Jego pierwszym prezentacjom towarzyszyły duże emocje. Część widzów czuła oburzenie, pytała o granicę dobrego smaku, o różnice pomiędzy sztuką i pornografią. Atmosferę skandalu wzmógł gest samego artysty, który pociął obraz nożem. Do dziś, do końca nie jest jasne, dlaczego to zrobił, jak i to, kim jest przedstawiona na obrazie naga kobieta. O obrazie Władysława Podkowińskiego opowie Kama Guzik. (dodano pozycję programową) 02:45 RZEKA (RIVER) Film dokumentalny, 75 min, Australia, 2021 Reżyseria: Jennifer Peedom Filmowa i muzyczna podróż badająca niezwykłą relację między człowiekiem a rzeką.