TVP Nauka Środa, 05.06.2024 06:10 JAK TO DZIAŁA - ODC. 158 JAK ZOSTAĆ PILOTEM SAMOLOTU Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Scenariusz: Radek Brzózka, Małgorzata Kosturkiewicz Prowadzący: Radek Brzózka W tym odcinku: Radek Brzózka odwiedzi szkoły latania, pokaże sprzęt i procedury. Porozmawia z pilotami liniowymi i kursantami/miłośnikami lotnictwa na różnych poziomach. 06:40 DORWAĆ WIRUSA - POLSKIE BADANIA NAD WIRUSAMI Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W tym odcinku programu przedstawimy najciekawsze prace polskich wirusologów, m.in. naukowców z Wrocławia badających bakteriofagi, czyli wirusy atakujące bakterie. Dzięki nim możliwe jest leczenie zakażeń bakteryjnych nieuleczalnych klasycznymi metodami. W tym przypadku nie tylko udało się dorwać wirusa, ale też sprawić, by służył, a nie szkodził ludziom. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 07:15 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - INŻYNIEROWIE Z ZĘBEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bobry - zwierzęta nieomal cudem uratowane. Do niedawna jeszcze prawie nieobecne w krajobrazie naszych wód, a dziś już ten krajobraz nawet kształtujące. Bo ścinające drzewa, zatykające rowy, zatapiające lasy, ale też tworzące wokół ogromną różnorodność życia. Bobry przeżyły u nas nieopisane odrodzenie i wielką ekspansję, co cieszy dr. Andrzeja Czecha - bohatera naszego odcinka - hydrobiologa, badającego wpływ bobrów na różnorodność biologiczną w Bieszczadach. 07:45 JAK ŻYJE LAS... - DRZEWO W CYKLU ŻYCIA Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Robert Słowik W tym odcinku programu opowiemy, na czym polega hodowla drzew i produkcja drewna. Od tysięcy lat człowiek korzysta z dóbr przyrody. Wszyscy ci, którzy doceniają jej rolę, wiedzą, że to jednak wzajemna zależność. Dlatego tak istotną kwestią jest rozsądne wykorzystywanie jej darów. Nikogo nie bulwersują obrazy ścinanego zboża, za naturalne uznajemy pielęgnację sadów w postaci różnego rodzaju przycinek czy wycinki drzew owocowych. Koszenie trawy czy opieka nad trawnikami jest powszechną praktyką. Wiemy, że te wszystkie naturalne czynności to element pielęgnowania dobrostanu przyrody, tak byśmy mogli nieustannie korzystać z jej owoców, z tego co rodzi natura, ale aby móc to robić, musimy o nią dbać i dlatego podejmujemy określone działania związane z wycinaniem, przycinaniem czy pielęgnacją. Sytuacja ulega diametralnie zmianie, kiedy widzimy ścinane drzewo. Obrazki, gdy tych drzew ścinanych jest już kilkanaście, wywołują gorące dyskusje, w których górują emocje. Jednocześnie w większości naszych domów znajdują się przedmioty z drewna. Nie chcemy rezygnować z tego rodzaju dobra, aby jednak możliwym było korzystanie z tego naturalnego surowca, potrzebne jest w pełni zaplanowane i konsekwentnie realizowane działanie, tak by ta naturalna fabryka jeszcze przez pokolenia dostarczała nam jednego z najbardziej doskonałych wytworów natury - drewna. Dokumentalny cykl "Jak żyje las...", realizowany wspólnie z Lasami Państwowymi, przybliża widzom tajniki gospodarki leśnej, obala mity, tłumaczy pojęcia i definicje z nią związane. Leśników, naukowców i ekspertów występujących w programie łączy wspólna pasja - las jako ekosystem istotny dla życia ludzi, cenne środowisko przyrodnicze dostarczające tlenu, pochłaniające dwutlenek węgla i gwarantujące równowagę zasobów wodnych, a jednocześnie źródło ważnych dla gospodarki surowców. 08:20 NAJNOWSZE DONIESIENIA ZE ŚWIATA NAUKI (TOP SCIENCE STORIES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Jeśli ktoś przegapił któreś z najnowszych odkryć naukowych, wyginięcie dinozaurów, egzoplanety, zaćmienie Słońca, wzrost poziomu morza, a nawet ósmy kontynent... Wszystko, co trzeba wiedzieć o odkryciach, które ukształtują świat jutra, jest w tym filmie dokumentalnym. 09:20 GIGANCI NAUKI - POLSKIE GADY I PŁAZY Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Skóra jednych jest sucha i szorstka, może też wytwarzać łuski. Skóra tych drugich przepuszcza wodę i bierze udział w oddychaniu. To tylko niektóre z różnic między gadami i płazami. Te dwie gromady zwierząt z królestwa polskiej fauny są bohaterami dzisiejszego odcinka "Gigantów nauki". Uczestnicy tego odcinka teleturnieju zmierzą się z wiedzą o tajemnicach i ciekawostkach dotyczących rodzimych jaszczurek, węży i żab, ich bogactwem gatunkowym, obyczajami i budzącymi podziw niecodziennymi umiejętnościami, a także znaczeniem, zagrożeniami i zagadnieniami dotyczącymi ochrony polskiej herpetofauny. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. To teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów - pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 10:20 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - USKRZYDLONE ZWIĄZKI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bohaterami odcinka jest małżeństwo naukowców z Centrum Badań Ekologicznych PAN, dr Dariusz Bukaciński i dr Monika Bukacińska. Od dwudziestu lat obserwują gniazda kolonii mewy pospolitej. Głównym ich poligonem badawczym są wyspy i piaszczyste ławice w nurcie Wisły między Dęblinem i Kobylnicą. Przekleństwem mew pospolitych jest ich nazwa. Mało kto bowiem chce wydawać pieniądze na ochronę ptaka "pospolitego". Tymczasem ten gatunek mewy nie dość, że nigdy w Polsce liczny nie był, to ostatnio znalazł się wręcz na krawędzi wymarcia. 10:50 CZY WIESZ, ŻE? - /50/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 11:45 DORWAĆ WIRUSA - POLSKIE BADANIA NAD WIRUSAMI Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W tym odcinku programu przedstawimy najciekawsze prace polskich wirusologów, m.in. naukowców z Wrocławia badających bakteriofagi, czyli wirusy atakujące bakterie. Dzięki nim możliwe jest leczenie zakażeń bakteryjnych nieuleczalnych klasycznymi metodami. W tym przypadku nie tylko udało się dorwać wirusa, ale też sprawić, by służył, a nie szkodził ludziom. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 12:10 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - INŻYNIEROWIE Z ZĘBEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bobry - zwierzęta nieomal cudem uratowane. Do niedawna jeszcze prawie nieobecne w krajobrazie naszych wód, a dziś już ten krajobraz nawet kształtujące. Bo ścinające drzewa, zatykające rowy, zatapiające lasy, ale też tworzące wokół ogromną różnorodność życia. Bobry przeżyły u nas nieopisane odrodzenie i wielką ekspansję, co cieszy dr. Andrzeja Czecha - bohatera naszego odcinka - hydrobiologa, badającego wpływ bobrów na różnorodność biologiczną w Bieszczadach. 12:45 JAK ŻYJE LAS... - DRZEWO W CYKLU ŻYCIA Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Robert Słowik W tym odcinku programu opowiemy, na czym polega hodowla drzew i produkcja drewna. Od tysięcy lat człowiek korzysta z dóbr przyrody. Wszyscy ci, którzy doceniają jej rolę, wiedzą, że to jednak wzajemna zależność. Dlatego tak istotną kwestią jest rozsądne wykorzystywanie jej darów. Nikogo nie bulwersują obrazy ścinanego zboża, za naturalne uznajemy pielęgnację sadów w postaci różnego rodzaju przycinek czy wycinki drzew owocowych. Koszenie trawy czy opieka nad trawnikami jest powszechną praktyką. Wiemy, że te wszystkie naturalne czynności to element pielęgnowania dobrostanu przyrody, tak byśmy mogli nieustannie korzystać z jej owoców, z tego co rodzi natura, ale aby móc to robić, musimy o nią dbać i dlatego podejmujemy określone działania związane z wycinaniem, przycinaniem czy pielęgnacją. Sytuacja ulega diametralnie zmianie, kiedy widzimy ścinane drzewo. Obrazki, gdy tych drzew ścinanych jest już kilkanaście, wywołują gorące dyskusje, w których górują emocje. Jednocześnie w większości naszych domów znajdują się przedmioty z drewna. Nie chcemy rezygnować z tego rodzaju dobra, aby jednak możliwym było korzystanie z tego naturalnego surowca, potrzebne jest w pełni zaplanowane i konsekwentnie realizowane działanie, tak by ta naturalna fabryka jeszcze przez pokolenia dostarczała nam jednego z najbardziej doskonałych wytworów natury - drewna. Dokumentalny cykl "Jak żyje las...", realizowany wspólnie z Lasami Państwowymi, przybliża widzom tajniki gospodarki leśnej, obala mity, tłumaczy pojęcia i definicje z nią związane. Leśników, naukowców i ekspertów występujących w programie łączy wspólna pasja - las jako ekosystem istotny dla życia ludzi, cenne środowisko przyrodnicze dostarczające tlenu, pochłaniające dwutlenek węgla i gwarantujące równowagę zasobów wodnych, a jednocześnie źródło ważnych dla gospodarki surowców. 13:20 CZY WIESZ, ŻE? - /51/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:50 NAJNOWSZE DONIESIENIA ZE ŚWIATA NAUKI (TOP SCIENCE STORIES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Jeśli ktoś przegapił któreś z najnowszych odkryć naukowych, wyginięcie dinozaurów, egzoplanety, zaćmienie Słońca, wzrost poziomu morza, a nawet ósmy kontynent... Wszystko, co trzeba wiedzieć o odkryciach, które ukształtują świat jutra, jest w tym filmie dokumentalnym. 14:50 ZIEMIA WIDZIANA Z KOSMOSU - ODC. 3 (EARTH FROM SPACE. 3. COLOURFUL PLANET) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Chloe Sarosh, Barny Revill Odcinek: 3. Colourful Planet. Zorza polarna. Największe naturalne widowisko na naszej planecie. Energia ze Słońca oddziałuje na naszą atmosferę i tworzy barwne światło. Na arktycznym niebie powiewają zielone, świetliste wstęgi. Ale widok zorzy polarnej z kosmosu jest jeszcze bardziej niezwykły. Jedynie z góry można było dostrzec, że tworzy ona okręgi okalające bieguny Ziemi. Z delikatnych wstęg wyrastają pionowe snopy światła wysokie na setki kilometrów. Naukowcy zaobserwowali, że 300 kilometrów nad Ziemią barwa światła zmienia się z zielonej na czerwoną. Wyraźnie widać to z orbity. Jest to efekt oddziaływania słonecznych cząstek na tlen. Widok z kosmosu pokazuje skalę i potęgę tego niezwykłego zjawiska. Dzięki zdjęciom satelitarnym możemy oglądać ziemskie zjawiska przyrodnicze z zupełnie nowej perspektywy. Wiosną ocean u wybrzeży Alaski przechodzi niezwykłe przeobrażenie. Zielono - turkusowe zawirowania to zakwity planktonu. Rozciągają się na długości setek kilometrów. Kształt nadają im prądy morskie. Te gigantyczne zakwity powstają z jednych z najmniejszych form życia, jakie spotykamy na naszej planecie. Obecnie satelity pozwalają nam skutecznie monitorować stan naszej planety. Sprawdzać, gdzie życie kwitnie i - co kluczowe - gdzie jest zagrożone. Jako ludzie mamy olbrzymi wpływ na nasz kolorowy dom, dlatego za wszelką cenę musimy go chronić. 15:50 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - ŚLIMAKI NA ZAKRĘCIE Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska W Polsce występuje ponad 170 gatunków ślimaków lądowych. Zdecydowanie najpopularniejszym wśród nich jest winniczek, największy europejski ślimak lądowy. Jest faktycznie gigantem w porównaniu do ślimaków zaliczanych do poczwarówek. Jedna z największych poczwarówek krajowych, poczwarówka jajowata osiąga zwykle 2, 7 mm wysokości muszli. Nie jest wykluczone, że małe rozmiary przedstawicieli Vertigo oraz rzadkość ich występowania, sprawiają, że niewielu malakologów na świecie zajmuje się tą grupą maluczkich. Jednym z najbardziej znanych jest prof. Beata Pokryszko z Uniwersytetu Wrocławskiego, którą gościmy w naszym programie w towarzystwie dr Tomasza Maltza. 16:25 CZY WIESZ, ŻE? - /52/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 17:05 ASTRONARIUM - 4/21 (115) - STAŁA HUBBLE'A Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Jeden parametr, od którego zależy nasze rozumienie całego Wszechświata. Tak zwana stała Hubble’a mówi nam, w jakim tempie kosmos się rozszerza. Jej wartość stanowi klucz do największych zagadek współczesnej nauki. W tym programie pokażemy, na czym polega problem z wyznaczeniem stałej Hubble’a. I czego możemy się dzięki niej dowiedzieć. 17:35 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /10/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Burdż Chalifa w Zjednoczonych Emiratach Arabskich doskonale symbolizuje dynamikę rozwoju i wpływu Bliskiego Wschodu na świat. Na wygląd tej i wielu innych budowli na całym świecie miała wpływ tradycja islamska, zarówno obecna, jak i przeszła. Korzenie zastosowanej tu inżynierii sięgają wielkiego okresu rozwoju ludzkości: Złotego Wieku Islamu. Od VIII wieku zauważana jest fundamentalna zmiana w sposobie myślenia ludzi o nauce i inżynierii. Pozwoliła ona powstać jednej z najsłynniejszych budowli na naszej planecie, Taj Mahal. Ostatni z 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 18:35 BILANS ZDROWIA Magazyn, 18 min, Polska, 2023 Na astmę cierpi na świecie około 300 milionów osób, najwięcej w krajach rozwiniętych. Jej objawy to suchy kaszel, świszczący oddech, uczucie duszności. Przynajmniej dwa z tych objawów muszą współwystępować, żeby podejrzewać tę chorobę. W Europie proces postawienia diagnozy trwa 3,5 roku, w Polsce aż 7 lat. W tym odcinku programu mówić będziemy o astmie u dzieci, a także o tym, jak uniknąć efektu jo-jo. 19:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - POŻĄDANE ŻĄDŁA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Trudno o ważniejszych i pracowitszych współtwórców różnorodności biologicznej, jak pszczoły. Bohaterem tego odcinka jest prof. Jerzy Demetraki - paleolog, naukowiec zajmujący się genetyką pszczół miodnych. Teren Polski jest naturalnym siedliskiem rasy pszczół rodzimych określonej jako środkowoeuropejska. Populacja pszczół linii M Północna wywodzi się od pszczół miejscowych utrzymywanych i selekcjonowanych w naturalnych warunkach klimatyczno - pożytkowych północnej Polski. Zachowała ona wiele ważnych cech, z których najistotniejsze to: tworzenie małych i średnich rodzin na zimę, co wiąże się z mniejszym zużyciem pokarmu w czasie zimy, ponadto większa odporność na choroby; szybki i dynamiczny rozwój wiosenny, następujący wraz z ustabilizowaniem się pogody; zdolność do wykorzystania różnorodnych pożytków (nawet bardzo ubogich). 19:30 KORONA GÓR POLSKI - ODC. 7 SEZON II, RUDAWIEC I KOWADŁO Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Cykliczny program mikroturystyczny poświęcony polskim górom, szczytom, których zdobycie razem z nami gwarantuje wejście do elitarnego klubu zdobywców Korony Polskich Gór. Chcemy zachęcać do aktywnego wypoczynku w miejscach, które - naszym zdaniem - nie zostały dotychczas należycie wypromowane. Celem programu jest namówienie widza do odwiedzenia i poznania tych zakątków w polskich górach, które pozostają w cieniu obleganych przez turystów Kasprowego Wierchu czy Gubałówki. Pokażemy przede wszystkim bogactwo przyrody, ale także historię i kulturę tych miejsc oraz ludzi, którzy są symbolami regionu. Mikroturystyka staje się jednym z turystycznych kierunków rozwoju, który, jak się wydaje, przez co najmniej kilka lat będzie preferowanym przez Polaków sposobem na spędzanie wolnego czasu. Tym razem Marta Manowska zdobywa dwa szczyty znajdujące się blisko siebie - Rudawiec i Kowadło. 20:00 PLANETA MOCY (PLANET POWER) Film dokumentalny, 40 min, Francja, 2018 Cała historia elektryczności opowiedziana w epickiej historii słonecznego samolotu Bertranda Piccarda, Solar Impulse. 20:55 ZIEMIA WIDZIANA Z KOSMOSU - ODC. 4 (EARTH FROM SPACE. 4. CHANGING PLANET) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Chloe Sarosh, Barny Revill Odcinek: 4. Changing Planet. Ludzie zamieszkują każdy większy ląd na ziemi. Zakres naszej kolonizacji jest najbardziej widoczny nocą. Naukowcy połączyli wiele zdjęć i stworzyli szczegółowy nocny obraz całego globu. Nasze miasta rozciągają się na powierzchni ziemi. Dzięki zdjęciom robionym przez lata możemy zobaczyć, jak szybko te miasta się rozrastają. W ciągu ostatnich czterdziestu lat powierzchnia Las Vegas wzrosła trzykrotnie. Jego przedmieścia sięgają się na pustynię Nevada. W Tokio mieszka dziś 38 milionów ludzi. Więcej niż w jakimkolwiek innym mieście na świecie. W ciągu zaledwie trzydziestu pięciu lat mała wioska rybacka Shenzen w Chinach stała się nowoczesną, dziesięciomilionową metropolią. Po połączeniu z dziewięcioma sąsiednimi miastami powstało gigantyczne skupisko aglomeracji miejskich zamieszkane przez ponad 60 milionów ludzi. Jego powierzchnia ma ponad 50 tysięcy kilometrów kwadratowych. Każdego dnia człowiek zajmuje nowe obszary i wypiera z nich przyrodę. Z dużej wysokości ulice w Indiach wyglądają jak ciasny, szary, betonowy labirynt. To zmienia nasze pojęcie o funkcjonowaniu ziemi i o tym, jakie miejsce na niej zajmujemy. 21:55 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - ŚLIMAKI NA ZAKRĘCIE Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska W Polsce występuje ponad 170 gatunków ślimaków lądowych. Zdecydowanie najpopularniejszym wśród nich jest winniczek, największy europejski ślimak lądowy. Jest faktycznie gigantem w porównaniu do ślimaków zaliczanych do poczwarówek. Jedna z największych poczwarówek krajowych, poczwarówka jajowata osiąga zwykle 2, 7 mm wysokości muszli. Nie jest wykluczone, że małe rozmiary przedstawicieli Vertigo oraz rzadkość ich występowania, sprawiają, że niewielu malakologów na świecie zajmuje się tą grupą maluczkich. Jednym z najbardziej znanych jest prof. Beata Pokryszko z Uniwersytetu Wrocławskiego, którą gościmy w naszym programie w towarzystwie dr Tomasza Maltza. 22:30 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /10/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Burdż Chalifa w Zjednoczonych Emiratach Arabskich doskonale symbolizuje dynamikę rozwoju i wpływu Bliskiego Wschodu na świat. Na wygląd tej i wielu innych budowli na całym świecie miała wpływ tradycja islamska, zarówno obecna, jak i przeszła. Korzenie zastosowanej tu inżynierii sięgają wielkiego okresu rozwoju ludzkości: Złotego Wieku Islamu. Od VIII wieku zauważana jest fundamentalna zmiana w sposobie myślenia ludzi o nauce i inżynierii. Pozwoliła ona powstać jednej z najsłynniejszych budowli na naszej planecie, Taj Mahal. Ostatni z 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 23:35 BILANS ZDROWIA Magazyn, 18 min, Polska, 2023 Na astmę cierpi na świecie około 300 milionów osób, najwięcej w krajach rozwiniętych. Jej objawy to suchy kaszel, świszczący oddech, uczucie duszności. Przynajmniej dwa z tych objawów muszą współwystępować, żeby podejrzewać tę chorobę. W Europie proces postawienia diagnozy trwa 3,5 roku, w Polsce aż 7 lat. W tym odcinku programu mówić będziemy o astmie u dzieci, a także o tym, jak uniknąć efektu jo-jo. 00:10 KORONA GÓR POLSKI - ODC. 7 SEZON II, RUDAWIEC I KOWADŁO Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Cykliczny program mikroturystyczny poświęcony polskim górom, szczytom, których zdobycie razem z nami gwarantuje wejście do elitarnego klubu zdobywców Korony Polskich Gór. Chcemy zachęcać do aktywnego wypoczynku w miejscach, które - naszym zdaniem - nie zostały dotychczas należycie wypromowane. Celem programu jest namówienie widza do odwiedzenia i poznania tych zakątków w polskich górach, które pozostają w cieniu obleganych przez turystów Kasprowego Wierchu czy Gubałówki. Pokażemy przede wszystkim bogactwo przyrody, ale także historię i kulturę tych miejsc oraz ludzi, którzy są symbolami regionu. Mikroturystyka staje się jednym z turystycznych kierunków rozwoju, który, jak się wydaje, przez co najmniej kilka lat będzie preferowanym przez Polaków sposobem na spędzanie wolnego czasu. Tym razem Marta Manowska zdobywa dwa szczyty znajdujące się blisko siebie - Rudawiec i Kowadło. 00:45 PLANETA MOCY (PLANET POWER) Film dokumentalny, 40 min, Francja, 2018 Cała historia elektryczności opowiedziana w epickiej historii słonecznego samolotu Bertranda Piccarda, Solar Impulse. 01:35 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - POŻĄDANE ŻĄDŁA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Trudno o ważniejszych i pracowitszych współtwórców różnorodności biologicznej, jak pszczoły. Bohaterem tego odcinka jest prof. Jerzy Demetraki - paleolog, naukowiec zajmujący się genetyką pszczół miodnych. Teren Polski jest naturalnym siedliskiem rasy pszczół rodzimych określonej jako środkowoeuropejska. Populacja pszczół linii M Północna wywodzi się od pszczół miejscowych utrzymywanych i selekcjonowanych w naturalnych warunkach klimatyczno - pożytkowych północnej Polski. Zachowała ona wiele ważnych cech, z których najistotniejsze to: tworzenie małych i średnich rodzin na zimę, co wiąże się z mniejszym zużyciem pokarmu w czasie zimy, ponadto większa odporność na choroby; szybki i dynamiczny rozwój wiosenny, następujący wraz z ustabilizowaniem się pogody; zdolność do wykorzystania różnorodnych pożytków (nawet bardzo ubogich).